View source for καθολικός

{{LSJ1
|Full diacritics=καθολικός
|Medium diacritics=καθολικός
|Low diacritics=καθολικός
|Capitals=ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ
|Transliteration A=katholikós
|Transliteration B=katholikos
|Transliteration C=katholikos
|Beta Code=kaqoliko/s
|Definition=ή, όν, (καθόλου) <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">general</b>, ὕδερος <span class="bibl">Hp.<span class="title">Int.</span>26</span>; <b class="b3">καθολικόν, τό,</b> <b class="b2">generic description</b>, Stoic.2.74; <b class="b3">καθολικά, τά,</b> title of work by Zeno, ib. 1.14; <b class="b3">ἔμφασις</b> (v. sub voc.) <span class="bibl">Plb.6.5.3</span>, cf. <span class="bibl">1.57.4</span>; κ. καὶ κοινὴ ἱστορία <span class="bibl">Id.8.2.11</span>; κ. περίληψις <span class="bibl">D.H.<span class="title">Comp.</span>12</span>; κ. παραδόσεις Phld. <span class="title">Rh.</span>1.126S.; κ. θεώρημα <span class="bibl">Cic.<span class="title">Att.</span>14.20.3</span>; κ. <b class="b2">praecepta</b>, Quint.2.13.14; <b class="b3">-ώτεροι λόγοι</b> <b class="b2">general</b>, opp. <b class="b3">εἰδικοί</b>, <span class="bibl">S.E.<span class="title">P.</span>2.84</span>, cf. <span class="bibl">Hermog.<span class="title">Meth.</span> 5</span>; <b class="b3">κ. προσῳδία</b>, title of work by Hdn.Gr. on accents; νόμος -ώτερος <span class="bibl">Ph.2.172</span>; <b class="b3">κ. ἐπιστολή</b> an epistle <b class="b2">general</b>, <span class="title">1 Ep.Pet.</span>tit.; <b class="b2">of general interest</b>, <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>19i5</span>(ii A.D.); <b class="b2">universal</b>, κ. τίς ἐστιν καὶ θεία ἡ ταυτότης καὶ ἡ ἑτερότης <span class="bibl">Dam.<span class="title">Pr.</span>310</span>. Adv. <b class="b3">-κῶς</b> <b class="b2">generally</b>, ἀποφήνασθαι <span class="bibl">Plb. 4.1.8</span>; εἰπεῖν <b class="b2">in general terms</b>, <span class="bibl">Str.17.3.10</span>, cf. Phld.<span class="title">Rh.</span>1.161 S.; κ. εὑρίσκεταί τι <span class="bibl">Hermog.<span class="title">Inv.</span>3.11</span>; <b class="b3">κ</b>., opp. <b class="b3">πληθικῶς</b> ('in the majority of cases'), <span class="title">OGI</span>669.49(Egypt, i A.D.); <b class="b2">universally</b>, <span class="bibl">Porph.<span class="title">Sent.</span>22</span>: Comp. -ώτερον <span class="bibl">Plb.3.37.6</span>, Gal.18(1).15; <b class="b3">-ωτέρως</b> Tz.ad Lyc.16. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> as Subst., καθολικός, ὁ, <b class="b2">supervisor of accounts</b> (οἱ καθόλου λόγοι), = Lat. <b class="b2">procurator a rationibus</b>, Εὐφράτης ὁ κ. Gal.14.4, cf. <span class="title">Jahresh.</span>23 <span class="title">Beibl.</span>269(Ephes., ii A.D.); in Egypt, = Lat. <b class="b2">rationalis</b>, PLond.3.1157 (iii A.D.), <span class="title">IGRom.</span>1.1211 (Diocletian), <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>2106.25</span>(iv A.D.), etc.; also, = <b class="b2">consularis</b>, Gloss.; in cent. iv, also, = <b class="b2">rationalis summarum</b>, Τεωργίῳ κ. <span class="bibl">Jul.<span class="title">Ep.</span>188</span>, <span class="bibl">189</span> tit.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1288.png Seite 1288]] ή, όν, das Ganze betreffend, allgemein, durchgängig, καὶ κοινὴ [[ἱστορία]] Pol. 8, 4, 11, öfter, von Arist. an gebräuchlich, im Ggstz von [[καθέκαστα]]. Auch καθολικώτεροι λόγοι im Ggstz von εἰδικοί, S. Emp. pyrrh. 2, 84. – Adv. καθολικῶς, im Ggstz von κατὰ [[μέρος]], Pol. 4, 1, 8 u. öfter; αἱ χῶραι καθολικώτερον θεωρούμεναι 3, 37, 6; καθολικώτερον ἀπεφήνατο S. Emp. pyrrh. 3, 205.
}}
{{ls
|lstext='''καθολικός''': -ή, -όν, ([[καθόλου]]) ὁ εἰς τὸ ὅλον ἀναφερόμενος, «[[γενικός]]», καθολικῷ λόγῳ = ὡς [[καθόλου]] εἰπεῖν, Ἀριστ. π. Φυτ. 2. 6, 1· καθ. [[ἔμφασις]] (ἴδε ἐν λ.) Πολύβ. 6. 5, 3, πρβλ. 1. 57, 4· καθ. καὶ κοινὴ [[ἱστορία]] ὁ αὐτ. 8. 4, 11· καθ. [[περίληψις]] Διον. Ἁλ. π. Συνθ. 12· καθ. λόγοι, γενικοί, κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τοὺς εἰδικούς, Σέξτ. Ἐμπ. π. Π. 2. 84· [[νόμος]] καθ. Φίλων 2. 172· καθ. [[ἐπιστολή]], γενική, Εὐσ. Ἱστ. Ἐκκλ. 4. 15, κτλ.· οὕτω, τὰ καθολικὰ [[αὐτόθι]] 3. 3· ἡ καθολικὴ [[ἐκκλησία]], ἡ [[παγκόσμιος]], Κυρίλλ. Ἰεροσολ. Κατήχ. 18, κτλ.· καθ. [[προσῳδία]], ἴδε ἐν λ. [[καθόλου]]. - Ἐπίρρ. -κῶς, γενικῶς, Ἀριστ. π. Φύσ. 2. 8, 9, Πολύβ. 4. 1, 8· συγκρ. -ώτερον, ὁ αὐτ. 3. 37. 6. ΙΙ. ὡς οὐσιαστ., [[οἰκονομικός]] τις [[ὑπάλληλος]], ἐλεγκτής, Εὐσ. Ἐκκλ. Ἱστ. 10. 6· - [[ἐντεῦθεν]], καθολικότης, ἡ, τὸ [[ὑπούργημα]] καὶ [[ἀξίωμα]] [[αὐτοῦ]], [[αὐτόθι]] 8. 11.
}}
{{bailly
|btext=ή, όν :<br />général, universel.<br />'''Étymologie:''' [[κατά]], [[ὅλος]].
}}
{{grml
|mltxt=-ή, -ό (AM [[καθολικός]], -ή, -όν)<br /><b>1.</b> αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στο [[σύνολο]], [[γενικός]] (α. «καθολική [[ψηφοφορία]]» β. «καθολική και [[κοινή]] [[ιστορία]]», <b>Πολ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> (για τις επιστολές τών αποστόλων) «καθολικές επιστολές» — οι επιστολές που δεν απευθύνονται [[προς]] μια [[κοινότητα]] ή [[προς]] ένα ορισμένο [[άτομο]], [[αλλά]] [[προς]] περισσότερους αποδέκτες ή και [[προς]] όλον τον χριστιανικό κόσμο<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>το αρσ. και θηλ. ως ουσ.</b> ο [[καθολικός]], <i>η καθολική</i><br />αυτός που στο [[θρήσκευμα]] ακολουθεί τα δόγματα της ρωμαϊκής εκκλησίας, αλλ. [[ρωμαιοκαθολικός]], [[παπικός]]<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>το [[καθολικό]]<br />α) εμπορικό [[βιβλίο]], [[κατάστιχο]], στο οποίο συγκεντρώνονται όλοι οι λογαριασμοί μιας επιχείρησης<br />β) ο [[κυρίως]] [[ναός]] τών χριστιανών, δηλ. ο [[χώρος]] [[μεταξύ]] του ιερού και του νάρθηκα, όπου παραμένουν οι εκκλησιαζόμενοι<br /><b>3.</b> (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) <b>(φιλοσ.)</b> <i>τα [[καθολικά]]<br />καθολικές, γενικές έννοιες, που εκφράζουν την [[κοινή]] [[ουσία]] η οποία υπάρχει σε [[πολλά]] επιμέρους αντικείμενα, π.χ. [[άνθος]], [[βιβλίο]], ζώο, [[άνθρωπος]]<br /><b>3.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> ο [[καθολικός]]<br />[[ανώτατος]] [[θρησκευτικός]] [[αρχηγός]] τών Αρμενίων<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «Καθολική Μεγαλειότης» — [[τίτλος]] που απένεμαν στον εαυτό τους μερικοί βασιλείς της Ισπανίας<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br />αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στη δυτική, ρωμαϊκή [[εκκλησία]], στο ρωμαιοκαθολικό [[δόγμα]], φράγκικος («[[καθολικός]] [[ιερέας]]»)<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> αυτός που έχει όλες τις εξουσίες<br /><b>2.</b> αυτός που έχει [[μεγάλη]] [[έκταση]]<br /><b>3.</b> [[κύριος]], [[κεντρικός]], [[σημαντικός]], [[βασικός]], [[ουσιώδης]]<br /><b>4.</b> [[τέλειος]], [[ολοκληρωτικός]], [[πλήρης]]<br /><b>5.</b> [[γνήσιος]], [[πραγματικός]], [[αληθινός]]<br /><b>6.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> <i>ἡ καθολική</i><br />η πρώτη [[εκκλησία]], η [[αρχιεπισκοπή]]<br /><b>7.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ καθολικόν</i><br />α) η πρώτη, η βασική [[εκκλησία]] ενός μοναστηριακού συγκροτήματος<br />β) χαρακτηριστικό<br /><b>8.</b> (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>τὰ [[καθολικά]]<br />οι [[πέντε]] αισθήσεις<br /><b>9.</b> <b>φρ.</b> «[[μέση]] καθολική» — γενική [[συγκέντρωση]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> <i>ὁ [[καθολικός]]<br />[[οικονομικός]] [[υπάλληλος]] στην ελλ. Αίγυπτο, [[ελεγκτής]], με [[έργο]] τη [[διαχείριση]] τών κρατικών [[γαιών]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «ἡ καθολικὴ [[εκκλησία]]» — η παγκόσμια [[εκκλησία]] <b>(Κύριλλ.)</b><br />β) «καθολικῷ λόγῳ», για να μιλήσουμε γενικά. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>καθολικὼς</i> και -<i>ά</i> (AM καθολικῶς, Μ και καθολικὰ)<br />σε γενικὲς γραμμὲς, γενικὰ<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br />εντελὼς, καθ' ολοκληρίαν, ολοκληρωτικὰ<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> παντοὺ, γενικὰ<br /><b>2.</b> συνολικὰ<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> σίγουρα, με [[βεβαιότητα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>κατ</i>(<i>α</i>) - <span style="color: red;">+</span> <i>ὁλικὸς</i> (<span style="color: red;"><</span> [[ὅλος]]). Το επίθ. χαρακτήριζε την πρωτοχριστιανική [[εκκλησία]] (<b>[[πρβλ]].</b> «Εις μίαν αγίαν <i>Καθολικήν</i> και Αποστολικήν Εκκλησίαν» από το Σύμβολο της Πίστεως) και δήλωνε την εν Χριστώ πληρότητά της. Μετά το [[σχίσμα]] παρέμεινε ως [[χαρακτηρισμός]] της δυτικής εκκλησίας, ενώ για την ανατολική επικράτησε ο [[χαρακτηρισμός]] <i>ορθόδοξη</i>. Έτσι, [[καθολικός]] κατέληξε να δηλώνει τον ανήκοντα στη δυτική [[εκκλησία]], τον παπικό].
}}
{{elru
|elrutext='''κᾰθολικός:''' всеобщий ([[ἱστορία]] Polyb.): καθολικῷ λόγῳ Arst. вообще говоря, как общее правило; καθολικότεροι λόγοι Sext. общие места, общие положения.
}}
{{elnl
|elnltext=καθολικός -ή -όν [καθόλου] algemeen.
}}