View source for δάφνη

{{LSJ1
|Full diacritics=δάφνη
|Medium diacritics=δάφνη
|Low diacritics=δάφνη
|Capitals=ΔΑΦΝΗ
|Transliteration A=dáphnē
|Transliteration B=daphnē
|Transliteration C=dafni
|Beta Code=da/fnh
|Definition=ἡ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">sweet bay, Laurus nobilis</b>, <span class="bibl">Od.9.183</span>, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Th.</span>30</span>, prob. in <span class="bibl">Men. <span class="title">Georg.</span>36</span>; <b class="b3">τὸ τῆς δ</b>. (sc. <b class="b3">τρύπανον</b>) ἄριστον <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>5.9.7</span>; δάφναν μὴ δρέπε <span class="title">Supp.Epigr.</span>2.185 (Boeot., v B.C.); [Ἀπόλλων] χρείων ἐκ δάφνης γυάλων ὕπο Παρνησοῖο <span class="bibl"><span class="title">h.Ap.</span>396</span>; ἐξ ὧν εἶπέ μοι ὁ Φοῖβος… Πυθικὴν σείσας δάφνην <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>213</span>; ἐρέω τι τορώτερον ἢ ἀπὸ δάφνης <span class="bibl">Call.<span class="title">Del.</span>94</span>; στεφανῶσαι δάφνης στεφάνῳ <span class="title">GDI</span>2507 (Delph.), cf. <span class="title">Epigr.Gr.</span>786 (Halic.), <span class="title">CIG</span>3641 b 20 (add., Lampsacus). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b3">δ. Ἀλεξανδρεία</b>, [[Ruscus Hypoglossum]], <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>1.10.8</span>,<span class="bibl">3.17.4</span>, Dsc. 4.145. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> = [[χαμαιδάφνη]], Ps.Dsc.4.147. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> <b class="b2">white mangrove, Avicennia officinalis</b>, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>4.7.2</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> a kind of [[coral]], ibid. (ᾰ <span class="bibl">Theoc.11.45</span>.)</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0525.png Seite 525]] ἡ, Lorbeerbaum; Odyss. 9, 183 [[σπέος]] ὑψηλόν, δάφνῃσι κατηρεφές, [[ἅπαξ]] εἰρημέν.; Hes. Th. 30; Pind. P. 10, 40; öfter bei Folgdn.
}}
{{ls
|lstext='''δάφνη''': ἡ, τὸ γνωστὸν [[δένδρον]], ἡ [[δάφνη]], Λατ. laurus, Ὀδ. Ι. 183, Ἡσ. Θ. 30· ἱερὰ τοῦ Ἀπόλλωνος, [[ὅστις]] ἔδιδε τοὺς χρησμοὺς [[αὐτοῦ]] ἐκ δάφνης γυάλων ὕπο Παρνησοῖο Ὕμν. Ὁμηρ. εἰς Ἀπόλλ. 396· ἐξ ὦν εἶπέ μοι ὁ Φοῖβος… Πυθικὴν σείσας δάφνην Ἀριστοφ. Πλ. 213· [[ἐρέω]] τι τορώτερον ἢ ἀπὸ δάφνης Καλλ. εἰς Δῆλ. 94· στεφανῶσαι δάφνης στεφάνῳ Ἐπιγρ. Δελφ. ἐν τῇ Συλλ. Ἐπιγρ. 1689, πρβλ. 2661, 3641b. 20 (προσθ.).- Οἱ περὶ τῆς Δάφνης μῦθοι [[εἶναι]] μεταγενέστεροι, Παυσ. 8. 20. Ὀβίδ. Μεταμ. 1. 452 κἑξ. ΙΙ. δ. Ἀλεξανδρεία, [[εἶδος]] δάφνης, ruscus, Θεόφρ. Ἱ. Φ. 1. 10, 8, Διοσκ. 4. 147.
}}
{{bailly
|btext=ης (ἡ) :<br />laurier, <i>arbuste</i>.<br />'''Étymologie:''' DELG terme méditerranéen.
}}
{{Autenrieth
|auten=[[laurel]], [[bay]], Od. 9.183†.
}}
{{grml
|mltxt=(AM [[δάφνη]])<br /><b>1.</b> το [[φυτό]] [[δάφνη]] η [[ευγενής]] (laurus nobilis)<br /><b>2.</b> [[ονομασία]] διαφόρων ειδών της οικογένειας λαουρίδες ή [[δαφνίδες]]<br /><b>3.</b> [[στεφάνι]] από φύλλα δάφνης, [[σύμβολο]] νίκης<br /><b>4.</b> [[κλαδί]] δάφνης, [[σύμβολο]] των μαρτύρων της Εκκλησίας<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b><br /><b>1.</b> «έδρεψε δάφνες» — είχε επιτυχίες, διακρίθηκε<br /><b>2.</b> «αναπαύεται στις δάφνες του» ή «επαναπαύεται επί τών [[δαφνών]] του» — μένει [[αδρανής]], στηριγμένος σε παλαιότερες επιτυχίες του<br /><b>3.</b> «πολεμικές δάφνες» — πολεμικά κατορθώματα, ανδραγαθήματα<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> προφητική ή [[μαντική]] [[ικανότητα]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «πυθική [[δάφνη]]» — η [[μαντική]] [[δάφνη]] του Απόλλωνος τών Δελφών.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πρόκειται για μεσογειακό τ. αβέβαιης ετυμολ. Η λ. [[δάφνη]] μαρτυρείται με διάφορες μορφές (<b>[[πρβλ]].</b> [[λάφνη]], [[δαυχμός]], [[δαύχνα]]), οι οποίες οφείλονται [[είτε]] στη θρησκευτική [[χρήση]] της λέξεως [[είτε]] στο [[γεγονός]] ότι πρόκειται για δάνεια λ. Τη [[σχέση]] με το λατ. <i>laurus</i> πιστοποιεί η [[γλώσσα]] του Ησυχίου «[[λάφνη]]<br />[[δάφνη]]», όπου διαπιστώνεται [[εναλλαγή]] [[μεταξύ]] -<i>λ</i>- και -<i>δ</i>-γνωστή από τις δάνειες λέξεις και από τη Μυκηναϊκή (<b>[[πρβλ]].</b> <i>dapu</i><sub>2</sub><i>ritojo</i> για τον <i>λαβύρινθο</i>)<br />Ο τ. [[δαύχνα]] απαντά μόνο σε σύνθετες λέξεις (<b>[[πρβλ]].</b> [[Δαυχναφόριος]], [[δαυχνοφόρος]], <i>αρχιδαυχναφορώ</i>), ενώ στον επικό Νίκανδρο απαντά ο τ. [[δαυχμός]] και στον Ησύχιο (<i>δαυχμόν</i><br />«εύκαυστον [[ξύλον]] δάφνης»). Οι τύποι αυτοί συνδέθηκαν πιθ. παρετυμολογικά με το [[δαύκος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[δάφνινος]], [[δαφνίτης]], [[δαφνίτις]], [[δαφνωτός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[δαφναίος]], [[δαφνήεις]], [[δάφνιος]], [[δαφνίς]]<br /><b>μσν.</b><br />[[δαφνηρός]], [[δαφνιακός]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[δάφνι]], [[δαφνί]], [[δαφνιά]], [[δαφνικός]], [[δαφνούλα]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[δαφνέλαιο]](<i>ν</i>), [[δαφνοειδής]], [[δαφνόκοκκος]] (AM <i>δαφνόκκοκον</i>), [[δαφνοφόρος]] (Α [[δαφνηφόρος]]), [[δαφνώδης]], [[δαφνών]](<i>ας</i>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[δαφνηρεφής]], [[δαφνηφάγος]], [[δαφνογηθής]], [[δαφνοκόμης]], [[δαφνόκομος]], [[δαφνοπώλης]], [[δαφνόσκιος]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[δαφνόφυλλο]] <b>νεοελλ.</b> [[δαφνόδενδρο]], [[δαφνοελιά]], [[δαφνόκλαδο]], [[δαφνοκούκκι]], [[δαφνόκουκκο]], [[δαφνοκούκουτσο]], [[δαφνόλαδο]], [[δαφνόμαζες]], [[δαφνομαντεία]], [[δαφνόστεγος]], [[δαφνοστέφανο]], [[δαφνοστεφανώνω]], [[δαφνοστεφής]], [[δαφνοστόλιστος]], [[δαφνότοπος]]. (Β' συνθετικό) [[ροδοδάφνη]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[χαμαιδάφνη]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>αγριοδάφνη</i>, <i>αροδάφνη</i>, [[μαυροδάφνη]], [[πικροδάφνη]], <i>χαμοδάφνη</i>].
}}
{{lsm
|lsmtext='''δάφνη:''' ἡ, το γνωστό [[φυτό]] «[[δάφνη]]», Λατ. [[laurus]], σε Ομηρ. Οδ., Ησίοδ. κ.λπ.· αφιερωμένο στον Απόλλωνα, ο [[οποίος]] επέδιδε τους χρησμούς του <i>ἐκ δάφνης</i>, σε Ομηρ. Ύμν. (αμφίβ. προέλ.).
}}
{{elru
|elrutext='''δάφνη:''' дор. [[δάφνα]] ἡ бот. лавр ([[Laurus]] [[nobilis]]) Hom., HH, Hes., Pind., Arst., Theocr.: δάφνης [[στέφανος]] Plut. лавровый венок (лавр считался священным деревом Аполлона).
}}
{{elnl
|elnltext=δάφνη -ης, ἡ, Dor. δάφνα, laurier (boom).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[laurel]] (Od.).<br />Other forms: Variants: <b class="b3">λάφνη δάφνη</b>. <b class="b3">Περγαῖοι</b> H. and <b class="b3">δαύχνα</b> (Thess., Cypr.) with <b class="b3">Δαυχναῖος</b> (Aetol.); also <b class="b3">δαυχμός</b> (Nic., H.; s. <b class="b3">δαῦκος</b>).<br />Derivatives: <b class="b3">δαφνίς</b> [[laurel]] (Hp.; cf. <b class="b3">κεδρίς</b> and Chantr. Form. 343), <b class="b3">δαφνών</b> [[laurel wood]] (Str.), <b class="b3">δαφνῖτις</b> <b class="b2">Kassia of laurek etc.</b> (Dsc.; Redard Les noms grecs en <b class="b3">-της</b> 70f.), <b class="b3">-ίτης</b> (<b class="b3">οἶνος</b>, Gp.), surname of Apollon in Syracuse (H., EM). Adject.: <b class="b3">δαφνώδης</b> <b class="b2">laurel-like</b> (E.), <b class="b3">δάφνινος</b> [[from laurel]] (Thphr.), <b class="b3">δαφνιακός</b> (AP), <b class="b3">δαφνήεις</b> [[rich in laurels]] (Nonn.), <b class="b3">δαφναῖος</b> [[belonging to the laurel]] (Nonn.), also surname of Apollon (AP, Nonn.), <b class="b3">Δαφναία</b> surname of Artemis in Sparta (Paus.), also <b class="b3">Δαφνία</b> (Olympia, Str.). - <b class="b3">Δάφνις</b> m. PN, <b class="b3">Δαφνοῦς</b> ON.<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: Like the cognate Lat. [[laurus]] is <b class="b3">δάφνη</b> a Mediterranean word. "Die wechselnden Formen sind teils als Varianten der gebenden Sprache, teils als wechselnde Wiedergabe bei der Entlehnung verständlich." Frisk (which is true of most variants of Pre-Greek words), who continues "Solmsen Wortforschung 118 n. 1 und Bechtel Dial. 1, 205, Gött. Nachr. 1919, 343f. wollen <b class="b3">δαύχνα</b>, <b class="b3">δαυχμός</b> von <b class="b3">δάφνη</b> trennen und zu [[δαῦκος]] (s. d.) mit weiterem Anschluß an <b class="b3">δαίω</b> [[anzünden]] ziehen; kaum überzeugend." Several IE etymologies in W.-Hofmann s. [[laurus]]. - The word is typical for Pre-Greek, showing several variations. They can be explained by assuming <b class="b2">*dakʷ-(n)-</b>, which gave <b class="b3">δαφ-ν-</b> or <b class="b3">δαυκ</b>\/<b class="b3">χ-(ν</b>\/<b class="b3">μ</b>)-; note that there is no <b class="b3">*λαυφ-</b>; cf. Beekes, Pre-Greek (B 1). Thus <b class="b3">δαφν-</b> and <b class="b3">δαυκ</b>\/<b class="b3">χ-ν</b>\/<b class="b3">μ-</b> were one word.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[deriv. uncertain]<br />the [[laurel]], or [[rather]] the bay-[[tree]], Lat. [[laurus]], Od., Hes., etc.; [[sacred]] to [[Apollo]], who delivered his oracles ἐκ δάφνης, Hhymn.
}}
{{FriskDe
|ftr='''δάφνη''': {dáphnē}<br />'''Forms''': Nebenformen: [[λάφνη]]· [[δάφνη]]. Περγαῖοι H. und [[δαύχνα]] (thess., kypr.) mit Δαυχναῖος (Aetol.); auch δαυχμός (Nik., H.; s. [[δαῦκος]]).<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': ‘Lorbeerbaum, -zweig, Lorbeer’ (seit Od.).<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[δαφνίς]] ‘Lorbeer, -baum’ (Hp., Thphr., Pap.; vgl. [[κεδρίς]] und Chantraine Formation 343), [[δαφνών]] [[Lorbeerhain]] (Str. usw.), [[δαφνῖτις]] [[Kassia aus Lorbeer]] (Dsk., Gal. u. a.; Redard Les noms grecs en -της 70f.), -ίτης ([[οἶνος]], ''Gp''.), Bein. des Apollon in Syrakus (H., ''EM''). Adjektiva: [[δαφνώδης]] ‘lorbeerreich, -artig’ (E., Thphr.), [[δάφνινος]] ‘aus L. gemacht’ (Thphr. u. a.), [[δαφνιακός]] (''AP'', nach [[διονυσιακός]] usw.), [[δαφνήεις]] [[lorbeerreich]] (Nonn.), [[δαφναῖος]] ‘zum L. gehörig’ (Nonn.), auch Bein. des Apollon (''AP'', Nonn.), Δαφναία Bein. der Artemis in Sparta (Paus.), auch Δαφνία (Olympia, Str.). — Δάφνις m. PN, Δαφνοῦς ON usw.<br />'''Etymology''' : Wie das damit irgendwie zusammenhängende lat. ''laurus'' ist auch [[δάφνη]] ein unerklärtes Mittelmeerwort. Die wechselnden Formen sind teils als Varianten der gebenden Sprache, teils als wechselnde Wiedergabe bei der Entlehnung verständlich. — Solmsen Wortforschung 118 A. 1 und Bechtel Dial. 1, 205, Gött. Nachr. 1919, 343f. wollen [[δαύχνα]], δαυχμός von [[δάφνη]] trennen und zu [[δαῦκος]] (s. d.) mit weiterem Anschluß an [[δαίω]] [[anzünden]] ziehen; kaum überzeugend. Allerhand unmögliche idg. Etymologien bei W.-Hofmann s. ''laurus'', wo auch weitere reiche Lit.<br />'''Page''' 1,353
}}