View source for τρυπάω

{{LSJ1
|Full diacritics=τρῡπάω
|Medium diacritics=τρυπάω
|Low diacritics=τρυπάω
|Capitals=ΤΡΥΠΑΩ
|Transliteration A=trypáō
|Transliteration B=trypaō
|Transliteration C=trypao
|Beta Code=trupa/w
|Definition=<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[bore]], [[pierce through]], <b class="b3">ὡς ὅτε τις τρυπῷ</b> (opt.) <b class="b3">δόρυ νήϊον ἀνὴρ τρυπάνῳ, οἱ δέ τ' ἔνερθεν ὑποσσείουσιν ἱμάντι</b> (cf. [[τρυπανία]]) <span class="bibl">Od.9.384</span>, cf. <span class="bibl">Hp.<span class="title">VC</span>18</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Cra.</span>387e</span>; <b class="b3">ἐτρύπησεν τῷ ποδὶ τὴν βελόνην</b> (of a very thin man) <span class="title">AP</span>11.102 (Ammian. or Nicarch.), <span class="bibl">308</span> (Lucill.); with double acc., πόνος με τὸν πόδα τ. [[is stabbing into]], <span class="bibl">Luc.<span class="title">Ocyp.</span> 169</span>; cf. [[ἁλία]] (B) :—Pass., <b class="b3">τετρυπήσθω τὸ τρῆμα</b> [[let]] the hole [[be bored]], Hp.<span class="title">Steril.</span>222; <b class="b3">δι' ὠτὸς . . τρυπωμένου</b> through [[well-bored]] ear, i. e. [[open to hear]], <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>858</span> (codd.Plu., but <b class="b3">ῥυπωμένου</b> is prob. cj.); <b class="b3">τὰ ὦτα τετρυπημένος</b> [[having]] one's ears <b class="b2">pierced for ear-rings</b>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span> 3.1.31</span>; <b class="b3">ψῆφος τετρυπημένη</b> the pebble of condemnation [[which had a hole in it]], opp. <b class="b3">πλήρης</b>, <span class="bibl">Aeschin.1.79</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span>68.2</span>, <span class="bibl">69.1</span>; ἐτετρύπητο ἄλλη ἔξοδος <span class="bibl">Luc.<span class="title">Alex.</span>16</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> sens. obsc., <span class="bibl">Theoc.5.42</span>, <span class="title">APl.</span>4.243 (Antist.).</span>
}}
{{ls
|lstext='''τρῡπάω''': μέλλ. -ήσω, (ἰδὲ [[τρύω]]) διατρυπῶ, ὡς ὅτε τις τρυπῷ (εὐκτ.) [[δόρυ]] νήϊον ἀνὴρ τρυπάνῳ, οἱ δὲ τ’ ἔνερθεν ὑποσσείουσιν ἱμάντι (πρβλ. [[τρυπανία]]) Ὀδ. Ι. 384, πρβλ. Ἱππ. Κεφ. Τρωμ. 911, Πράτ. Κρατ. 387Ε· «τὸν [[πόδα]] τῇ βελόνῃ τρυπῶν Κλεόνικος ὁ [[λεπτός]], αὐτὸς ἐτρύπησε τῷ ποδὶ τὴν βελόνην», ὡς ὢν λεπτότερας καὶ αὐτῆς τῆς βελόνης, Ἀνθ. Παλ. 11. 308, πρβλ. [[αὐτόθι]] 102· ἀλλὰ [[μετὰ]] διπλῆς αἰτ., [[πόνος]] μὲ τὸν [[πόδα]] τρ. Λουκ. Ὠκύπ. 169· πρβλ. [[ἁλιά]]. - Παθ., τετρυπήσθω τὸ [[τρῆμα]], ἂς τρυπηθῇ, ἂς ἀνοιχθῇ ἡ ὀπή, Ἱππ. 680. 19· δι’ [[ὠτός]]... τετρυπημένου, [[καλῶς]] τρυπημένου, δηλ. ἀνοικτοῦ [[ὅπως]] ἀκούῃ, Σοφ. Ἀποσπ. 737· τὰ ὦτα τετρυπημένος, πρὸς ἐξάρτησιν ἐνωτίων, Ξεν. Ἀν. 3. 1, 31· [[ψῆφος]] τετρυπημένη, ἡ τῆς καταδίκης ἡ ἔχουσα ὀπὴν ἐν τῷ μέσῳ, ἀντίθετ. τῷ [[πλήρης]], Αἰσχίν. 11. 34, Ἀριστ. Ἀποσπ. 424-6· ἐτετρύπητο ἄλλη [[ἔξοδος]] Λουκ. Ἀλεξ. 16. 2) ἐπὶ αἰσχρᾶς σημασίας, αἱ δὲ χίμαιραι αἵδε κατβληχῶντο καὶ ὁ [[τράγος]] αὐτὰς ἐτρύπη, αἱ δὲ αἶγες ἐμηκῶντο καὶ ὁ [[τράγος]] ὤχευεν αὐτάς, Θεόκρ. 5. 42· τρυπᾶν πάντες ἐπιστάμεθα, ἀντὶ τοῦ βινεῖν, Ἀνθ. Πλαν. 243.
}}
{{bailly
|btext=-ῶ :<br />percer, trouer, acc. ; <i>Pass.</i> être percé ; τετρυπημένη [[ψῆφος]] ESCHN vote de condamnation <i>litt.</i> caillou percé.<br />'''Étymologie:''' [[τρύπη]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''τρῡπάω:''' μέλ. <i>τρυπήσω</i>, Παθ., παρακ. <i>τετρύπημαι</i> ([[τρύω]])·<br /><b class="num">1.</b> [[τρυπώ]], [[διατρυπώ]], σε Ομήρ. Οδ. — Παθ., τὰ [[ὦτα]] τετρυπημένος, με τα αυτιά του τρυπημένα για σκουλαρήκια, σε Ξεν.· [[ψῆφος]] τετρυπημένη, η [[ψήφος]] της καταδίκης που είχε μια [[τρύπα]] στη [[μέση]], σε Αισχίν.<br /><b class="num">2.</b> [[τρυπάω]] τῷ ποδὶ τὴν βελόνην, [[περνάω]] τη [[βελόνα]] μέσα από το [[πόδι]], σε Ανθ.
}}
{{elru
|elrutext='''τρῡπάω:'''<br /><b class="num">1)</b> буравить, сверлить, просверливать ([[δόρυ]] τρυπάνῳ Hom.): τὰ [[ὦτα]] τετρυπημένος Xen. с проколотыми ушами; [[ψῆφος]] τετρυπημένη Aeschin., Arst. просверленный камешек (который подавался членом суда, высказывавшимся за осуждение обвиняемого); [[πόνος]] μοι (v. l. με) τρυπᾷ τὸν [[πόδα]] Luc. боль сверлит мне ногу;<br /><b class="num">2)</b> Theocr. = [[βινέω]].
}}
{{elnl
|elnltext=τρυπάω [τρύω] Dor. imperf. 3 sing. ἐτρύπη, boren, doorboren; ook seks.: ὁ τράγος αὐτὰς ἐτρύπη de bok penetreerde ze Theocr. Id. 5.42.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=τρῡπάω, [[τρύω]]<br /><b class="num">1.</b> to [[bore]], [[pierce]] [[through]], Od.:—Pass., τὰ ὦτα τετρυπημένος having one's ears pierced for earrings, Xen.; [[ψῆφος]] τετρυπημένη the [[pebble]] of condemnation [[which]] had a [[hole]] in it, Aeschin.<br /><b class="num">2.</b> τρ. τῷ ποδὶ τὴν βελόνην to [[force]] the [[point]] [[through]] the [[foot]], Anth.
}}
{{FriskDe
|ftr='''τρυπάω''': {trūpáō}<br />'''Forms''': Aor. τρυπῆσαι usw.,<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': ‘(durch)-bohren’ (seit ι 384);<br />'''Composita''' : auch m. ἐκ-, δια- u.a., [[ἐκτρυπάω]] auch intr. [[aus einem Loch entschlüpfen]] (ἐκτετρύπηκεν Ar.''Ek''.337; von [[τρύπη]] [s.u.]?).<br />'''Derivative''': Davon 1. [[τρύπημα]] mit -ημάτιον n. [[Bohrloch]], [[Loch]] (Kom., Arist., Hero u.a.), ἐκ- ~ auch [[Bohrspäne]] (Thphr.). 2. -ησις (ἐκ-, περι-) f. ‘das (Durch)bohren’ (Hp., Arist., Thphr. u.a.). 3. -ητής m. [[der Bohrende]] (Pl. ''Kra''.), -ητήρ m. [[durchbohrtes Gefäß]] (Ph.''Bel''.). Ferner [[τρύπανον]] n. [[Bohrer]], [[Drillbohrer]], [[Trepan]], [[Reibeholz zum Feuermachen]] (seit ι 385) mit -άνιον, -ανώδης, -ανικός, -ανίζω, -ανισμός (selten u.sp.); auch -άνη f. ib. (Hdn. Gr., H.), -ανία f. [[Riemen eines Drillbohrers]] (Poll.; vgl. Scheller Oxytonierung 58 A. 4). Rückbildung [[τρύπη]], [[τρῦπα]] f. [[Loch]] (Hdn. ''Epim''., ''AP'', H., Eust.; vgl. unten). — Als Vorderglied in [[τρυπαλώπηξ]] [[Fuchs]], [[der in ein Loch hineinschlüpft]], Bez. eines Schläulings (''Kom''. ''Adesp''.).<br />'''Etymology''' : Zunächst zu [[τρύω]] (s.d.), wozu noch [[τρύχω]]; daneben [[τρίβω]], [[τείρω]], [[τετραίνω]], [[τιτρώσκω]] (s. dd.). Mehrere ähnliche Bildungen sind im Baltischen und Slavischen zu finden: lit. ''trupù'', -''ė́ti'' [[zerbröckeln]], ''traupùs'' [[spröde]], aruss. ''trupъ'' ‘Baumstamm, Leiche(nfeld)’, russ. ''trup'' [[Leiche]]; weitere Formen m. reicher Lit. bei Fraenkel und Vasmer s.vv. (WP. 1, 732, Pok. 1074). Zu bemerken immerhin der Quantitätsunterschied zwischen gr. τρυπ- und balt.-slav. ''trŭp''-, ''troup''-. Ein alter ''p'' : ''m''-Wechsel in [[τρυπάω]] : [[τρύμη]] (Specht KZ 68, 123) ist nicht glaubhaft. — Die Vorgeschichte von [[τρυπάω]] bleibt im übrigen ungewiß. Wegen des späten und vereinzelten Vorkommens von [[τρύπη]] ist das Verb kaum als denominativ aufzufassen (vgl. Chantraine Gramm. hom. 1, 357); eher alte Iterativbildung; [[τρύπανον]] ist morphologisch mehrdeutig.<br />'''Page''' 2,937
}}