View source for προκαταλαμβάνω

{{LSJ1
|Full diacritics=προκαταλαμβάνω
|Medium diacritics=προκαταλαμβάνω
|Low diacritics=προκαταλαμβάνω
|Capitals=ΠΡΟΚΑΤΑΛΑΜΒΑΝΩ
|Transliteration A=prokatalambánō
|Transliteration B=prokatalambanō
|Transliteration C=prokatalamvano
|Beta Code=prokatalamba/nw
|Definition=<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[seize beforehand]], [[occupy in advance]], esp. by a military force, <span class="bibl">Th.2.2</span>, <span class="bibl">3.112</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>1.3.16</span>, etc.:—Med., <span class="bibl">Plb.2.27.5</span>, <span class="title">SIG</span>742.7 (Ephesus, i B. C.), etc.:—Pass., to [[be so occupied]], <span class="bibl">Th. 4.89</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> generally, [[preoccupy]], τὸ βῆμα <span class="bibl">Aeschin.3.71</span>; <b class="b3">τὰ κοινὰ καὶ</b> <b class="b3">φιλάνθρωπα τῶν ὀνομάτων</b> ib.248; τὰ Φιλίππου ὦτα <span class="bibl">Id.2.108</span>; <b class="b3">πράγματα προκατειλημμένα</b>, by the previous speakers, <span class="bibl">Isoc.4.74</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> [[apprehend before]], Gal.1.183; -λαμβάνεται τὸ σημεῖον τοῦ σημειωτοῦ <span class="bibl">S.E.<span class="title">M.</span>8.169</span>; -ειλημμένον πρόσωπον <span class="bibl">A.D.<span class="title">Synt.</span>26.13</span> (<b class="b3">-ειλεγμένον</b> is f.l. here and in <span class="bibl"><span class="title">Adv.</span>157.26</span>). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> Pass., of events, to [[be predetermined]], ὑπὸ τῆς εἱμαρμένης Diogenian. Epicur.3.51, cf. 2.20. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> metaph., [[prevent]], [[anticipate]], [[frustrate]], τῶν πόλεων τὰς ἀποστάσεις <span class="bibl">Th. 1.57</span>; π. ὅπως μὴ… <span class="bibl">Id.3.46</span>, <span class="bibl">6.18</span>: abs., <span class="bibl">Id.3.2</span>, etc.; <b class="b3">π. καὶ ἀπειλεῖν</b>, of the legislator, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>853b</span>; in speaking, π. τὰ ἐπίδοξα λέγεσθαι <span class="bibl">Arist. <span class="title">Rh.Al.</span>1443a6</span>, al.; of persons, [[anticipate]] or [[surprise]] them, <span class="bibl">Th. 3.3</span>; <b class="b3">τοῦ χειμῶνος -λαβόντος [αὐτόν</b>] <span class="bibl">Plb. 38.8.3</span>:—Med., π. τινά <span class="bibl">Id.5.36.8</span>; π. τὰς νόσους <span class="bibl">D.S.1.82</span>, cf. Herod. Med. in <span class="title">Rh.Mus.</span>58.92:— Pass., <b class="b3">τῶν… προκατειλημμένων κατηγορημάτων</b> the charges [[that have been anticipated]], <span class="bibl">Din.1.1</span>; to [[be surprised]], <span class="bibl">Plb.2.18.6</span>; <b class="b3">-ληφθέντες ἀναλαμβάνονται</b> [[if taken in time]] they recover, Philum. ap. <span class="bibl">Aët.9.7</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> [[overpower first]], <b class="b3">π. ἡμᾶς ἐς τὴν ὑμετέραν ἐπιχείρησιν</b> [[crush]] us [[in preparation for]] an attack on you, <span class="bibl">Th.1.33</span>, cf. <span class="bibl">36</span>:— Pass., δεσμοῖς <span class="bibl">Plb.16.34.11</span>: of. Pass. in med. sense, προκατείλημμαί σ' ὦ τύχη <span class="bibl">Epicur.<span class="title">Sent.Vat.</span>47</span> (= Metrod.<span class="title">Fr.</span>49). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> without any notion of force, [[win over before]], [[preoccupy]], π. καὶ προκολακεύειν τὴν μέλλουσάν τινος δύναμιν <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>494c</span>; τὴν ἐκκλησίαν <span class="bibl">Aeschin.3.67</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> [[ensure]], ὑγιείην <span class="bibl">Hp.<span class="title">Vict.</span>3.67</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">c</span> Pass., to [[be prejudiced]], αἱρέσει τινί Gal.4.705. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> [[fasten securely]], <span class="bibl">Sor.<span class="title">Fasc.</span> 1</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0728.png Seite 728]] (s. [[λαμβάνω]]), vorher fassen, einnehmen; Thuc. 3, 2 u. oft; Plat. Rep. VI, 494 c; Xen. An. 1, 3, 16; τὸ [[βῆμα]], Aesch. 3, 71; auch übtr., ταῖς ὑποσχέσεσι καὶ τοῖς ἐπαγγέλμασι προκαταληφθέντες, Dem. 19, 178, vorweg eingenommen; öfter Pol., auch προκαταλαβεῖν τὴν ὁρμήν τινος, 3, 104, 2; προκαταληφθεὶς τῇ φιλανθρωπίᾳ, 10, 34, 9; u. scheinbar intr., sc. αὐτόν, τοῦ χειμῶνος προκαταλαβόντος, 39, 2, 3. – Bes. auch in der Rede vorwegnehmen, zuerst behandeln, Isocr. 4, 74 u. oft. – Vorher begreifen, S. Emp. oft.
}}
{{ls
|lstext='''προκαταλαμβάνω''': [[καταλαμβάνω]] ἐκ τῶν προτέρων, [[μάλιστα]] διὰ στρατιωτικῆς δυνάμεως, Θουκ. 2. 2., 3. 112, Ξεν. Ἀνάβ. 1. 3, 16, κτλ. ― Παθ., καταλαμβάνομαι ἐκ τῶν προτέρων, Θουκ. 4. 89· ― [[ὡσαύτως]] ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, Πολύβ. 2. 27, 5, κτλ. 2) [[καθόλου]], [[καταλαμβάνω]] πρότερον, τὸ βῆμα Αἰσχίν. 63. 44, πρβλ. 89. 13· τὰ Φιλίππου ὦτα ὁ αὐτ. 42. 20· πράγματα προκατειλημμένα, ὑπὸ τῶν [[προηγουμένως]] λαλησάντων ῥητόρων, Ἰσοκρ. 55D. ΙΙ. μεταφορ., [[προλαμβάνω]], ματαιώνω, τῶν [[πόλεων]] τὰς ἀποστάσεις Θουκ. 1. 57, πρβλ. Αἰσχίν. 55. 21· πρ. [[ὅπως]] μὴ... Θουκ. 3. 46., 6. 18· ἀπολ., ὁ αὐτ. 3. 2, κτλ.· ― ἐπὶ ἀγορεύσεως, πρ. τὰ ἐπίδοξα λέγεσθαι Ἀριστ. Ρητ. πρ. Ἀλέξ. 37, 16, κ. ἀλλ.· ― ἐπὶ προσώπων, [[προλαμβάνω]] ἢ αἰφνιδίως [[ἐπέρχομαι]], Θουκ. 3. 3, Πολύβ. 2. 18, 6, πρβλ. 3. 69, 3· ([[ἐντεῦθεν]] ἀμεταβ., αἰφνιδίως [[ἐπέρχομαι]], ὁ αὐτ. 39. 2, 3)· ― [[ὡσαύτως]] ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, πρ. τὰς νόσους Διόδ. 1. 82· ― Παθ., τῶν... προκατειλημμένων κατηγορημάτων, τῶν κατηγοριῶν ὅσαι πρότερον ἐγένοντο, Δείναρχ. 90. 6. ΙΙΙ. [[καταβάλλω]] πρότερον, προκαταλαβόντας ἡμᾶς νῦν ἐς τὴν ὑμετέραν ἐπιχείρησιν, καταβαλόντας ἡμᾶς πρότερον [[ὅπως]] (εὐκολώτερον) προσβάλωσιν ὑμᾶς [[μετὰ]] [[ταῦτα]], Θουκ. 1. 33, πρβλ. 36· πρ. τινα δεσμοῖς Πολύβ. 16. 34, 11· οὕτω παθ. πρκμ. προκατείλημμαί σε Πλούτ. 2. 476C. 2) [[ἄνευ]] τῆς ἐννοίας βίας, [[κερδίζω]] [[ὑπὲρ]] [[ἐμαυτοῦ]] πρότερον, προσελκύω, πρ. καὶ προκολακεύειν τινὰ Πλάτ. Πολ. 494C, πρβλ. Νόμ. 853Β· πρ. τινα ὑποσχέσεσι Δημ. 397. 3· τὴν ἐκκλησίαν Αἰσχίν. 63. 17. ― Ἴδε Χ. Χαριτωνίδου Ποικίλα Φιλολογ. τ. Α΄, σ. 86 κἑξ., 816 κἑξ.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> προκαταλήψομαι, <i>ao.2</i> προκατέλαβον, <i>etc.</i><br /><b>I.</b> prendre d’avance :<br /><b>1</b> occuper d’avance <i>avec idée de violence</i>, acc. ; <i>fig.</i> s’emparer d’avance de l’esprit de qqn, circonvenir d’avance, acc.;<br /><b>2</b> arrêter <i>ou</i> empêcher en devançant, devancer, prévenir, surprendre, acc. : προκαταλαμβάνειν [[ὅπως]] [[μή]] THC prendre d’avance des mesures pour empêcher que ; <i>avec un rég. de pers.</i> surprendre <i>ou</i> prévenir qqn, acc.;<br /><b>II.</b> traiter pour la première fois (une question, un sujet, <i>etc.</i>);<br /><i><b>Moy.</b></i> προκαταλαμβάνομαι s’emparer d’avance de, acc. ; surprendre <i>ou</i> prévenir qqn, acc..<br />'''Étymologie:''' [[πρό]], [[καταλαμβάνω]].
}}
{{grml
|mltxt=ΝΜΑ<br />([[κυρίως]] για στρατιωτική [[δύναμη]]) [[καταλαμβάνω]] εκ τών προτέρων ή [[πριν]] από άλλους (α. «ο [[λόχος]] μας διατάχθηκε να προκαταλάβει το ύψωμα» β. «ἐβούλοντο τὴν Πλάταιαν αἰεὶ σφίσι διάφορον οὖσαν ἔτι ἐν εἰρήνῃ τε καὶ τοῦ πολέμου [[μήπως]] φανεροῡ καθεστῶτος προκαταλαβεῑν», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> [[πείθω]] κάποιον να σχηματίσει μια [[γνώμη]] για ένα [[θέμα]] εκ τών προτέρων, [[πριν]] να το μελετήσει, [[προδιαθέτω]], [[προϊδεάζω]] («μην προκαταλαμβάνεσαι από τις διαδόσεις»)<br /><b>2.</b> (η μτχ. παθ. παρακμ. ως επίθ.) [[προκατειλημμένος]]<br />αυτός που [[είναι]] εκ τών προτέρων διατεθειμένος για κάποιον ή [[κάτι]], και [[συνήθως]] δυσμενώς, ο επηρεασμένος εκ τών προτέρων, [[μεροληπτικός]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[προκατέχω]]<br /><b>2.</b> [[επέρχομαι]] αιφνιδίως («τοῦ χειμῶνος προκαταλαβόντος [αὐτόν]», <b>Πολ.</b>)<br /><b>3.</b> [[καταβάλλω]] εκ τών προτέρων<br /><b>4.</b> [[κερδίζω]] για τον εαυτό μου εκ τών προτέρων, [[προσελκύω]]<br /><b>5.</b> [[εξασφαλίζω]]<br /><b>6.</b> [[δένω]] ασφαλώς και [[στερεά]]<br /><b>7.</b> <b>μτφ.</b> α) [[προλαβαίνω]] και [[ματαιώνω]] («προκαταλαμβάνειν [[ὅπως]] μηδ' ἐς ἐπίνοιαν τούτου ἴωσι» <b>Θουκ.</b>)<br />β) (για προσ.) [[επέρχομαι]] αιφνιδίως, [[προλαβαίνω]] («δείσαντες προκαταλαβεῑν ἐβούλοντο»)<br /><b>8.</b> <b>παθ.</b> <i>προκαταλαμβάνομαι</i><br />α) [[προλαβαίνω]] [[κάτι]] με τον λόγο, [[διαπραγματεύομαι]] εκ τών προτέρων («χαλεπόν ἐστιν ὕστατον ἐπελθόντα λέγειν περὶ πραγμάτων [[πάλαι]] προκατειλημμένων», Ισοκρ.)<br />β) [[γίνομαι]] [[κατανοητός]] [[πριν]] από κάποιον ή από [[κάτι]] [[άλλο]] («προκαταλαμβάνεται τὸ σημεῑον τοῦ σημειωτοῦ», Σέξτ. Εμπ.)<br />γ) (για γεγονότα) ορίζομαι εκ τών προτέρων («προκαταλαμβάνομαι ὑπὸ τῆς εἱμαρμένης», Διογεν.).
}}
{{lsm
|lsmtext='''προκαταλαμβάνω:''' μέλ. -[[λήψομαι]],<br /><b class="num">I.</b> [[καταλαμβάνω]], [[κυριεύω]] από [[πριν]], σε Θουκ. κ.λπ. — Παθ., προκαταλαμβάνομαι, στον ίδ.<br /><b class="num">II.</b> μεταφ., [[προλαμβάνω]], [[ματαιώνω]], στον ίδ., Αισχίν.· λέγεται για πρόσωπα, [[προλαμβάνω]] ή [[βρίσκω]] αιφνιδίως, σε Θουκ.<br /><b class="num">III.</b> [[καταβάλλω]] εκ των προτέρων, στον ίδ.
}}
{{elnl
|elnltext=προ-καταλαμβάνω vooraf bezetten:; ἐβούλοντο τὴν Πλάταιαν... προκαταλαβεῖν zij wilden Plataeae tevoren bezetten Thuc. 2.2.3; pass..; προκαταλαμβάνονται αἱ... Σῖφαι Siphai werd tevoren bezet Thuc. 4.89.2; overdr.. περὶ πραγμάτων πάλαι προκατειλημμένων over een onderwerp dat al lang en breed besproken is Isocr. 4.74. tevoren overweldigen; ook med..; εἰ... Κορίνθιοι ἡμᾶς προκαταλήψονται als de Korinthiërs ons tevoren zullen overweldigen Thuc. 1.36.3; overdr.. προκαταλαμβάνοντες καὶ προκολακεύοντες... τὴν μέλλουσαν αὐτοῦ δύναμιν terwijl ze bij voorbaat zijn toekomstige macht voor zich innemen en paaien Plat. Resp. 494c. voorkómen; ook med.. π.... τῶν πόλεων τὰς ἀποστάσεις de opstand van de steden voorkomen Thuc. 1.57.6; ὅπως μὴ ἔπεισι προκαταλαμβάνει men tracht te voorkomen dat hij aanvalt Thuc. 6.18.2.
}}
{{elru
|elrutext='''προκαταλαμβάνω:''' тж. med.<br /><b class="num">1)</b> первым захватывать, ранее занимать (τὰ [[ἄκρα]] Xen.): τόποι προκαταληφθέντες Plut. ранее захваченные (противником) местности; π. τὸ [[βῆμα]] Aeschin. первым захватить ораторскую трибуну; π. [[ἡμᾶς]] [[νῦν]] ἐς τὴν ὑμετέραν ἐπιχείρησιν Thuc. (коринфяне хотят) раньше завладеть нами, чтобы (потом) напасть на вас; π. καὶ προκολακεύειν τινά Plat. посредством лести заблаговременно заручиться чьей-л. благосклонностью; π. τὰ ὦτά τινος Aeschin. заранее склонить кого-л. на свою сторону;<br /><b class="num">2)</b> упреждать, предвосхищать (τὰ μέλλοντα λέγεσθαι, τοὺς ἀκροατάς Arst.): πράγματα [[πάλαι]] προκατειλημμένα Isocr. вопросы, давно уже рассмотренные;<br /><b class="num">3)</b> (пред)упреждать, предотвращать (τὰς νόσους Diod.; τῶν [[πόλεων]] τὰς ἀποστάσεις Thuc.);<br /><b class="num">4)</b> внушать предубеждение: π. διαβολῇ τινα Plut. создать предубеждение против кого-л.; οἱ προκατειλημμένοι ἄνθρωποι Plut. люди с предвзятыми мнениями.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=fut. -[[λήψομαι]]<br /><b class="num">I.</b> to [[seize]] [[beforehand]], [[preoccupy]], Thuc., etc.:—Pass. to be [[preoccupied]], Thuc.<br /><b class="num">II.</b> metaph. to [[anticipate]], [[frustrate]], Thuc., Aeschin.:—of persons, to [[anticipate]] or [[surprise]] them, Thuc.<br /><b class="num">III.</b> to [[overpower]] [[before]], Thuc.
}}