View source for τρίβω

{{LSJ1
|Full diacritics=τρίβω
|Medium diacritics=τρίβω
|Low diacritics=τρίβω
|Capitals=ΤΡΙΒΩ
|Transliteration A=tríbō
|Transliteration B=tribō
|Transliteration C=trivo
|Beta Code=tri/bw
|Definition=<b class="b3">[ῑ</b>], <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>251</span>, etc.: Ep. impf. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> τρίβεσκον <span class="bibl">A.R.2.480</span>: fut. τρίψω <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>483</span>, (ἀπο-) <span class="bibl">Od.17.232</span>: aor. ἔτριψα <span class="bibl">Pherecr.181</span>; inf. τρῖψαι <span class="bibl">Od.9.333</span>, etc.: pf. τέτρῐφα <span class="bibl">M.Ant.9.10</span>, (συν-) <span class="bibl">Eub.62</span>:—Med., fut. [[τρίψομαι]] (προσ-) <span class="bibl">Antipho 4.2.8</span>: aor. ἐτριψάμην <span class="bibl">Call.<span class="title">Lav.Pall.</span>25</span>, <span class="bibl">A.D. <span class="title">Synt.</span>210.26</span>:—Pass., fut. τριφθήσομαι <span class="bibl">App.<span class="title">BC</span>4.65</span>, etc.; τρῐβήσομαι <span class="bibl">Plu.<span class="title">Dio</span>25</span>, (ἐκ-) <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>428</span>, (κατα-) <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>5.4.60</span>; also [[τετρίψομαι]] (ἐπι-) <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span>246</span>; fut. Med. in pass. sense, <span class="bibl">Th.6.18</span>, <span class="bibl">7.42</span>: aor. ἐτρίφθην <span class="bibl">Id.2.77</span>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Epid.</span>5.6</span>, <span class="bibl">Antiph. 102</span>; (δια-) <span class="bibl">D.19.164</span>: more freq. aor. 2 <b class="b3">ἐτρίβην [ῐ]</b> <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>893b40</span>; (δι-) <span class="bibl">Th.1.125</span>; (ἐκ-) <span class="bibl">Hdt.7.120</span>; (ἐπ-) freq. in <span class="bibl">Ar., <span class="title">Th.</span>557</span>, al.; (κατ-) <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>678d</span>; (συν-) <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span> 71</span>, etc.: pf. τέτριμμαι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>116d</span>; Ion. 3pl. τετρίφᾰται <span class="bibl">Hdt.2.93</span>. [ῐ only in pf. Act. and Pass., and fut. and aor. 2 Pass.]:—[[rub]], <b class="b3">τριβέμεναι κρῖ</b>, i. e. [[thresh]], [[thresh]] it [[out]], because this was done by trampling under the feet of oxen, <span class="bibl">Il.20.496</span>; <b class="b3">μοχλὸν τρῖψαι ἐν ὀφθαλμῷ</b> [[work round]] the stake in his eye, <span class="bibl">Od.9.333</span>; <b class="b3">χρυσὸν -όμενον βασάνῳ</b> [[rubbed]] on a touchstone, so as to test its purity, <span class="bibl">Thgn.450</span>; <b class="b3">τ. τὸ σκέλος</b> [[rub]] the leg, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>60b</span>; τὰς τῆς ψώρας ἰάσεις τῷ τρίβειν <span class="bibl">Id.<span class="title">Phlb.</span>46a</span>; τὸν ὀφθαλμόν <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>957a38</span>; <b class="b3">ἀμφορέως τὸν πύνδακα</b> ib. <span class="bibl">938a14</span>; <b class="b3">τ. τὴν κεφαλήν</b>, in sign of perplexity, <span class="bibl">Aeschin.2.49</span>; ταῖς χερσὶ [τὰς τρίχας] τ. <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.</span>5.5</span>; τὸν πόδα μύροις τ. <span class="bibl">Eub.108</span> (hex.); of a masseur, Gal.6.151, 187; in blood-letting, Id.15.784:—Med., <b class="b3">χρηστηρίοις ἐν τοῖσδε . . τρίβεσθαι μύσος</b> <b class="b2">rub one's</b> pollution [[upon]] the shrines, [[pollute]] them with it, <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>195</span>:—Pass., τετριμμένοι τὰ ἐπ' ἀριστερὰ τῶν κεφαλέων <span class="bibl">Hdt.2.93</span>; <b class="b3">ὕλη τριφθεῖσα ὑπ' ἀνέμων πρὸς αὑτήν</b>, so as to catch fire, <span class="bibl">Th.2.77</span>; ὀδόντες τριβόμενοι πρὸς ἀλλήλους <span class="bibl">Arist. <span class="title">PA</span>661b22</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[bruise]], [[pound]], [[knead]], <b class="b3">κεδρίδας, [κώνειον</b>], <span class="bibl">Ar. <span class="title">Th.</span>486</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>117b</span>; ἑλλεβόρου ἅμαξαν <span class="bibl">Id.<span class="title">Euthd.</span>299b</span>; ποίαν <span class="title">IG</span> 42(1).122.121 (Epid., iv B. C.); <b class="b3">καταπλαυτόν, [μάζας]</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>717</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pax</span> 8</span>,<span class="bibl">16</span>; <b class="b3">κάρυα καὶ ἀμύγδαλα εἰς θυείαν τ</b>. Chrysipp. Tyan. ap. <span class="bibl">Ath.14.648a</span>, cf. <span class="bibl">Sor.1.62</span>, τὸ μέλαν [[grind]], <span class="bibl">D.18.258</span>:—Pass., θυμιήματα τετριμμένα <span class="bibl">Hdt.2.86</span>; ἄρτοι σφόδρα τετριμμένοι <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>929a17</span>, cf. <span class="bibl">b8</span>; μηδὲν τετριμμένον, ἀλλὰ τεθλας μένων ὁ χυλός <span class="bibl">Diocl.Fr.138</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> [[crush]], βότρυν <span class="bibl">Arist.<span class="title">Fr.</span>571</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> [[wear out]] clothes (cf. [[τρίβων]] (A)), τῶν ὑποδημάτων τὰ τριβόμενα Plu.2.680a; τελαμῶνες μὴ λίαν τετριμμένοι <span class="bibl">Sor.1.83</span>; of a road, [[wear]] or [[tread]] it [[smooth]], <b class="b3">ἀτραπὸς τετριμμένη ἡ διὰ θυείας</b>, with a play on [[pounding]] in a mortar, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>123</span>; τὴν τετρ. ὥσπερ ὁδὸν ἐπὶ τὸν μακάριον βίον Phld.<span class="title">Rh.</span>1.260 S.; <b class="b3">τρίβει οὐρανόν</b> [[goes his way]] through heaven (cf. [[τρίβος]]), <span class="bibl">Arat.231</span>; <b class="b3">τ. κύματα</b>, of a ship, <span class="title">AP</span>9.34 (Antiphil.); πόδας τρίβειν <span class="bibl">Theoc.7.123</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> of Time, [[wear away]], [[spend]], δυστυχῆ τ. βίον <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>602</span>; νησιώτην τ. βίον <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>84</span>; γεωργὸν βίον τ. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span> 589</span> (lyr.); ὀδυνηρότερον τρίψεις βίοτον <span class="bibl">Id.<span class="title">Pl.</span>526</span> (anap.); <b class="b3">τ. πόλεμον</b> [[prolong]] a war, <span class="bibl">Plb.2.63.4</span>: abs., [[waste time]], [[tarry]], <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1056</span>, <span class="bibl">D.23.173</span> vulg. ([[διατρ]]. cod. S):—Pass., ἐν τούτοις τρίβεται χρόνος ἐνίοτε μακρός Gal.16.578; <b class="b3">ἀμφισβήτησις . . τρειβομένη πολλῶν ἐτῶν</b> [[prolonged]], <span class="title">OGI</span>502.3 (Aezani, ii A. D.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> [[waste]] or [[ravage]] a country, <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>1142</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> of persons, [[wear out]], σκολιῇσι δίκῃσι ἀλλήλους τρίβουσι <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span> 251</span>; <b class="b3">τρίβεσθαι κακοῖσι</b> to [[be worn out]] by ills, <span class="bibl">Il.23.735</span>; ἄλλην γενεὰν τρίβειν θανάτοις <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1573</span> (anap.); <b class="b3">τ. ἀμφοτέρους</b> [[wear]] them both [[out]], <span class="bibl">Th.8.56</span>, cf. <span class="bibl">7.48</span>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Caes.</span>40</span>:—Med., <b class="b3">τρίψεσθαι αὐτὴν περὶ αὑτήν</b> [[wear]] itself [[out]] by internal struggles, <span class="bibl">Th.6.18</span>, cf. <span class="bibl">7.42</span>:—Pass., τριβόμενος λεώς [[oppressed]], <span class="bibl">Hdt. 2.124</span>; πολέμιοι τριφθησόμενοι ἐν σφίσιν App. l. c.; <b class="b3">τρίβεσθαι μάτην τερὶ</b> ([[ἐπὶ]] codd.) τὴν δίωξιν <span class="bibl">Plu.<span class="title">Pomp.</span>41</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> of money and property, [[waste]], [[squander]] it, οὔτε τι τῶν οἰκηΐων τρίβουσι οὔτε δαπανῶνται <span class="bibl">Hdt.2.37</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> [[use constantly]], κατώμοσα . . μὴ πολὺν χρόνον θεοὺς ἔτι σκῆπτρα τἀμὰ τρίψειν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>636</span> (lyr.); κοινὰ ὀνόματα καὶ τετριμμένα <span class="bibl">D.H.<span class="title">Comp.</span> 25</span>; ἡ τετρ. καὶ κοινὴ διάλεκτος <span class="bibl">Id.<span class="title">Th.</span>23</span>; τετρ. σχηματισμός [[in common use]], <span class="bibl">A.D.<span class="title">Pron.</span>115.16</span>, cf. <span class="bibl">S.E.<span class="title">M.</span>1.229</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> Pass., to [[be much busied]] or [[engrossed]] with a thing, πολέμῳ <span class="bibl">Hdt.3.134</span>; <b class="b3">ἀμφ' ἀρετῇ τ</b>. [[practise oneself in]], [[use oneself to]] it, <span class="bibl">Thgn.465</span>; τρίβεσθαι περὶ τοὺς δυνατούς <span class="bibl">Philostr.<span class="title">VA</span>4.41</span>: esp. in pf. part. Pass. [[τετριμμένος]], [[practised]], [[expert]], ἔμπειροι καὶ τ. Phld.<span class="title">Rh.</span>2.281 S.; οἱ ἐν ποήμασι τ. Id.<span class="title">Po.</span>5.21; <b class="b3">τ. ἀκοή</b> [[a trained]], [[expert]] ear, ib.24; πολεμικὸς καὶ τετρ. δι' ὅπλων <span class="bibl">Plu.<span class="title">Eum.</span>11</span>; ἀνὴρ φιλοπόνως ἐπὶ τῶν ἔργων τετρ. Gal.15.585, cf. 623.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1140.png Seite 1140]] fut. τρίψω, aor. pass. ἐτρίφθην, Thuc. 2, 77, gew. ἐτρίβην [in diesem temp. mit kurzem ι], fut. pass. τρίψομαι, 6, 18. 7, 42; – [[reiben]]; τριβέμεναι κρῖ λευκὸν ἐν ἀλωῇ, Il. 20, 496, dreschen, eigtl. ausreiben, das Korn wurde mit Walzen ausgedroschen; μοχλὸν τρῖψαι ἐν ὀφθαλμῷ, herumdrehen, Od. 9, 333; χρυσὸν βασάνῳ, Gold am Probirstein reiben, um seine Reinheit auszumitteln, Theogn. 450; sp. D., [[φάρμακον]] Strat. 11 (XII, 13); Plat. Phaed. 117 b u. öfter, ἔτριψε τῇ χειρὶ τὸ [[σκέλος]] Phaed. 60 b. – Bes.<b class="b2"> abreiben</b>, abnutzen, abtragen, τετριμμένοι τὰ ἐπ' ἀριστερὰ τῶν κεφαλέων, Her. 2, 93; bes. von Kleidern und von Wegen, [[δίκτυον]] τριβέν En. ad. 129 (VI, 24), ἀτραπὸς τετριμμένη Ar. Ran. 123. – Dah. von Personen aufreiben, entkräften, schwächen, μηδὲ τρίβεσθε κακοῖσιν, nutzt cure Kräfte nicht ab, Il. 23, 735; ἀλλήλους τρίβουσι σκολιῇσι δίκῃσι Hes. O. 251, sie reiben einander od. ihr Vermögen durch Rechtshändel auf; τριβόμενος [[λαός]], Her. 2, 124, ein gemißhandeltes Volk; auch Geld und Gut aufzehren, mit δαπανᾶσθαι vrbdn, 2, 37; [[ἄλλην]] γενεὰν τρίβειν θανάτοις αὐθένταισιν, Aesch. Ag. 1554; Thuc. a. a. O. und öfter; τῶν στρατιωτῶν τετριμμένων ὑπὸ τῆς κακοπαθείας, Pol. 10, 13, 11; τριβέντες ὑπὸ τύφου, Luc. Paras. 52. – Pass. sich verweilen, Aesch. Eum. 186; sich mit einer Sache viel beschäftigen, sich darin üben, πολέμῳ, Her. 3, 124; ἀμφ' ἀρετῇ, Theogn. 465. – Später auch so im act., τί, Etwas treiben, üben, βίον, eine Lebensart führen, z. B. δυστυχῆ, ein unglückliches Leben führen, Soph. El. 592; νησιώτην, Eur. Heracl. 86; γεωργικόν, Ar. Pax 576; λυπηρόν, D. Hal. 1, 56; aber πόλεμον τρίβειν, einen Krieg in die Länge ziehen, Pol. 2, 63, 4; Iulian. Caes. 19, 10.
}}
{{ls
|lstext='''τρίβω''': [ῑ], μέλλ. τρίψω· ἀόρ. ἔτριψα, ἀπαρ. τρῖψαι Ὀδ. Ι. 333, κτλ.· πρκμ. τέτρῐφα (συν-) Εὔβουλ. ἐν «Λάκωσι» 4. - Μέσ., μέλλ. τρίψομαι (προσ-) Ἀντιφῶν 127. 2· ἀόρ. ἐτριψάμην Καλλ. Λουτρ. Παλλάδ. 25. - Παθητ., μέλλ. τριφθήσομαι Ἀππ. Ἐμφυλ. 4. 65, κλπ.· τρῐβήσομαι Πλουτ. Δίων 25, (ἐκ-) Σοφ. Ο. Τ. 428, (κατα-) Ξεν.· [[ὡσαύτως]] τετρίψομαι (ἐπι-) Ἀριστοφ. Εἰρ. 346· καὶ μέσ. μέλλ. ἐπὶ παθητ. σημασ., Θουκ. 6. 18., 7. 42· - ἀόριστ. ἐτρίφθην ὁ αὐτ. 2. 77· τριφθῆναι Κωμικ. Ἀποσπ. (Ἀντιφ.) 3, 54, (δια) Δημ. 393. 1· συχνότερον ἀόρ. β΄ ἐτρίβην [ῐ], Ἀριστ. Προβλ. 10. 27· (δι-) Ἡρόδ. 7. 120, Θουκ.· (ἐπ-) [[συχν]]. παρ’ Ἀριστοφ.· (κατ-) Πλάτ.· (συν-) Ἀριστοφάν., κλπ.· - πρκμ. τέτριμμαι Πλάτ. Φαίδων 116D· Ἰωνικ. γ΄ πληθ. τετρίφᾰται Ἡρόδ. 2. 98. Πρβλ. ἀνα-, ἀπο-, προσ-[[τρίβω]]. [ῐ μόνον ἐν τῷ πρκμ. καὶ ἐν τῷ ἀορ. β΄, ὡς καὶ ἐν συνθέτοις, ἅτινα κατὰ τὸ πλεῖστον παράγονται ἐκ τοῦ ἀορίστ. β΄]. (Περὶ τῆς ῥίζης ἴδε [[τείρω]]). Τρίβω, δηλ. [[ἁλωνίζω]] σῖτον, [[διότι]] τὸ ἁλώνισμα ἐτελεῖτο διὰ τῆς τριβῆς τῆς γινομένης διὰ τοῦ πατήματος τῶν βοῶν ἢ διὰ κυλίνδρῳν ἐπικυλιομένων, ὡς δ’ ὅτε τις ζεύξῃ βόας ἄρσενας... τριβέμεναι κρῖ λευκὸν ἐϋκτιμένῃ ἐν ἀλωῇ, [[ῥίμφα]] τε λέπτ’ ἐγένοντο βοῶν ὑπὸ πόσσ’ ἐριμύκων, ὣς Ἰλ. Υ. 496· μοχλὸν ἀείρας τρῖψαι ἐν ὀφθαλμῷ, νὰ περιστρέψῃ αὐτὸν ἐντὸς τοῦ ὀφθαλμοῦ, Ὀδ. Ι. 333· ἄπεφθον χρυσὸν ἐρυθρὸν [[ἰδεῖν]] τριβόμενον βασάνῳ δηλ. Λυδίᾳ λίθῳ (πρβλ. [[παρατρίβω]]), Θέογν. 450· τρ. μᾶζαν Ἀριστοφ. Εἰρ. 8, κλπ.· τρ. τὸ [[σκέλος]] Πλάτ. Φαίδων 60Β· τὰς τῆς ψώρας ἰάσεις τῷ τρίβειν ὁ αὐτ. ἐν Φιλήβ. 46Α· τρ. τὴν κεφαλήν, εἰς ἔνδειξιν στενοχωρίας, Αἰσχίν. 34. 26· ταῖς χερσὶ [τὰς τρίχας] τρ. Ξενοφ. Ἱππ. 5. 5· τὸν [[πόδα]] μύροις τρ. Εὔβουλος ἔνθ’ ἀνωτ. - Μέσ., χρηστηρίοις ἐν τοῖσδε... τρίβομαι [[μύσος]], [[προστρίβω]] ἐπὶ τῶν ἱερῶν τὸ μόλυσμά μου, [[μιαίνω]] αὐτὰ (πρβλ. [[προστρίβω]]), Αἰσχύλ. Εὐμ. 195. - Παθητ., τετριμμένοι τὰ ἐπ’ ἀριστερὰ τῶν κεφαλέων Ἡρόδ. 2. 93· ὕλη τριφθεῖσα ὑπ’ ἀνέμων πρὸς αὐτήν, [[ὥστε]] νὰ ἀναφθῇ, Θουκ. 2. 77· ὀδόντες τριβόμενοι πρὸς ἀλλήλους Ἀριστ. π. Ζ. Μορ. 3. 1, 5. 2) [[τρίβω]], [[μεταβάλλω]] εἰς κόνιν, [[κοπανίζω]], ζυμώνω, ἀνακατώνω, [[φάρμακον]], [[κώνειον]] Ἀριστοφ. Θεσμ. 486, Πλάτ. Φαίδων 117Β· καταπλαστόν, μᾶζαν Ἀριστοφ. Πλ. 717, Εἰρ. 816· κάρυα καὶ ἀμύγδαλα εἰς θυείαν τρ. Ἀθήν. 648Α· τὸ [[μέλαν]] Δημ. 313. 11. - Παθ., τετριμμένα θυμιήματα Ἡρόδ. 2. 86 ἄρτοι [[σφόδρα]] τετριμμένοι Ἀριστ. Προβλ. 15. 17, πρβλ. 21. 22. 3) [[συμπιέζω]], [[συνθλίβω]], [[συντρίβω]], βότρυν ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 530· τὴν [[ῥῖνα]], τὸν ὀφθαλμὸν ὁ αὐτ. ἐν Προβλ. 31. 1· ἀμφορέως τὸν πύνδακα [[αὐτόθι]] 25. 2. ΙΙ. διὰ τῆς τριβῆς [[φθείρω]], [[καταστρέφω]] ἐνδύματα (ἴδε [[τρίβων]]), τῶν ὑποδημάτων τὰ τετριμμένα Πλούτ. 2. 680Α· ἐπὶ ὁδοῦ, πατῶν [[φθείρω]] ἢ ποιῶ αὐτὴν ὁμαλήν, ἀλλ’ ἔστιν ἀτραπὸς ξύντομος τετριμμένη ἡ διὰ θυείας, [[μετὰ]] παιδιᾶς ἐπὶ σημασίας τοῦ [[κοπανίζω]] ἐν ἰγδίῳ, «τετριμμένην δὲ ἅμα μὲν ὡς ἐπὶ ὁδοῦ καθημαξευμένης, ἅμα δὲ καὶ διὰ τὸ τρίβεσθαι τὸ [[κώνειον]]» (Σχόλ.), Ἀριστοφ. Βάτρ. 123· τρίβει οὐρανόν, ἡ [[τρίβος]] [[αὐτοῦ]] διέρχεται τὸν οὐρανὸν (π. βλ. [[τρίβος]]), Ἄρατ. 231· τρ. κύματα, ἐπὶ πλοίου, Ἀνθολ. ΙΙ. 9. 34. 2) ἐπὶ χρόνου, [[κατατρίβω]], [[διάγω]], Λατ. terere vitam δυστυχῆ τρ. βίον Σοφ. Ἠλ. 602· νησιώτην τρ. βίον Εὐρ. [[Ἡρακλ]]. 86· βίον τρ. γεωργικὸν Ἀριστοφ. Εἰρ. 590· ὀδυνηρὸν τρ. βίοτον ὁ αὐτ. ἐν Πλ. 526· τρ. πόλεμον, [[ἐπιμηκύνω]] τὸν πόλεμον, Πολύβ. 2. 63, 4· - ἀπολ., χάνω καιρόν, [[βραδύνω]], [[ἀναβάλλω]], Αἰσχύλ. Ἀγ. 1056, Δημ. 678. 10. 3) ἐρημώνω χώραν, Εὐρ. Ἑκ. 1142. ΙΙΙ. μεταφορ., 1) ἐπὶ προσώπων, [[φθείρω]], [[καταστρέφω]], [[ἀφανίζω]], σκολιῇσι δίκῃσι ἀλλήλους τρίβουσι Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 249· [[μηδὲ]] τρίβεσθε κακοῖσι, [[μηδὲ]] καταπονεῖτε ἑαυτοὺς κακοῖς, Ἰλ. Ψ. 735· [[ἄλλην]] γενεὰν τρίβειν θανάτοις Αἰσχύλ. Ἀγ. 1573· τρ. ἀμφοτέρους, φθείρειν, καταστρέφειν, Θουκ. 8. 56, πρβλ. 7. 48· [[οὕτως]] ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, τρίψεσθαι αὐτὴν περὶ αὐτήν, δι’ ἐσωτερικῶν συγκρούσεων, ὁ αὐτ. 6. 18, πρβλ. 7. 42. - Παθητ., τριβόμενος [[ληός]], καταπιεζόμενος [[λαός]], Ἡρόδ. 2. 124. 2) ἐπὶ χρημάτων καὶ περιουσίας, κατασπαταλῶ, [[διασκορπίζω]], ἀσωτεύω, [[οὔτε]] τι τῶν οἰκηίων τρίβουσι [[οὔτε]] δαπανέονται [[αὐτόθι]] 37. 3) συνεχῶς μεταχειρίζομαι, κατώμοσα... μὴ πολὺν χρόνον θεοὺς ἔτι σκῆπτρα τἀμὰ τρίψειν Ἀριστοφ. Ὄρν. 636 ὀνόματα κοινὰ καὶ τετριμμένα Διον. Ἁλ. π. Συνθ. 25· ἡ τετρ. καὶ κοινὴ [[διάλεκτος]] ὁ αὐτ. π. Θουκ. 23. 4) Παθ., πολὺ ἀσχολοῦμαι [[περί]] τι ἢ εἶμαι δεδομένος ὁλοψύχως εἴς τι, πολέμῳ Ἡρόδ. 3. 134· ἀμφ’ ἀρετῇ τρ., ἀσκῶ ἀρετήν, γυμνάζομαι εἰς αὐτήν, Θέογν. 465· πολεμικὸς καὶ τετρ. δι’ ὅπλων Πλουτ. Εὐμ. 11· ἐπί τι ὁ αὐτ. ἐν Πομπ. 41· [[περί]] τι Ἀρρ. Ἐπίκτ. 2. 24. 12.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> τρίψω, <i>ao.</i> ἔτριψα, <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. f.</i> τριφθήσομαι, <i>f.2</i> τριβήσομαι, <i>ao.</i> ἐτρίφθην, <i>ao.2</i> ἐτρίβην, <i>pf.</i> [[τέτριμμαι]];<br /><b>I. 1</b> frotter, acc.;<br /><b>2</b> triturer, broyer ; [[μέλαν]] DÉM broyer du noir (pour écrire) ; [[ὕλη]] τριφθεῖσα THC forêt enflammée par le frottement produit par le vent ; <i>particul.</i> triturer (le blé) avec un cylindre (pour l’égrener) ; μοχλὸν τρίβειν [[ἐν]] ὀφθαλμῷ OD frotter, <i>càd</i> tourner le pieu dans l’œil (du Cyclope);<br /><b>II.</b> user par le frottement :<br /><b>1</b> <i>au propre ; Pass.</i> être usé : ἀτραπὸς τετριμμένη AR chemin battu, fréquenté;<br /><b>2</b> <i>fig. en parl. de pers.</i> user, miner, affaiblir, exténuer : τρ. ἀμφοτέρους THC épuiser les deux partis ; τρίβεσθαι κακοῖσι IL être consumé <i>ou</i> épuisé par des souffrances ; τριβόμενος [[λεώς]] HDT peuple maltraité;<br /><b>3</b> <i>en parl. de choses (argent, bien)</i> consumer, dévorer, dissiper;<br /><b>4</b> user par l’exercice ; pratiquer ; <i>Pass.</i> s’exercer, être exercé : πολέμῳ HDT à la guerre;<br /><b>5</b> user peu à peu, exercer : βίον SOPH sa vie, traîner péniblement sa vie;<br /><b>6</b> user par des délais, traîner en longueur, différer : θυραίαν (τριβὴν) τρ. ESCHL s’arrêter, séjourner devant la porte ; τρ. τὸν πόλεμον χρόνῳ PLUT traîner la guerre en longueur ; τὸν χρόνον PLUT traîner le temps en longueur ; <i>abs.</i> différer, traîner le temps en longueur ; <i>Pass.</i> être retardé, s’arrêter;<br /><i><b>Moy.</b></i> τρίβομαι séjourner : χρηστηρίοις [[ἐν]] τοῖσδε τρίβεσθαι [[μύσος]] ESCHL (il ne convient pas) que des êtres impurs séjournent dans ce temple prophétique.<br />'''Étymologie:''' R. Τερ, Τρι, frotter ; cf. [[τείρω]], <i>lat.</i> tero, trivi, tritum.
}}
{{Autenrieth
|auten=(cf. [[τείρω]]), inf. τρῖβέμεναι, aor. ἔτρῖψα, inf. τρῖψαι: [[rub]], [[hence]] [[thresh]] [[corn]] (by treading [[out]] [[with]] oxen, see [[cut]]), Il. 20.496 ; μοχλὸν ἐν ὀφθαλμῷ, ‘[[plunge]]’ we should [[say]] (cf. ‘rubbed in’), Od. 9.333; [[pass]]. and [[fig]]., [[wear]] [[oneself]] [[out]], Il. 23.735.
}}
{{eles
|esgtx=[[triturar]], [[machacar]], [[frotarse]]
}}
{{grml
|mltxt=ΝΜΑ<br /><b>1.</b> [[σύρω]] επανειλημμένως ένα [[σώμα]] [[πάνω]] σε [[άλλο]] συμπιέζοντάς το στο [[σημείο]] [[επαφής]] τους ή [[ξύνω]] [[κάτι]] μετακινώντας με [[πίεση]] [[άλλο]] [[σώμα]] [[πάνω]] σε αυτό (α. «τρίψε καλά τα μάρμαρα» β. «[[τρίβω]] το [[ξύλο]] με το [[γυαλόχαρτο]]» γ. «[[τρίβω]] τα μαχαιροπήρουνα» δ. «τὸν [[πόδα]] μύροις τρίβειν», Εύβουλ.)<br /><b>2.</b> [[βγάζω]] με την [[τριβή]] (α. «[[τρίβω]] το [[καλαμπόκι]]» β. «ὡς δ' ὅτε τις ζεύξῃ [[βόας]] ἄρσενας... τριβέμεναι κρῑλευκὸν ἐϋκτιμένη ἐν ἀλωῇ», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>3.</b> [[μεταβάλλω]] σε [[σκόνη]], [[λειοτριβώ]], [[κονιοποιώ]] (α. «[[τρίβω]] το [[πιπέρι]]» β. «[[τρίβω]] τον [[καφέ]]»)<br /><b>4.</b> (σχετικά με ενδύματα) [[φθείρω]] από την πολλή [[χρήση]] (α. «τρίφτηκε το [[πουκάμισο]] στον γιακά» β. «τῶν ὑποδημάτων τὰ τετριμμένα», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>5.</b> <b>παθ.</b> <i>τρίβομαι</i><br />[[είμαι]] [[εύθρυπτος]] ή φθείρομαι με την [[τριβή]]<br /><b>6.</b> (η μτχ. παθ. παρακμ. ως επίθ.) [[τετριμμένος]], -<i>η</i>, -<i>ο</i>(<i>ν</i>)<br />ο [[χωρίς]] [[σπουδαιότητα]], [[κοινός]], [[συνηθισμένος]] (α. «τετριμμένα [[λόγια]]» β. «ἡ τετριμμένη καὶ κοινὴ [[διάλεκτος]]», Δίον. Αλ.)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (σχετικά με [[ζύμη]]) [[μαλάζω]] πολλές φορές<br /><b>2.</b> [[κάνω]] θεραπευτική [[εντριβή]] («τον έτριψα με [[αλοιφή]]»)<br /><b>3.</b> [[θωπεύω]] ερωτικά («τήν είχε στα γόνατά του και τήν έτριβε»)<br /><b>4.</b> [[καθαρίζω]] με την [[τριβή]] («[[τρίβω]] τον νεροχύτη»)<br /><b>5.</b> [[μετρώ]] χρηματικό [[ποσό]]<br /><b>6.</b> <b>παθ.</b> [[αποκτώ]] [[εμπειρία]] με τη συνεχή [[ενασχόληση]] με [[κάτι]] («τρίφτηκε πια στη δουλειά»)<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «[[τρίβω]] τα χέρια μου» — [[εκδηλώνω]] υπερβολική [[ευχαρίστηση]]<br />β) «[[τρίβω]] τα μάτια μου» — εκπλήσσομαι βλέποντας [[κάτι]] απροσδόκητο<br />γ) «του το 'τρίψε στη [[μούρη]]» ή «του το 'τρίψε στην [[κασίδα]]» — του το έδωσε [[πίσω]] με τον χείριστο τρόπο<br />δ) «του 'τριψε τη [[μούρη]]» — τον τιμώρησε αυστηρά<br />ε) «θα ιδεί πώς το τρίβουν το [[πιπέρι]]» — θα ιδεί πόσο δύσκολο [[είναι]] το [[έργο]]<br /><b>8.</b> <b>παροιμ.</b> «[[λαγός]] την [[φτέρη]] έτριβε [[κακό]] της κεφαλής του» — δεν [[πρέπει]] να δίνεις [[αφορμή]] να σέ προσέξουν όταν από αυτό κινδυνεύεις να πάθεις [[κακό]] ή να ζημιωθείς<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[περιστρέφω]] («μοχλὸν ἀείρας τρῖψαι ἐν ὀφθαλμῷ», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[συμπιέζω]], [[συνθλίβω]] («[[τρίβω]] βότρυν», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>3.</b> (σχετικά με δρόμο) [[πατώ]] για να τον [[κάνω]] ομαλό («ἀλλ' ἔστιν ἀτραπὸς ξύντομος τετριμμένη ἡ διὰ θυείας», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>4.</b> (σχετικά με [[χώρα]]) [[ερημώνω]] («[[κἄπειτα]] Θρῄκης [[πεδία]] τρίβοιεν [[τάδε]] λεηλατοῦντες», Ευ ρ.)<br /><b>5.</b> (σχετικά με πρόσ.) [[καταστρέφω]], [[αφανίζω]]<br /><b>6.</b> (σχετικά με χρήματα) [[κατασπαταλώ]]<br /><b>7.</b> [[μεταχειρίζομαι]] [[συνεχώς]]<br /><b>8.</b> <b>παθ.</b> [[ασχολούμαι]] πολύ με [[κάτι]] ή [[είμαι]] δοσμένος [[ολόψυχα]] σε [[κάτι]]<br /><b>9.</b> <b>φρ.</b> α) «[[τρίβω]] βίον» — [[περνώ]] τον καιρό μου<br />β) «[[τρίβω]] πόλεμον» — [[παρατείνω]] τον πόλεμο<br />γ) «χρηστηρίοις ἐν τοῖσδε... τρίβομαι [[μύσος]]» — [[μιαίνω]] τα ιερά.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. <i>τρῑβω</i> ανάγεται στην [[μορφή]] <i>tr</i>-<i>i</i><i>ә</i>-<i>bh</i>- της ΙΕ ρίζας <i>ter</i>- «[[τρυπώ]], [[διαπερνώ]]» (<b>πρβλ.</b> [[τείρω]], [[τέρετρον]], [[τετραίνω]]) με παρεκτάσεις -<i>ī</i>- και χειλικό -<i>β</i>-. Ο [[φωνηεντισμός]] -<i>ī</i>- απαντά και στον τ. <i>tr</i><i>ī</i><i>v</i><i>ī</i>, παρακμ. του ρ. <i>ter</i><i>ō</i> «[[τρίβω]]» (<b>βλ.</b> και [[τρεις]], [[τρία]]). Οι τ. του ρ. [[τρίβω]] με βραχύ -<i>ĭ</i>- [[είναι]] σχηματισμένοι αναλογικά [[προς]] αντίστοιχους τ. με θεματικό -<i>ĭ</i>- (<b>πρβλ.</b> <i>τρῐβῆναι</i>: <i>ρῐφῆναι</i>, <i>τρῐβή</i>: <i>στῐχή</i>, <i>τρῐβος</i>: <i>στῐβος</i>).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[τριβάς]](-<i>άδα</i>), [[τριβεύς]](-<i>έας</i>), [[τριβή]], [[τρίβος]], [[τρίβων]], [[τριπτήρας]], [[τρίπτης]](-<i>φτης</i>), [[τριπτός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[τριβαία]], [[τρίβανον]], <i>τρίβάξ</i>, <i>τριβήδι</i>(<i>ο</i>)<i>ν</i>, [[τριψημερώ]], [[τρίψις]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[τριβακός]], <i>τριψ</i>(<i>ε</i>)[[ίδιον]]<br /><b>μσν.</b><br />[[τρίπτρον]], [[τριψεργία]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[τρίψιμο]](<i>ν</i>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[τριβίδα]], [[τριβίδι]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Β' συνθετικό) [[αποτρίβω]], [[διατρίβω]], [[εκτρίβω]], [[ενδιατρίβω]], [[εντρίβω]], [[κατατρίβω]], [[παρατρίβω]], [[περιτρίβω]], [[συντρίβω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ανατρίβω]], <i>αντιτρίβω</i>, [[αποδιατρίβω]], <i>επανατρίβω</i>, [[επεντρίβω]], [[επιδιατρίβω]], [[επιτρίβω]], [[προανατρίβω]], [[προδιατρίβω]], [[προκατατρίβω]], [[προσανατρίβω]], [[προσαποτρίβω]], [[προσδιατρίβω]], [[προσεπιτρίβω]], [[προστρίβω]], [[προσυντρίβω]], [[προτρίβω]], [[συγκατατρίβω]], [[συνανατρίβω]], [[συνδιατρίβω]], [[συνεκτρίβω]], [[συνεπιτρίβω]], [[υποδιατρίβω]], [[υποτρίβω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[κατασυντρίβω]], <i>ξανατρίβω</i>, <i>ξετρίβω</i>, [[ψιλοτρίβω]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''τρίβω:''' μέλ. <i>τρίψω</i>, αόρ. <i>ἔτριψα</i>, απαρ. [[τρῖψαι]], παρακ. <i>τέτρῐφα</i> — Παθ., μέλ. <i>τρῐβήσομαι</i> και <i>τετρίψομαι</i>, αόρ. <i>ἐτρίφθην</i>, αόρ. βʹ ἐτρίβην [ῐ], παρακ. [[τέτριμμαι]], Ιων. γʹ πληθ. <i>τετρίφᾰται</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[τρίβω]], δηλ. [[αλωνίζω]] το [[σιτάρι]], σε Ομήρ. Ιλ.· μοχλὸν [[τρῖψαι]] ἐν ὀφθαλμῷ, να περιστρέψει το μοχλό μέσα στο [[μάτι]] του, σε Ομήρ. Οδ.· <i>χρυσὸν βασάνῳ τριβόμενον</i>, να το τρίψεις έτσι ώστε να ελέγξεις την καθαρότητά του (πρβλ. [[παρατρίβω]]), σε Θέογν. — Μέσ., χρηστηρίοις ἐν τοῖσδε τρίβεσθαι [[μύσος]], [[προστρίβω]] πάνω στα ιερά το μόλυσμά μου, τα [[μιαίνω]], τα [[μολύνω]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">2.</b> [[τρίβω]], [[μεταβάλλω]] σε [[σκόνη]], [[κοπανίζω]], [[ζυμώνω]], σε Αριστοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> [[συμπιέζω]], [[συνθλίβω]], [[συντρίβω]], <i>βότρυν</i>, στον ίδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[φθείρω]] δια της τριβής, [[καταστρέφω]] ενδύματα — Παθ., λέγεται για οδό, την [[φθείρω]] με το [[πάτημα]] ή την [[εξομαλύνω]], <i>ἀτραπὸς τετριμμένη</i>, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για χρόνο, [[κατατρίβω]], [[διάγω]], [[δαπανώ]], Λατ. terere vitam, σε Σοφ., Ευρ.· απόλ., χάνω χρόνο, [[αναβάλλω]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">3.</b> [[ερημώνω]] [[χώρα]], σε Ευρ.<br /><b class="num">III.</b> μεταφ.,<br /><b class="num">1.</b> λέγεται για πρόσωπα, [[φθείρω]], [[καταστρέφω]], [[αφανίζω]], σε Ησίοδ.· Παθ., καταστρέφομαι, φθείρομαι, σε Ομήρ. Ιλ., Θουκ. — Μέσ., <i>τρίψεσθαι αὐτὴν περὶ αὑτήν</i>, λέγεται για εσωτερικὲς συγκρούσεις, στον ίδ. — Παθ., τριβόμενος [[λεώς]], καταπιεζόμενος [[λαός]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για χρήματα και [[περιουσία]], [[κατασπαταλώ]], [[διασκορπίζω]], [[διασπαθίζω]], στον ίδ.<br /><b class="num">3.</b> [[μεταχειρίζομαι]] [[συνέχεια]], σε Αριστοφ.<br /><b class="num">4.</b> Παθ., [[ασχολούμαι]] [[πολύ]] με [[κάτι]] ή είμαι δοσμένος [[ολόψυχα]] σε [[κάτι]], σε Ηρόδ.
}}
{{elru
|elrutext='''τρίβω:''' (ῑ) (fut. τρίψω, aor. ἔτριψα; pass.: fut. τρῐβήσομαι и τρίψομαι, aor. ἐτρίφθην, aor. 2 ἐτρίβην с ῐ, pf. [[τέτριμμαι]] - ион. 3 л. pl. τετρίφᾰται)<br /><b class="num">1)</b> растирать, тж. толочь, молоть ([[κρῖ]] ἐν ἀλωῇ Hom.);<br /><b class="num">2)</b> тереть, потирать, поглаживать (τὸ [[σκέλος]] τῇ χειρί Plat.): τριβόμενοι πρὸς ἀλλήλους (ὀδόντες) Arst. трущиеся друг о друга зубы; τετριμμένοι τὰ ἐπ᾽ ἀριστερὰ τῶν κεφαλέων Her. со ссадинами на левой стороне головы;<br /><b class="num">3)</b> стирать, снашивать: τῶν ὑποδημάτων τὰ τριβόμενα или τετριμμένα Plut. изношенные места обуви;<br /><b class="num">4)</b> утаптывать, (плотно) убивать (ἀτραπὸς τετριμμένη Arph.);<br /><b class="num">5)</b> уничтожать (τὰ σκῆπτρά τινος Arph.);<br /><b class="num">6)</b> потреблять, тж. расходовать, тратить (τι τῶν οἰκηΐων Her.);<br /><b class="num">7)</b> разорять, опустошать (τὰ πεδία Θρῄκης Eur.);<br /><b class="num">8)</b> (о времени и т. п.) проводить: δυστυχῆ τ. βίον Soph. влачить несчастное существование; βίον τ. [[γεωργικόν]] Arph. вести жизнь земледельца;<br /><b class="num">9)</b> медлить, тянуть: τ. τὸν πόλεμον Polyb. затягивать войну; τριβόντων τούτων Dem. в то время как они медлят; [[οὔτοι]] ἐμοὶ σχολὴ [[πάρα]] τ. Aesch. некогда мне ждать;<br /><b class="num">10)</b> изнурять, изводить, мучить (κακοῖσι Hom.; ἀλλήλους τινί Hes.): ὑπὸ δόξης τριβέντες Luc. томимые жаждой славы; τῶν στρατιωτῶν τετριμμένων Polyb. когда бойцы были измучены; τρίβεσθαι ἐπί τι Plut. тратить силы на что-л.;<br /><b class="num">11)</b> приучать: τετριμμένος δι᾽ ὅπλων Plut. привыкший к оружию, закаленный в боях.
}}
{{elnl
|elnltext=τρίβω [~ τείρω, τετραίνω, τρύω] perf. τέτριφα, 3 plur. Ion. τετρίφαται wrijven, fijn wrijven:; τριβέμεναι κρῖ om de gerst te dorsen Il. 20.496; τρίβειν τὸ σκέλος over zijn been wrijven Plat. Phaed. 60b; med.:; πλησίοισι τρίβεσθαι μύσος de besmetting van zich afwrijven op wie in de buurt is Aeschl. Eum. 195; μοχλὸν ἀείρας τρῖψαι ἐν ὀφθαλμῷ de paal op te tillen en in het oog te draaien Od. 9.333; φάρμακον κατάπλαστον... τρίβειν een genezende zalf klaarmaken Aristoph. Pl. 717; kneden:; τρίβε πολλάς kneed een heleboel (broden)! Aristoph. Pax. 8; ook pass.: θυμιήματα τετριμμένα fijngewreven specerijen Hdt. 2.86.4. slijten, verslijten:; πόδας τρίβειν zijn voeten slijten Theocr. Id. 7.123; pass.:; φαίνονται τετριμμένοι τὰ ἐπ ’ ἀριστερὰ τῶν κεφαλέων zij vertonen schaafplekken aan de linkerkant van hun koppen Hdt. 2.93.3; ἀτραπὸς τετριμμένη uitgesleten pad Aristoph. Ran. 123; overdr.: (tijd) doorbrengen:; τρίβειν βίον zijn leven leiden Soph. El. 602; ὀδυνηρότερον τρίψεις βίοτον πολύ je zult een veel moeilijker leven slijten Aristoph. Pl. 526; talmen, tijd verliezen:. οὔτοι θυραίαι τῇδέ μοι σχολὴ πάρα τρίβειν ik mag geen tijd verdoen met hier buiten te blijven Aeschl. Ag. 1056. uitputten, afmatten:; σκολιῇσι δίκῃσι ἀλλήλους τρίβουσι zij putten elkaar uit met kromme rechtspraak Hes. Op. 251; med.:; τρίβεσθαι πολέμῳ zich afmatten door oorlog Hdt. 3.134.2; μηδὲ τρίβεσθε κακοῖσι houdt op u af te matten in ellende Il. 23.735; pass.:; τριβομένῳ τῷ λεῷ voor het beproefde volk Hdt. 2.124.3; ptc. perf. pass. τετριμμένος doorkneed, ervaren:; τετριμμένος δι ’ ὅπλων gehard in de strijd Plut. Eum. 11.3; van zaken opmaken, plunderen:. οὔτε τι γὰρ τῶν οἰκηΐων τρίβουσι want zij spenderen niets uit eigen zak Hdt. 2.37.4; πεδία τρίβειν de vlakten plunderen Eur. Hec. 1142.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> to rub: to rub or [[thresh]] [[corn]], Il.; μοχλὸν [[τρῖψαι]] ἐν ὀφθαλμῶι to [[work]] [[round]] the [[stake]] in his eye, Od.; χρυσὸν βασάνωι τρ. to rub it on a touchstone, so as to [[test]] its [[purity]] (cf. [[παρατρίβω]]), Theogn.:—Mid., χρηστηρίοις ἐν τοῖσδε τρίβεσθαι [[μύσος]] to rub one's [[pollution]] [[upon]] these shrines, [[pollute]] them with it, Aesch.<br /><b class="num">2.</b> to rub [[down]], [[grind]], [[pound]], Ar., etc.<br /><b class="num">3.</b> to [[crush]], βότρυν Ar.<br /><b class="num">II.</b> to [[wear]] out by [[rubbing]]: Pass., of a [[road]], to [[wear]] or [[tread]] it [[smooth]], ἀτραπὸς τετριμμένη Ar.<br /><b class="num">2.</b> of [[Time]], to [[wear]] [[away]], [[spend]], Lat. terere vitam, Soph., Eur.:— absol. to [[waste]] [[time]], [[tarry]], Aesch.<br /><b class="num">3.</b> to [[waste]] or [[ravage]] a [[country]], Eur.<br /><b class="num">III.</b> metaph.,<br /><b class="num">1.</b> of persons, to [[wear]] out, Hes.: Pass. to be [[worn]] out, Il., Thuc.:—Mid., τρίψεσθαι αὐτὴν περὶ αὑτήν to [[wear]] itself out by [[internal]] struggles, Thuc.:—Pass., τριβόμενος [[ληός]] an oppressed [[people]], Hdt.<br /><b class="num">2.</b> of [[money]] and [[property]], to [[waste]], [[squander]] it, Hdt.<br /><b class="num">3.</b> to use [[constantly]], Ar.<br /><b class="num">4.</b> Pass. to be [[much]] busied or engrossed with a [[thing]], Hdt.
}}
{{FriskDe
|ftr='''τρίβω''': -ομαι<br />{tríbō}<br />'''Forms''': Aor. τρῖψαι, -ασθαι (seit Il.), Fut. τρίψω, -ομαι (seit Od.), Pass. Aor. τριβῆναι, τριφθῆναι, Perf. [[τέτριμμαι]] (ion. att.), 3. pl. ion. τετρίφαται, Akt. τέτριφα (hell. u. sp.),<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': ‘(zer)reiben, aufreiben, erschöpfen, verbrauchen, abnutzen’; Med. ‘sich mit etwas beschäftigen’.<br />'''Composita''' : sehr oft m. Präfix, z.B. ἀπο-, δια-, ἐκ-, ἐπι-, κατα-, συν-,<br />'''Derivative''': Zahlreiche Ableitungen. 1. [[τριβή]] (δια-, ἀπο- usw.) f. [[das Zerreiben]], [[Abnutzung]], [[Übung]], [[Beschäftigung]], [[Zeitvertreib]], [[Aufschub]] (ion. att.); dazu mehrere Bildungen: 2. [[τρίβων]], -ωνος m. (f.) a. ‘(abgenutzter) einfacher Mantel’ (att.) mit den Dentin. -ώνιον (att.), -ωνάριον (hell. u. sp.); -ωνικῶς [[wie ein abgenutzter Mantel]] (Ar. ''V''. 1132 mit Anspielung auf Bed. b; Chantraine Études 99); b. ‘verschmitzt(er Mensch), geübt, kundig’ (Hdt., E., Kom. u.a.) mit -ωνεύομαι Bed. unklar (Antipho). 3. [[τριβάς]] f. [[unzüchtiges Weib]] (sp.). 4. -εύς m. [[Reiber]], [[Masseur]], [[Mörserkeule]] (hell. u. sp.). 5. -ακός [[abgerieben]], [[verschlagen]], [[geübt]] (hell. u. sp.; wohl zu [[τρίβων]], Schwyzer 497). 6. -αξ m. f. [[verschmitzter Mensch]] (sp.; wie [[μεῖραξ]] u.a.). 7. -ικός [[auf Übung gegründet]] (sp.). 8. -ίδι(ο)ν H. als Erkl. von δ<ο>ῖδυξ. 9. -αία f. [[Mörser]] (Suid., Zonar.). 10. -ανον n. Bez. eines Hohlmaßes (Gal., Pap.), = [[λήκυθος]] H. — Weitere Ableitungen: 11. [[τρίβος]] f. m. [[abgetretener Weg]], [[Pfad]] (Hdt., E., X. usw.), auch = [[τριβή]] [[Übung]], [[Abnutzung]] (''h''. ''Merc''., A. in lyr. u.a.), [[Reibung]], [[Reibungsfläche]] (Hp.); vgl. Porzig Satzinhalte 318. 12. [[τρῖμμα]] sekund. -ί-) n. [[Geriebenes]], [[Schabsel]], [[Bruchstück]] (Hp., Inschr., Gal.), [[Trank aus geriebenen Gewürzen]] (Kom., Pap. u.a.), [[geriebener Mensch]] (Ar.); Demin. -[[μάτιον]] (Kom., Mediz.); oft von den präfigierten Verben, z.B. [[περίτριμμα]] [[abgefeimter Mensch]] (Ar., D.), [[Einreibung]] (Mediz.), [[ἐπίτριμμα]] [[Putz]], [[Schminke]] (Joh. Chrys.; Cadiou REGr. 72, 110); [[τριμμός]] m. [[abgetretener Weg]] (X. u.a.), ἐπι-, [[συντριμμός]] ‘Auf- reibung’ (LXX). 13. [[τρῖψις]] ([[ἀνά]]-, ἔν-, [[σύν]]- u.a.) f. [[Reibung]], [[Abnutzung]], [[Massage]] (ion. att.). — Als Hinterglied: 14. -τριψ, z.B. [[ἀμφίτριψ]] [[durchtrieben]], [[verschätzt]] (Archil.), [[οἰκότριψ]] [[Haussklave]] (Ar. u.a.), eher = ὁ οἶκον [[τρίβων]] als ὁ ἐν οἴκῳ τριβόμενος, somit trans. wie [[πορνότριψ]], [[σκευότριψ]], [[πεδότριψ]] u.a. (dagegen αἰγότριβες ἀτραποί [[von Ziegen abgetretene Pfade]] [D. H.]); anders, schwerlich richtig, Fraenkel Nom. ag. 2, 162. Mit Umbildung nach den σ-Stämmen: 15. -τριβής, z.B. [[ἐντριβής]] [[geübt erfahren]], [[ἀτριβής]] [[ungerieben]], [[ungebahnt]], [[ungeübt]], [[unbeschädigt]] (att.); daneben [[ἀτρίβαστος]] vom Pferd [[untrainiert]] (X. ''Eq''. ''Mag''. 8, 3 : Gegensatz οἱ τοὺς πόδας ἐκπεπονημένοι), wie von *τριβάζω ([[διατριβάζομαι]] Achmes ''Oneiro''-''krit''.; vgl. E.Ekman Zu Xenophons Hipparchikos [Diss. Uppsala 1933] 78), wenn nicht analogisch nach den zahllosen Privativa auf -αστος. 16. Nach den α-Stämmen: -τρίβης, z.B. [[παιδοτρίβης]], -ου m. = ὁ παῖδας [[τρίβων]] [[Turnmeister]] mit -ία, -ίη, -έω, -ικός (ion. att.). — Zu [[ἀλετρίβανος]] s. bes.<br />'''Etymology''' : Das ganze Formensystem ist auf dem langvokaligen Präsens τρί̄βω aufgebaut; dazu analogisch die kurzvokaligen τριβῆναι (nach ῥιφῆναι, τυπῆναι u.a.), [[τρίβος]], -ή (: [[στίβος]], [[στίχος]] u.a.) usw. — Ohne genaue außergriech. Entsprechung. Am nächsten kommen lateinische Formen wie Pf. ''trī''-''vī'' mit ''trī''-''tus'', ''dē''-''trī''-''mentum'' usw. Toch. AB ''triw''- [[sich vermischen]] (nicht [[zermalmen]]) weicht dagegen in der Bed. stark ab. Ein labialer Auslaut erscheint auch im Slav., z.B. ksl. ''trěbiti'', russ. ''terebítь'' [[roden]], [[reinigen]], die aber auf idg. *''terb''(''h'')- zurückweisen und somit höchstens indirekt mit [[τρίβω]] zusammenhängen können; s. Vasmer s. ''téreb'' und W.-Hofmann s. ''terō''. Lautlich und semantisch mehrdeutig ist heth. ''te''-''ri''-''ip''-''zi'' Aufdruck des Ackerbaus (neben ''ḫarš''- [[aufreißen]], [[beackern]]), s. [[τρέπω]]. —Weiteres s. [[τείρω]], [[τετραίνω]], [[τιτρώσκω]], [[τρύω]] m. Lit.<br />'''Page''' 2,930-932
}}