View source for φύρω

{{LSJ1
|Full diacritics=φύρω
|Medium diacritics=φύρω
|Low diacritics=φύρω
|Capitals=ΦΥΡΩ
|Transliteration A=phýrō
|Transliteration B=phyrō
|Transliteration C=fyro
|Beta Code=fu/rw
|Definition=[ῡ], <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>61</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>97b</span>: impf. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> ἔφῡρον <span class="bibl">Il.24.162</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span> 450</span>: fut. φύρσω <span class="bibl">Pi.<span class="title">Pae.</span>2.73</span>, Hsch.: aor. subj. φύρσω <span class="bibl">Od.18.21</span>, inf. φύρσαι <span class="bibl">A.R.2.59</span>; later ἔφῡρα <span class="title">AP</span>7.476 (Mel.), <span class="bibl">Luc.<span class="title">Prom.</span>13</span>:— Med., aor. part. φυρσάμενος <span class="bibl">Nic.<span class="title">Th.</span>507</span>:—Pass., fut. πεφύρσομαι <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>1.68</span> codd.; later [[φῠρήσομαι]] (συμ-) Sch. ad loc.: aor. ἐφύρθην <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>732</span> (lyr.); later aor. 2 <b class="b3">ἐφύρην [ῠ]</b> (συναν-) <span class="bibl">Luc.<span class="title">Ep.Sat.</span>28</span>: pf. [[πέφυρμαι]] (v. infr.):—[[mix]] something [[dry with]] something [[wet]], mostly with a sense of [[mixing so as to spoil]] or [[defile]], γαῖαν ὕδει φ. <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>61</span>; esp. of tears or blood, <b class="b3">δάκρυσιν εἵματ' ἔφυρον</b> [[they wetted]], [[sullied]] their garments with tears, <span class="bibl">Il.24.162</span>: c. gen. pro dat., μή σε . . στῆθος καὶ χείλεα φύρσω αἵματος <span class="bibl">Od.18.21</span>:—Pass., δάκρυσι πεφυρμένη <span class="bibl">17.103</span>, etc.; ὄμμα δακρύοις πεφυρμένοι <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>1411</span> (lyr.); πεφυρμένος αἵματι <span class="bibl">Od.9.397</span>; γῆ αἵματι πεφ. <span class="bibl">X.<span class="title">Ages.</span>2.14</span>; αἵματι δ' οἶκος ἐφύρθη A. l.c. (lyr.); μητρὸς . . ἐν αἵμασι πεφυρμένοι <span class="bibl">E.<span class="title">El.</span>1173</span>; πάντα βορβόρῳ πεφυρμένα <span class="bibl">Semon.7.3</span>; ἱστίον . . πεφυρμένον πρινὸς ἄνθεϊ [[stained]], [[dyed]], <span class="bibl">Simon.54</span>: dub. in signf. of <b class="b3">φυράω, ἐλαίῳ ἄλφιτα πεφυρμένα</b>, v.l. for [[πεφυραμένα]] in <span class="bibl">Th.3.49</span>; <b class="b3">τέφρᾳ πεφυρμένῃ ὄξει</b>, v.l. for [[πεφυραμένῃ]] in <span class="title">Gp.</span>5.39.2. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> of dry things, κόνει φύρουσα . . κάρα <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>496</span>; <b class="b3">γαίᾳ πεφύρσεσθαι κόμαν</b> to [[be doomed to have]] one's hair [[defiled]] with earth, Pi. l.c.; ἄνθος ἔφυρε κόνις <span class="title">AP</span>7.476 (Mel.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> metaph., [[jumble together]], [[confound]], [[confuse]], <b class="b3">ἔφυρον εἰκῇ πάντα</b> [[they mingled]] all things up together, did all at random, <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>450</span>, cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>945</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>97b</span>; (Med., <b class="b3">οὐκ ἂν φύροιο</b> would not [[jumble your]] arguments, ib.<span class="bibl">101e</span>); φύρουσι δ' αὐτὰ θεοὶ πάλιν τε καὶ πρόσω ταραγμὸν ἐντιθέντες <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>958</span>; <b class="b3">ἐν ταῖς ὁμιλίαις φύρειν</b> [[to speak confusedly]] among themselves, <span class="bibl">M.Ant.8.51</span>:—Pass., to [[be mixed up]], ἐν τῷ αὐτῷ <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>465c</span>, cf. d; <b class="b3">βίοτον ἐκ πεφυρμένου καὶ θηριώδους διεσταθμήσατο</b> from a [[confused]] and savage state, <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span> 201</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> Med., [[mix with others]], [[mingle in society]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>950a</span>; <b class="b3">φύρεσθαι πρὸς τὸν ἄνθρωπον</b> [[associate]], [[have dealings with]] him, Id.<span class="title">Hp. Ma.</span>291a; <b class="b3">φυρομένοισιν ἀεὶ περὶ γαστέρος ὁρμήν</b> [[wallowing]] in the lusts of the belly, <span class="bibl">Opp.<span class="title">H.</span>3.440</span>, and cf. μείγνυμι B. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> [[confound]], <span class="bibl">Pi.<span class="title">Pae.</span>2.73</span> (expld. by Sch. as = [[ἀποκτενεῖ]]). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> Pass., metaph., to [[be mutually befouled]] by abuse, Plu.2.89d. (Prob. cogn. with [[πορφύρω]].) </span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1316.png Seite 1316]] fut. φύρσω, fut. pass. πεφύρσομαι, Pind. N. 1, 68 (vgl. [[φυράω]]), – [[mischen]], vermischen, unter einander mengen; bes. mit irgend einer Feuchtigkeit anmachen, γαῖαν ὕδει Hes. O. 61; benetzen, besudeln, verunreinigen und verderben, δάκρυσιν εἵματ' ἔφυρον Il. 24, 162; auch [[στῆθος]] καὶ χείλεα φύρσω αἵματος, Od. 18, 21; u. pass., πεφυρμένος αἵματι 9, 397; δάκρυσι πεφυρμένη 17, 103 u. sonst; γαίᾳ πεφύρσεσθαι Pind. a. a. O.; αἵματι δ' [[οἶκος]] ἐφύρθη Aesch. Ag. 714; κόνει φύρουσα δύστηνον [[κάρα]] Eur. Hec. 496; [[ὄμμα]] δακρύοις πεφυρμένον Or. 1411; Sp. Bes. den Teig zu Brot oder Kuchen mischen und kneten, auch absolut, ὁ φύρων, sc. τὰ ἄλφιτα, der Brotteig knetet, Xen. Hell. 7, 2,22; πεφυρμένα τὰ ἄλφιτα οἴνῳ καὶ ἐλαίῳ, geschrotene Gerste mit Oel und Wein gemischt. – Pass., mit Etwas untermischt, voll wovon sein, πάντ' ἀν' οἶκον βορβόρῳ πεφυρμένα Simonids frg. 11, 3; dah. δάκρυσιν [[ὄσσε]] πεφυρμένα Ap. Rh. 3, 673, u. Anth. öfter; γῆ αἵματι πεφυρμένη Xen. Ag. 2, 14; Plut. Pyrrh. 24 u. A. – llebertr., durch einander mengen, verwirren, in Unordnung bringen, φ. καὶ ταράσσειν Plut.; ἔφυρον εἰκῆ πάντα, sie mengetne Alles aufs Gerathewohl durch einander, trieben Alles ohne Ordnung u. Regel, Aesch. Pr. 448; φύρειν ἐν ταῖς ὁμιλίαις, unüberlegt, verworren durch einander reden, M. Ant. 8, 51; pass. in Unordnung, Verwirrung, Bestürzung gerathen, Plat. Phaed. 101 d; beschmutzen, πεφυρμένον αἵματι πολλῷ Ep. ad. 26 (XII, 123); φύρεσθαι πρὸς τὸν ἄνθρωπον, sich mit dem Menschen abgeben, mit ihm umgehen, Plat. Hipp. mai 291 a; πεφυρμένος περὶ γαστέρος ὁρμήν, sich in den Lüsten des Bauches wälzen, Opp. Hal. 3, 440.
}}
{{ls
|lstext='''φύρω''': [ῡ], παρατ. ἔφῡρον· ― ἀόρ. ἔφυρσα Ὀδ. Σ. 21, Ἀπολλ. Ρόδ., κλπ.· μεταγεν. ἔφῡρα, Λουκ. Προμ. 13, Εὐστ. Πονημάτ. 279. 87. ― Μέσ., ἀόρ. μετοχ. φυρσάμενος Νικ. Θηρ. 507. ― Παθ., μέλλ. πεφύρσομαι Πινδ. Ν. 1. 104 μεταγεν. φυρήσομαι (συμ-) Σχόλ. ἐν τόπῳ· ― ἀόρ. ἐφύρθην Αἰσχύλ. Ἀγ. 732· μεταγεν. ἀόρ. β΄. ἐφύρην (συναν-) Λουκ. Ἐπιστ. Κρον. 28. (Ἐκ τῆς √ΦΥΡ παράγονται [[ὡσαύτως]] αἱ λ. φυράω, φύρδην, φύρμα, φυρμός). Μιγνύω τι ξηρὸν [[μετὰ]] οὐσίας ὑγρᾶς, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον, [[μετὰ]] τῆς ἐννοίας τοῦ φθείρειν, καταστρέφειν ἢ μιαίνειν, φ. γαῖαν ὕδει Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 61· [[μάλιστα]] ἐπὶ δακρύων ἢ αἵματος, δάκρυσιν εἵματ’ ἔφυρον, ὕγραινον, ἔβρεχον τὰ ἐνδύματά των μὲ τὰ δάκρυα, Ἰλ. Ω. 162· [[ὡσαύτως]] [[μετὰ]] γεν. ἀντὶ δοτ., [[στῆθος]] καὶ χείλεα φύρσω αἵματος Ὀδ. Σ. 21. ― Παθ., δάκρυσι πεφυρμένη Ρ. 103, κλπ.· [[ὄμμα]] δακρύοις πεφυρμένοι Εὐρ. Ὀρ. 1411· πεφυρμένος αἵματι Ὀδ. Ι. 397, Ξεν. Ἀγησ. 2. 14· αἵματι δ’ [[οἶκος]] ἐφύρθη Αἰσχύλ. Ἀγ. 732· ἐν αἵμασι Εὐρ. Ἠλ. 1172· πάντα βορβόρῳ πεφυρμένα [[Σιμωνίδης]] Ἰαμβογρ. 6. 3· [[ἱστίον]]... πεφυρμένον ἄνθεϊ πρίνου, βεβαμμένον, [[Σιμωνίδης]] 23. 2) ἐπὶ ξηρῶν οὐσιῶν ἢ πραγμάτων, κόνει φύρουσα [[κάρα]] Εὐρ. Ἑκ. 496· γαίᾳ πεφύρσεσθαι κόμαν, «καὶ τὴν κόμην αὐτῶν... συμφυρήσεσθαι τῇ γῇ συμβήσεται» (Σχόλ.), Πίνδ. ἔνθ’ ἀνωτ., πρβλ. Ἀνθ. Παλατ. 7. 476. ― Ἡ [[ἔννοια]] τοῦ μιγνύναι [[ἄλευρον]] εἰς ἀποτέλεσιν φυράματος ἢ «ζυμαριοῦ» [[εἶναι]] πολὺ ἀμφ. ἐν τῷ ῥήματι τούτῳ, ἀνθ’ οὗ ἀποκαθίσταται τὸ [[φυράω]] παρὰ Θουκ., Ξεν., κλπ.· ἴδε Λοβέκ. εἰς Αἴ. (ἔκδ. 3) σ. 151. ΙΙ. μεταφ., ἀναμιγνύω [[ὁμοῦ]], [[συγχέω]], [[φέρω]] ἄνω [[κάτω]], «ἀνακατώνω», ἔφυρον εἰκῇ πάντα, ἀνέμιξαν τὰ πάντα, ἔφερον ἄνω [[κάτω]], Αἰσχύλ. Πρ. 450, πρβλ. Ἀριστ. Βάτρ. 945, Πλάτ. Φαίδ. 97Β· (καὶ [[οὕτως]] ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, οὐκ ἂν φύροιο, δὲν ἤθελες «ἀνακατώσῃ» τὰ πάντα ἐν συγχύσει, [[αὐτόθι]] 101Ε)· φύρουσι δ’ αὐτὰ θεοὶ [[πάλιν]] τε καὶ [[πρόσω]] ταραγμὸν ἐντιθέντες Εὐρ. Ἑκ. 958· φύρειν ἐν ταῖς ὁμιλίαις, διαλέγεσθαι πρὸς ἀλλήλους [[συγκεχυμένως]], Μ. Ἀντων. 8. 51. ― Παθ., ἀναμιγνύομαι, «ἀνακατώνομαι», ἐν τῷ αὐτῷ Πλάτ. Φαίδων 465C, Ε· ἐκ πεφυρμένου καὶ θηριώδους, ἐκ καταστάσεως συγκεχυμένης καὶ ἀγρίας, Εὐρ. Ἱκ. 201. 2) ἐν τῷ παθ. [[ὡσαύτως]], ἀνακατώνομαι μετ’ ἄλλων, ἀναμιγνύομαι ἐν κοινωνίᾳ, Πλάτ. Νόμ. 950Α· φύρομαι πρὸς τὸν ἄνθρωπον, συναναστρέφομαι, ἔχω σχέσεις πρὸς αὐτόν, ὁ αὐτ. ἐν Ἱππ. Μείζ. 291Α· φυρομένοισιν ἀεὶ περὶ γαστέρος ὁρμήν, οἵτινες κυλίονται [[πάντοτε]] ἐν ταῖς ἐπιθυμίαις τῆς κοιλίας, καὶ ἴδε [[μίγνυμι]] Β. πρβλ. Ruhnk. Τίμ. Ὀππ. Ἁλ. 3. 440. 3) [[μολύνω]] διὰ κακῶν λέξεων, κακολογῶ, [[ὑβρίζω]], Πλούτ. 2. 89D.
}}
{{bailly
|btext=<i>f. inus., ao.</i> ἔφυρσα, <i>postér.</i> ἔφυρα, <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. ao.</i> ἐφύρθην, <i>ao.2</i> ἐφύρην, <i>pf.</i> πέφυρμαι, <i>f.ant.</i> πεφύρσομαι;<br /><b>I.</b> délayer, détremper :<br /><b>1</b> mouiller, tremper : δάκρυσιν εἵματα IL mouiller ses vêtements de larmes ; <i>ou</i> avec le gén. : [[στῆθος]] αἵματος OD inonder sa poitrine de sang ; <i>p. anal., en parl. de la poussière</i> κόνει φύρειν [[κάρα]] EUR inonder sa tête de poussière;<br /><b>2</b> enduire : ἐλαίῳ καὶ στέατι PLUT d’huile et de suif;<br /><b>II.</b> pétrir : [[οἱ]] φύροντες (<i>s.e.</i> ἄλφιτα) XÉN ceux qui pétrissent la farine ; <i>Pass.</i> πεφυρμένα τὰ ἄλφιτα οἴνῳ καὶ ἐλαίῳ THC orge égrugée mêlée avec du vin et de l’huile ; <i>fig.</i> mêler et remuer comme pour pétrir ; brouiller, gâcher : [[εἰκῇ]] πάντα ESCHL brouiller tout à dessein ; <i>qqf en b. part</i> φ. τινὰ τρόπον τῆς μεθόδου PLAT former confusément (<i>litt.</i> pétrir) dans son esprit qqe système ; <i>au Pass.-Moy.</i> être brouillé, confondu, se brouiller, se confondre ; <i>fig.</i> se troubler : [[οὐκ]] ἂν φύροιο PLAT tu ne te troublerais pas.<br />'''Étymologie:''' R. Φυρ, mêler ; cf. [[φυράω]], [[φύρδην]], [[φυρμός]].
}}
{{Autenrieth
|auten=aor. ἔφυρσα, subj. φύρσω, [[pass]]. perf. [[part]]. πεφυρμένος: [[wet]], [[moisten]].
}}
{{Slater
|sltr=[[φύρω]] (redupl. pffut. [[pass]]. πεφύρσεσθαι, Schwyz., 1. 783.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[foul]] βελέων ὑπὸ ῥιπαῖσι κείνου φαιδίμαν γαίᾳ πεφύρσεσθαι κόμαν ἔνεπεν (πεφυρήσεσθαι v. l.) (N. 1.68) met., [[confound]], “[[ἀλλά]] μιν ποταμῷ σχεδὸν μολόντα φύρσει βαιοῖς σὺν ἔντεσιν [[ποτὶ]] πολὺν στρατόν” (ἀποκτενεῖ Σ.) (Pae. 2.73)
}}
{{grml
|mltxt=Α<br /><b>1.</b> [[ανακατεύω]] [[κάτι]] στερεό με ένα [[υγρό]] και [[συνήθως]] το [[χαλώ]], το [[αλλοιώνω]] (α. «φύρειν γαῑαν ὕδει», <b>Ησίοδ.</b><br />β. «[[πάντα]] βορβορῳ πεφυρμένα», <b>Σιμων.</b>)<br /><b>2.</b> [[λερώνω]] («γαίᾳ πεφύρσεται κόμαν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>3.</b> [[ραντίζω]], [[βρέχω]], πιτσιλώ (α. «αἵματι δ' [[οἶκος]] ἐφύρθη», <b>Ευρ.</b><br />β. «[[ὄμμα]] δακρύοις πεφυρμένοι», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>4.</b> [[βάφω]] («[[ἱστίον]]... πεφυρμένον ἄνθεϊ πρίνου», <b>Σιμων.</b>)<br /><b>5.</b> [[προκαλώ]] [[μεγάλη]] [[σύγχυση]] («φύρουσι δ' αὐτὰ θεοὶ [[πάλιν]] τε καὶ [[πρόσω]] ταραγμὸν ἐντιθέντες», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>6.</b> <b>παθ.</b> <i>φύρομαι</i><br />α) ανακατεύομαι με άλλους, [[συναναστρέφομαι]]<br />β) [[κακολογώ]], [[βρίζω]]<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «φύρομαι [[περί]] γαστέρος ὁρμήν» — κυλιέμαι στις επιθυμίες της κοιλιάς μου, [[σκέπτομαι]] μόνο τί θα φάω <b>(Οππ.)</b><br />β) «[[φύρω]] ἐν ταῑς ὁμιλίαις» — [[μιλώ]] απρόσεχτα και συγκεχυμένα (Μάρκ. Αυρ.).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Το ρ. [[φύρω]], [[κατά]] μία [[άποψη]], μπορεί να αναχθεί στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>bher</i>-<i>w</i>- «[[αναβράζω]], κινούμαι ορμητικά, έντονα» (<b>βλ. λ.</b> [[φρέαρ]]) και να συνδεθεί με τα: λατ. <i>ferveo</i> «[[βράζω]]», <i>fermentum</i> «[[ζύμη]], [[ζύμωμα]]» (<b>πρβλ.</b> γαλλ. <i>ferment</i> «[[προζύμι]]»), αρχ. αγγλ. <i>beorma</i> «[[προζύμι]]», γερμ. <i>Barme</i> «[[ζύμη]]». Προβλήματα γεννά, [[ωστόσο]], το δυσερμήνευτο -<i>ῠ</i>- του ρ. <i>φῡρω</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>φῠρ</i>-<i>jω</i>, με [[επένθεση]] του -<i>j</i>-), το οποίο, [[κατά]] μία [[άποψη]], έχει προέλθει από την [[αντιπροσώπευση]] του φωνηεντικού -<i>r</i>- της συνεσταλμένης βαθμίδας ως -<i>υρ</i>- (<b>πρβλ.</b> [[φύλλον]] <span style="color: red;"><</span> [[ρίζα]] <i>bhel</i>-). Η [[σύνδεση]], εξάλλου, του ρ. [[φύρω]] με το αρχ. ινδ. <i>bhurati</i> «ταράζομαι» που έχει υποστηριχθεί από ορισμένους μελετητές (<b>βλ.</b> και λ. [[πορφύρω]]) δεν θεωρείται ιδιαίτερα πιθανή, όπως [[άλλωστε]] και η [[σύνδεση]] με την ιλλυρικής προέλευσης ονομ. <i>Βούρινα</i>, μιας πηγής στην Κω. Από το ρ [[φύρω]], [[τέλος]], έχει προέλθει με επιτατικό αναδιπλασιασμό ο τ. <i>πορ</i>-[[φύρω]] (<b>πρβλ.</b> <i>μορ</i>-[[μύρω]]: [[μύρομαι]])].
}}
{{lsm
|lsmtext='''φύρω:''' [ῡ], παρατ. <i>ἔφῦρον</i>, αόρ. αʹ <i>ἔφυρσα</i>, [[έπειτα]] <i>ἔφῡρα</i> — Παθ., μέλ. <i>πεφύρσομαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἐφύρθην</i>· [[έπειτα]] αόρ. βʹ <i>ἐφύρην</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[ανακατεύω]] [[κάτι]] ξηρό με [[κάτι]] [[υγρό]], [[κυρίως]] με την [[έννοια]] της καταστροφής, όπως [[δηλαδή]] [[ρυπαίνω]] ή [[μιαίνω]], <i>δάκρυσιν εἵματ' ἔφυρον</i>, έβρεξαν τα ενδύματά τους με δάκρυα, σε Ομήρ. Ιλ.· επίσης με γεν., χείλεα [[φύρσω]] αἵματος, σε Ομήρ. Οδ. — Παθ., <i>δάκρυσι πεφυρμένη</i>, στο ίδ.· αἵματι [[οἶκος]] ἐφύρθη, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για [[ξηρά]] πράγματα, κόνει φύρουσα [[κάρα]], σε Ευρ.· <i>γαίᾳ πεφύρσεσθαι κόμαν</i>, είναι καταδικασμένος να έχει τα μαλλιά του λερωμένα με [[χώμα]], σε Πίνδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> μεταφ., [[αναμειγνύω]] μαζί, [[ανακατεύω]], [[μπερδεύω]], ἔφυρον [[εἰκῇ]] πάντα, ανακάτεψαν όλα τα πράγματα μαζί, τα έκαναν άνω [[κάτω]], σε Αισχύλ. κ.λπ. — Παθ., [[ανακατεύω]], <i>ἐκ πεφυρμένου καὶ θηριώδους</i>, από συγκεχυμένη και άγρια [[κατάσταση]], σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> σε Παθ. επίσης, [[αναμειγνύω]] με άλλους, έχω συναλλαγές με κάποιον, σε Πλάτ.
}}
{{elru
|elrutext='''φύρω:''' (ῡ) (aor. ἔφῡρα - эп. ἔφυρσα; pass.: aor. 1 ἐφύρθην, aor. 2 ἐφύρην)<br /><b class="num">1)</b> смешивать, месить (γαῖαν [[ὕδει]] Hes.);<br /><b class="num">2)</b> смачивать, увлажнять (τί τινι, редко τινος Hom.): [[ὄμμα]] δακρύοις πεφυρμένος Eur. с глазами, полными слез; αἵματι [[οἶκος]] ἐφύρθη Aesch. дом (Атридов) весь в крови;<br /><b class="num">3)</b> осыпать, покрывать (κόνει φ. [[κάρα]] Eur.; [[ἄνθος]] ἔφυρε [[κόνις]] Anth.; ἐλαίῳ καὶ στέατι φ. Plut.);<br /><b class="num">4)</b> перемешивать, спутывать, приводить в беспорядок (πάντα φ. καὶ ταράσσειν Plut.): φ. [[εἰκῆ]] πάντα Aesch. вносить во все путаницу, т. е. ни в чем не разбираться; [[βίοτος]] πεφυρμένος καὶ [[θηριώδης]] Eur. беспорядочный и звероподобный образ жизни; πάντα χρήματα ἐν τῷ [[αὐτῷ]] φ. Plat. валить все в одну кучу;<br /><b class="num">5)</b> med.-pass. общаться (πρός τινα Plat.). - см. тж. [[φυράω]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> to mix [[something]] dry with [[something]] wet, [[mostly]] with a [[sense]] of mixing so as to [[soil]] or [[defile]], δάκρυσιν εἵματ' ἔφυρον they wetted, sullied [[their]] garments with tears, Il.; also c. gen., χείλεα [[φύρσω]] αἵματος Od.:—Pass., δάκρυσι πεφυρμένη Il.; αἵματι [[οἶκος]] ἐφύρθη Aesch.<br /><b class="num">2.</b> of dry things, κόνει φύρουσα [[κάρα]] Eur.; γαίαι πεφύρσεσθαι κόμαν to be doomed to [[have]] one's [[hair]] [[defiled]] with [[earth]], Pind.<br /><b class="num">II.</b> metaph. to [[mingle]] [[together]], [[confuse]], ἔφυρον [[εἰκῆ]] πάντα they [[mixed]] all things up [[together]], did all at [[random]], Aesch., etc.:—Pass. to be [[mixed]] up, ἐκ πεφυρμένου καὶ θηριώδους from a [[confused]] and [[savage]] [[state]], Eur.<br /><b class="num">2.</b> in Pass. also to mix with others, [[have]] [[dealings]] with him, Plat.
}}
{{FriskDe
|ftr='''φύρω''': {phúrō}<br />'''Forms''': Ipf. ἔφυρον (seit Il.), Aor. Konj. φύρσω (σ 21), Inf. φύρσαι (A. R.), Ptz. Med. φυρσάμενος (Nik.), Pass. ἐφύρθην (A. in lyr., LXX), sp. ἐφύρην (-υ-; J., Luk.), Ind. 3. sg. ἔφυρε (''AP''), Ptz. φύρας (Luk.), Fut. φύρσω (Pi.), Perf. Med. πέφυρμαι, bes. Ptz. πεφυρμένος (seit Od.), mit Fut. πεφύρσεσθαι (Pi.),<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[vermischen]], [[verwirren]], [[durcheinanderrühren]], [[benetzen]], [[besudeln]].<br />'''Composita''' : auch m. συν-, ἀνα-, ἐν- u.a.,<br />'''Derivative''': Deverbativum [[φυράω]], Aor. φυρᾶσαι, ion. -ῆσαι, -άσασθαι, -ήσασθαι, -αθῆναι, -ηθῆναι, Fut. -άσω, -ήσω, Perf. Med. πεφύραμαι, -ημαι; Akt. Inf. -ακέναι (Cic.), auch m. συν-, ἀνα-, προ- u.a., ‘(ver)mischen, kneten, einrühren’ (ion. att.). — Von [[φύρω]]: 1. Adv. [[φύρδην]], dor. (S. in lyr.) -δαν [[vermischt]], [[durcheinander]] (A., S., X. Plb., u.a.). 2. -μα n. [[Schleim]], [[Schmutz]], [[Kot]] (Nik.). 3. -μός m. ‘Mischung. Ver- wirrung, Unordnung’ (D. S., M. Ant. u.a.); davon [[φυρμᾶται]]· πτάρνυται H. ? 4. -σις f. [[das Mischen]], [[Durcheinanderrühren]] (Sch.) mit -σιμος [[durcheinandergerührt]] ?, [[knetbar]]? (Nik.; vgl. Arbenz 101 f.). 5. [[φυρτός]] als Simplex in φυρτοῖσιν· ... πεφυρμένοις H., oft als Hinterglied, z.B. [[αἱμόφυρτος]] (Plb., Posid.), [[αἱματόφυρτος]] (''AP'') [[blutbesudelt]]; dazu φυρτίτης (-ήτης cod.)· [[οἶνος]] H. (Redard 100), φυρτίζεσθαι· τὸ παίζειν συνεστραμ<μ>ένοις φυροῖς τοῖς ἱματίοις H. 6. Als Vorderglied in [[φυρόχρωμος]] etwa [[mischfarben]], [[schmutzfarben]], von einer Kuh (Pap. II<sup>p</sup>), abgekürzt φυρά von [[βοῦς]] (Pap. IV<sup>p</sup>); hierher noch [[φυροῖ]]· μολύνει, ῥυποῖ H. — Von [[φυράω]]: 1. [[φύραμα]] (προ-, ἐμ-) n. [[Gemisch]], [[Teig]] (Kom. IV<sup>a</sup>, Arist., hell. u. sp.) mit -αματικά = κονιατικά, [[Tüncherarbeiten]] (sp.). 2. -ασις, -ησις f. [[Mischung]] (LXX, sp. Mediz.), -ατής m. "Mischer", übertr. [[unordentlicher Rechenschaftsberichter]] (Cic., Gloss.), Bed. zweifelhaft (Inschr. Ephesos), -ατός [[geknetet]] (Sor.).<br />'''Etymology''' : Die für [[φύρω]] als Jotpräsens anzusetzende Grundform *φυρι̯ω läßt sich prinzipiell entweder als Ableitung eines Nomens φυρ- (mit ρ- Suffix) oder als Bildung von einem tiefstufigen Verbalstamm φυρ- (Hochstufe φερ-) beurteilen. Weitere Fälle von υ als denkbarem Reduktionsvokal von ε bei Liquida bei Schwyzer 351 f. (u.a. [[φύλλον]]). Wie neben [[μύρομαι]] mit Intensivreduplikation [[μορμύρω]] steht, läßt sich [[φύρω]] mit dem semantisch jedoch abweichenden [[πορφύρω]] [[aufwallen]], [[aufgeregt sein]] verknüpfen. Das deverbative [[φυράω]] (nach [[κυκάω]]?) diente als bequeme Basis für Bildung außerpräsentischer Formen und hat sich deshalb, namentlich in der Prosa, besser als das Grundverb behauptet, das außerhalb des Präsensstammes eigentlich nur im Ptz. πεφυρμένος am Leben blieb. — Unter möglichen idg. Verwandten meldet sich zunächst aind. ''bhuráti'' [[sich rasch bewegen]], [[zucken]], [[zappeln]] mit dem Intensivum ''járbhurīti'' (vgl. [[πορφύρω]]); wegen der mangelhaften semantischen Übereinstimmung ist aber die Gleichung mit guten Gründen in Zweifel gezogen (s. Mayrhofer s.v. m. Lit.). Dazu gesellen sich aus anderen Sprachen mehrere Nomina wie lat. ''fretum'' [[Wallung des Meeres]], ''fer''-''mentum'' [[Gärungsstoff]], [[Sauerteig]] und ein germ. Wort für [[Bierhefe]], z.B. ags. ''beorma'', nhd. ''Bärme'' ( : lat. ''fermentum''). Aus dem Illyrischen noch nach Pisani KZ 71, 63 Βούρινα N. einer Quelle in Kos (Theok. 7, 5). Mit [[φύρω]] läßt sich dagegen φορύνομαι semantisch wohl vereinigen; zur formalen Beurteilung siehe s.v. — Abzulehnen Kuiper Glotta 21, 267 ff.: [[φύρω]] mit [[φορύνω]] zu [[ἐθείρω]] (Φ 347) aus idg. ''gʷher''- [[besprengen]]. Weiteres bei WP. 2, 157ff., Pok. 132f., Mayrhofer s. ''bhuráti'', ''járbhurīti'' und W.-Hofmann s. ''fermentum''. Ält. Lit. auch bei Bq.<br />'''Page''' 2,1054-1055
}}