View source for δαΐζω

{{LSJ1
|Full diacritics=δαΐζω
|Medium diacritics=δαΐζω
|Low diacritics=δαΐζω
|Capitals=ΔΑΪΖΩ
|Transliteration A=daḯzō
|Transliteration B=daizō
|Transliteration C=daizo
|Beta Code=dai/+zw
|Definition=aor. [[ἐδάϊξα]] (v. infr.):—Med. fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> δαΐσονται <span class="bibl">Man.4.615</span>:— Pass. (v. infr., cf. [[δαίω]] B):—poet. (Trag.in lyr.), [[cleave asunder]], πάντα διεμοιρᾶτο δαΐζων <span class="bibl">Od.14.434</span>; χιτῶνα περὶ στήθεσσι δαΐξαι <span class="bibl">Il.2.416</span>, cf. <span class="bibl">7.247</span>; δαΐζων ὀξέϊ χαλκῷ <span class="bibl">24.393</span>; κάρανα δαΐξας <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>396</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[slay]], δαΐζων ἵππους τε καὶ ἀνέρας <span class="bibl">Il.11.497</span>; τέκνον δαΐξω <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>208</span>: freq. in Pass., χαλκῷ δεδαϊγμένος <span class="bibl">Il.22.72</span>, etc.; <b class="b3">δεδαϊγμένος ἦτορ</b> [[pierced through]] the heart, <span class="bibl">17.535</span>; <b class="b3">δεδαϊγμένον ἦτορ</b> a heart [[torn]] by misery, <span class="bibl">Od.13.320</span>; ἐκ βελέων δαϊχθείς <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>6.33</span>; ἐξ ἐμᾶν χερῶν <span class="bibl">E. <span class="title">IT</span>872</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[rend]], χερσὶ κόμην ᾔσχυνε δαΐζων <span class="bibl">Il.18.27</span> (so in Med. fut., Man.l.c.); <b class="b3">δαΐζειν πόλιν</b> [[destroy]] it [[utterly]], <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>680</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Ch.</span> 396</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[divide]], <b class="b3">ἐδαΐζετο θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν Ἀχαιῶν</b> their soul [[was divided]] within them, <span class="bibl">Il.9.8</span>; <b class="b3">δαϊζόμενος κατὰ θυμὸν διχθάδια</b> [[divided]] or [[doubting]] between two opinions, <span class="bibl">14.20</span>; δαΐζειν ἐννέα μοίρας <b class="b2">to divide into .</b>., <span class="bibl">Orph.<span class="title">L.</span>712</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> = [[δαινύναι]] (q. v.), θυσίας ἃς δαΐζοι ἁ πόλις <span class="title">IG</span>7.207 (Aegosthena). [<b class="b3">δᾰ-;</b> but δᾱ- <span class="bibl">Il.11.497</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>396</span>.] (Prob. [[δαϝίζω]] from <b class="b3">*δα-ϝο-ς</b> <b class="b2">'cut'</b>; cf. <b class="b3">δᾰ-τέομαι</b>.) </span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0514.png Seite 514]] (vgl. [[δαίω]]), fut. δαΐξω, pass. δεδαϊγμένος, δαϊχύείς; δεδαιγμένος Pind. P. 8, 87; δαϊσθείς Eur. Heracl. 914 zw., s. Buttm.; <b class="b2">zertheilen, zerschneiden, zerreißen</b>; Odyss. 14, 434 καὶ τὰ μὲν [[ἕπταχα]] πάντα δισμοιρᾶτο δαΐζων, vom Eintheilen des Fleisches in Portionen; Ἑκτόρεον δὲ χιτῶνα περὶ στήθεσσι δαΐξαι χαλκῷ ῥωγαλέον Iliad. 2, 416; κόμην, das Haar zerraufen, 18, 27; κάρανα δαΐξας Aesch. Ch. 396; Sp.; töd ten, absol., ἂψ ἐπόρουσε δαϊζέμεναι μενεαίνων Iliad 21, 33; mit accusat., δαΐζων ἵππους τε καὶ ἀνέρας Iliad. 11, 497; χαλκῷ δεδαϊγμένος 22, 72; ohne χαλκῷ, δεδαϊγμένος [[ἦτορ]], todt lag er da, 17, 535; ἐκ βελέων δαϊχθείς Pind. P 6, 33; [[τέκνον]] δαΐξω Aesch. Ag. 205; ἐξ ἐμῶν δαϊχθεὶς χερῶν Eur. I. T 873; πόλιν, verwüsten, Aesch. Suppl. 680. Häufig übertr., ἐδαΐζετο θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν, das Herz war ihnen getheilt in der Brust, war in innerem Zwiespalt, Il. 9, 8; ähnl. ὥρμαινε δαϊζόμενος κατὰ θυμὸν διχθάδια, er war unschlüssig, ἢ – ἦε 14, 20; φρεσὶν ἔχων δεδαϊγμένον [[ἦτορ]], ein von Kummer zerrissenes, gequältes Herz im Busen habend, Od. 13, 320. Im Anfang des Verses Il . 11, 497 δα.
}}
{{ls
|lstext='''δαΐζω''': μέλλ. -ξω, ἀόρ. ἐδάϊξα· -παθ. (ἴδε κατωτ. καί πρβλ. [[δαίω]] Β). Ποιητ. [[ῥῆμα]], [[διακόπτω]] εἰς δύο, [[διαχωρίζω]], πάντα διεμοιρᾶτο δαΐζων Ὀδ. Ξ. 434· χιτῶνα περὶ στήθεσσι δαΐξαι Ἰλ. Β. 416, πρβλ. Η. 247· δαΐζων ὀξέϊ χαλκῷ Ω. 393· κάρανα δαΐξας Αἰσχύλ. Χο. 297. 2) [[σφάζω]], [[φονεύω]], δαΐζων ἵππους τε καὶ ἀνέρας Ἰλ. Λ. 497· [[τέκνον]] δαΐξω Αἰσχύλ. Ἀγ. 207· -[[συχν]]. ἐν τῷ παθ., χαλκῷ δεδαϊγμένος Ἰλ. Χ. 72, κτλ.· δεδαΐγμένος [[ἦτορ]], διατετρυπημένος τὴν καρδίαν (ὡς εἰ χαλκῷ) Ρ. 535· δεδαΐγμένον [[ἦτορ]], καρδία διεσχισμένη καὶ βεβασανισμένη διὰ δυστυχίας, Ὀδ. Ν. 320· ἐκ βελέων δαϊχθείς Πίνδ. Π. 6. 33· ἐξ ἐμᾶν χερῶν Εὐρ. Ι. Τ. 873. 3) [[τίλλω]], ἀποσπῶ, χερσὶ κόμην ᾔσχυνε δαΐζων, Ἰλ. Σ. 27· -δαΐζειν πόλιν, καταστρέφειν ἐξ ὁλοκλήρου, Αἰσχύλ. Ἰκέτ. 680, πρβλ. Χο. 396. 4) [[ἁπλῶς]], [[χωρίζω]], [[διαχωρίζω]], [[διχάζω]], ἐδαΐζετο [[θυμός]] ἐνὶ στήθεσσιν, ἡ [[ψυχή]] του ἐδιχάζετο ἐν αὐτῷ, δηλ. ἦτο ἐν ἀμφιβολίᾳ, Ἰλ. Ι. 8· δαϊζόμενος κατά θυμόν διχθάδια, διῃρημένος ἢ ἀμφιβάλλων μεταξὺ δύο γνωμῶν, Ξ. 20· -[[ὡσαύτως]], δαΐζειν [[ἐννέα]] μοίρας, διαιρεῖν εἰς…, Ὀρφ. Λιθ. 707. [δᾰ-· ἀλλὰ δᾱ- Ἰλ. Λ. 497, Αἰσχύλ. Χο. 396.]
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> δαΐξω, <i>ao.</i> ἐδάϊξα, <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass.</i> δαΐζομαι, <i>impf.</i> ἐδαϊζόμην, <i>f. inus., ao.</i> ἐδαΐχθην, <i>pf.</i> [[δεδάϊγμαι]];<br /><b>1</b> diviser, séparer, couper (qch pour faire des parts) ; <i>fig.</i> ἐδαΐζετο θυμὸς ἐνὶ [[στήθεσσιν]] IL leur cœur était partagé (<i>càd</i> en doute) dans leur poitrine ; δαϊζόμενος κατὰ θυμὸν [[διχθάδια]] IL partagé dans son cœur entre deux opinions;<br /><b>2</b> <i>d’ord. avec idée de violence</i> déchirer avec le tranchant d’une arme ; <i>p. ext.</i> déchirer, arracher : χερσὶ κόμην IL s’arracher les cheveux de ses mains ; δεδαϊγμένος [[ἦτορ]] IL qui a le cœur déchiré (par une arme) ; <i>fig.</i> δεδαϊγμένον [[ἦτορ]] OD cœur déchiré, torturé;<br /><b>3</b> faire périr ; <i>en gén.</i> détruire (une ville) de fond en comble.<br />'''Étymologie:''' cf. [[δαίω]]¹, [[δαίνυμι]].
}}
{{Autenrieth
|auten=([[δαί]] Od. 24.2), fut. δαΐξω, [[pass]]. perf. [[part]]. [[δεδαϊγμένος]]: [[cleave]], [[cut]] [[asunder]]; of [[carving]], Od. 14.434, [[but]] [[usually]] of wounding, [[hence]] [[cut]] [[down]], [[slay]], Il. 21.147; [[pass]]. δεδαϊγμένον ὀξέι χαλκῷ, Il. 18.236, etc.; metaph., [[two]] expressions are to be [[distinguished]], ἐδαΐζετο [[θῦμός]], ‘[[rent]]’ [[with]] cares, sorrows, Il. 9.9, Od. 13.320, and ὥρμαινε δαϊζόμενος κατὰ θῦμὸν &#x007C; [[διχθάδια]], a ‘divided’ [[mind]], Il. 14.20.
}}
{{Slater
|sltr=[[δαΐζω]] <br /><b>1</b> [[tear]], [[wound]] Νεστόρειον γὰρ [[ἵππος]] ἅρμἐπέδα [[Πάριος]] ἐκ βελέων δᾰϊχθείς (P. 6.33) [πτώσσοντι, συμφορᾷ δεδαϊγμένοι (codd. contra metr.: δεδαιγμένοι Hermann: δεδαγμένοι Bergk e. Σ, edd.) (P. 8.87) δαι]ξομ[ένων supp. Snell e Σ, ἀπομερισθησομένων καὶ ἁγνισθησομένων Πα. 10. 6]
}}
{{DGE
|dgtxt=(δᾰΐζω)<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ᾱ- <i>Il</i>.11.497, A.<i>Ch</i>.396]<br /><b class="num">I</b> en cont. de violencia<br /><b class="num">1</b> c. ac. de inanim. [[rasgar]], [[desgarrar]], [[arrancar]] χιτῶνα περὶ στήθεσσι ... χαλκῷ <i>Il</i>.2.416, cf. 7.247, 16.841, φίλῃσι δὲ χερσὶ κόμην ... δαΐζων <i>Il</i>.18.27, cf. Nonn.<i>D</i>.5.375, κάρανα δαΐξας cortando cabezas</i> A.<i>Ch</i>.396<br /><b class="num">•</b>en v. pas. δαϊζόμεναι δρύες Ἴδης ἤριπον Colluth.195<br /><b class="num">•</b>en cont. paród. σαργὸν ... δριμεῖ δεδαϊγμένον ὄξει Archestr.<i>SHell</i>.167.4 (pero cf. II, 1)<br /><b class="num">•</b>raro c. suj. no pers. [[destruir]], [[arrasar]] (ποταμός) ἕρκεα μακρά δαΐζει Q.S.10.171, cf. en v. pas., Gr.Naz.M.38.129.<br /><b class="num">2</b> fig. [[desgarrar]], [[afligir]] θυμὸν ... [[Βορέας]] ὑπὸ κύμασιν δαΐζει B.13.126<br /><b class="num">•</b>en v. med.-pas. [[estar desgarrado en el sent. de dividido o afligido]] en cont. de incertidumbre o tristeza ὣς ἐδαΐζετο θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν <i>Il</i>.9.8, 15.629, ὥρμαινε δαϊζόμενος κατὰ θυμόν <i>Il</i>.14.20, ἔχων δεδαϊγμένον ἦτορ con el corazón desgarrado</i>, <i>Od</i>.13.320, cf. <i>Il</i>.17.535, ἐκ θυμοῖο δαΐζετο Q.S.10.411.<br /><b class="num">3</b> c. ac. de anim. [[destrozar]], [[masacrar]] gener. colect. ἵππους τε καὶ ἀνέρας <i>Il</i>.11.497, Ἀργείους <i>Il</i>.24.393, τάνδε πόλιν A.<i>Supp</i>.680, cf. Q.S.12.351, μηλονόμους Nonn.<i>D</i>.48.664, φάλαγγας Q.S.1.324, cf. en v. pas., Hes.<i>Fr</i>.335<br /><b class="num">•</b>abs. δαϊζέμεναι μενεαίνων ávido de destrucción</i>, <i>Il</i>.21.33<br /><b class="num">•</b>[[golpear]], [[herir de muerte]] μετάφρενον ... ἀνδρὸς φεύγοντος Tyrt.7.17, εἰ τέκνον δαΐξω ref. al sacrificio de Ifigenia, A.<i>A</i>.208, cf. Nonn.<i>D</i>.22.191, κρείσσων δὲ τὸν ἥττονα φῶτα Orph.<i>Fr</i>.292, σφεας ... ἐς ἀσπίδας Q.S.8.188, cf. 3.303, <i>AP</i> 7.210 (Antip.Sid.), Nonn.<i>D</i>.22.191<br /><b class="num">•</b>en v. pas. νέῳ ... δεδαϊγμένῳ ὀξέϊ χαλκῷ <i>Il</i>.22.72, ἵππος ... ἐκ βελέων δαϊχθείς Pi.<i>P</i>.6.33, cf. E.<i>IT</i> 872, μήτηρ ... μογοστοκίῃ δεδαϊγμένη Man.1.337, 4.412.<br /><b class="num">II</b> en cont. de sacrificio y banquete<br /><b class="num">1</b> [[dividir en partes]] los trozos de carne para hacer el reparto τὰ μὲν ἕπταχα πάντα διεμοιρᾶτο δαΐζων <i>Od</i>.14.434, el cuerpo de un animal [[ἐννέα]] μοίρας Orph.<i>L</i>.712.<br /><b class="num">2</b> c. ac. int. [[celebrar un banquete]] θυσίας ἃς δαΐζοι ἁ πό[λ] ις <i>IG</i> 7.207.13 (Mégara III a.C.), en v. pas. θύματα ... δαϊχθέντα Sch.S.<i>Ai</i>.219P.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Deverbativo formado a partir de [[δαίω]].
}}
{{grml
|mltxt=<b>(I)</b><br />[[δαΐζω]] (Α)<br /><b>1.</b> [[διαχωρίζω]], [[σχίζω]] στα δύο, [[χωρίζω]]<br /><b>2.</b> [[τεμαχίζω]], [[σφάζω]], [[φονεύω]]<br />(«δαΐζων ἵππους τε καὶ ἀνέρας)<br /><b>3.</b> (για πόλεις) [[καταστρέφω]], [[ερημώνω]]<br /><b>4.</b> (για τα μαλλιά) [[ξεριζώνω]] («χερσί κόμην ἤσχυνε δαΐζων»)<br /><b>5.</b> βασανίζομαι, ταλαιπωρούμαι<br />(«ὥρμανε δαϊζόμενος κατἀ θυμὸν διχθάδια»).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πρόκειται πιθ. για μεταρρηματικό σχηματισμό σε -<i>ίζω</i> του ρ. [[δαίομαι]] (<b>βλ.</b> [[δαίω]] ΙΙ), ενώ η [[υπόθεση]] ότι προέρχεται από <i>δă</i>-<i>Fos</i> (<b>[[πρβλ]].</b> [[δατέομαι]]) δεν φαίνεται πειστική].<br /><b>(II)</b><br />[[δαΐζω]] και [[δάζω]] (Μ)<br />(για [[άλογο]]) [[τρέχω]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> (μσν. επίθ.) [[δάος]] «γρήγορος» (για [[άλογο]])].
}}
{{lsm
|lsmtext='''δαΐζω:''' μέλ. <i>-ξω</i>, αόρ. αʹ <i>ἐδάϊξα</i> ([[δαίω]] Β),<br /><b class="num">1.</b> [[διαχωρίζω]] σε τεμάχια, [[τεμαχίζω]], [[κομματιάζω]], [[ξεσχίζω]], σε Όμηρ., Αισχύλ.<br /><b class="num">2.</b> [[σφάζω]], [[φονεύω]], [[αφανίζω]], [[σκοτώνω]], σε Ομήρ. Ιλ., Αισχύλ.<br /><b class="num">3.</b> [[σχίζω]], [[ξεριζώνω]], [[αποσπώ]], [[κατακόβω]]· <i>χερσὶ κόμην ᾔσχυνε δαΐζων</i>, σε Ομήρ. Ιλ. — Παθ., <i>χαλκῷ δεδαϊγμένος</i>, στο ίδ.· δεδαϊγμένος [[ἦτορ]], με τρυπημένη [[καρδιά]], στο ίδ.· δεδαϊγμένον [[ἦτορ]], μια [[καρδιά]] «κομματιασμένη» από τις δυστυχίες, στο ίδ.· [[δαϊχθείς]], σε Πίνδ., Ευρ.<br /><b class="num">4.</b> [[απλώς]], [[διαχωρίζω]], [[μοιράζω]]· ἐδαΐζετο θυμὸςἐνὶ [[στήθεσσιν]], η [[ψυχή]] του ήταν διχασμένη μέσα του, δηλ. βρισκόταν σε [[αμφιβολία]], σε Ομήρ. Ιλ.· δαϊζόμενος κατὰ θυμὸν [[διχθάδια]], διχασμένος ή αυτός που βρίσκεται [[ανάμεσα]] σε [[δύο]] γνώμες, απόψεις, [[διχόγνωμος]], στο ίδ.
}}
{{elnl
|elnltext=δαΐζω [1. δαίομαι] ep. inf. δαϊζέμεναι; aor. ἐδάϊξα, pass. ἐδαΐχθην; perf. med.-pass. δεδάϊγμαι, ep. plqperf. 3 sing. δεδάϊκτο; fut. δαΐξω, doorklieven, doorboren, splijten, verscheuren, meestal met een wapen in de strijd:; εὖτ ( ε ) … Ἀργείους κτείνεσκε δαΐζων ὀξέϊ χαλκῷ wanneer hij Argivers doodde door ze te doorklieven met scherp brons Il. 24.393; τοὺς Ἀχιλεὺς ἐδάϊζε die Achilles doorkliefde (met zijn wapen, d.w.z. doodde) Il. 21.147; δ. χαλκῷ ῥωγαλέον (iets) met brons doorboren zodat het verscheurd wordt Il. 2.416; pass. met acc. resp.:; Ἄρητον … δεδαϊγμένον ἦτορ Aretos met zijn borst doorkliefd Il. 17.535; met het wapen als subj.:; ἕξ … διὰ πτύχας ἦλθε δαΐζων χαλκὸς ἀτειρής het onvermoeibare brons boorde zich door zes lagen Il. 7.247; ook buiten de strijd:; διαμοιρᾶσθαι δαΐζων in stukken snijden (met een mes) Od. 14.434; κόμην δ. het haar uitrukken (met de handen) Il. 18.27; overdr.:; λοιγός … τάνδε πόλιν δαΐζων vernietiging die deze stad splijt Aeschl. Suppl. 680; ook pass.: verscheurd, verdeeld zijn (door angst, zorg of twijfel):. δαϊζόμενος κατὰ θυμὸν διχθάδι ( α ) in tweeën gespleten in zijn hart Il. 14.20; ὣς ἐδαΐζετο θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν Ἀχαιῶν zo was het hart verdeeld in de borst van de Achaeërs Il. 9.8; ἔχων δεδαϊγμένον ἦτορ met een verscheurd hart Od. 13.320.
}}
{{elru
|elrutext='''δαΐζω:'''<br /><b class="num">1)</b> делить, разделять, распределять ([[ἕπταχα]] τὰ πάντα [[δαϊζέμεναι]] Hom.): δαϊζόμενος κατὰ θυμὸν [[διχθάδια]] Hom. колеблясь между двумя решениями;<br /><b class="num">2)</b> рассекать, разрубать (χιτώνα χαλκῷ Hom.; κάρανα Aesch.): δεδαϊγμένος [[ἦτορ]] Hom. пораженный в сердце, но ἔχων δεδαϊγμένον [[ἦτορ]] с растерзанным сердцем, тяжко удрученный;<br /><b class="num">3)</b> разрывать, рвать (на себе) (χερσὶ κόμην Hom.);<br /><b class="num">4)</b> разорять, опустошать (τάνδε πόλιν Aesch.);<br /><b class="num">5)</b> истреблять, убивать (ἵππους τε καὶ ἀνέρας Hom.; [[ἵππος]] ἐκ βελέων [[δαϊχθείς]], v. l. δαχθείς Pind.; [[τέκνον]] τινός Aesch.; ἐκ χερῶν τινος [[δαϊχθείς]] Eur.).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[cleave]], [[pierce]] (Il.).<br />Other forms: Aor. [[δαΐξαι]], perf. ptc. [[δεδαϊγμένος]]<br />Derivatives: [[δαϊκτήρ]] "divider" of Ares (Alc.), also of [[γόος]] (A. Th. 916); also [[δαΐκτωρ]] ([[γάμος]] A. Supp. 798); [[δαϊγμός]] (EM); <b class="b3">-δαΐκτας</b> in [[μηλοδαΐκτας]] (B.); <b class="b3">καρπο-δαισται</b> (Gortyn); from [[δαίομαι]] with analogical <b class="b3">-σ-</b>, as in [[δεδαισμένον]], [[δαισθείς]] (E.), s. Fraenkel Nom. ag. 1, 194.<br />Origin: GR [a formation built with Greek elements]<br />Etymology: Deverb. from [[δαίομαι]] (s. Schwyzer 736).
}}
{{FriskDe
|ftr='''δαΐζω''': {daḯzō}<br />'''Forms''': Aor. [[δαΐξαι]], Perf. Ptz. δεδαϊγμένος<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[zerschneiden]], [[durchbohren]] (ep. poet. seit Il.).<br />'''Derivative''': Davon [[δαϊκτήρ]] "Zerteiler" Beiname des Ares (Alk.), auch attributivisch von [[γόος]] (A. ''Th''. 916 [lyr.]); in dieser Verwendung auch [[δαΐκτωρ]] ([[γάμος]] A. ''Supp''. 798 [lyr.]); [[δαϊγμός]] (''EM''); als Hinterglied -δαΐκτας z. B. [[μηλοδαΐκτας]] (B.); daneben καρποδαισται (Gortyn); viell. zu [[δαίομαι]] mit analogischem -σ-, das auch in δεδαισμένον (ebd.), [[δαισθείς]] (E. in lyr.) vorliegen kann, s. Fraenkel Nom. ag. 1, 194.<br />'''Etymology''' : Deverbative Bildung auf -ίζω von [[δαίομαι]] (vgl. Schwyzer 736), s. d. Nicht mit Schulze Kl. Schr. 370 denominativ von *δαϝός ([[δατέομαι]]).<br />'''Page''' 1,340
}}