View source for δήμαρχος

{{LSJ1
|Full diacritics=δήμαρχος
|Medium diacritics=δήμαρχος
|Low diacritics=δήμαρχος
|Capitals=ΔΗΜΑΡΧΟΣ
|Transliteration A=dḗmarchos
|Transliteration B=dēmarchos
|Transliteration C=dimarchos
|Beta Code=dh/marxos
|Definition=ὁ, at Athens, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[chief official of a]] [[δῆμος]], <span class="bibl">Ar. <span class="title">Nu.</span>37</span>, <span class="bibl">Lys.<span class="title">Fr.</span>184S.</span>, <span class="bibl">D.50.6</span>, Lexap.eund.<span class="bibl">43.58</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span>21.5</span>; also at Cos, <span class="title">Inscr.Cos</span> 344,al.; at Chios, <span class="title">Schwyzer</span>687<span class="title">C</span>1. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> at Naples, one of the [[chief magistrates]] of the city, <span class="bibl">Str.5.4.7</span>; at Eretria, <span class="title">IG</span>12(9).189.24(iv B. C.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> at Rome, = Lat. [[tribunus plebis]], <span class="bibl">Plb. 6.12.2</span>, <span class="bibl">D.H.6.89</span>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Cor.</span>7</span>, etc.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0561.png Seite 561]] ὁ, Beherrscher eines [[δῆμος]], z. B. in Aegypten, Vorsteher eines Distrikts, Her. 3, 6. Bes. 1) in Athen, der Vorsteher eines [[δῆμος]], nach Klisthenes (vorher ναύκραροι), Dem. 43, 57; über seine Geschäfte vgl. Harpocrat. Er trieb auch die Schulden der einzelnen Bürger an den [[δῆμος]] ein, u. pfändete aus, Ar. Nubb. 37. – 2) in Rom, Volkstribun, Plut., z. B. Coriol. 6 u. A.
}}
{{ls
|lstext='''δήμαρχος''': ὁ, ὁ διοικῶν τὸν λαόν, [[ἑπομένως]], 1) ἐν Ἀθήναις, ὁ [[πρόεδρος]] ἑνὸς δήμου, [[ὅστις]] διηύθυνε τὰς ὑποθέσεις [[αὐτοῦ]], ἐφύλαττε τοὺς καταλόγους ἢ βιβλία καὶ ὑπεχρεοῦτο νὰ ἐκβιάζῃ τὴν εἴσπραξιν φόρων τινῶν, Ἀριστοφ. Νεφ. 37, Λυσίας παρ’ Ἁρπ., Δημ. 1208. 5, Νόμ. αὐτ. 1069· ἐν παλαιοτέροις καιροῖς ὁ ἀντιστοιχῶν πρὸς τὸν ἐν λόγῳ ἄρχοντα ἐκαλεῖτο [[ναύκραρος]], Ἀριστ. Ἀποσπ. 359, B öckh Ath. Staatsh. 2. 281 κἑξ. 2) ἐν Ρώμῃ, ὁ tribunus plebis, Διον. Ἁλ. 6. 89, Πλούτ. Κορ. 7, κτλ.
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br /><i>propr.</i> chef du peuple :<br /><b>1</b> <i>en Égypte</i> chef <i>ou</i> gouverneur d’un district;<br /><b>2</b> <i>à Athènes</i> chef <i>ou</i> président d’un dème;<br /><b>3</b> <i>à Rome</i> tribun du peuple.<br />'''Étymologie:''' [[δῆμος]], [[ἄρχω]].
}}
{{grml
|mltxt=ο (AM [[δήμαρχος]])<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> ο [[αιρετός]] [[άρχοντας]] του δήμου<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «από [[δήμαρχος]] [[κλητήρας]]» — για όσους ξέπεσαν οικονομικά ή ηθικά ή υποβιβάστηκαν στην [[ιεραρχία]] του κλάδου τους<br />β) «τα παράπονα σου στον δήμαρχο», οι διαμαρτυρίες σου και τα παράπονα δεν με ενδιαφέρουν<br /><b>μσν.</b><br />(Βυζάντιο) ο [[αρχηγός]] καθενός από τους δήμους, τών Βενετών και τών Πρασίνων<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (στην Αθήνα) [[άρχοντας]] του δήμου που κληρωνόταν από τη [[συνέλευση]] τών δημοτών για ετήσια [[θητεία]] (ομοίως σε Χίο, Κω, Ερέτρια)<br /><b>2.</b> (στη Νεάπολη) [[ένας]] από τους άρχοντες της πόλης<br /><b>3.</b> (στη [[Ρώμη]]) <i>δήμαρχοι</i><br />οι αρχηγοί τών πληβείων (tribuni plebis), δύο αρχικά, που αυξήθηκαν [[μετά]] σε [[πέντε]] κι αργότερα σε [[δέκα]]<br />[«πάντες ὑποτάττοντας... τούτοις (τοῖς ὑπάτοις), πλὴν τῶν δημάρχων»].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[δήμος]] <span style="color: red;">+</span> -<i>αρχος</i>].
}}
{{lsm
|lsmtext='''δήμαρχος:''' ὁ, [[κυβερνήτης]] του λαού,<br /><b class="num">1.</b> στην Αθήνα, [[δήμαρχος]], [[άρχοντας]] ενός δήμου, ο [[οποίος]] διαχειριζόταν τις υποθέσεις του δήμου, σε Αριστοφ., Δημ.<br /><b class="num">2.</b> στη [[Ρώμη]], [[δήμαρχος]], [[δημεγέρτης]] των πληβείων, σε Πλούτ.
}}
{{elnl
|elnltext=δήμαρχος -ου, ὁ [δῆμος, ἄρχω] hoofd van de deme, demarch. in Rome volkstribuun.
}}
{{elru
|elrutext='''δήμαρχος:''' ὁ<br /><b class="num">1)</b> (в Аттике) демарх, глава дема Lys., Arst., Dem.;<br /><b class="num">2)</b> (в Египте) начальник или глава округа Her.;<br /><b class="num">3)</b> (в Риме) народный трибун (лат. [[tribunus]] [[plebis]]) Polyb., Plut., Diod.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">1.</b> a [[governor]] of the [[people]]:<br /><b class="num">1.</b> at [[Athens]], a demarch, the [[president]] of a [[δῆμος]], who managed its affairs, Ar., Dem.<br /><b class="num">2.</b> at [[Rome]], a [[tribune]] of the [[plebs]], Plut.
}}