View source for μάσταξ

{{LSJ1
|Full diacritics=μάσταξ
|Medium diacritics=μάσταξ
|Low diacritics=μάσταξ
|Capitals=ΜΑΣΤΑΞ
|Transliteration A=mástax
|Transliteration B=mastax
|Transliteration C=mastaks
|Beta Code=ma/stac
|Definition=ᾰκος, ἡ (Lyc.687), (μασάομαι) <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[that with which one chews]], [[mouth]], [[jaws]], <b class="b3">ἐπὶ μάστακα χερσὶ πίεζε</b> he stopped his [[mouth]] with his hands, <span class="bibl">Od.4.287</span>; <b class="b3">με… ἑλὼν ἐπὶ μάστακα χερσίν</b> seizing me by the [[mouth]], <span class="bibl">23.76</span>, cf. <span class="bibl">Alcm.144</span>; ἀμαυρᾶς μάστακος προσφθέγμασι Lyc. l. c.; μάστακι ποππύζων <span class="title">AP</span>5.284.6 (Agath.), cf. <span class="bibl">293.16</span> (Id.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> v. [[μύσταξ]]. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> = [[μάσημα]], [[mouthful]], [[morsel]], ὡς δ' ὄρνις ἀπτῆσι νεοσσοῖσι προφέρῃσι μάστακ', ἐπεί κε λάβῃσι <span class="bibl">Il.9.324</span>, cf. <span class="bibl">Eust.753.62</span>; μάστακα δοῖσα τέκνοισιν <span class="bibl">Theoc.14.39</span>; of the olive, <span class="bibl">Call.<span class="title">Iamb.</span>1.271</span>; others expl. in Il. l. c. as dat. [[μάστακι]] [[in its beak]], Apollon.<span class="title">Lex.</span> [[sub verbo|s.v.]] [[μάσταξ]], Plu.2.494d. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[locust]], <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>716</span>, <span class="bibl">Nic.<span class="title">Th.</span>802</span>, Clitarch. Gloss. ap. <span class="bibl"><span class="title">EM</span>216.9</span>. (Cf. [[μέστακα]].)</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0098.png Seite 98]] ακος, ἡ, der [[Mund]] (mit dem man kau't, [[μασάομαι]]), VLL. erkl. [[στόμα]]; Ὀδυσεὺς ἐπὶ μάστακα χερσὶ πίεζεν, Od. 4, 287, hielt den Mund zu, ἑλὼν ἐπὶ μάστακα χερσίν, 23, 76. – Auch ein Mundvoll Speise, vom Vogel, der seinen Jungen Nahrung im Schnabel zuträgt, ὡς δ' [[ὄρνις]] ἀπτῆσι νεοσσοῖσι προφέρῃσιν μάστακ' [[ἐπεί]] κε λάβῃσιν, Il. 9, 324; od. nach anderen alten Erkl. μάστακι, mit dem Schnabel, vgl. Spitzner zur Stelle, u. Theocr. 14, 39, der offenbar Hom. nachahmte; Hesych. erkl. τὴν μεμασσημένην τροφήν. –In der Bdtg [[Mund]] auch bei sp. D., Agath. 6. 8 (V, 285. 294). – Bei den Späteren die Oberlippe u. der auf derselben wachsende Schnurrbart od. Schnauzbart, dorisch [[μύσταξ]], w. m. s. – Auch eine Heuschreckenart, weil sie Alles verzehrt, Soph. frg. 642 bei Phot., Nic. Th. 802.
}}
{{ls
|lstext='''μάσταξ''': -ᾰκος, ἡ (Λυκόφρ. 687), ἐνῷ τὸ Λακων. καὶ Δωρ. [[μύσταξ]] [[εἶναι]] ἀρσεν.· ([[μασάομαι]])· - τὸ δι’ οὗ τις μασᾶται, τὸ [[στόμα]], ἢ αἱ σιαγόνες, ἐπὶ μάστακα χερσὶ πίεζεν, ἔφραττε τὸ [[στόμα]] διὰ τῶν χειρῶν του, Ὀδ. Δ. 287· [[οὕτως]], [[ἑλεῖν]] ἐπὶ μάστακα χερσὶν Ψ. 76, πρβλ. Ἀλκμᾶνα 136· ἀμαυρᾶς μάστακος προσφθέγμασι Λυκόφρ. ἔνθ’ ἀνωτ.· μάστακι ποππύζων Ἀνθ. Π. 5. 285, πρβλ. 294. 16. 2) ἴδε ἐν λ. [[μύσταξ]]. II.= [[μάσημα]], [[ἔνθεσις]], «βουκιά», ἐν Ἰλ. Ι. 324, ἐπὶ πτηνοῦ τρέφοντος τὰ [[ἑαυτοῦ]] νεογνά, ὡς δ’ [[ὄρνις]] ἀπτῆσι νεοσσοῖσι προφέρῃσι μάστακ’, ἐπεί κε λάβῃσι, - τὸ μάστακ’ λαμβάνεται ὡς ἡ αἰτ. μάστακα, ἴδε Εὐστ. 753. 62, Ἡσύχ., κλ., πρβλ. Θεόκρ. 14. 39· ἐνῷ ἕτεροι ἐκλαμβάνουσιν αὐτὸ ὡς τὴν δοτ. μάστακι, διὰ τοῦ ῥάμφους του, Ἀπολλων. Λεξ. 445, Πλούτ. 2. 80Α, 494D. III. [[εἶδος]] ἀκρίδος, Σοφ. Ἀποσπ. 642, Νικ. Θ. 802.
}}
{{bailly
|btext=ακος (ἡ) :<br /><b>1</b> bouche;<br /><b>2</b> pâtée que les oiseaux donnent à leurs petits;<br /><b>3</b> sorte de sauterelle vorace, <i>insecte</i>.<br />'''Étymologie:''' [[μάσσω]].
}}
{{Autenrieth
|auten=ακος ([[μαστάζω]], [[chew]]): [[mouth]]; a mouthful of [[food]], Il. 9.324.
}}
{{grml
|mltxt=[[μάσταξ]], -ακος, ἡ (Α)<br /><b>1.</b> αυτό με το οποίο μασάει [[κανείς]], [[στόμα]], γνάθοι, σαγόνια («ἐπὶ μάστακα χερσὶ πίεζεν» — έφραζε το [[στόμα]] με τα χέρια, <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[μουστάκι]]<br /><b>3.</b> [[μπουκιά]], [[μάσημα]], μασημένη [[τροφή]] («ὡς δ'[[ὄρνις]] ἀπτῆσι νεοσσοῖσι προφέρῃσι μάστακ', [[ἐπεί]] κε λάβῃσι», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>4.</b> [[είδος]] ακρίδας.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[μάσταξ]] (<span style="color: red;"><</span> <i>μαθ</i>-<i>τ</i>-<i>αξ</i>, [[πρβλ]]. [[πιστός]] <span style="color: red;"><</span> <i>πι</i>-<i>θ</i>-<i>τός</i>) συνδέεται με το ρ. <i>μασῶ</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>μαθ</i>-<i>jάω</i>), [[αλλά]] εμφανίζει δυσερμήνευτο -<i>τ</i>-, [[εκτός]] αν θεωρηθεί παράγωγο ενός αμάρτυρου <i>μαθ</i>-<i>τός</i> > [[μαστός]]. Το εκφραστικό [[επίθημα]] του [[μάσταξ]] θυμίζει τα [[πόρταξ]], [[μύλαξ]], ενώ το ρ. [[μαστάζω]] τα [[βαστάζω]], [[κλαστάζω]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''μάσταξ:''' -ᾰκος, ἡ, ([[μασάομαι]]),·<br /><b class="num">I.</b> όργανο με το οποίο μασά [[κάποιος]], [[στόμα]], σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">II.</b> αυτό που μασιέται, [[μπουκιά]], μπουκίτσα, σε Ομήρ. Ιλ., Θεόκρ.
}}
{{elru
|elrutext='''μάσταξ:''' ᾰκος ἡ<br /><b class="num">1)</b> [[рот]]: ἐπὶ μάστακα χερσὶ πιέζειν Hom. зажать рот руками;<br /><b class="num">2)</b> [[пища в зобу]] Theocr.: ὡς δ᾽ [[ὄρνις]] νεοσσοῖσι προφέρῃσιν μάστακ᾽ (= μάστακα) Hom. словно птица приносит птенцам корм ([[varia lectio|v.l.]] μάστακι, т. е. в клюве);<br /><b class="num">3)</b> [[саранча]] (неизвестная разновидность) Soph.
}}
{{etym
|etymtx=-ακος<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: [[mouth]], [[mouthfull]], [[morsel]] (I 324), also metaph. [[locust]] (S. Fr. 716, Nic.; after Clitarch. ap. EM 216, 9 Ambraciotic), because of its voracity (cf. Strömberg Wortstudien 17 f.).<br />Derivatives: [[μαστάζω]] [[chew]] (Nic. Th. 918), [[συμ]] μάσταξ (Hippiatr.), with expressive byforms: 1. [[μασταρύζω]] ([[varia lectio|v.l.]] <b class="b3">-ίζω</b>) [[chew fervently]], [[without uttering a word]] (of an old man, Ar. Ach. 689); cf. <b class="b3">μασταρίζειν μαστιχᾶσθαι</b>. <b class="b3">καὶ τρέμειν</b>. <b class="b3">η σφοδρῶς η κακῶς μασᾶσθαι</b> H., <b class="b3">μαστηρύζειν τὸ κακῶς μασᾶσθαι</b> Phot.; formation like [[κελαρύζω]], [[βατταρίζω]] etc. 2. [[μαστιχάω]], only ptc. dat. sg. [[μαστιχόωντι]] (Hes. Sc. c389, verse-end) [[from anger chew violently]] = [[grind the teeth]], [[foam]] (of a boar), [[μαστιχᾶσθαι]] H. s. [[μασταρίζειν]] (s. above; example ?); backformation [[μαστίχη]] f. [[the resin of the mastixtree]] (Com. Adesp., Thphr.) with <b class="b3">μαστίχ-ινος</b> (Dsc.), <b class="b3">-ηρά</b> f. [[plaster from mastich]] (Aet.; after [[ἐλαιηρός]] etc.; Chantraine Form. 232 f.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]<br />Etymology: Both [[μάσταξ]] and [[μαστάζω]], which must not belong to each other directly, go back on a <b class="b3">τ-</b>derivation beside the yot-present [[μασάομαι]] (from <b class="b3">*μαθ-</b>ι̯-?), <b class="b3">μασ-τ-</b> (from <b class="b3">*μαθ-τ-</b>?), of which the function remains unknown. With [[μαστάζω]] cf. [[βαστάζω]], [[κλαστάζω]] (: <b class="b3">κλά[σ]-ω</b>) a. o. (Schwyzer 706); with the popular [[μάσταξ]] e.g. [[πόρταξ]] (: [[πόρτις]]), [[μύλαξ]] (: [[μύλος]]); on this Chantraine Form. 377ff. The in the vowel deviating <b class="b3">μέστακα την μεμασημένην τροφήν</b> H. has certainly no (IE) old full grade <b class="b2">*menth-to-</b> (since Froehde BB 7, 330), but is just folketymologically re-shaped after [[μεστός]] ('mouthfull'). So if we start from <b class="b3">μαθ-</b>, the word is prob. of Pre-Greek origin.<br />See also: -- Weiteres s. [[μασάομαι]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[μάσταξ]], ακος, [[μασάομαι]]<br /><b class="num">I.</b> that with [[which]] one chews, the [[mouth]], Od.<br /><b class="num">II.</b> that [[which]] is chewed, a mouthful, [[morsel]], Il., Theocr.
}}
{{FriskDe
|ftr='''μάσταξ''': -ακος<br />{mástaks}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Mund]], [[Mundvoll]], [[Atzung]] (ep. poet. seit ''I'' 324), auch übertr. [[Heuschrecke]] (S. ''Fr''. 716, Nik.; nach Klitarch. ap. ''EM'' 216, 9 ambrakiotisch), wegen der Gefräßigkeit (vgl. Strömberg Wortstudien 17 f.).<br />'''Derivative''': Daneben [[μαστάζω]] [[kauen]] (Nik. ''Th''. 918), συμ ~ (''Hippiatr''.), mit expressiven Nebenformen: 1. [[μασταρύζω]] ([[varia lectio|v.l.]] -ίζω) [[eifrig kauen]], [[ohne ein Wort hervorpressen zu können]] (von einem Greis, Ar. ''Ach''. 689); vgl. μασταρίζειν· μαστιχᾶσθαι. καὶ τρέμειν. ἢ [[σφοδρῶς]] ἢ [[κακῶς]] [[μασᾶσθαι]] H., μαστηρύζειν· τὸ [[κακῶς]] [[μασᾶσθαι]] Phot.; Bildung wie [[κελαρύζω]], [[βατταρίζω]] u. a. 2. [[μαστιχάω]], nur Ptz. Dat. sg. μαστιχόωντι (Hes. ''Sc''. 389, Versende) [[vor Wut heftig kauen]] = [[mit den Zähnen knirschen]], [[schäumen]] (von einem Eber), μαστιχᾶσθαι H. s. μασταρίζειν (s. oben; Vorbild ?); Rückbildung [[μαστίχη]] f. [[das Harz des Mastixbaumes]] (''Kom''. ''Adesp''., Thphr. u. a.) mit [[μαστίχινος]] (Dsk. u. a.), -ηρά f. [[Pflaster aus Harz]] (Aet.; nach [[ἐλαιηρός]] u.a.; Chantraine Form. 232 f.).<br />'''Etymology''': Sowohl [[μάσταξ]] wie [[μαστάζω]], die nicht unmittelbar miteinander zusammenzuhängen brauchen, gehen auf eine dem Jotpräsens [[μασάομαι]] (aus *μαθι̯-) nebenher laufende τ-Erweiterung μαστ- (aus *μαθτ-) zurück, deren Funktion indessen unbekannt bleibt. Zu [[μαστάζω]] vgl. [[βαστάζω]], [[κλαστάζω]] (: κλά[σ]-ω) u. a. (Schwyzer 706); zu dem volkstümlichen [[μάσταξ]] z.B. [[πόρταξ]] (: [[πόρτις]]), [[μύλαξ]] (: [[μύλος]]); dazu Chantraine Form. 377ff. Das im Vokal abweichende [[μέστακα]]·τὴν μεμασημένην τροφήν H. enthält gewiß keine alte Hochstufe *''menth''-''to''- (seit Froehde BB 7, 330), sondern ist lediglich nach [[μεστός]] (’Mundvoll’) volksetymologisch umgebildet. — Weiteres s. [[μασάομαι]].<br />'''Page''' 2,182
}}