View source for χαράσσω

{{LSJ1
|Full diacritics=χᾰρᾰ́σσω
|Medium diacritics=χαράσσω
|Low diacritics=χαράσσω
|Capitals=ΧΑΡΑΣΣΩ
|Transliteration A=charássō
|Transliteration B=charassō
|Transliteration C=charasso
|Beta Code=xara/ssw
|Definition=Att. [[χαράττω]],<br><span class="bld">A</span> [[make]] [[pointed]], [[sharpen]], [[whet]], ἅρπας, ὀδόντας, Hes.Op.573, Sc.235, cf. Plu.2.350d; [[καθάπερ]] βέλη τὰ πράγματα ib. 825f; [[χαρασσόμενος]] [[σίδηρος]] Hes.Op.387.<br><span class="bld">2</span> [[furnish]] with [[notch]]es or [[teeth]], like a [[saw]], τὰ σιδήρια Arist.Aud.803a3:—Pass., of [[certain]] [[bird]]s, ἔχουσι . . τὰ ἄκρα τοῦ ῥύγχους κεχαραγμένα Id.PA662b16; [[φύλλα κεχαραγμένα]] = [[serrated]] [[leaf|leaves]], Dsc.4.173, cf. Thphr.HP3.10.5; [[σκύταλον]] κεχαραγμένον ὄζοις = [[jagged]] or [[rugged]] with... Theoc.17.31.<br><span class="bld">3</span> metaph., [[whet]], [[stimulate]], ἔρως ψυχὰς χ. S.Fr.684 codd. Stob. (ταράσσει E.Fr.431 codd. Clem.Al.); τὸ φιλόνικον Plu.2.92a, cf. 825f:—Pass., [[κεχαραγμένος]] τινί = [[exasperate]]d at... Hdt.7.1; [[κείνῳ τόδε μὴ χαράσσου]] = [[be]] not [[angry]] at him [[for]] this, E.Med.157 (lyr.); τῇπαρρησίᾳ χαραχθείς Plu.2.74e.<br><span class="bld">II</span> [[cut into furrows]], [[scratch]], στρωμνὰ δὲ χαράσσοισ' ἅπαν νῶτον κεντεῖ Pi.P.1.28; κῦμα χ. Orph.A.372; ἀρότρῳ . . χ. χέρσον AP6.238 (Apollonid.); ὕδωρ ἐρετμοῖς Nonn.D.3.46, cf. 41.114 (Pass.); τῷ θερμῷ χαράσσοντι τὴν ἐπιφάνειαν Plu.2.651e:— Pass., νῶτον [[χαραχθείς]] [[wounded]], E.Rh.73; κέκοπται καὶ χαράσσεται πέδον A.Pers.683; θάλασσα φρικὶ χαρασσομένη AP10.2 (Antip. Sid.), cf. 10.14 (Agath.); [[τόπος]] [[κεχαραγμένος]] ὑπὸ ὄμβρου, gloss on [[ῥωχμός]], Sch.Gen.Il.23.420.<br><span class="bld">2</span> [[smite]], [[LXX]] 3 Ki.15.27.<br><span class="bld">3</span> [[stamp]], [[seal]], PRyl. 160.6 (i. A. D.), etc.<br><span class="bld">4</span> [[brand]], BGU100.3 (Pass., ii A. D.), etc.<br><span class="bld">III</span> [[engrave]], [[carve]], ἐν νομίσματι [Βάττον] χαράσσω = (i.e. [[stamp]] his [[portrait]]) Arist. Fr.528; οὔρεακαὶ πόντον ὑπὲρ τύμβοιο AP7.237 (Alph.); [[στάλαν]] ib.547 (Leon.Alex.); [[inscribe]], δόγματα . . εἰς στήλην SIG795B27 (Delph., i A. D.); γράμμα . . τοίχοισι χαράξω Theoc.23.46, cf. AP12.130; ἐν τύμβῳ γράμμ' ἐχάραξε τόδε Erinn.5.8; τὸν Τροίης πόλεμον σελίδεσσι χ. APl.4.293; γραφίδεσσι . . χάραξα . . ἱερὸν λόγον Hymn.Is.11; [νόμους] εἰς πίνακας χ. D.S.12.26; ὁ γραμματεὺς τοῦ δήμου τὸ β ἐχάραξα BMus.Inscr.481*.430 (Ephesus); simply, [[write]], γράμματα PMasp.2 ii 2 (vi A. D.), [[sketch]], [[draw]], μορφὴν χαράξαι AP11.412 (Antioch.), cf. Anacreont.55.5; of the down [[mark]]ing the [[cheek]], APl.5.344:—so in Med., ἴουλος ἄχνοα χιονέης ἐχαράσσετο κύκλα παρειῆς Nonn.D.10.180:—Pass., ib.5.404; [ὄμμα] ἠλεμάτοις ἀκτῖσι χαράσσεται, of [[line]]s [[draw]]n with [[antimony]], AP9.139 (Claudian.); ἐπὶ τοῦ νομίσματος κεχαράχθαι πέλεκυν Arist.Fr.593; στήλας γράμμασι κεχαραγμένας D.S.3.44; στῆλαι χαράσσονται IG14.297 (Panormus); τοῖχος ἅπας ἐχαράσσετο Luc.Am.16; τὸ χαραχθὲν [[νόμισμα]] = [[stamped]] [[money]], [[coin]], Plb.10.27.13; χρῆσθαι τῷ . . μέτρῳ κεχαραγμένῳ τῷ χαρακτῆρι IG22.1013.64; also of the letters [[engrave]]d, Peripl.M. Eux.2: metaph., [[λέξις]] κεχαραγμένη = with a [[stamp]], i.e. [[character]] of its own, Diocl.Magn.Stoic.3.213; τὴν μὲν (sc. τὴν σοφιστικὴν) ἰδιώματι κεχαράχθαι φήσομεν Phld.Rh.1.77 S. (Perh. a Semitic loanword, cf. Hebr. ḥāraš '[[engrave]]'; or cogn. with Lith. <span class="hiitalic">žer̃<abbr title="Illegible text in print source">†</abbr>i</span> '[[rake]], [[scrape]]'.)
}}
{{ls
|lstext='''χᾰράσσω''': Ἀττ. -ττω· μέλλ. -ξω· (ἴδε [[γράφω]]). Κάμνω τι ὀξύ, [[ὀξύνω]], ἀκονῶ, ἅρπας χαρασσέμεναι Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 571· ἐχάρασσον ὀδόντας ὁ αὐτ. ἐν Ἀσπ. Ἡρ. 235· χαρασσομένοιο σιδήρου Ἡσ. Ἔργα κ. Ἡμ. 385. 2) [[χαράσσω]] τι διὰ ῥίνης, [[ὅταν]] ῥινῶσι καὶ χαράττωσι τὰ σιδήρια καὶ τοὺς πρίονας Ἀριστ. περὶ Ἀκουστῶν 45. - Παθ., ἐπί τινων πτηνῶν, ἔχουσι ... τὰ [[ἄκρα]] τοῦ ῥύγχους κεχαραγμένα Ἀριστ. περὶ Ζῴων Μορ. 3. 1, 17· φύλλα κεχαραγμένα, ὀδοντωτά, Διοσκ. 4. 175· [[σκύταλον]] κεχ. ὄζοις, ἀνώμαλον ἢ τραχὺ μέ ... Θεόκρ. 17. 31· μεταφορ., ([[ὄμμα]]) ἠλεμάτοις ἀκτῖσι χαράσσεται, ἀπαστράπτει ἀπατηλῶς, ἐπὶ τῆς ἐντυπώσεως ἣν παράγει ἡ βαφὴ τῶν βλεφάρων, Ἀνθ. Παλατ. 9. 139. 3) μεταφορ., ὡς τὸ [[θήγω]], [[ὀξύνω]], [[ἔρως]] ψυχὰς χ. (διάφ. γραφὴ ταράσσει) Σοφ. Ἀποσπ. 607, πρβλ. Πλούτ. 2. 92A, 825E. - Παθ., κεχαραγμένος τινί, ὠργισμένος [[ἐναντίον]] τινός, Ἡρόδ. 7. 1· κείνῳ τόδε μὴ χαράσσου, μὴ ὀργίζου πρὸς αὐτὸν διὰ τοῦτο, Εὐρ. Μήδ. 157· τῇ παρρησίᾳ χαραχθείς Πλούτ. 2. 74D. II. [[χαράσσω]], [[αὐλακίζω]], [[διασχίζω]], στρωμνὰ δὲ χαράσσοισ’ ἅπαν [[νῶτον]] κεντεῖ, «τὸ ὑπεστρωμένον [[ἔδαφος]] κεντρῶδες (ὂν) κεντεῖ καὶ ἐπιξύει τὸ τοῦ Τυφῶνος [[νῶτον]]», ... ἢ «τὸ κεκλιμένον [[νῶτον]] κεντεῖ ἐπιξύουσα ἡ ὑποκειμένη τοῦ ἐδάφους [[κεντρώδης]] στρωμνὴ» (Σχόλ.), Πινδ. Π. 1. 54· χ. [[κῦμα]] Ὀρφ. Ἀργον. 370· ἀρότρῳ ... χ. χέρσον Ἀνθ. Παλατ. 6. 238· [[ὕδωρ]] ἐρετμοῖς Νόνν. Διονυσ. 3. 46, πρβλ. 41. 114· - Παθ., [[νῶτον]] χαραχθείς, τρωθείς, Εὐρ. Ρῆσ. 37, πρβλ. Πλούτ. 2. 651E· κέκοπται καὶ χαράσσεται [[πέδον]] Αἰσχύλ. Πέρσ. 683· [[θάλασσα]] φρικὶ χαρασσομένη Ἀνθ. Παλατ. 10. 2, πρβλ. 10. 14. ΙΙΙ. ἐγχαράττω, ἐπιγράφω, [[γράφω]], ἐν νομίσματι ‘Βάττον’ χ. Ἀριστ. Ἀποσπ. 485, πρβλ. 551· [[γράμμα]] ... τοίχοισι χαράξω Θεόκρ. 23. 46, πρβλ. Ἀνθολ. Παλατ. 12. 130· ἐν τύμβῳ γράμμ’ ἐχάραξε τόδε Ἤριννα [[αὐτόθι]] 7. 710· τὸν Τροίης πόλεμον σελίδεσσι χ. Ἀνθ. Πλαν. 4. 293 [νόμους] εἰς πίνακας χ. Διόδ. 12. 26· [[καθόλου]], [[σχεδιάζω]], [[διαγράφω]], [[παριστάνω]], μορφὴν χαράξαι Ἀνθ. Παλατ. 11. 12, πρβλ. Ἀνακρεόντ. 51· [[ὡσαύτως]] ἐπὶ τοῦ χνοῦ τῆς παρειᾶς Χριστοδ. Ἔκφρ. 279, Ἀνθ. Πλαν. 344, Νόνν. Διονυσ. - Παθ., στήλας γράμμασι κεχαραγμένας Διόδ. 3. 44· [[τοῖχος]] [[ἅπας]] ἐχαράσσετο Λουκ. Ἔρωτ. 16· τὸ χαραχθὲν [[νόμισμα]] Πολύβ. 10. 27, 13· χρῆσθαι τῷ ... μέτρῳ κεχαραγμένῳ τῷ χαρακτῆρι Συλλ. Ἐπιγρ. 123. 74· [[ὡσαύτως]] ἐπὶ τῶν κεχαραγμένων γραμμάτων, Ἀρρ. Περίπλ. Ἐρυθρ. θαλ. 2.
}}
{{bailly
|btext=<i>néo-att.</i> [[χαράττω]];<br /><i>f.</i> χαράξω, <i>ao.</i> ἐχάραξα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐχαράχθην, <i>pf.</i> κεχάραγμαι;<br /><b>1</b> aiguiser, acc. : <i>fig.</i> τὸ φιλόνεικον PLUT exciter l’humeur querelleuse de qqn ; κεχαραγμένος τινί HDT irrité contre qqn ; χαράττεσθαί τινί [[τι]] EUR se fâcher contre qqn au sujet de qch;<br /><b>2</b> faire une entaille, une incision, <i>particul.</i> écorcher, déchirer, acc. ; <i>fig.</i> χ. λόγῳ τινά PLUT égratigner qqn par des remarques malignes.<br />'''Étymologie:''' [[χάραξ]].
}}
{{Slater
|sltr=<b>χᾰράσσω</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[tear]] στρωμνὰ δὲ χαράσσοισ' [[ἅπαν]] [[νῶτον]] ποτικεκλιμένον κεντεῖ (P. 1.28)
}}
{{eles
|esgtx=[[grabar]], [[hacer una incisión]]
}}
{{grml
|mltxt=Ν ΜΑ, και [[χαράζω]] Ν, και αττ. τ. [[χαράττω]] Α<br /><b>1.</b> [[κάνω]] εγκοπές, γραμμές ή γράμματα [[πάνω]] σε μια [[επιφάνεια]] με αιχμηρό όργανο, [[εγχαράσσω]]<br /><b>2.</b> [[γράφω]]<br /><b>3.</b> [[σχεδιάζω]] τις κύριες γραμμές μιας μελλοντικής κατασκευής ή [[ορίζω]] και [[σημειώνω]] στο [[έδαφος]] τον άξονα ενός μελλοντικού έργου (α. «ο [[δρόμος]] χαράχθηκε [[έτσι]] ώστε να μην διασχίζει την [[πόλη]]» β. «μεγάλην αὐτὴν [ενν. <i>τὴν ἐκκλησίαν</i>] ἐχάραξεν ὀλίγων ὄντων τῶν Χριστιανῶν ἐν τῇ πόλει», Μαρκ. Δ.)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[τραβώ]] ευθείες γραμμές [[πάνω]] σε [[χαρτί]] με [[μολύβι]] ή [[πένα]], [[χαρακώνω]]<br /><b>2.</b> [[τραυματίζω]] κάποιον στο [[πρόσωπο]] ή στο [[σώμα]] με αιχμηρό [[αντικείμενο]] («ο [[δράστης]] τήν χάραξε στο [[πρόσωπο]] για να τήν φοβίσει»)<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> [[προσδιορίζω]] την [[κατεύθυνση]] («ύστερα από ουσιαστικό διάλογο με όλα τα κόμματα, η [[κυβέρνηση]] θα χαράξει την [[πολιτική]] και την [[τακτική]] της στον τομέα αυτό»)<br /><b>4.</b> (ως τριτοπρόσ.) <i>χαράζει</i><br />αρχίζει να φέγγει η [[ημέρα]], να ξημερώνει<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «[[χαράζω]] τον μύλο»<br />(παλαιότερα) [[κάνω]] εγκοπές στη [[μυλόπετρα]] για το καλύτερο [[άλεσμα]] του σιταριού<br />β) «μού χαράζει»<br /><b>μτφ.</b> [[καταλαβαίνω]]<br />γ) «[[χαράζω]] [[πορεία]]» — [[προσδιορίζω]] την [[πορεία]] για μένα ή για κάποιον [[άλλο]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[απαλείφω]] («ἐξήλειψεν, οὐκ ἐχαραξεν μόνον [ενν. <i>ὁ Θεὸς</i>] τὰ παραπτώματα», Ιωανν. Χρυσ.)<br /><b>2.</b> [[διαλύω]], [[σκορπίζω]] («ἐχάραξε λιπόσκιον [[ὄρθρος]] ὁμίχλην», <b>Νόνν.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κάνω]] ένα [[αντικείμενο]] αιχμηρό, το [[οξύνω]] («[[ὅταν]] ῥινῶσι καὶ χαράττωσι τὰ σιδήρια καὶ τοὺς πριόνας», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>2.</b> [[τοποθετώ]] [[σφραγίδα]] σε ένα [[αντικείμενο]], το [[σφραγίζω]]<br /><b>3.</b> ([[κυρίως]] σχετικά με ζώο) [[σημαδεύω]] με πυρακτωμένο [[σίδερο]]<br /><b>4.</b> [[χτυπώ]], [[πλήττω]]<br /><b>5.</b> [[παριστάνω]] («ἁπαλὰν χάραξε Κύπριν», Ανακρεόντ.)<br /><b>6.</b> (σχετικά με τη γη) [[ανοίγω]] αυλάκια («ἀρότρῳ... ἐπικνίζοντι [[χαράσσω]] χέρσον», <b>Ανθ. Παλ.</b>)<br /><b>7.</b> (σχετικά με τη [[θάλασσα]]) [[διασχίζω]] ή [[διατρέχω]] μια υγρή [[επιφάνεια]] σχηματίζοντας αυλάκια («νήνεμον ἀκροτάτοισιν [[ὕδωρ]] ἐχάρασσον ἐρετμοῖς», <b>Νόνν.</b>)<br /><b>8.</b> <b>μτφ.</b> [[ερεθίζω]], [[παροξύνω]] κάποιον («[[ἔρως]] ψυχὰς χαράσσει», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>9.</b> <b>παθ.</b> <i>χαράσσομαι</i><br />([[κυρίως]] μτφ.) α) οργίζομαι με κάποιον, [[θυμώνω]]<br />β) [[λάμπω]], [[αστράφτω]] με τεχνητά [[μέσα]] («ἠλεμάτοις ἀκτῖσι χαράσσεται ὄμματος [[αὐγή]]», <b>Ανθ. Παλ.</b>)<br /><b>10.</b> <b>φρ.</b> «τὸ χαραχθὲν [[νόμισμα]]» — [[νόμισμα]] με χαρακτή [[παράσταση]] στην επιφάνειά του (<b>Πολ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[χαράσσω]] (<span style="color: red;"><</span> <i>χαρακjω</i>) έχει σχηματιστεί από το ουρανικόληκτο θ. του [[χάραξ]], -<i>ακος</i>, με ενεστ. [[επίθημα]] -<i>jω</i>, ενώ το ουσ. [[χάραξ]] [[είναι]] [[ένας]] άγνωστης ετυμολ. [[σχηματισμός]] με [[επίθημα]] -<i>αξ</i>, το οποίο απαντά σε τεχνικούς όρους (<b>πρβλ.</b> <i>κλίμ</i>-<i>αξ</i>, <i>πίν</i>-<i>αξ</i>). Πρέπει, [[λοιπόν]], να γίνει δεκτό ότι το ουσ. [[χάραξ]] [[είναι]] αρχαιότερο από το ρ., [[μολονότι]] μαρτυρείται αργότερα από αυτό. Κατά μία [[άποψη]], οι τ. ανάγονται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ΙΕ ρίζας <i>ĝher</i>- «[[τρίβω]], [[σκαλίζω]], [[χαράζω]]» και συνδέονται με τα λιθουαν. <i>žeriu</i>, <i>žerti</i> «[[τρίβω]], [[σκαλίζω]]», <i>žarstyti</i> «[[σκαλίζω]]», [[καθώς]] και, κατ' άλλους, με το τοχαρ. Β <i>k</i><i>ā</i><i>r</i>(<i>r</i>)<i>e</i> «[[λάκκος]]» (πιθ. <span style="color: red;"><</span> IE <i>gh</i><i>ō</i><i>ro</i>-<i>s</i>). Όσον αφορά τον σχηματισμό τών μεταρρηματικών παρ., όπως συμβαίνει και σε άλλες περιπτώσεις (<b>πρβλ.</b> [[φράσσω]]), <i>το</i> άηχο κλειστό -<i>κ</i>- του θ. τρέπεται στο αντίστοιχο ηχηρό διαρκές -<i>γ</i>- [[μπροστά]] από το έρρινο -<i>μ</i>- (<b>πρβλ.</b> [[χάραγμα]], [[χαραγμή]], [[χαραγμός]]). Τέλος, ο νεοελλ. τ. [[χαράζω]] έχει σχηματιστεί από τον αρχ. αόρ. <i>ἐχάραξα</i>, [[κατά]] το [[σχήμα]] <i>έκραξα</i>: [[κράζω]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''χᾰράσσω:''' Αττ. -ττω (√<i>ΧΑΡΑΚ</i>), μέλ. <i>-ξω</i>,<br /><b class="num">I. 1.</b> κάνω [[κάτι]] οξύ ή μυτερό, [[οξύνω]], [[ακονίζω]], σε Ησίοδ.<br /><b class="num">2.</b> [[χαράσσω]] με [[λίμα]] ή με δόντια, όπως το [[πριόνι]], σε Αριστ. — Παθ., [[σκύταλον]] κεχ. ὄζοις, [[πράγμα]] ανώμαλο ή τραχύ με εξογκώματα, σε Θεόκρ.· μεταφ., ([[ὄμμα]]) <i>ἠλεμάτοις ἀκτῖσι χαράσσεται</i>, αστράφτει απατηλά, λέγεται για το [[αποτέλεσμα]] από τη [[βαφή]] των βλεφάρων, σε Ανθ.<br /><b class="num">3.</b> μεταφ., σε Παθ., <i>κεχαραγμένος τινί</i>, οργισμένος [[εναντίον]] κάποιου, σε Ηρόδ.· κείνῳ [[τόδε]] μὴ χαράσσου, μη θυμώνεις μαζί του για εκείνο, σε Ευρ.<br /><b class="num">II.</b> [[χωρίζω]] σε αυλάκια, [[κόβω]], [[διασχίζω]], σε Πίνδ. — Παθ., κέκοπται καὶ χαράσσεται [[πέδον]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">III.</b> [[χαράσσω]], [[επιγράφω]], σε Θεόκρ., Ανθ.
}}
{{elru
|elrutext='''χᾰράσσω:''' атт. χᾰράττω<br /><b class="num">1)</b> [[острить]], [[точить]] (ἅρπας Hes.; λόγχην Plut.);<br /><b class="num">2)</b> [[снабжать зубцами]], [[зазубривать]] (τὰ σιδήρια καὶ τοὺς πρίονας Arst.): τὰ [[ἄκρα]] κεχαραγμένα Arst. зазубренные концы; [[σκύταλον]] κεχαραγμένον ὄζοις Theocr. суковатая дубина; ἀκτῖσι χαράσσεσθαι Anth. испускать лучи;<br /><b class="num">3)</b> [[разрезать]], [[бороздить]] (ἀρότρῳ χέρσον Anth.): χαράσσεται [[πέδον]] Aesch. земля дает трещины; κύματα φρικὶ χαρασσόμενα Anth. подернутые рябью волны; [[νῶτον]] χαραχθεῖς Eur. с исполосованной (бичом) спиной;<br /><b class="num">4)</b> med. [[царапать]], [[ранить]] (ταύρων στέρνα Anth.);<br /><b class="num">5)</b> [[вырезать]], [[начертывать]], [[чертить]] (τὸ [[γράμμα]] τοίχοισι Theocr.; [[ἔπος]] ἐπὶ τοίχου Anth.; νόμους εἰς πίνακας Diod.);<br /><b class="num">6)</b> [[метить]], [[клеймить]] (τινὰ στίγμασι Diod.);<br /><b class="num">7)</b> [[выбивать]], [[чеканить]] (ἐκ τῶν πλίνθων χρυσῶν τὸ χαραχθὲν [[νόμισμα]] Polyb.);<br /><b class="num">8)</b> [[возбуждать]], [[разжигать]] (τὸ [[φιλόνεικον]] Plut.);<br /><b class="num">9)</b> [[раздражать]], [[сердить]] (κεχαραγμένος τινί Her.): χαράττεσθαί τινί τι Eur. сердиться на кого-л. за что-л.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=χᾰράσσω, [Root !xarak]<br /><b class="num">I.</b> to make [[sharp]] or [[pointed]], [[sharpen]], [[whet]], Hes.<br /><b class="num">2.</b> to [[furnish]] with notches or teeth, like a saw, Arist.:—Pass., [[σκύταλον]] κεχ. ὄζοις a [[staff]] [[jagged]] or [[rugged]] with branches, Theocr.: metaph., [[ὄμμα]] ἠλεμάτοις ἀκτῖσι χαράσσεται sparkles with false lights, of the [[effect]] produced by [[painting]] the eye-lids, Anth.<br /><b class="num">3.</b> metaph. in Pass., κεχαραγμένος τινί exasperated at any one, Hdt.; κείνῳ [[τόδε]] μὴ χαράσσου be not [[angry]] at him for [[this]], Eur.<br /><b class="num">II.</b> to cut [[into]] furrows, cut, [[scratch]], Pind.:—Pass., κέκοπται καὶ χαράσσεται [[πέδον]] Aesch.<br /><b class="num">III.</b> to [[engrave]], [[inscribe]], Theocr., Anth.
}}
{{FriskDe
|ftr='''χαράσσω''': {kharássō}<br />'''Forms''': att. -ττω, Aor. -ξαι, Pass. -χθῆναι, Perf. Med. κεχάραγμαι,<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[spitzen]], [[schärfen]], [[ritzen]], [[eingraben]], [[stempeln]], [[prägen]] (seit Hes.).<br />'''Composita''': auch m. ἐν-, δια-, ἐπι- u.a. Als Vorderglied in dem Rektionskomp. [[χαραξίποντος]] [[das Meer aufritzend]], vom Ruder (Simon.).<br />'''Derivative''': Davon 1. [[χάραγμα]] (περι-, προ-, ἐπι-) n. [[Eingrabung]], [[eingegrabenes Mal]], [[Prägung]], [[geprägte Münze]] (S., hell. u. sp.); -γμός m. [[Einschnitt]], [[Stempel]], [[abgestempelte Urkunde]] (Thphr., Pap. I<sup>p</sup>); -γμή f. [[Laib]], [[Brot]] (Pap. V-VI<sup>p</sup>). 2. -ξις (ἐν-, ἀπο-, περι- u.a.) f. [[das Eingraben]], [[Einschneiden]], [[Einschnitt]] (Demokr., sp.), παρα- ~ [[Falschmünzerei]], [[Fälschung]] mit -ιμος [[gefälscht]] (sp.; Arbenz 98). 3. -κτός [[gespitzt]], [[geschärft]], [[gezähnt]] (Hp., Nik. u.a.); περι- ~ -κτικός [[herumschneidend]] (Dsk.). 4. -κτήρ m. ‘Gravierer, Münz- präger’ (Euryph. Pythag., Olbia III<sup>a</sup>). [[Werkzeug zum Gravieren]], [[Stempel]], [[Siegel]] (Arist., hell. u. sp. Inschr. u. Pap. u.a.), [[Prägung]], [[Gepräge]], auch von Gesichtszügen und Sprache, [[körperliche und sprachliche Eigenart]], [[eingeritzter Buchstabe]] (ion. att., hell. u. sp.), [[individuelles Merkmal]], [[Stil]], [[Charakter]] (hell. u. sp.; ausführlich Marg Charakter und Körte Herm. 64, 69ff.); περι- ~ ([[περιχαράσσω]]) m. [[Messer zum Abschneiden des Zahnfleisches rings um die Zähne]] (sp. Mediz.). Von [[χαρακτήρ]]: -κτηρικός = -κτηριστικός (Phld. u.a.), -κτηρίζω (δια-, μετα-) [[prägen]], [[stempeln]], [[kennzeichnen]], [[charakterisieren]] (hell. u. sp.) mit -ισμός, -ισμα, -ιστικός (sp.); -κτηριάζω [[prägen]], [[münzen]] (Samos I<sup>p</sup>). 5. -κτης m. [[Präger]], [[Münzer]] (Man.), παρα- ~ [[Falschmünzer]] (Vett. Val.). — Daneben [[χάραξ]], -ακος m. f. [[Spitzpfahl]], [[Weinpfahl]], [[Schutzpfahl]], [[Pfahlwerk]], [[Palisade]] (att. hell. u. sp.), auch als Fischname (Diph. Siph., Opp. u.a.; Strömberg Fischn. 36, Thompson s.v.); [[χαρακοβολία]] f. [[die Aufrichtung einer Palisade]] (LXX), ώμοχάραξ [[Gabelpfahl für Weinstöcke]] (Gp.). Davon l. [[χαρακίας]] m. ([[κάλαμος]]) ‘zum Pfahl od. zur Palisade geeignet’ (Thphr.), auch als Pflanzenname [[Art Euphorbia]] (Dsk.; Strömberg Theophrastea 91 u. Pfl. 107), als Fischname (Gp., s. [[χάραξ]]). 2. -ίτης m. [[Art Euphorbia]] (sp., Redard 78), auch = [[der hinter einem [[χάραξ]] lebt]] ([[βιβλιακός]]), [[von der Welt abgeschieden]] (od. [[Pfuscher mit der Feder]] ? Timo; Redard 27). 3. -ια· ὑποστηρίγματα H. 4. -όω (περι-, ἀπο-) [[mit Pfählen versehen]], [[verpalisadieren]] (Aesch., Arist., hell. u. sp.) mit -ωμα (περι-) [[mit Palisade befestigter Platz]] (X., Arist., hell. u. sp.), -ωσις [[das Verpalisadieren]], [[das Stützen der Weinstöcke]] (Lykurg., hell. u. sp.), -ών [[Weingarten mit verpfählten Weinstocken]] (Pap. II-III<sup>p</sup>). 5. -ίζω eig. [[mit Pfählen versehen]], nur übertr. von den Fliegen ‘die Vorderbeine (zum Putzen) kreuzweise übereinander legen’ (Arist.) mit -ισμός m. Verpalisadierung’ (Pherekr., maked. Inschr. III<sup>p</sup>). Daß [[χαράσσω]] von [[χάραξ]] abgeleitet ist (*χαράκι̯ω) scheint sicher. Weder [[spitzen]], [[schärfen]] noch [[ritzen]], [[eingraben]] lässt sich jedoch vom Gerätenamen [[χάραξ]] (vgl. [[πίναξ]], [[κάμαξ]], [[κλῖμαξ]] u.a.) aus unmittelbar verstehen ([[χαράσσω]] eig. [[eine Spitze herstellen]] = [[spitzen]], [[schärfen]], bzw. [[mit einem spitzen Gegenstand bearbeiten]] = [[ritzen]], [[eingraben]] ?). Nicht ganz un- wichtig ist außerdem, daß [[χαράσσω]] sowohl früher wie häufiger als [[χάραξ]] belegt ist.<br />'''Etymology''': Ohne sichere Etymologie. Aus anderen Sprachen wurde schon von Fick 1, 435 lit. ''žeriù'', ''žer̃ti'' [[scharren]] mit ''žarstýti'' [[scharren]], [[mit dem Schüreisen die glühenden Kohlen im Ofen umscharren]] herangezogen; aus toch. B fügt van Windekens Orbis 13, 612 noch hinzu ''kār''(''r'')''e'' Grube’, das idg. *''ghoro''-''s'' repräsentieren würde.<br />'''Page''' 2,1073-1075
}}