View source for δολιχός

{{LSJ1
|Full diacritics=δολῐχός
|Medium diacritics=δολιχός
|Low diacritics=δολιχός
|Capitals=ΔΟΛΙΧΟΣ
|Transliteration A=dolichós
|Transliteration B=dolichos
|Transliteration C=dolichos
|Beta Code=dolixo/s
|Definition=ή, όν, [[long]], [[ἔγχεα]], [[δόρυ]], <span class="bibl">Il.4.533</span>, al.; also of [[time]], [[νύξ]], [[νοῦσος]], <span class="bibl">Od.23.243</span>, <span class="bibl">11.172</span>; [[δολιχόν]], as adverb, <span class="bibl">Il.10.52</span>; σχελίδες <span class="bibl">Archipp.11.3</span> (lyr.); ἐλάται <span class="bibl">A.R.1.914</span>; πρυμνήσια <span class="title">AP</span>10.4 (Marc.Arg.); some phrases, as <b class="b3">δ. πλόος, δ. ὁδός</b>, unite both senses, <span class="bibl">Od.3.169</span>, <span class="bibl">4.393</span>. (Cf. Skt. [[dīrghas]] 'long'.)
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0654.png Seite 654]] [[lang]], poet., Ap. Lex. Hom. p. 60. 2 [[Δολιχόν]]· μακρόν; vom [[Raume]]: [[ἔγχος]], [[δόρυ]], Il. 4, 533. 13, 162, sp. D.; von der [[Zeit]]: νύξ, [[νόσος]], Od. 23, 243. 11, 172; [[πλόος]], [[ὁδός]], Od. 3, 169. 4, 393, δολιχῆς [[τέρμα]] κελεύθου Aesch. Prom. 284, wobei man an Raum und Zeit denken kann. – Adv. δολιχόν, Il. 10, 52; vgl. Plat. Prot. 329 a.
}}
{{ls
|lstext='''δολῐχός''': -ή, -όν, [[μακρός]], ἔγχεα, [[δόρυ]], Ἰλ. Δ. 533 κ. ἀλλ.· [[ὡσαύτως]] ἐπὶ χρόνου, [[νόσος]], νὺξ Ὀδ. Ψ. 243, Λ. 172· καὶ οὕτω δολιχόν, ὡς ἐπίρρ., Ἰλ. Κ. 52, Πλάτ. Πρωτ. 329Α· - φράσεις τινές, ὡς δολιχὸς [[πλόος]], δολιχὴ ὁδός, ἑνοῦσιν ἀμφοτέρας τὰς σημασίας, Ὀδ. Γ. 169, Δ. 393. (Πρβλ. ἐνδελεχής, Δουλίχιον (Μακρονῆσι)· Σανσκρ. dîrgh-as, Zενδ. darĕgh-as (longus)· Σλαυ. dlug-u· περὶ τοῦ Λατ. longus, ἴδε [[λογγάζω]]).
}}
{{bailly
|btext=ή, όν :<br />long ; <i>adv.</i> • δολιχόν, longuement.<br />'''Étymologie:''' DELG vieux terme i.-e. pour « long », que l'on retrouve dans plus. langues : <i>skr.</i> dirgha-, vsl. dlugu.
}}
{{Autenrieth
|auten=[[long]], [[both]] of [[space]] and [[time]], [[δόρυ]], [[ὁδός]], [[νοῦσος]], [[νύξ]], Od. 23.243; adv., δολιχόν, Il. 10.52.
}}
{{DGE
|dgtxt=(δολῐχός) -ή, -όν<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> δολίχ- <i>Il</i>.4.533, 7.255, Hes.<i>Th</i>.186<br /><b class="num">• Morfología:</b> [gen. -οῖο Q.S.6.122; plu. dat. masc. δολιχοῖσι Opp.<i>H</i>.1.246; δολιχοῖσιν Triph.253, fem. δολιχῇσιν A.R.1.914]<br /><b class="num">1</b> sent. espacial [[largo]], [[alargado]] δολίχ' ἔγχεα <i>Il</i>.ll.cc., Hes.l.c., δόρυ <i>Il</i>.13.162, 15.474, cf. Nonn.<i>D</i>.23.53, αἱ δολιχαί τε κάπρου φλογίδες y los largos filetes de jabalí</i> Archipp.10.4, φάλαγγες Q.S.2.215, cf. 11.114, de naves o partes de las mismas ἐλάται A.R.l.c., πρυμνήσια <i>AP</i> 10.4 (Marc.Arg.), ναῦς Orph.<i>A</i>.122, Q.S.12.182, de las cañas de pesca, Opp.<i>H</i>.3.74, κόμη Nonn.<i>D</i>.21.69, de anim. ὄφεις Orph.<i>L</i>.340, σῶμα ... δολιχώτατον οὖας de la liebre, Opp.<i>C</i>.3.505, [[αὐχήν]] Arat.211, de distintos accidentes geog. νῆσος Orph.<i>A</i>.714, ἄκρη de un cabo, A.R.1.568, αἰγιαλοί Opp.l.c., [[αὐχήν]] de un istmo, Orph.<i>A</i>.745, κολῶναι Q.S.12.126<br /><b class="num">•</b>de un río [[de largo curso]] Q.S.6.122<br /><b class="num">•</b>de un abismo [[profundo]] Triph.l.c.<br /><b class="num">•</b>[[largo]], [[extenso]] δολιχὰς θῖνας (Λιβύης) Call.<i>Fr</i>.602, δολιχῆς τε πόροι ἁλός A.R.1.21, δ. [[δρόμος]] Ἀμφιτρίτης Opp.<i>H</i>.1.619.<br /><b class="num">2</b> en sent. temp. [[largo]], [[prolongado]], [[duradero]] νύξ <i>Od</i>.23.243, cf. Orph.<i>A</i>.121, νοῦσος <i>Od</i>.11.172, <i>SEG</i> 32.1068 (Setia II d.C.), χρόνος B.18.45, Orác. en <i>Theos.Tub</i>.24, Nonn.<i>D</i>.47.472, en plu. δολιχοῖσιν ἀμαυρωθεῖσα χρόνοις Orác. en Porph.<i>Fr</i>.322, δολιχὸν ἀποτείνουσι τὸν λόγον Gal.11.461, ὥρη Nonn.<i>D</i>.7.284, κάματοι <i>AP</i> 6.65 (Paul.Sil.), ἐλπίδες <i>AP</i> 10.70 (Maced.), en ambos sent., espacial y temp. πλόος <i>Od</i>.3.169, Colluth.226, ὁδός <i>Od</i>.4.393, 483, Pi.<i>Fr</i>.70d.18, κέλευθος A.<i>Pr</i>.284, B.18.16, Orph.<i>L</i>.563, [[ἀταρπιτός]] Orph.<i>L</i>.580, cf. Satyr.<i>Vit.Eur</i>.41.2<br /><b class="num">•</b>neutr. sg. como adv. [[durante largo tiempo]] μελησέμεν Ἀργείοισι [[δηθά]] τε καὶ δ. preocupar a los aqueos de forma larga y duradera</i>, <i>Il</i>.10.52.<br /><b class="num">3</b> ref. a la cantidad [[abundante]] δ. πέπερι Androm.120.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>d°lH<sup>i̯</sup>°gh</i>-, cf. ai. <i>dīrghá</i>-, av. <i>darəγa</i>-; en het. <i>daluga</i>-, aesl. <i>dlŭgŭ</i> el vocalismo <i>u</i> se debe al influjo de la -<i>g</i>- siguiente.
}}
{{grml
|mltxt=[[δολιχός]], -ή, -όν (AM)<br /><b>1.</b> [[μακρύς]], [[επιμήκης]]<br /><b>2.</b> αυτός που διαρκεί πολύ χρόνο, [[μακροχρόνιος]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αρχαίος ΙΕ τ. με [[σημασία]] «[[μακρύς]]», που εμφανίζει δισύλλαβη [[ρίζα]] <i>doligh</i>- και συνδέεται τόσο με μονοσύλλαβα όσο και με δισύλλαβα μορφήματα άλλων γλωσσών ([[πρβλ]]. αρχ. ινδ. <i>d</i><i>ī</i><i>rgha</i>-, αβ. <i>dar∂ya</i>-, αρχ. σλαβ. <i>dlůgů</i>, χεττ. <i>dalug</i>-) στα οποία απαντούν διάφορες μεταπτωτικές βαθμίδες της ρίζας <i>del</i>- «[[μακρύς]]». Δισύλλαβη [[ρίζα]] εμφανίζεται [[επίσης]] και στο β' συνθετικό του τ. <i>εν</i>-<i>δελεχής</i>, το οποίο προέρχεται πιθ. από <i>δέλεχος</i> ([[πρβλ]]. [[γένεσις]])].
}}
{{lsm
|lsmtext='''δολῐχός:''' -ή, -όν, [[μακρύς]], σε Όμηρ.· ουδ. <i>δολιχόν</i>, ως επίρρ., σε Ομήρ. Ιλ., Πλάτ.
}}
{{elru
|elrutext='''δολῐχός:'''<br /><b class="num">1)</b> [[длинный]] ([[δόρυ]], [[ἔγχος]] Hom.; [[πρυμνήσια]] [[νεῶν]] Anth.);<br /><b class="num">2)</b> [[долгий]], [[продолжительный]] ([[νύξ]], [[νόσος]] Hom.; [[κέλευθος]] Aesch.).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[long]] (Il.).<br />Dialectal forms: Myc. PN [[dorikao]] /[[Dolikhaon]]/, [[dorikano]] /[[Dolikhanor]]/.<br />Compounds: Often as first member of compounds; note <b class="b3">δολιχό-σκιος</b> of [[ἔγχος]] (Hom.), [[with a long shadow]].<br />Derivatives: With regular accent change (Schwyzer 420) [[δόλιχος]] m. [[the long course]], (Att. etc.) with [[δολιχεύω]] [[run a long course]], [[δολιχεύς]] [[long course runner]] (Sparta IIp); on [[δόλιχος]] as plant name (Thphr.) s. Strömberg Theophrastea 107 n. 1, Pflanzennamen 24. Lengthened poet. form with metrical lengthening [[δουλιχόεις]] (AP); PlN [[Δολιχίστη]] island before Lycia, prop. superlative, and [[Δουλίχιον]] island in the Ionic Sea (Hom.), cf. Seiler Steigerungsformen 101.<br />Origin: IE [Indo-European] [196] <b class="b2">*d(e)lh₁gʰó-</b> [[long]]<br />Etymology: Old IE word for [[long]], in: Skt. <b class="b2">dīrghá-</b>, Av. [[darǝγa-]], OCS [[dlъgъ]], Serb. <b class="b2">dȕg</b>, Lith. (with unexplained loss of [[d-]]) <b class="b2">ìlgas</b>, Hitt. [[dalugi-]]. From <b class="b2">*dl̥H-gho-</b>; <b class="b3">δολιχ-</b> (and [[dalug-]]) have unexplained vowel (s. Schwyzer 278, Specht Ursprung 126, Locker Glotta 22, 59, Kronasser Vgl. Laut- und Formenlehre des Heth. 42). Here also Lat. [[indulgeō]] [[be kind]], [[indulgent]] and Germ., e. g. Goth. [[tulgus]] [[fest]], [[steadfast]] are connected, as well as Alb. <b class="b2">glatë</b>, <b class="b2">gjatë</b> [[long]] (with sec. <b class="b2">-të</b>?). - To [[δολιχός]] belongs [[ἐνδελεχής]] [[continuous]] (Att. etc.) with [[ἐνδελέχεια]], [[ἐνδελεχέω]], <b class="b3">-ίζω</b>, <b class="b3">-ισμός</b> (like <b class="b3">ἐν-τελής</b>, <b class="b3">ἐμ-μελής</b> etc.). - Another word for [[long]] in westeuropean languages with Lat. [[longūs]], Goth. [[laggs]] etc. A supposed <b class="b2">*dlongo-</b> cannot bridge the difference, in spite of MPers. [[drang]], NPers. [[dirang]]. See Porzig Gliederung 123f., 190f.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=δολῐχός, ή, όν <i>adj</i> <i>adj</i> <i>adj</i><br />[[long]], Hom.: neut. δολιχόν as adv., Il., Plat.
}}
{{FriskDe
|ftr='''δολιχός''': {dolikhós}<br />'''Meaning''': [[lang]] (ep. poet. seit Il.).<br />'''Composita''': Oft als Vorderglied poetischer Komposita; zu bemerken [[δολιχόσκιος]] Beiw. des [[ἔγχος]] (Hom.), nachhom. auch von [[οὐρά]], [[ἰός]] usw. (Opp., Nonn.), nach herkömmlicher tadelloser Übersetzung [[langschattig]], [[einen langen Schatten werfend]]. Nach Prellwitz eig. [[langeschig]] = [[langschäftig]], zu ahd. ''asc'' usw.<br />'''Derivative''': Davon mit regelmäßigem Akzentwechsel (Schwyzer 420) [[δόλιχος]] m. [[Langlauf]], Bez. der langen Rennbahn (att. usw.) mit [[δολιχεύω]] [[einen Langlauf machen]], δολιχεύς [[Langläufer]] (Sparta II<sup>p</sup>); über [[δόλιχος]] als Pflanzenname (Thphr.) s. Strömberg Theophrastea 107 A. 1, Pflanzennamen 24. Erweiterte poet. Form mit metrischer Dehnung [[δουλιχόεις]] (''AP''); EN Δολιχίστη Insel vor Lykien, eig. Superlativ, und [[Δουλίχιον]] Insel im ion. Meere (Hom. usw.), vgl. Seiler Steigerungsformen 101.<br />'''Etymology''': Altes idg. Wort für [[lang]], das in mehreren Sprachen erhalten ist: aind. ''dīrghá''-, aw. ''darə''γ''a''-, aksl. ''dlъgъ'', serb. ''dȕg'', lit. (mit unerklärtem ''d''-Wegfall) ''ìlgas'', heth. ''dalugi''-. Der einsilbigen Reduktionsstufe im Indoiranischen und Baltisch-Slavischen entsprechen im Griech. und Heth. die zweisilbigen δολιχ- bzw. ''dalug''- mit verschieden gefärbten Reduktionsvokalen (Erklärung strittig; s. Schwyzer 278, Specht Ursprung 126 m. Lit., Locker Glotta 22, 59, Kronasser Vgl. Laut- und Formenlehre des Heth. 42). Auch lat. ''indulgeō'' [[nachsichtig sein]] und germ., z. B. got. ''tulgus'' [[fest]], [[standhaft]] werden hierhergezogen (Einzelheiten bei W.-Hofmann s. v.), ebenso alb. ''glatë'', ''gjatë'' [[lang]] (aus *''dlagh''-''t''-? Jokl Untersuchungen 315; anders Pedersen und Vasmer, s. W.-Hofmann s. ''longus''). — Zu [[δολιχός]] gehört [[ἐνδελεχής]] [[fortdauernd]], [[ununterbrochen]] (att. usw.) mit [[ἐνδελέχεια]], [[ἐνδελεχέω]], -ίζω, -ισμός, wie [[ἐντελής]], [[ἐμμελής]] usw. gebildet und somit von einem Nomen *δέλεχος n. [[Länge]], mit ebenfalls zweisilbiger Wurzel, ausgehend, das von [[μῆκος]] (wie [[δολιχός]] von [[μακρός]]) verdrängt wurde. — Ein anderes Wort für [[lang]] bieten die westeuropäischen Sprachen mit lat. ''longūs'', germ., z. B. got. ''laggs'', illyr. PN Λάγγαρος, ''Longarus'', vielleicht auch gall. Λογγοσταλητες (Volksname). Eine vermittelnde, sehr fragliche Grundform *''dlongo''- kann, trotz dem nasalierten mpers. ''drang'', npers. ''dirang'', den Unterschied zwischen den östlichen und den westlichen Formen nicht überbrücken. Vgl. Porzig Gliederung 123f., 190f. m. Lit.; zu [[δολιχός]] noch Bechtel Lex. s. v.<br />'''Page''' 1,406-407
}}