View source for τέλλω

{{LSJ1
|Full diacritics=τέλλω
|Medium diacritics=τέλλω
|Low diacritics=τέλλω
|Capitals=ΤΕΛΛΩ
|Transliteration A=téllō
|Transliteration B=tellō
|Transliteration C=tello
|Beta Code=te/llw
|Definition=aor. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ἔτειλα <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>2.70</span>:—Pass. [[τέλλομαι]]:—poet. Verb, but used in Cretan Prose (v. infr.), [[accomplish]], ἔτειλαν ὁδόν Pi. [[l.c.]]; [[perform]] duties, rites, etc., [[τέλλεμ]] (inf.) μὲν τὰ θῖνα καὶ τὰ ἀντρώπινα <span class="title">Leg.Gort.</span>10.42:—Med., <b class="b3">τελλόμεναι χορόν</b>, apparently = [[στελλόμεναι]], <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>10.1181.39</span>:—Pass., [[come into being]], γένος φυτευθὲν λοιπὸν αἰεὶ τέλλετο <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>4.257</span>; ὕμνοι ὑστέρων ἀρχὰ λόγων τέλλεται καὶ ὅρκιον <span class="bibl">Id.<span class="title">O.</span>11(10).6</span>; <b class="b3">ἐς χάριν τέλλεται</b> [[turns]] to good, ib.<span class="bibl">1.76</span>; <b class="b3">ἀπὸ θεσφάτων ἀγαθὰ φάτις . . τέλλεται</b> cj. Emper. for [[στέλλεται]], <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span> 1133</span> (lyr.); of the gadfly, <b class="b3">οἷόν τε νέαις ἐπὶ φορβάσιν οἶστρος τέλλεται</b>) = [[γίγνεται]]) <span class="bibl">A.R.3.277</span>; ἠοῦς τελλομένης <span class="bibl">Id.1.1360</span>; <b class="b3">πρόκα τελλομένου ἔτεος</b> as soon as a year [[is complete]], ib.<span class="bibl">688</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> Pass., of stars, = [[ἀνατέλλω]], [[rise]], <span class="bibl">Arat.285</span>,<span class="bibl">320</span>,<span class="bibl">382</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> intr. in Act., = [[ἀνατέλλω, ἡλίου τέλλοντος]] at sun[[rise]], <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>699</span>; <b class="b3">ἶρις τέλλει</b> [[grows up]], Nic.<span class="title">Fr.</span> 74.32. (Cf. [[πέλω]] (πέλομαι) fin., with which [[τέλλομαι]] (Pass.) is cogn.; the Act. [[τέλλω]] (fr. which [[δικασπόλος]], [[θυηπόλος]], [[ὑμνοπόλος]], etc. are derived) may be formed fr. the Pass., with causal meaning ('cause to come into existence or be done'), as [[πείθω]] fr. [[πείθομαι]], [[πεύθω]] fr. [[πεύθομαι]]; the sense [[rise]] is perhaps derived from that of [[revolve]] as used of stars; [[ἐντέλλω]], [[ἐπιτέλλω]] (A) may orig. have meant 'cause to be done (by another)'.)</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1088.png Seite 1088]] fut. τελῶ, äol. τέλσω, aor. ἔτειλα, äol. ἔτελσα, perf. pass. τέταλμαι u. s. w., – zum Ende, zum Ziele führen, bringen, vollenden, fertig machen; ὁδὸν ἔτειλαν, sie vollendeten den Weg, Pind. Ol. 2, 70; dah. übh. verfertigen, hervorbringen, u. pass. entstehen, ὕμνοι ἀρχαὶ λόγων τέλλεται, Gesänge entstehen, 10, 6; ἐς [[χάριν]] τέλλεται, 1, 76, es wird, gedeiht zur Zufriedenheit; auch λοιπὸν αἰεὶ τέλλετο [[γένος]], P. 4, 257, es dauerte fort, stete Fortpflanzung des Geschlechts. – Über die homer. Vrbdg ἐπὶ μῦθον ἔτελλεν u. τῷ δ' ἐπὶ πάντ' ἐτέταλτο s. [[ἐπιτέλλω]]. – Einzeln bei den folgdn Dichtern; τὰ δ' ὁλοὰ τελλόμεν' οὐ παρέρχεται, Aesch. Spt. 768, das Verderben, wenn es entstanden ist, angehoben hat, geht nicht vorbei; ἡλίου τέλλοντος, Soph. El. 684, wenn die Sonne aufgeht, wie sonst ἀνατέλλειν gebraucht wird; Ap. Rh. 1, 688 u. a. Sp.
}}
{{bailly
|btext=<i>ao.</i> [[ἔτειλα]], <i>pf. inus., pqp. Pass. 3ᵉ sg.</i> [[ἐτέταλτο]];<br />se produire, <i>particul. en parl. des astres</i> se lever : ἡλίου τέλλοντος SOPH au lever du soleil.<br />'''Étymologie:''' DELG apparenté à [[τλάω]], [[τέλος]].
}}
{{ls
|lstext='''τέλλω''': ἀόρ. ἔτειλα Πινδ. Ο. 2. 126. - Παθ., τέλλομαι· - [[ῥῆμα]] ποιητικ., ἐν χρήσεις παρ’ Ὁμ. μόνον ἐν συνθέσει μετὰ τῶν προθ. ἀνα-, ἐπι-, περι-· παρ’ Ἡροδ. καὶ παρὰ τοῖς ἄλλοις ποιηταῖς εὑρίσκομεν καὶ [[ἐπανατέλλω]]· παρ’ Ἡροδ. καὶ τοῖς Ἀττικ. [[ἐντέλλω]], ἐντέλλομαι· - ὁ πρκμ. τέταλκα, τέταλμαι, ὁ ὑπερσ. ἐτέταλτο, ὁ μέσ. ἀόρ. ἐτειλάμην εὕρηνται μόνον ἐν τοῖς συνθέτοις τούτοις. (Ἐντεῦθεν τῷ [[τελέθω]], ἐπὶ ἀμεταβ. σημασ. [[τέλλω]] ἦτο πιθανῶς ἐξ ἀρχῆς [[τύπος]] [[παράλληλος]] τῷ [[στέλλω]], ὡς τὸ [[τρέφω]] τοῦ [[στρέφω]], tego τοῦ [[στέγω]], κλπ., πρβλ. Σσ. ΙΙ. 7. - Ἡ [[σχέσις]] [[αὐτοῦ]] καὶ [[συγγένεια]] πρὸς τὸ [[τελέω]] [[εἶναι]] [[ἀβέβαιος]], ἂν καὶ τὸ τοῦ Πινδ. Ο. 2. 126. εὐνοεῖ τῆν τοιαύτην ὑπόθεσιν.) Τελῶ, ἐκτελῶ, ἔτειλαν ὁδὸν [[αὐτόθι]] 2. 126. - Παθ., παραπλήσιον τῷ [[τελέθω]], [[τόθι]] γὰρ γένος Εὐφάμου φυτευθὲν λοιπὸν αἰεὶ τέλλετο, διετέλει ὑπάρχον ἐν διαδοχικαῖς γενεαῖς, ὁ αὐτ. ἐν Π. 4· 457· ὕμνοι τέλλεται καὶ [[ὅρκιον]] ὁ αὐτ. ἐν Ο. 11 (10). 5· ἐς [[χάριν]] τέλλεται, μεταστρέφεται εἰς καλόν, [[αὐτόθι]] 1. 122· ἀπὸ θεσφάτων ἀγαθὰ [[φάτις]]... τέλλεται ([[οὕτως]] ὁ Ἐμπεδ. ἀντὶ στέλλεται), Αἰσχύλ. Ἀγ. 1133· (περὶ τοῦ ἐπὶ Θήβ. 768 χωρίου, ἴδε [[πέλω]] ἐν τέλ.)· ἐπὶ τοῦ ἄστρου, νέαις ἐπὶ φορβάσι... τέλλεται Ἀπολλ. Ρόδ. Γ. 277· ἠὼς τελλομένη [[αὐτόθι]] 1. 1360, πρβλ. 688· ἐπὶ ἀστέρων, Ἄρατ. 285, κλπ. ΙΙ. [[ὡσαύτως]] ἀμεταβ. ἐν τῷ ἐνεργ., ὡς τὸ [[ἀνατέλλω]]· ἠλίου τέλλοντος, κατὰ τὴν ἀνατολὴν τοῦ ἡλίου, Σοφ. Ἠλ. 699· ἶρις τέλλει, αὐξάνεται, Νικ. παρ’ Ἀθην. 683Ε.
}}
{{Slater
|sltr=[[τέλλω]] (aor. ἔτειλαν: [[pass]]. τέλλεται: impf. τέλλετο.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[act]]., [[complete]] ὅσοι δ' ἐτόλμασαν ἀπὸ [[πάμπαν]] ἀδίκων ἔχειν ψυχάν, ἔτειλαν Διὸς ὁδόν (O. 2.70) <br />&nbsp;nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[pass]]., be accounted “φίλια δῶρα Κυπρίας ἄγ' εἴ τι, Ποσείδαον, ἐς [[χάριν]] τέλλεται” [[count]] [[for]] goodwill (O. 1.76) μελιγάρυες ὕμνοι ὑστέρων ἀρχὰ λόγων τέλλεται καὶ πιστὸν [[ὅρκιον]] μεγάλαις ἀρεταῖς (O. 11.6) [[τόθι]] γὰρ [[γένος]] Εὐφάμου φυτευθὲν λοιπὸν αἰεὶ τέλλετο (P. 4.257)
}}
{{grml
|mltxt=Α<br />(<b>ποιητ. τ.</b>)<br /><b>1.</b> [[τελώ]], [[εκτελώ]], [[αποπερατώνω]], [[φέρω]] εις [[πέρας]] («ἔτειλαν Διὸς ὁδὸν παρὰ Κρόνου τύρσιν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>(αμτβ.)</b> α) [[ανατέλλω]] («ἡλίου τέλλοντος», <b>Σοφ.</b>)<br />β) (για το [[φυτό]] [[ίριδα]]) αυξάνομαι.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[τέλλω]] (<span style="color: red;"><</span> <i>τέλ</i>-<i>jω</i>) συνδέεται με το θ. της λ. [[τέλος]] και εμφανίζει δύο βασικές σημασίες: α) τη σημ. «[[ανεβαίνω]], [[σηκώνω]], [[υψώνω]], [[προχωρώ]], αυξάνομαι», η οποία μαρτυρείται στα σύνθ. [[ἀνατέλλω]], <i>ἐπιτέλλομαι</i>, [[ὑπερτέλλω]], που χρησιμοποιούνται ειδικότερα για να δηλώσουν την [[εμφάνιση]] τών ουράνιων σωμάτων (<b>πρβλ.</b> [[ανατολή]], [[επιτολή]])<br />και β) τη σημ. «[[εκτελώ]], [[ορίζω]], [[διατάσσω]]», η οποία μαρτυρείται στα σύνθ. <i>ἐντέλλομαι</i> (<b>πρβλ.</b> [[εντολή]]), [[ἐπιτέλλω]] (για την ετυμολ. του ρήματος αναφορικά [[προς]] τις δύο διαφορετικές σημ. που παρουσιάζει <b>βλ. λ.</b> [[τέλος]]). Από τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] του θ. <i>τελ</i>- έχει σχηματιστεί ο παρακμ. <i>τέ</i>-<i>ταλ</i>-<i>μαι</i> (<b>πρβλ.</b> και [[ένταλμα]]), ενώ την ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] εμφανίζουν τα σύνθ. [[επιτολή]], [[εντολή]], [[ανατολή]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''τέλλω:''' αόρ. [[ἔτειλα]], παρακ. <i>τέταλκα</i>·<br /><b class="num">I.</b> κάνω [[κάτι]] να ανυψωθεί, [[εκπληρώνω]], σε Πίνδ. — Παθ., [[έρχομαι]] προς τα [[εμπρός]], ανυψώνομαι, στον ίδ.<br /><b class="num">II.</b> αμτβ. στην Ενεργ., <i>ἡλίου τέλλοντος</i>, κατά την [[ανατολή]] του ηλίου, σε Σοφ.
}}
{{elru
|elrutext='''τέλλω:''' (aor. [[ἔτειλα]])<br /><b class="num">1)</b> [[совершать]], [[проходить]] (ὁδόν Pind.); pass. совершаться, происходить, длиться; ἀεὶ τέλλεσθαι Pind. непрерывно продолжаться, не прекращаться; ἐς [[χάριν]] τέλλεσθαι Pind. принимать хороший оборот; ὕμνοι τέλλεται (= τέλλονται) Pind. рождаются гимны;<br /><b class="num">2)</b> [[подниматься]], [[восходить]] (ἡλίου τέλλοντος Soph.).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> to make to [[arise]], [[accomplish]], Pind.:—Pass. to [[come]] [[forth]], [[arise]], Pind.<br /><b class="num">II.</b> intr. in Act., ἡλίου τέλλοντος at sun[[rise]], Soph.
}}
{{FriskDe
|ftr='''τέλλω''': 3.<br />{téllō}<br />'''Forms''': = [[τελέω]], Inf. τέλλεν (Gortyn), Aor. ἔτειλαν (ὁδόν) ‘sie legten (den Weg) zurück’ (Pi.).<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[vollbringen]], [[verrichten]],<br />'''Composita''': Dazu [[συντέλλω]] = [[συντελέω]] in [συν]τέλλοντα (Argos V<sup>a</sup>; nicht ganz sicher).<br />'''Etymology''': Faktitivum zu 1. [[τέλλομαι]] mit derselben Bed. entwicklung wie in 1. [[τέλος]] *[[Wendepunkt]], [[Ende]], [[Vollendung]].<br />'''Page''' 2,870<br />-ομαι 2.<br />{téllō}<br />'''Forms''': Aor. τεῖλαι, -ασθαι, Perf. Med. [[τέταλμαι]], Akt. (Arist. usw.) τέταλκα,<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': ‘aufgehen od. aufspriessen lassen, hervorbringen’, intr. [[aufgehen]], [[aufsprießen]], [[entspringen]], von Gestirnen, Pflanzen, Gewässern usw. (ep. ion. poet. seit Il.), vereinzelt Med. ‘in die Höhe schießen (Pi.).<br />'''Composita''': fast nur m. Präfix: A. [[ἀνατέλλω]] (auch ἐξ-, ἐπ-, προ-, [[συνανατέλλω]] usw.) Ebenso [[ὑπερτέλλω]], -ομαι [[sich erheben]] (Hdt., E. u.a.). [[ὑποτέλλομαι]] [[aufgehen]], [[entstehen]] (Arat., A. R.). B. [[ἐπιτέλλω]]. -ομαι [[auftragen]], [[auferlegen]], [[befehlen]] (ep. poet. seit Il., sp. Prosa), intr. [[aufgehen]] von Gestirnen usw. (ep. ion., Arist., Plb. u.a.); ἐντέλλομαι (auch προσεν- ~ ), selten -[[τέλλω]] [[auftragen]], [[befehlen]] (ion. att.). — Als Simplex ganz vereinzelt. ἡλίου τέλλοντος (S.), [[ἶρις]] τέλλει [[sprießt auf]] (Nik. ''Fr''. 74, 32; vgl. 1. τέλλομαι), auch Med. ἠοῦς τελλομένης (A. R.), τέλλεται von aufgehenden Sternen (Arat.).<br />'''Derivative''': Ableitungen: l. [[ἀνατολή]] (auch ἐπ-, συν- ~ usw.) f. ‘Aufgang, bes. der Sonne, Osten, Morgenland' (seit μ 4 [ἀντολαί pl.]); [[ἐπιτολή]] f. [[Aufgang eines Gestirns]] (Hp., Th., E., Arist. usw.); [[ἐντολή]] f. [[Auftrag]], [[Befehl]] (Pi., Hdt., Decr. ap. D. u.a.) mit -ίδιον. -ιος, -ικός, -ικάριος, -ιμαῖος, -εύς (sp.). 2. [[ἔνταλμα]] n. = [[ἐντολή]] (LXX, NT). 3. [[τέλος]], s. bes.<br />'''Etymology''': An das Präsens [[τέλλω]] schlossen sich als Neubildungen τεῖλαι, [[τέταλμαι]], τέταλκα nach Muster von [[στέλλω]] u.a. Als Jotpräsens gehört *τέλι̯ω ‘heben, sich erheben, aufheben und jmdm. aufladen, auferlegen, auftragen’ zu [[ταλάσσαι]] usw. (s. d.). Zum Ablaut [[τελαμών]]: [[τέλλω]] vgl. [[τεράμων]]: [[τείρω]].<br />'''Page''' 2,870
}}