View source for σύργαστρος

{{LSJ1
|Full diacritics=σύργαστρος
|Medium diacritics=σύργαστρος
|Low diacritics=σύργαστρος
|Capitals=ΣΥΡΓΑΣΤΡΟΣ
|Transliteration A=sýrgastros
|Transliteration B=syrgastros
|Transliteration C=syrgastros
|Beta Code=su/rgastros
|Definition=ὁ, (σύρω, γαστήρ) <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[trailing the belly]], as a snake, <span class="title">AP</span>15.26.14 (Dosiad. <span class="title">Ara</span>). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> metaph., [[day-labourer]], <span class="bibl">Alciphr.3.19</span>,<span class="bibl">63</span>; also συργάστωρ, ορος, ὁ, [[varia lectio|v.l.]] ibid. (in <span class="bibl">63</span>).--Both words are expld. by [[συοφορβός]] or <b class="b3">ὑ (ο) φορβός</b> in Hsch., Phot., <span class="title">EM</span>736.25 ([[Συργάστωρ]] is also an <b class="b3">ὄνομα βαρβαρικόν</b> acc. to Hsch.).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1039.png Seite 1039]] ὁ, u. συργάστωρ, ορος, ὁ, eigtl. συρόγαστρος, Schleppbauch, den Bauch auf dem Boden hinschleppend, dah. eine Schlange, Dosiad. ara 2 (XV, 26). – Übertr., ein gemeiner Mensch, ein Tagelöhner, Alciphr. 3, 19. 63.
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>1</b> qui traîne son ventre à terre (ver, reptile, serpent);<br /><b>2</b> qui a le ventre tiré, qui meurt de faim, homme de peine.<br />'''Étymologie:''' [[σύρω]], [[γαστήρ]].
}}
{{elru
|elrutext='''σύργαστρος:''' ὁ ползающий на брюхе, пресмыкающийся, т. е. змей Anth.
}}
{{ls
|lstext='''σύργαστρος''': ὁ, [[κυρίως]] συρόγαστρος, ὁ σύρων κατὰ γῆς τὴν γαστέραν, ἕρπων ἐπὶ τῆς κοιλίας ὡς [[σκώληξ]] ἢ [[ὄφις]], Ἀνθ. Π. 15. 26. ΙΙ. μεταφορ. [[κοινός]], [[βάναυσος]] [[ἄνθρωπος]], [[ἐργάτης]], [[χειρῶναξ]], [[χυδαῖος]], Ἀλκίφρων 3, 19, 63· οὕτω καὶ συργάστωρ, ορος, ὁ, ὁ αὐτ. 3. 63. ― Ἀμφότεραι αἱ λέξεις ἑρμηνεύονται διὰ τοῦ συοφορβὸς ἢ ὑοφορβὸς παρ’ Ἡσύχ., Φωτ., Ἐτυμολ. Μεγ. ἐν λέξ. [[ἑρπετόν]]· ― πιθαν. [[ἕνεκα]] τῆς ταπεινότητος τῆς ἀσχολίας.
}}
{{grml
|mltxt=ὁ, Α<br /><b>1.</b> αυτός που σέρνεται στη γη με την [[κοιλιά]] σαν το [[φίδι]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> (<b>για πρόσ.</b>) [[χειρώνακτας]] και, [[κυρίως]], ο [[ημερομίσθιος]] [[εργάτης]], [[μεροκαματιάρης]]<br /><b>3.</b> ([[κατά]] τον <b>Ησύχ.</b>, τον <b>Φώτ.</b> και το Μέγα Ετυμολογικόν) «συοφορβὸς ἢ ὑ[ο]φορβός».<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης σημ. και ετυμολ. Αν γίνει [[δεκτή]] η σημ. «αυτός που σέρνεται με την [[κοιλιά]] στη γη», οι τ. [[σύργαστρος]] και [[συργάστωρ]] [[πρέπει]] να θεωρηθούν σύνθετοι, ανώμαλα όμως σχηματισμένοι, από τις λ. [[σύρω]] και [[γαστήρ]], <i>γαστρός</i>. Ωστόσο, οι τ. αυτοί έχουν χρησιμοποιηθεί και για τον χαρακτηρισμό του [[εργάτη]], του χειρώνακτα (<b>πρβλ.</b> τα ερμηνεύματα του <b>Ησύχ.</b> <i>συργαστρος</i><br />[[ὑφορβός]], [[ἐργάτης]] και [[συργάστωρ]]<br />[[συοφορβός]]). Σε [[σχέση]] με τη σημ. αυτή έχει διατυπωθεί η [[άποψη]] ότι πρόκειται για, ξενικής προέλευσης, όνομα δούλου που χρησιμοποιήθηκε στην Ελληνική ως προσηγορικό (για την ξενική [[προέλευση]] τών τ. <b>πρβλ.</b> το [[ερμήνευμα]] του <b>Ησύχ.</b> [[συργάστωρ]]<br />[[ὄνομα]] βαρβαρικόν</i> [[καθώς]] και τους κοντινούς από μορφολογική [[άποψη]] τ. <i>Συργάστης</i>, <i>Συργάστειος</i>, που αποτελούν προσωνυμίες του [[Διός]] στην [[περιοχή]] της Βιθυνίας)].
}}
{{lsm
|lsmtext='''σύργαστρος:''' ὁ, κανονικά <i>[[συρόγαστρος]]</i> ([[σύρω]], [[γαστήρ]]), αυτός που σέρνει [[καταγής]] την [[κοιλιά]] του, που έρπει όπως το [[σκουλήκι]], σε Ανθ.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: meaning unclear (Alciphr.; [[varia lectio|v.l.]] dat. sg. <b class="b3">-ορι</b>), poet. des. of the snake (AP 15, 26 = Dosiad. Ara), so here understood as <b class="b3">την γαστέρα σύρων</b> [[trailing the belly]]. By EM, Phot. and H. (wo has [[συργάστωρ]]) as [[swineherd]] explained, to which in EM a. Phot. still = [[ἐργάτης]]; by H. called <b class="b3">ὄνομα βαρβαρικόν</b>.<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Radermacher Festschr. Kretschmer 160 ff. reminds of <b class="b3">Ζεὺς Συργάστης</b> in Bithynia and seeks the origin in a foreign slave-name, that was reinterpreted as appellative.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=σύρ-γαστρος, ὁ, [[σύρω]], [[γαστήρ]]<br />[[properly]] συρόγαστρος, [[trailing]] the [[belly]], as a [[worm]], Anth.
}}
{{FriskDe
|ftr='''σύργαστρος''': {súrgastros}<br />'''Meaning''': Bed. unklar (Alkiphr.; [[varia lectio|v.l.]] Dat. sg. -ορι), poet. Ben. der Schlange (''AP'' 15, 26 = Dosiad. ''Ara''), somit hier als τὴν γαστέρα σύρων [[den Bauch schleppend]] verstanden. Von ''EM'', Phot. und von H. (wo συργάστωρ) als [[Schweinehirt]] erklärt, wozu bei ''EM'' u. Phot. noch = [[ἐργάτης]]; von H. als [[ὄνομα]] βαρβαρικόν bezeichnet.<br />'''Etymology''': Radermacher Festschr. Kretschmer 160 ff. erinnert an [[Ζεύς|Ζεὺς]] Συργάστης in Bithynien und sucht den Ursprung in einem fremden Sklavennamen, der als Appellativum umgedeutet wäre.<br />'''Page''' 2,821
}}