View source for ὀρθόω

{{LSJ1
|Full diacritics=ὀρθόω
|Medium diacritics=ὀρθόω
|Low diacritics=ορθόω
|Capitals=ΟΡΘΟΩ
|Transliteration A=orthóō
|Transliteration B=orthoō
|Transliteration C=orthoo
|Beta Code=o)rqo/w
|Definition=<span class="sense"><span class="bld">A</span> [[set straight]], </span><span class="sense"><span class="bld">1</span> in height, [[set upright]], [[set up]] one fallen or lying down, [[raise up]], τὸν δ' αἶψ' ὤρθωσεν Ἀπόλλων <span class="bibl">Il.7.272</span>; χερσὶ λαβὼν ὤρθωσε <span class="bibl">23.695</span>, v. infr. <span class="bibl">11.1</span>; <b class="b3">ὀρθοῦν κάρα, πρόσωπον</b>, <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span> 198</span> (anap.), <span class="bibl"><span class="title">Alc.</span>388</span> (so in Med., οὔατα ὀρθώσασθαι <span class="bibl">Q.S.4.511</span>); of buildings, [[raise up]], [[rebuild]], <span class="bibl">E.<span class="title">Tr.</span>1161</span>; πολὺ τοῦ τείχους <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>4.8.10</span>: generally, [[build]], [[raise]], Ζηνὸς ὀρθῶσαι βρέτας τρόπαιον <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>1250</span>; ἔρυμα λίθοις καὶ ξύλοις <span class="bibl">Th.6.66</span>:—Pass., to [[be set upright]], <b class="b3">ἕζετο δ' ὀρθωθείς</b> he sat [[upright]], <span class="bibl">Il.2.42</span>, etc.; ὀρθωθεὶς δ' ἄρ' ἐπ' ἀγκῶνος <span class="bibl">10.80</span>; ὠρθοῦθ' ὁ τλήμων ὀρθὸς ἐξ ὀρθῶν δίφρων <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>742</span>; ὀρθούμενοι ἐξιέναι <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span> 8.8.10</span>, cf. <span class="bibl">1.3.10</span>; simply, [[rise from one's seat]], [[stand up]], <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>708</span>, <span class="bibl">S. <span class="title">Ph.</span>820</span>; [[rise up]], ὀρθωθεὶς εὐνῆθεν <span class="bibl">A.R.2.197</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> in direction, [[make straight]], τὰ διεστραμμένα τῶν ξύλων <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1109b7</span>, cf. <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>3.10.15</span>; ὀρθώσατ' ἐκτείνοντες ἄθλιον νέκυν <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>786</span> :—Pass., <b class="b3">ἢν τόδ' ὀρθωθῇ βέλος</b> if this dart [[go straight]], <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>1299</span>; παρὰ στάθμην . . ὀρθοῦται κανών <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span>474</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> metaph. (from signf. <span class="bibl">1.1</span>) [[raise up]], [[restore to health]] or [[happiness]], ἐκ κακῶν ἄνδρας ὀρθοῦσιν . . κειμένους <span class="bibl">Archil.56.2</span>; ψυχῆς τελεότης σκήνεος μοχθηρίην ὀρθοῖ <span class="bibl">Democr.187</span>; ὧδε ποιήσας ὀρθώσεις σεωυτόν <span class="bibl">Hdt.3.122</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>229</span> (lyr.), <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>394</span>, etc.; ὀ. βίον <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>39</span>; <b class="b3">ὀ. ὕμνον</b> [[raise]] it [[as a monument of glory]], <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>3.3</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">I.</span>1.46</span>; also, [[exalt]], [[honour]], [[Σικελίαν]], [[οἶκον]], <span class="bibl">Id.<span class="title">N.</span>1.15</span>, <span class="bibl"><span class="title">I.</span>6(5).65</span>; [[make famous]], <span class="bibl">Id.<span class="title">P.</span>4.60</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">La.</span>181a</span>; <b class="b3">ὀρθοῦν τὸν ὑπτιάζοντα λόγον</b> [[restore]] it [[to vigour]], <span class="bibl">Hermog.<span class="title">Id.</span>2.1</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> (from signf. <span class="bibl">1.2</span>) [[guide aright]], γνώμην <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1475</span> (lyr.); πόλλ' ἁμαρτὼν οὐδὲν ὤρθωσας φρενί <span class="bibl">Id.<span class="title">Supp.</span>915</span>; <b class="b3">ὀ. ἀγῶνας, ξυμφοράς</b>, [[bring]] them [[to a happy end]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Ch.</span>584</span>, <span class="bibl"><span class="title">Eu.</span>897</span>; τὰ . . πόλεος θεοὶ . . σείσαντες ὤρθωσαν πάλιν <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>163</span>; τύχη τέχνην ὤρθωσεν <span class="bibl">Men.<span class="title">Mon.</span>495</span>, cf. <span class="bibl">625</span> :—Pass., of actions or persons acting, [[succeed]], [[prosper]], ἢν ἡ διάβασις μὴ ὀρθωθῇ <span class="bibl">Hdt.1.208</span>; στρατηγὸς πλεῖστ' ἂν ὀρθοῖτο <span class="bibl">Th.3.30</span>, cf. <span class="bibl">42</span>; <b class="b3">ὀρθοῦνται τὰ πλείω</b> ib.<span class="bibl">37</span>; τὸ -ούμενον [[success]], <span class="bibl">Id.4.18</span>; of persons and places, to [[be safe]] and [[happy]], [[flourish]], <span class="bibl">S. <span class="title">Ant.</span>675</span>, <span class="bibl">Antipho 5.7</span>, <span class="bibl">Th.2.60</span>; of words and opinions, to [[be right]], [[be true]], οὕτως ὀρθοῖτ' ἂν ὁ λόγος <span class="bibl">Hdt.7.103</span>; ὀρθοῦσθαι γνώμην <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span> 247</span> (anap.); <b class="b3">ἐν ἀγγέλῳ γὰρ κρυπτὸς ὀρθοῦται λόγος</b> it lies with the messenger to [[set right]] a secret message, <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>773</span> ([[κυπτὸς]] [[varia lectio|v.l.]] ap. Sch.<span class="bibl">Il.15.207</span>, i. e. to [[straighten]] a crooked message). </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> Pass., ὀρθουμένων [[if all goes well]], <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>772</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> intr., [[use the nominative case]] (opp. [[πλαγιάζω]]), <span class="bibl">Hermog.<span class="title">Id.</span>1.3</span>,<span class="bibl">9</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0376.png Seite 376]] 1) grade in die Höhe richten, [[aufrichten]]; den Gefallenen, τὸν δ' αἶψ' ὤρθωσεν [[Ἀπόλλων]], Il. 7, 272; emporrichten, ὀρθωθεὶς δ' ἄρ' ἐπ' ἀγκῶνος, 10, 80; ἕζετο δ' ὀρθωθείς, 2, 42. 23, 235; übertr. ὕμνον, Pind. Ol. 3, 3; πολλάκι δ' ἐν κακοῖσιν τὸν ἀμήχανον ὀρθοῖ, Aesch. Spt. 211; οἶκον, Eum. 721; med. ὀρθοῦσθαι, sich aufrichten, erheben, 678; ὠρθοῦθ' ὁ [[τλήμων]] ὀρθὸς ἐξ ὀρθῶν δίφρων, Soph. El. 732; ὀρθοῦτε [[κάρα]], Eur. Hipp. 198; [[πρόσωπον]], Alc. 389; – übtr. aufrecht erhalten, zu Macht, Ansehen, Ehren bringen, Σικελίαν, Pind. N. 1, 15; ὀρθώσαντες οἶκον, I. 5, 61, vgl. P. 4, 60; [[αὐτοῦ]] ὀρθώσαις ἀρετάν, verherrlichend, I. 3, 56; τῷ γὰρ σέβοντι συμφορὰς ὀρθώσομεν, wir werden sein Geschick erhöhen, Aesch. Eum. 857; νομίζει θ' ἧμιν ὀρθῶσαι βίον, Soph. O. R. 39; <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[ὄλλυμι]], O. C. 395; von πίπτειν, 396; πόλιν, Ant. 167; vgl. μὴ Τροίαν ποτὲ πεσοῦσαν ὀρθώσειεν, Eur. Troad. 1161; ὀρθώσεις σεαυτόν, Her. 5, 222; ὀρθοῖ [[πᾶν]] τὸ [[σῶμα]], Plat. Tim. 90 b; τὴν πατρίδα, Lach. 181 b; ὀρθοῦσθαι, gradestehen, Xen. Cyr. 1, 3, 10; [[σῶμα]] ὀρθούμενον, im <span class="ggns">Gegensatz</span> von κυρτούμενον, Mem. 3, 10, 15; – einrichten, [[einsetzen]], ἀγῶνας, Aesch. Ch. 577; Ζηνὸς ὀρθῶσαι [[βρέτας]], Eur. Phoen. 1256; [[ἔρυμα]], errichten, Thuc. 6, 66. – 2) in gerade Richtung bringen, grade machen; οἱ τὰ διεστραμμένα ξύλα ὀρθοῦντες, Arist. eth. 2, 8; richtig machen, νῦν δ' ὤρθωσας στόματος γνώμην, du sprachst einen wahren Spruch, Aesch. Ag. 1454; οὐδὲν ὤρθωσας φρενί, Suppl. 893; pass., Eum. 742, ἐν ἀγγέλῳ γὰρ κρυπτὸς ὀρθοῦται [[λόγος]], ist richtig angebracht, Ch. 762; ἢν τόδ' ὀρθωθῇ [[βέλος]], Soph. Phil. 1283, wenn es grade geht, nicht fehlt; ὀρθοῦσθαι γνώμαν, Eur. Hipp. 247; οὕτω ὀρθοῖτ' ἂν ὁ [[λόγος]], so möchte die Rede richtig sein, Her. 7, 103; ὁ στρατηγὸς πλεῖστ' ἂν ὀρθοῖτο, Thuc. 3, 30, vgl. 3, 42. 6, 9; in späterer Prosa, wie [[κατορθόω]], [[πάλιν]] ὠρθώθη τὰ πράγματα, Pol. 29, 11, 12; ἁμαρτίαν, Arr. Cyn. 26, 4; – τὸ ὀρθούμενον, der glückliche Erfolg, Thuc. 4, 18; vgl. ἢν ἡ [[διάβασις]] μὴ ὀρθωθῇ, Her. 1, 208.
}}
{{bailly
|btext=-ῶ :<br /><i>ao.</i> ὤρθωσα;<br /><b>I.</b> [[diriger droit en l'air]] :<br /><b>1</b> dresser : [[κάρα]], la tête ; [[πρόσωπον]] EUR le visage ; <i>Pass.</i> se dresser;<br /><b>2</b> ériger : [[ἔρυμα]] THC un retranchement;<br /><b>3</b> [[relever]];<br /><b>II.</b> redresser ce qui est courbé <i>ou</i> ployé ; <i>fig.</i> redresser une erreur, rectifier une opinion;<br /><b>III. 1</b> diriger dans la droite voie : οἶκον EUR une maison ; βίον SOPH sa vie ; <i>Pass.</i> [[πόλις]] ὀρθουμένη THC une cité prospère ; τὸ ὀρθούμενον THC la bonne marche (des affaires), succès;<br /><b>2</b> être juste, vrai, fondé.<br />'''Étymologie:''' [[ὀρθός]].
}}
{{elru
|elrutext='''ὀρθόω:'''<br /><b class="num">1</b> [[поднимать]] (τινα Hom.; [[κάρα]], [[πρόσωπον]] Eur.): ἕζετο δ᾽ ὀρθωθείς Hom. (Агамемнон) поднялся (с постели) и сел; ὀρθωθεὶς ἐπ᾽ ἀγκῶνος Hom. приподнявшись на локте, опершись на локоть;<br /><b class="num">2</b> [[делать прямым]], [[выпрямлять]] (τὰ διεστραμμένα Arst.): ὀρθούμενος Xen. выпрямившись, держась прямо (ср. 5); ὀρθοῦσθαι Soph. держаться прямо, т. е. существовать; ὀρθοῦται [[κανών]] Soph. линейка пряма;<br /><b class="num">3</b> [[воздвигать]], [[сооружать]] ([[ἔρυμα]] λίθοις Thuc.; Ζηνὸς [[βρέτας]] Eur.): ὀ. ὕμνον Pind. сложить гимн;<br /><b class="num">4</b> [[направлять в цель]], [[давать нужное направление]]: ἢν τόδ᾽ ὀρθωθῇ [[βέλος]] Soph. если эта стрела попадет в цель; ὀ. πόλιν Soph. мудро править государством; ὀρθῶσαι βίον τινί Soph. сделать счастливой или спасти чью-л. жизнь; [[ὧδε]] ποιήσας, ὀρθώσεις μὲν σεωυτόν Her. сделав это, ты и себя осчастливишь; ὀ. ἀγῶνας Aesch. обеспечить успех в борьбе; ὀ. συμφοράς τινι Aesch. даровать счастье (успех) кому-л.;<br /><b class="num">5</b> pass. [[удаваться]], [[преуспевать]] (ἢν ἡ [[διάβασις]] μὴ ὀρθωθῇ Her.): [[πόλις]] ὀρθουμένη Thuc. процветающий город; τὸ ὀρθούμενον Thuc. удача, успех;<br /><b class="num">6</b> [[приводить в порядок]], [[восстанавливать]], [[исправлять]], [[улучшать]] ([[πάλιν]] τὰ πόλεως Soph.; οἶκον πατρῷον Eur.): [[νῦν]] δ᾽ ὤρθωσας στόματος γνώμην Aesch. теперь-то ты высказал правильную мысль; ὀρθοῦσθαι γνώμην Eur. опомниться, прийти в себя; οἱ ὀρθούμενοι Soph. соблюдающие порядок, дисциплинированные (ср. 2);<br /><b class="num">7</b> pass. [[быть правильным]], [[справедливым]]: [[οὕτω]] μὲν ὀρθοῖτ᾽ ἂν ὁ [[λόγος]] ὁ παρὰ [[σεῦ]] εἰρημένος Her. в таком случае было бы верно то, что ты сказал;<br /><b class="num">8</b> [[возвеличивать]], [[прославлять]] (Σικελίαν Pind.; [[ἄριστον]] [[ἀνδρῶν]] Plat.).
}}
{{ls
|lstext='''ὀρθόω''': μέλλ. -ώσω, ποιῶ τι ὀρθόν, πρβλ. κατορθόω: 1) ὀρθώνω τι πεσὸν ἢ κείμενον [[κάτω]], στήνω ὄρθιον, [[ἀνεγείρω]], σηκώνω, τὸν δ’ αἶψ’ ὤρθωσεν [[Ἀπόλλων]] Ἰλ. Η. 272· χερσὶ λαβὼν ὤρθωσε Ψ. 695· ἴδε κατωτ. ΙΙ. 1· ― ὀρθοῦν [[κάρα]], [[πρόσωπον]] Εὐρ. Ἱππ. 198, Ἄλκ. 388· καὶ ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, οὔατα ὀρθώσασθαι Κόϊντ. Σμ. 4. 511· ― ἐπὶ οἰκοδομῶν, [[ἀνεγείρω]], ἀνοικοδομῶ, Εὐρ. Τρῳ. 1161, κτλ.· ἢ [[καθόλου]], οἰκοδομῶ, [[κτίζω]], [[ἐγείρω]], [[ἱδρύω]], στήνω, Ζηνὸς [[βρέτας]] τροπαῖον ὁ αὐτ. ἐν Φοιν. 1250 [[ἔρυμα]] λίθοις καὶ ξύλοις Θουκ. 6. 66 πολὺ τοῦ τείχους Ξεν. Ἑλλ. 4. 8, 10· ― Παθ., σηκώνομαι, ἕζετο δ’ ὀρθωθεὶς Ἰλ. Β. 42, κλ.· ὀρθωθεὶς δ’ ἄρ’ ἐπ’ ἀγκῶνος Κ. 80· ὠρθοῦθ’ ὁ [[τλήμων]] ὀρθὸς ἐξ ὀρθῶν δίφρων Σοφ. Ἠλ. 742· ὀρθούμενοι ἐξιέναι Ξεν. Κύρ. 8. 8, 10, πρβλ. 1. 3, 10· [[ἁπλῶς]]. ἐγείρομαι ἐκ τῆς ἕδρας μου, ἀνίσταμαι, σηκώνομαι, Αἰσχύλ. Εὐμ. 708, Σοφ. Φιλ. 820, Ἠλ. 742. 2) ποιῶ τι εὐθύ, «[[ἰσάζω]]», τὰ διεστραμμένα τῶν ξύλων Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 2. 9, 5, πρβλ. Ξεν. Ἀπομν. 3. 10, 15. ― Παθ., ἢν τόδ’ ὀρθωθῇ [[βέλος]], ἂν τοῦτο τὸ [[βέλος]] διευθυνθῇ ὀρθῶς, Σοφ. Φιλ. 1299· ὀρθοῦται [[κανών]], [[εἶναι]] ὀρθὸς ὁ [[κανών]], ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 421. ΙΙ. μεταφορ. (ἐκ τῆς σημ. Ι) [[ἐγείρω]], [[ἐπαναφέρω]] εἰς ὑγείαν, ἀσφάλειαν, εὐτυχίαν, ἐκ κακῶν ὀρθοῦσιν … ἄνδρας κειμένους Ἀρχίλ. 51· ὧδε ποιήσας ὀρθώσεις σεαυτὸν Ἡρόδ. 3. 122, πρβλ. Αἰσχύλ. Θηβ. 229, Σοφ. Ο. Κ. 394, Ἀντ. 167, κλ.· ὀρθ. βίον ὁ αὐτ. ἐν Ο. Τ. 39· ὀρθ. ὕμνον, [[ἐγείρω]] αὐτὸν ὡς δόξης [[μνημεῖον]], Πινδ. Ο. 3. 5, πρβλ. Ι. 1. 63· ― [[ὡσαύτως]], ὑψῶ, τιμῶ, [[δοξάζω]], Σικελίαν, οἶκον ὁ αὐτ. ἐν Ν. 1. 21, Ι. 6 (6). 95· ποιῶ, καθιστῶ ἔνδοξον, περίφημον, ὁ αὐτ. ἐν Π. 4. 106· πρβλ. Πλάτ. Λάχ. 181Α. 2) (ἐκ τῆς σημασ. 2) ὁδηγῶ ὀρθῶς, γνώμην Αἰσχύλ. Ἀγ. 1475· πόλλ’ ἁμαρτὼν οὐδὲν ὤρθωσας φρενὶ ὁ αὐτ. ἐν Ἱκ. 915· ὀρθ. ἀγῶνας, ξυμφοράς, [[φέρω]] αὐτὰ εἰς εὐτυχὲς [[τέλος]], ὁ αὐτ. ἐν Χο. 584, Εὐμ. 897· ὀ. βίον Σοφ. Ο. Τ. 39· τὰ … πόλεος θεοὶ ... σείσαντες ὤρθωσαν [[πάλιν]] ὁ αὐτ. ἐν Ἀντ. 163· [[τύχη]] τέχνην ὤρθωσεν Μενάνδρου Μονόστ. 495, πρβλ. 625. ― Παθ., ἐπὶ ἐνεργειῶν ἢ ἐπὶ ἐνεργούντων προσώπων, [[ἐπιτυγχάνω]], εὐτυχῶ, ἢν ἡ διάβασις μὴ ὀρθωθῇ Ἡρόδ. 1. 208· ὁ στρατηγὸς πλεῖστ’ ἅν ὀρθοῖτο Θουκ. 3. 30, πρβλ. 42· ὀρθοῦνται τὰ [[πλείω]] [[αὐτόθι]] 37· τὸ ὀρθούμενον, [[ἐπιτυχία]], ὁ αὐτ. 4. 18· ― ἐπὶ προσώπων καὶ τόπων, εἶμαι ἀσφαλὴς καὶ [[εὐτυχής]], [[ἀκμάζω]], Σοφ. Ἀντ. 675, Ἀντιφῶν 130. 7, Θουκ. 2. 60· ― ἐπὶ λόγων καὶ γνωμῶν, εἶμαι [[ὀρθός]], [[ἀληθής]], [[οὕτως]] ὀρθοῖτ’ ἂν ὁ [[λόγος]] Ἡρόδ. 7. 103· ὀρθοῦσθαι γνώμην Εὐρ. Ἱππ. 247· ἐν ἀγγέλῳ γὰρ κρυπτὸς ὀρθοῦται [[λόγος]], μυστικὸς [[λόγος]] ὀρθῶς πέμπεται, μόνον δι’ ἀγγέλου, οὐχὶ δι’ ἐπιστολῆς Αἰσχύλ. Χο. 773. 3) ἐν τῷ παθ. [[ὡσαύτως]], εἶμαι [[δίκαιος]], φέρομαι δικαίως, ὁ αὐτ. ἐν Εὐμ. 708, 772.
}}
{{Autenrieth
|auten=aor. ὤρθωσε, [[pass]]. aor. [[part]]. ὀρθωθείς: [[raise]] up [[straight]], [[pass]]., [[rise]] up. (Il.)
}}
{{Slater
|sltr=[[ὀρθόω]] (fut. ὀρθώσειν: aor. ὤρθωσεν; ὀρθώσαις, -αντες; ὀρθῶσαι: aor. [[pass]]. ὀρθωθεῖσα.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[raise]] up met. [[εὔχομαι]], Θήρωνος Ὀλυμπιονίκαν ὕμνον ὀρθώσαις (O. 3.3) κούφα [[δόσις]] ἀνδρὶ σοφῷ ἀντὶ μόχθων παντοδαπῶν [[ἔπος]] εἰπόντ' ἀγαθὸν ξυνὸν ὀρθῶσαι [[καλόν]] (I. 1.46) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> exalt σὲ δ' ἐν [[τούτῳ]] λόγῳ χρησμὸς ὤρθωσεν μελίσσας Δελφίδος αὐτομάτῳ κελάδῳ (P. 4.60) [[Ὅμηρος]] ὃς [[αὐτοῦ]] πᾶσαν ὀρθώσαις ἀρετὰν κατὰ ῥάβδον ἔφρασεν θεσπεσίων ἐπέων (I. 4.38) [[τόν]] τε Θεμιστίου ὀρθώσαντες οἶκον τάνδε πόλιν θεοφιλῆ ναίοισι (I. 6.65) c. pr. adj. Σικελίαν πίειραν ὀρθώσειν κορυφαῖς [[πολίων]] ἀφνεαῖς (N. 1.15) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> [[make]] [[secure]] of cities. καὶ [[νῦν]] ἐν Ἄρει μαρτυρήσαι κεν [[πόλις]] Αἴαντος ὀρθωθεῖσα ναύταις (ὑπαινίττεται δὲ τὴν περὶ Σαλαμῖνα ναυμαχίαν [[τῶν]] Ἑλληνῶν, ἧς [[ἔλαβον]] τὰ [[ἀριστεῖα]] οἱ Αἰγινῆται Σ.) (I. 5.48)
}}
{{lsm
|lsmtext='''ὀρθόω:''' ([[ὀρθός]]), μέλ. <i>-ώσω</i>, [[σηκώνω]] σε όρθια [[στάση]]·<br /><b class="num">I.</b> λέγεται για ύψος, [[στήνω]] [[κάτι]] όρθιο, [[ανασηκώνω]] [[κάτι]] που έχει πέσει ή βρίσκεται [[κάτω]], [[ανορθώνω]], σε Ομήρ. Ιλ.· ὀρθοῦν [[κάρα]], [[πρόσωπον]], σε Ευρ.· λέγεται για κτίρια, [[ανεγείρω]], [[ανοικοδομώ]], ή, γενικά, [[εγείρω]], [[χτίζω]], σε Ευρ., Θουκ. — Παθ., σηκώνομαι, σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· ή, [[απλώς]], σηκώνομαι από το κάθισμά μου, σηκώνομαι όρθιος, σε Αισχύλ., Σοφ.<br /><b class="num">II.</b> λέγεται για [[γραμμή]], [[διεύθυνση]], [[ισιώνω]], σε Αριστ. — Παθ., ἢν τόδ' ὀρθωθῇ [[βέλος]], αν αυτό το [[βέλος]] κατευθυνθεί σε [[ευθεία]] [[γραμμή]], σε Σοφ.<br /><b class="num">III. 1.</b> μεταφ., (από σημ. I), [[ανορθώνω]], [[επαναφέρω]] στην [[υγεία]], την [[ασφάλεια]], την [[ευημερία]], σε Ηρόδ., Αισχύλ. κ.λπ.· επίσης, [[εκθειάζω]], [[αποδίδω]] τιμές, σε Πίνδ.<br /><b class="num">2.</b> (από σημ. II), [[καθοδηγώ]] σωστά, σε Αισχύλ.· <i>ὀρθῶἀγῶνας</i>, [[οδηγώ]] σε αίσια [[έκβαση]], στον ίδ.· <i>ὀρθῶ βίον</i>, σε Σοφ. — Παθ., [[επιτυγχάνω]], [[ευημερώ]], σε Ηρόδ., Σοφ. κ.λπ.· <i>τὸ ὀρθούμενον</i>, [[επιτυχία]], [[κατόρθωμα]], σε Θουκ.· λέγεται για [[λόγια]] και γνώμες, είμαι [[σωστός]], [[αληθής]], σε Ηρόδ., Ευρ.· ἐν ἀγγέλῳ κρυπτὸς ὀρθοῦται [[λόγος]], κάποιο [[μυστικό]] [[άγγελμα]] στάλθηκε σωστά από αγγελιοφόρο, όχι μέσω επιστολής, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">3.</b> στην Παθ. επίσης, είμαι [[έντιμος]], [[συμπεριφέρομαι]] δίκαια, στον ίδ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[ὀρθός]]<br />to set [[straight]]:<br /><b class="num">I.</b> in [[height]], to set [[upright]], set up one [[fallen]] or [[lying]] [[down]], [[raise]] up, Il.; ὀρθοῦν [[κάρα]], [[πρόσωπον]] Eur.:—of buildings, to [[raise]] up, [[rebuild]], or, [[generally]], to [[erect]], [[build]] up, Eur., Thuc.:—Pass. to be set [[upright]], Il., etc.: [[simply]] to [[rise]] from one's [[seat]], [[stand]] up, Aesch., Soph.<br /><b class="num">II.</b> in [[line]], to make [[straight]], Arist.:— Pass., ἢν τόδ' ὀρθωθῆι [[βέλος]] if [[this]] [[dart]] go [[straight]], Soph.<br /><b class="num">III.</b> metaph. (from signf. I) to [[raise]] up, [[restore]] to [[health]], [[safety]], [[happiness]], Hdt., Aesch., etc.:—also to exalt, [[honour]], Pind.<br /><b class="num">2.</b> (from signf. II) to [[guide]] [[aright]], Aesch.; ὀρθ. ἀγῶνας to [[bring]] to a [[happy]] end, Aesch.; ὀ. βίον Soph.:—Pass. to [[succeed]], [[prosper]], Hdt., Soph., etc.; τὸ ὀρθούμενον [[success]], Thuc.:—of words and opinions, to be [[right]], true, Hdt., Eur.; ἐν ἀγγέλωι κρυπτὸς ὀρθοῦται [[λόγος]] a [[secret]] [[message]] is [[rightly]] sent by [[messenger]], not by [[letter]], Aesch.<br /><b class="num">3.</b> in Pass. also, to be [[upright]], [[deal]] [[justly]], Aesch.
}}