View source for ἴτυς

{{LSJ1
|Full diacritics=ἴτῠς
|Medium diacritics=ἴτυς
|Low diacritics=ίτυς
|Capitals=ΙΤΥΣ
|Transliteration A=ítys
|Transliteration B=itys
|Transliteration C=itys
|Beta Code=i)/tus
|Definition=[<b class="b3">ῐ], υος, ἡ</b>, in Hom. (only in Il.) always of the [[felloe]] of a wheel, ὄφρα ἴτυν κάμψῃ <span class="bibl">Il.4.486</span> (made of poplar), cf. <span class="bibl">5.724</span>, <span class="bibl"><span class="title">PMasp.</span>303.14</span> (vi A.D.); [[outer edge]] or [[rim]] of a shield, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Sc.</span>314</span>, <span class="bibl">Hdt.7.89</span>: hence, [[the round shield]] itself, <span class="bibl">Tyrt.15.3</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span>210</span> (lyr.), <span class="bibl"><span class="title">Tr.</span>1197</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>4.7.12</span>; <b class="b3">ἴ. βλεφάρων</b> [[arch]] of the eyebrows, <span class="title">Anacreont.</span>15.17; <b class="b3">ἀγκίστρων ἴ</b>. <span class="title">AP</span>6.28 (Jul.), cf. <span class="bibl">Opp.<span class="title">H.</span>5.138</span>; <b class="b3">ἴ. τῆς πλευρᾶς</b> [[border]] of rib, Gal.2.681; [[rim]] of joint-socket, <span class="bibl">Id.<span class="title">UP</span>2.17</span>; [[guard]] of trepan, Id.10.448. (Aeol. ϝίτυς Ter.Maur.658.)
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1274.png Seite 1274]] υος, ἡ (ἰέναι, vgl. auch [[ἰτέα]]), die Rundung, der Umkreis; bei Hom. der Kreis des Rades, die Felgen, Il. 4, 486. 5, 724; der Schildrand, Hes. Sc. 314; ἀσπίδας [[ἴτυς]] οὐκ ἐχούσας Her. 7, 89; geradezu der Schild, γοργωπὸν πάλλουσαν ἴτυν Eur. Ion 210; Troad. 1197; so auch Xen. An. 4, 7, 12 u. Mnasale. 3 (VI, 264). Bei Anacr. 15, 17, [[ἴτυς]] κελαινὴ βλεφάρων, der Bogen, die Wölbung der Augenbrauen.
}}
{{bailly
|btext=υος (ἡ) :<br /><b>1</b> [[jantes formant le cercle d'une roue]], [[cercle de roue]];<br /><b>2</b> [[bord d'un bouclier]] ; bouclier.<br />'''Étymologie:''' cf. [[ἰτέη]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἴτῠς:''' υος (ῐ) ἡ<br /><b class="num">1</b> [[круг]], [[окружность]], [[обод]], Hes.: ἴτυν κάμψαι Hom. согнуть колесом; ἀσπίδες [[ἴτυς]] οὒκ ἔχουσαι Her. щиты без (металлических) ободьев; ἐπιλαμβάνεσθαί τινος τῆς ἴτυος Xen. хватать кого-л. за край щита;<br /><b class="num">2</b> [[щит]]: γοργωπὸς ἴ. Eur. щит со страшным ликом (Медузы);<br /><b class="num">3</b> [[дуга]], [[изгиб]] (βλεφάρων Anacr.; ἀγκίστρων Anth.).
}}
{{ls
|lstext='''ἴτυς''': ἴδε ἐν τέλ., υος, ἡ, ὡς τὸ [[ἄντυξ]], [[κύκλος]] ἢ περιθώριον κατεσκευασμένον ἐξ ἰτέας (πρβλ. [[ἰτέα]]) ἐν χρήσει παρ᾿ Ὁμ. (μόνον ἐν τῇ Ἰλ.) ἀείποτε ἐπὶ τοῦ κύκλου ἢ τῆς περιφερείας τροχοῦ, [[ὄφρα]] ἴτυν κάμψῃ, «ἴτυν, ἁψῖδα· λέγει δὲ τὴν περιφέρειαν τοῦ τροχοῦ» (Σχόλ.) Τὰ τέσσαρα τεμάχια τὰ ἀποτελοῦντα τὸν κύκλον τοῦ τροχοῦ καὶ νῦν λέγονται ἁψῖδες, Ἰλ. Δ. 486, πρβλ. Ε. 724· ― ἡ ἐξωτάτη [[ἄκρα]] ἢ [[περιφέρεια]] τῆς ἀσπίδος, Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 314, Ἡρόδ 7. 89· ἢ αὐτὴ ἡ στρογγύλη [[ἀσπίς]], Τυρταῖος 11, Εὐρ. Ἴων 210, Τρῳ 1197, πρβλ. Ξεν. Ἀν. 4. 7. 12· ― [[ἴτυς]] βλεφάρων, τὸ τοξοειδὲς καμπύλον τῶν ὀφρύων, Ἀνακρεόντ. 15. 17· ἀγκίστρων ἴτ. Ἀνθ. Π. 628, πρβλ. Ὀππ. Ἀλ. 5. 138· ἴτ. τῆς πλευρᾶς, [[πλευρά]], Γαλην. τ. 2. σ. 681. 9. ῐτῠς Ἰλ. ἔνθ᾽ ἀνωτ. ἀλλὰ ῑτέαι Φ. 350..
}}
{{Autenrieth
|auten=(ϝίτυς): [[felloe]] of a [[wheel]]. (Il.)
}}
{{grml
|mltxt=-υος, η (Α [[ἴτυς]])<br /><b>1.</b> η [[στεφάνη]], η [[περιφέρεια]] ή το [[χείλος]] αντικειμένων με κυκλικό ή καμπυλωτό [[σχήμα]], η [[άντυξ]]<br /><b>2.</b> το καμπύλο εσωτερικό θόλου ή αψίδας<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> στρογγυλή [[ασπίδα]]<br /><b>2.</b> <b>(ειδ.)</b> [[προφυλακτήρας]] του τρυπάνου<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ἴτυς]] βλεφάρων» — το καμπύλο, το [[κύρτωμα]] τών βλεφάρων<br />β) «[[ἴτυς]] πλευρών» — η [[πλευρά]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>Fί</i>-<i>τυς</i>, που ανάγεται στη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] <i>wi</i>- της ΙΕ ρίζας <i>wei</i>- «[[στρέφω]], [[κάμπτω]]» ([[πρβλ]]. [[ιτέα]]) και συνδέεται με λατ. <i>vi</i><i>ē</i><i>re</i> «[[στρέφω]]», αρχ. ινδ. <i>vyayati</i> «στρέφει», λιθουαν. <i>veju</i> «[[στρέφω]]». Η λ. εμφανίζει κατάλ. -<i>τυς</i> (<span style="color: red;"><</span> -<i>tu</i>- ή -<i>tw</i>-) που μαρτυρείται και σε αρχ. πρωσ. <i>witway</i> «[[ιτιά]]», αρχ. σλαβ. <i>vĕtvĭ</i> «[[κλαδί]]». Η λατ. λ. <i>vitus</i> «[[ίτυς]]» αντιστοιχεί ακριβώς [[προς]] τον τ. [[ἴτυς]], [[αλλά]] [[είναι]] πιθ. να αποτελεί [[δάνειο]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἴτῠς:''' [ῐ], -υος, ἡ, [[κύκλος]] κατασκευασμένος από [[ιτιά]] (πρβλ. [[ἰτέα]]), λέγεται για την [[περιφέρεια]] ενός τροχού, σε Ομήρ. Ιλ.· εξωτερικό [[μέρος]] ή [[περιφέρεια]] ασπίδας, σε Ησίοδ., Ηρόδ.· κυκλική, στρογγυλή [[ασπίδα]], σε Ευρ., Ξεν.
}}
{{etym
|etymtx=-υος<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: [[felloe]], [[rim of a shield]], also metaph., [[shield]] (Il.).<br />Derivatives: No deriv.<br />Origin: IE [Indo-European] [1120] <b class="b2">*uei-</b> [[bow]], [[bend]]<br />Etymology: Aeol. [[Ϝίτυς]] (gramm.; cf. also Chantraine Gramm. hom. 1, 144) proves connection with [[ἰτέα]], [[οἶσος]], [[ἶρις]], so prop. [[bowing]] (from where first [[willow]]?) as <b class="b3">τυ-</b>deriv. of a verb [[bow]], [[twist]] in Lat. [[viēre]] [[bind]], [[twist]], Skt. <b class="b2">vyáyati</b> [[wind]], [[wrap]], [[envelop]], ptc. <b class="b2">vītá-</b> (cf. <b class="b3">Ϝῖ-ρις</b>, <b class="b3">Ϝι-τέα</b>), Lith. <b class="b2">vejù</b>, <b class="b2">výti</b>, ptc. <b class="b2">výtas</b> (= Skt. <b class="b2">vītá-</b>), Slav., e. g. Russ. <b class="b2">vjú</b>, <b class="b2">vítь</b> [[turn]], [[wind]]. With [[Ϝίτυς]] agrees exactly Lat. [[vitus]] [[felloe]] (with [[vitūtus]] [[provided with a felloe]] (concluded from [[βιτωτός]] Ed. Diocl.), but rather as a loan (W.-Hofmann s. v.). Also elsewhere there are traces of [[tu-]]derivv. both in Greek and in Balto-Slavic: [[ἰτέα]], [[οἶσος]]; OPr. [[witwan]] [[willow]], OCS <b class="b2">větvь</b>, Russ. <b class="b2">vítvina</b> [[twig]], [[rod]]; direct connection with [[ἴτυς]] is however doubtful, cf. Porzig Satzinhalte 340. - Further cognates (e. g. Lat. [[vītis]], OHG [[wīda]] [[willow]], Lat. [[vīmen]]) W.-Hofmann s. [[vīeō]], Vasmer Russ. et. Wb. s. [[vetvь]] und <b class="b2">vítvina</b>.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=ἴ¯τῠς, υος, ἡ,<br />a [[circle]] made of [[willow]] (cf. ἰτέἀ; of the [[felloe]] of a [[wheel]], Il.:— the [[edge]] or rim of a [[shield]], Hes., Hdt.; the [[round]] [[shield]] itself, Eur., Xen.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἴτυς''': -υος<br />{ítus}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Radfelge]], [[Schildrand]], auch übertr., [[Schild]] (ep. ion. seit Il.).<br />'''Derivative''': Keine Ableitungen.<br />'''Etymology''' : Äol. ϝίτυς (Gramm.; vgl. auch Chantraine Gramm. hom. 1, 144) erweist Zusammenhang mit [[ἰτέα]], [[οἶσος]], [[ἶρις]] (s. auch ἴς), somit eig. [[Biegung]] (woraus zunächst [[Weide]]?) als τυ-Ableitung eines Verbs [[biegen]], [[flechten]] in lat. ''viēre'' [[binden]], [[flechten]], aind. ''vyáyati'' [[winden]], [[wickeln]], [[hüllen]], Ptz. ''vītá''- (vgl. ϝῖρις, ϝι-τέα), lit. ''vejù'', ''výti'', Ptz. ''výtas'' (= aind. ''vītá''-), slav., z. B. russ. ''vjú'', ''vítь'' [[drehen]], [[winden]]. Zu ϝίτυς stimmt genau lat. ''vitus'' [[Radfelge]], wozu ''vitūtus'' [[mit einer Felge versehen]] (aus βιτωτός ''Ed''. ''Diocl''. zu entnehmen), aber wahrscheinlich als Entlehnung (W.-Hofmann s. v.). Auch sonst sind Spuren von ''tu''-Ableitungen sowohl im Griechischen wie im Baltoslavischen vorhanden: [[ἰτέα]], [[οἶσος]]; apr. ''witwan'' [[Weide]], aksl. ''větvь'', russ. ''vítvina'' [[Zweig]], [[Rute]]; direkte Beziehung zu [[ἴτυς]] ist indessen zweifelhaft, vgl. Porzig Satzinhalte 340. — Weitere Verwandte (z. B. lat. ''vītis'', ahd. ''wīda'' ‘''Weide''’, lat. ''vīmen'') m. Lit. bei Bq, WP. 1, 223ff., W.-Hofmann s. ''vīeō'', Vasmer Russ. et. Wb. s. ''vetvь'' und ''vítvina''.<br />'''Page''' 1,743-744<br />-υος<br />{Ítus}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': Sohn des Tereus und der Prokne, die in eine Nachtigall verwandelt wurde (A., S., Ar.); aus dem Ruf der Nachtigall entstanden, vgl. S. ''El''. 148 (lyr.): ἅ Ἴτυν αἰὲν Ἴτυν ὀλοφύρεται (zur Länge des υ vgl. Schulze Kl. Schr. 401); auch als Adj. in unklarer Bed. (metr. Inschr. aus Kappadokien; vgl. Ryba Rev. de phil. 57, 113ff. und [[ἴτυλος]] unten).<br />'''Derivative''': Daneben mit suffixaler Erweiterung [[Ἴτυλος]] Sohn des Zethos und der Aëdon (τ 522; danach H. = [[μόνος]], [[ὀρφανός]], [[νέος]], [[ἁπαλός]]; Pherekyd. 124 J.); auch Ἰτυμονεύς (Λ 672, A. R.)?;<br />'''Etymology''' : zur Bildung Boßhardt Die Nom. auf -ευς 97, Fraenkel Nom. ag. 1, 105 A. 1. Von [[Ἴτυς]] wohl auch [[ἴτυξ]] N. eines Vogels (Phot., Suid.); vgl. [[ὄρτυξ]], [[ἴυγξ]] usw.<br />'''Page''' 1,744
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[shield made of osier]], [[wicker shield]]
}}
{{mantoulidis
|mantxt=-υος ἤ (=κύκ λος φτιαγμένος ἀπό ἰτιά, [[κύκλος]] τροχοῦ, στρόγγυλη ἀσπίδα). Ἀβέβαιη ἡ [[ἐτυμολογία]] του.
}}