View source for ἄρσην

{{LSJ1
|Full diacritics=ἄρσην
|Medium diacritics=ἄρσην
|Low diacritics=άρσην
|Capitals=ΑΡΣΗΝ
|Transliteration A=ársēn
|Transliteration B=arsēn
|Transliteration C=arsin
|Beta Code=a)/rshn
|Definition=ὁ, ἡ, [[ἄρσεν]], τό, gen. [[ἄρσενος]], Ep., Ion., and Trag.: Att. ἄρρην ''IG''2.678B55, Pl.''Smp.''191c, etc.: Aeol., Cret., Epid., and Hdt. ἔρσην, [[quod vide|q.v.]]; <b class="b3">ἀρσ-</b> prevails in [[LXX]] and<br><span class="bld">A</span> [[NT]], <b class="b3">ἀρρ-</b> is more common in Pap. (exc. Pap. Mag.): nom. ἄρσης ''IG''5(1).364.10 (Lacon.), ''POxy.''465.147 (ii A. D.):—[[male]], μήτε τις οὖν θήλεια θεὸς . . μήτε τις ἄρσην Il.8.7; βοῦν . . ἄρσενα 7.315; ἄρσενες ἵπποι 23.377, etc.; ἄρσην σπορά E.''Tr.''503; νηδύς Id.''Ba.''527 (lyr.) (of the birth of Bacchus); γονή Hp.''Genit.''7: [[ἄρσην]], ὁ, or [[ἄρσεν]], τό, the [[male]], A.''Ag.''861, ''Supp.'' 393 (lyr.), Pl.''Lg.''665c, ''Smp.''191c, etc.; Ἀπόλλωνι . . θῆλυ καὶ ἄρσεν . . προσέρδειν ''IG''12(8).358 (Thasos, v B. C.); [[οἱ ἄρσενες]] = [[the male sex]], Th.2.45; τὸ ἄρσεν A.''Eu.''737.<br><span class="bld">2</span> [[masculine]], Id.''Supp.''951; φρένες E.''Or.''1204: metaph., [[mighty]], κτύπος ἄρσην πόντου S.''Ph.'' 1455 (lyr.); Ἀχέροντος ἄρσενας χοάς Id.''Fr.''480.3; ἄρσην βοή Ar.''Th.'' 125 (lyr.); ἄ. φθόγγοι Aristid.Quint.2.12; of plants, [[robust]], [[coarse]], opp. [[θῆλυς]] ([[tender]], [[delicate]]), Thphr.''HP''3.9.3, cf. 2.2.6, Dsc.3.1, al., S.''Tr.''1196.<br><span class="bld">3</span> of gender of nouns, [[masculine]], ὀνόματα Ar.''Nu.'' 682.<br><span class="bld">4</span> of sex in plants, ἀπὸ τοῦ ἄρρενος τοῖς θήλεσι βοήθεια Thphr. ''HP''2.8.4:—but also, [[coarse]], [[tough]], [[γογγυλίς]] ib.7.4.3, cf.3.9.3: Comp. form ἀρρέντερος (cf. [[θηλύτερος]]), [[κὰ τὠρρέντερον γένος]] = [[in the male line]], ''IG''5(2).262.21(Mantinea, v B. C.).<br><span class="bld">5</span> Adv. [[ἀρρένως]] Diog. ap. Stob. 4.44.71. (Occurs without <b class="b3">ϝ-</b> on Cret. Inscrr. which preserve <b class="b3">ϝ-</b>; cf. Skt. ṛṣabhás 'bull', Avest. aršan- 'man'.)
}}
{{DGE
|dgtxt=ἄρσεν<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> át. [[ἄρρην]] Pl.<i>Smp</i>.191c; jón. ἔρσην Hdt.1.193; [[ἄρσης]] <i>IG</i> 5(1).364.10 (Laconia), <i>PAmst</i>.41.46 (I a.C.), Anon.Astr. en <i>POxy</i>.465.147; [[ἄρρης]] <i>PMag</i>.4.361; [[γάρρης]] Hsch.<br /><b class="num">I</b> gener. de pers. y anim.<br /><b class="num">1</b> como adj. [[de sexo masculino]], [[macho]] μήτε τις οὖν θήλεια θεὸς ... μήτε τις [[ἄρσην]] <i>Il</i>.8.7, βοῦν ... ἄρσενα <i>Il</i>.7.315, cf. Hes.<i>Op</i>.437, ἵππος <i>Il</i>.23.377, <i>PCair.Isidor</i>.83.5 (III d.C.), κάμηλος <i>BGU</i> 2112.2 (I d.C.), ὄνος <i>PSarap</i>.3.5, 11 (II d.C.), <i>PCair.Isidor</i>.84.8 (III d.C.), παιδίον Ar.<i>Ec</i>.549, <i>PAmst</i>.l.c., καί μοι τέκν' ἐγένοντο δύ' ἄρσενα Call.<i>Epigr</i>.40.5, τὸ ἄρρεν γένος Ph.1.69, cf. Anon.Astr. en <i>POxy</i>.l.c., tb. de plantas ἄ. φοίνιξ palmera macho</i> Nonn.<i>D</i>.42.309<br /><b class="num">•</b>[[perteneciente al varón]] σπορά E.<i>Tr</i>.503, νηδύς E.<i>Ba</i>.527<br /><b class="num">•</b>de los números impares según los pitagóricos, Plu.2.288c, cf. 264a.<br /><b class="num">2</b> como subst. ὁ [[ἄρσην]] [[el varón]] πάντες θήλειαί τε καὶ ἄρσενες todos, hembras y varones</i> Hes.<i>Th</i>.667, ὁ [[ἄρσην]] A.<i>A</i>.861, κράτος ἀρσένων A.<i>Supp</i>.393, εἴη δὲ νίκη καὶ κράτη τοῖς ἄρσεσιν A.<i>Supp</i>.951, ἐρημωθέντος [[ἄρσενος]] θρόνου estando el trono sin varón</i> A.<i>A</i>.260, διὰ τοῦ ἄρρενος ἐν τῷ θήλει Pl.<i>Smp</i>.191c, θῆλύν τε καὶ ἄρρενα Pl.<i>Lg</i>.665c, ἐν τοῖς ἄρσεσι entre los varones</i> Th.2.45, πυροὶ [[ἄρσενος]] fuegos (del amor) por un hombre</i>, <i>AP</i> 12.17, cf. Thphr.<i>HP</i> 2.8.4, Hdt.1.193, οὐδεὶς [[ἄρσης]] <i>IG</i> 5(1).364.10 (Laconia), τῶν ἀρρένων ἡ [[δόξα]] Amph.<i>Seleuc</i>.91, ἄρρενες θηλυδρίαι varones afeminados</i> Amph.<i>Seleuc</i>.93<br /><b class="num">•</b>τὸ ἄρσεν [[el sexo masculino]], [[el hombre]] τὸ δ' ἄρσεν αἰνῶ admiro lo [[varonil]]</i> A.<i>Eu</i>.737, τῆς δούλης τεκούσης ἄρρεν Ar.<i>Th</i>.564, τὸ ἄρρεν Arist.<i>Mu</i>.396<sup>b</sup>9, cf. Dsc.3.1, Thphr.<i>HP</i> 3.93, Ἀπόλλωνι ... θῆλυ καὶ ἄρσεν ... προσέδɛ̄ν <i>IG</i> 12(8).358 (Tasos V a.C.), ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς los hizo hombre y mujer</i> [[LXX]] <i>Ge</i>.1.27.<br /><b class="num">II</b> fig.<br /><b class="num">1</b> [[viril]], [[varonil]] ἄ. φρένες de una mujer, E.<i>Or</i>.1204, irón., de un coro de [[Agatón]] [[βοή]] Ar.<i>Th</i>.125, de los sonidos graves en op. a los agudos, Phld.<i>Mus</i>.4.23.32, Aristid.Quint.77.19.<br /><b class="num">2</b> [[fuerte]], [[vigoroso]] [[ἔλαιον]] S.<i>Tr</i>.1196, cf. Call.<i>Lau.Pall</i>.29, ταῦροι Babr.52.1<br /><b class="num">•</b>[[violento]], [[impetuoso]] πῦρ <i>AP</i> 9.77 (Antip.Thess.), [[κτύπος]] [[ἄρσην]] πόντου S.<i>Ph</i>.1455, ἄρσενας χοὰς Ἀχέροντος S.<i>Fr</i>.523.2.<br /><b class="num">III</b> gram. [[del género masculino]] ὀνόματα Ar.<i>Nu</i>.682, cf. 671.<br /><b class="num">• Etimología:</b> N. genérico del ‘[[macho]]’. La var. ἔρσην es idéntica a av. <i>aršan</i> ‘[[macho]]’, cf. tb. ai. <i>r̥ṣa-bhá</i> ‘[[toro]]’ c. grado ø. Dud. identificación c. ai. <i>vrṣabhá</i>-.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0361.png Seite 361]] ion. u. altatt. = [[ἄῤῥην]].
}}
{{bailly
|btext=v. [[ἄρρην]].
}}
{{Autenrieth
|auten=ενος: [[male]].
}}
{{grml
|mltxt=<b>βλ.</b> [[άρρην]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αρχαίος όρος, που χρησιμοποιήθηκε για τη [[δήλωση]] του αρσενικού γένους. Ο τ. απαντά ήδη από την αρχαία [[εποχή]] και στην επιστημονική [[ορολογία]] ([[γραμματική]], βοτανική) για να δηλώσει αντιστοίχως το αρσ. [[γένος]] των ονομάτων και των [[φυτών]]. Ετυμολογικά ο τ. [[άρσην]], -<i>ενός</i> ανάγεται στη [[ρίζα]] <i>ers</i>-, της οποίας αποτελεί τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] (<i>rs</i>-), που απαντά [[επίσης]] στο αρχ. ινδ. <i>ŗsα</i>-<i>bhά</i> - «[[ταύρος]]». Απίθανη θεωρείται η [[σύνδεση]] με το αρχ. ινδ. <i>άrsαti</i> «κινούμαι ζωηρά, [[τρέχω]]». Τέλος, ο [[συσχετισμός]] του τ. [[άρσην]] με την [[οικογένεια]] λέξεων που ανάγεται στη [[ρίζα]] <i>vers</i>- «[[βροχή]], [[δροσιά]]» ([[πρβλ]]. [[έρση]], λατ. <i>verres</i>, αβεστ. <i>var∂šni</i>-, αρχ. ινδ. <i>vŗsαbhά</i>-) δεν θεωρείται [[αποδεκτός]]. Ο αττ. τ. [[άρρην]] προήλθε από το [[άρσην]] με [[αφομοίωση]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[αρσενικός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> [[αρσενοκοίτης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αρσενογενής]], [[αρσενόθηλυς]], [[αρσενόθυμος]], [[αρσενόμορφος]], [[αρσενοπληθής]], [[αρσενόφρων]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἄρσην:''' ὁ, ἡ, [[ἄρσεν]], τό, γεν. <i>ἄρσενος</i>· αρχ. [[τύπος]] του [[ἄρρην]], Ιων. [[ἔρσην]]· [[αρσενικός]], Λατ. [[mas]], σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ. [[ἄρρην]], <i>ὁ</i>, ή [[ἄρρεν]], <i>τό</i>, το [[αρσενικό]], σε Αισχύλ.· <i>οἱ ἄρσενες</i>, το ανδρικό [[φύλο]]·<br /><b class="num">2.</b> [[αρρενωπός]], [[δυνατός]], σε Ευρ.· μεταφ., [[ισχυρός]], [[μεγάλος]], [[κτύπος]] [[ἄρσην]] πόντου, σε Σοφ.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για το [[γένος]] των ονομάτων, [[αρσενικός]], <i>ὀνόματα</i>, σε Αριστοφ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἄρσην:''' эп., староион. и староатт. = [[ἄρρην]].
}}
{{etym
|etymtx=-ενος<br />Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[male]] (Il.).<br />Dialectal forms: Att. [[ἄρρην]], Ion., Lesb., Cret. [[ἔρσην]], Lac. [[ἄρσης]]<br />Derivatives: <b class="b2">Compar.</b> [[ἀρρέντερος]] [[male]] (Arc.), [[ἐρσεναίτερος]] (El.), after [[θηλύτερος]]?<br />Origin: IE [Indo-European] [81] <b class="b2">*uers-</b> [[male]]?<br />Etymology: With [[ἔρσην]] cf. Av. OPers. <b class="b2">aršan-</b> [[man]], [[male]]; [[ἄρσην]], [[ἄρρην]] will have zero grade, and is compared with Skt. <b class="b2">r̥ṣa-bhá-</b> [[bull]]. Doubtful is the connection with Skt. <b class="b2">árṣati</b> [[flow]]. Further there is Skt. <b class="b2">vŕ̥ṣan-</b> (to <b class="b2">várṣati</b> [[rain]]? s. on [[ἔρση]], [[οὑρανός]], [[οὑρέω]]); cf. Benveniste BSL 45, 100ff. - The difficulty is that an IE root cannot have vocalic anlaut; and [[h₁]] would have given <b class="b3">ἐ-</b> throughout, and [[h₂]] [[ἀ-]]. Therefore the word must have had <b class="b3">Ϝ-</b>; thus Peters, Lar. 9f. - Cf. [[ἀρνειός]], [[ἀρνευτήρ]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">1.</b> [[male]], Lat. mas, Il., etc.; [[ἄρρην]], ὁ, or [[ἄρρεν]], the [[male]], Aesch.; οἱ ἄρσενες the [[male]] sex, Thuc.<br /><b class="num">2.</b> [[masculine]], [[strong]], Eur.: metaph. [[mighty]], [[κτύπος]] [[ἄρσην]] πόντου Soph.<br /><b class="num">3.</b> of the [[gender]] of nouns, [[masculine]], ὀνόματα Ar.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἄρσην''': -ενος (ep.)<br />{ársēn}<br />'''Forms''': [[ἄρρην]] (att.), [[ἔρσην]] (ion. lesb. kret. usw.), ἄρσης (lak.)<br />'''Meaning''': [[männlich]].<br />'''Derivative''': Komparationsformen [[ἀρρέντερος]] [[männlich]] (ark.), ἐρσεναίτερος (el.), beide vielleicht sekundär für [[ἄρσην]] gegenüber [[θηλύτερος]] (Benveniste Noms d'agent 117f.). — Ableitungen: [[ἀρσενικός]], -ρρ- [[männlich]] (hell. u. spät), [[ἐρσενικός]] (Pap.), [[ἀρσένιος]] (Teuthis); [[ἀρσένιον]] n. [[männliches Kind]] (Pap.) — Adverb ἀρρενωδῶς [[männlich]] (LXX). — Abstrakta: [[ἀρρενότης]] f. [[Männlichkeit]], [[masculinum]] (Stoik. usw.), [[ἀρσένωμα]] [[männlicher Same]] (Sch. Opp.), vgl. die ähnlichen denominalen Bildungen auf -(ω)μα bei Schwyzer 523, Chantraine Formation 187. — Denominatives Verb: [[ἀρρενόομαι]] [[Mann werden]], [[sich als Mann benehmen]] (Luk., Ph. usw.).<br />'''Etymology''': Ion. usw. [[ἔρσην]] ist mit aw. apers. ''aršan''- [[Mann]], [[Männchen]] identisch; die Tiefstufe in [[ἄρσην]], [[ἄρρην]] erscheint in dem abgeleiteten aind. ''r̥ṣa''-''bhá''- [[Stier]]. Dazu ferner nach aller Wahrscheinlichkeit aind. ''árṣati'' [[fließen]]; vgl. die synonyme Reimbildung aind. ''vŕ̥ṣan''- zu ''várṣati'' [[regnen]] (s. zu [[ἔρση]], [[οὐρανός]], [[οὐρέω]]); dazu Benveniste BSL 45, 100ff. — Die weiteren Anknüpfungen bei Bq, WP. 1, 149ff., Pok. 336 sind hypothetisch, z. T. verfehlt. — Vgl. [[ἀρνειός]], [[ἀρνευτήρ]].<br />'''Page''' 1,152-153
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：¥¸?hn 阿而練<br />'''詞類次數'''：形容詞（9）<br />'''原文字根'''：男人 相當於： （[[אִישׁ]]&#x200E;）  （[[בֵּן]]&#x200E; / [[בְּנׄו]]&#x200E; / [[לַבֵּן]]&#x200E;）  （[[יֶלֶד]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：男人*，男，男子，男；或源自（[[αἴρω]]）=舉起），示意男人強壯，能舉起重物<br />'''同源字'''：1） （[[ἀρετή]]）有男子氣 2） （[[ἄρρην]] / [[ἄρσην]]）男人 3） （[[ἀρσενοκοίτης]]）親男色者參讀 （[[ἀνήρ]]）的同義字<br />'''出現次數'''：總共（9）；太（1）；可（1）；路（1）；羅（3）；加（1）；啓（2）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 男（6） 太19:4； 可10:6； 羅1:27； 羅1:27； 啓12:5； 啓12:13；<br />2） 男的（1） 加3:28；<br />3） 男子（1） 路2:23；<br />4） 男人（1） 羅1:27
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[of the male sex]]
}}