View source for σῶς

{{LSJ1
|Full diacritics=σῶς
|Medium diacritics=σῶς
|Low diacritics=σως
|Capitals=ΣΩΣ
|Transliteration A=sō̂s
|Transliteration B=sōs
|Transliteration C=sos
|Beta Code=sw=s
|Definition=(A), ὁ, ἡ, [[σῶν]], τό, defect. Adj. of which the foll. forms occur: Att. and later Gr. nom. [[σῶς]], [[σῶν]], Th.8.81, D.21.126; acc.<br><span class="bld">A</span> σῶν Th.3.34, D.20.142; nom. pl. [[σῷ]] (written [[σῶ]], but cf. ''EM''742.1)cited by Ael.Dion. ''Fr.''302 from Th.1.74 (where [[σῶοι]] codd.); also [[σοῖ]] Ael.Dion.l.c.; acc. pl.masc. σῶς D.5.17, 8.16, 19.75, Luc.''Phal.''2.4; fem.sg.σᾶ Ar.''Fr.''631, ''IG''14.644.15 (Bruttium), prob. in ib.22.123.8, but [[σῶς]] as fem., E.''Cyc.'' 294, Ar.''Fr.''658, [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]''106a, Call.''Aet.''3.1.40; neut. pl. σᾶ E.''Fr.''762, Pl.''Criti.''111c, ''Ath.Mitt.''49.3 (Attica, iv B.C.): Ep. nom. sg. masc. [[σῶς]] ll.22.332 (here guaranteed by the metre), 13.773, Od.5.305, 15.42, 16.131, 22.28; σόος 19.300; acc. σῶν Il.1.117 ([[varia lectio|v.l.]] [[σόον]], [[σάον]]), 17.367 ([[varia lectio|v.l.]] [[σόον]]); σόον 7.310, 8.246, 16.252 ([[varia lectio|v.l.]] [[σάον]]); nom. sg. fem. σόη 15.497; nom. pl. masc. σόοι 1.344, 5.531, 15.563, Od.4.98; nom. pl. neut. σόα Il.24.382, Od.13.364: [[Herodotus|Hdt.]] has nom. sg. σῶς 1.24, al.; neut. [[σόον]] ([[varia lectio|v.l.]] [[σῶον]]) 2.181; pl. [[σόοι]] ([[varia lectio|v.l.]] [[σῶοι]]) 8.39; fem. [[σόαι]] ([[σῶαι]] codd.) 1.66; neut. [[σόα]] ([[varia lectio|v.l.]] [[σῶα]]) 4.124, 6.86.ά; gen. pl. neut. [[σόων]] ([[varia lectio|v.l.]] [[σώων]]) 2.121.β: Hp. has σῶον ''Art.''53: the stem <b class="b3">σωο-</b> never appears in Hom. or early poets, but is found in later poetry (nom. σῶος Max.386; Comp. σωότερος A.R.1.918), and in an Att. prose Inscr., neut. σῶον ''IG''12.59.13, along with [[σῶν]] ib.128.6, 22.1172.14; the foll. forms from <b class="b3">σωο-</b> are found in Att. and later texts: σῶος X.''An.''3.1.32, Luc.''Abd.''5; σῶον Lys.7.17, 20.24, Arist. ''Oec.''1347a24, Plu.2.786f,Sor.2.60,Aristid. 1.425 J., Lib. ''Or.''48.3; σῶοι X.''An.''2.2.21, al., D.19.57, 153,326; σώους Luc.''Laps.''8, Aristid.1.426 J.; σῶα [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''7.4.13, ''HG''1.1.24, Arist. ''Ath.''30.4; fem. σώα X.''HG''7.4.4, D.56.37, Aristid.2.78 J.; acc. σώαν D.21.177, Aristid.2.428 J.; gen. σώας D.19.78, ''OGI''214.20 (Didyma, iii B.C.): the Papyri have acc.sg.masc. σῶον ''PLond.''2.301.13 (ii A.D.), etc., acc. pl. neut. σῶα ''BGU''1106.31 (i B.C.), etc.: the word is rare in LXX, acc. sg. masc. σῶον ''2 Ma.''12.24; nom. pl. fem. [[σῶαι]] ([[varia lectio|v.l.]] [[σῶοι]]) Thd.''Bel'' 17; acc. pl. masc. σώους ''3 Ma.''2.7; neut. σῶα ''2 Ma.''3.15; not found in [[NT]]: acc. to Thom.Mag.p.328 R. [[σῶς]] is Att. for [[σῶος]], [[σῶν]] for [[σῶον]] (masc. and neut.), [[σῶς]] for [[σώους]] and [[σώας]], but all other Att. forms are uncontr. ([[σῶοι]], [[σῶα]]): the form [[σῷος]] is recommended by Did. ap. ''EM''741.43, but rejected by Hdn.Gr.ib.46 (cf. Hdn.Gr.2.53), and is found in cod. [[Σ]] of D.18.49, al.; σῴην Babr.94.8; σῷον ''AP''6.349.6 (Phld.): the form [[σάος]] is preserved as [[varia lectio|v.l.]] in Il.1.117 (ap.A.D.''Conj.'' 223.10), 16.252, and in the Comp. [[σαώτερος]], v. [[σάος]]:—[[safe and sound]], [[alive and well]], of persons, ἔφης.. σῶς ἔσσεσθ' Il.22.332; οὕνεκά οἱ σῶς ἐσσι Od.15.42; ὅτι οἱ σῶς εἰμι 16.131; <b class="b3">βούλομ' ἐγὼ λαὸν σῶν</b> ([[varia lectio|v.l.]] [[σόον]], [[σάον]]) ἔμμεναι Il.1.117, cf. 8.246; σόοι ἔμμεναι Od.4.98; ἄλοχός τε σόη καὶ παῖδες Il.15.497; σόοι εἶναι [[Herodotus|Hdt.]]5.96; σῶς καὶ ὑγιής Id.4.76, Th.3.34, Pl.''Ti.''82b.<br><span class="bld">II</span> of things, [[safe]], [[whole]], <b class="b3">ἵνα περ τάδε τοι σόα μίμνῃ</b> (''[[sc.]]'' <b class="b3">τὰ κειμήλια</b>) Il.24.382, cf. Od.13.364, [[Herodotus|Hdt.]]6.86.<b class="b3">ά; οὐδέ κε φαίης ἠέλιον σῶν ἔμμεναι</b> ([[varia lectio|v.l.]] [[σόον]]) Il.17.367; so <b class="b3">ἄγαλμα... τὸ ἔτι καὶ ἐς ἐμὲ ἦν σόον</b> was [[preserved]], [[extant]], [[Herodotus|Hdt.]]2.181; αἱ πέδαι ἔτι καὶ ἐς ἐμὲ ἦσαν σόαι Id.1.66, cf. 8.39; ποτὸν... εῐπερ ἐστὶ σῶν S.''Ph.'' 21; ἔστι σῶν [θοἰμάτιον] καὶ σὐκ ἀπόλωλεν [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]''87b; <b class="b3">ἡ χιὼν οὖσα σῶς καὶ ἄτηκτος</b> ib.106a; <b class="b3">τὸ ἀθάνατον σῶν καὶ ἀδιάφθορον</b> ib.e; ἔχειν τι σῶν X.''An.''7.6.32; <b class="b3">τῶν σημάντρων ἐόντων σόων</b> [[intact]], [[Herodotus|Hdt.]]2.121.<b class="b3">β; σῶαι αἱ σφραγῖδες</b>; [[LXX]] ''Bel''17; παραδώσω τὸν γόμον σῶον καὶ ἀκακούργητον ''PLond'' 2.301.13 (ii A.D.); ἅ τε ἐὰν λάβῃ, σῶα συντηρήσειν καὶ ἀποδώσειν ''BGU''1106.31 (i B.C.); of money, [[intact]], [[undiminished]], [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''994; τἀργύριον σῶν παρέχειν Ar.''Lys.''488, ''IG''22.1172.14, cf. Pl.''R.''333c; σῶα ἀποδιδόναι τὰ χρήματα [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''7.4.13.<br><span class="bld">2</span> of events, [[safe]], [[sure]], [[certain]], νῦν τοι ([[μοι]]) σῶς αἰπὺς ὄλεθρος Il.13.773, Od.5.305, 22.28. ([[σάϝος]], cf. Cypr. pr. n. [[Σαϝοκλέϝης]].)<br /><br />(B), contr. for [[σόος]], [[σοῦς]], ὁ, = [[βλάστησις]], dub. in [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]] [[sub verbo|s.v.]] [[σῶν]].
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1061.png Seite 1061]] ὁ, seltener ἡ, Ar., σῶν, τό, defect adj., = [[σῶος]], [[σάος]], [[σόος]], im nom. sing., σῶς ἐπ' οἶδμ' ἅλιον διαστείβων, Pind. frg. 242; σὺ δὲ σῶς [[ἴσθι]], Soph. O. C. 1212; τάχ' ἂν ἴδοις ποτὸν κρηναῖον [[εἴπερ]] ἐστὶ σῶν, Phil. 21; χρυσὸς σῶς, Eur. Hec. 994; Rhes. 525 Suppl. 643; Ar. Equ. 611 Thesm. 821 Lys. 488, Thuc. soll σῶ u. Ar. σῶες als nom. plur. gebraucht haben, u. die Gramm. führen aus Dichtern noch an σᾶ, sowohl tom. sing., als neutr. plur., wie auch bei Plat. Critia. 111 c [[varia lectio|v.l.]] eines mss. στεγάσματ' ἔτι σᾶ für die vulg. σῶα ist, von Bekker aufgenommen; σῶν καὶ ὑγιᾶ αὐτὸν καταστήσειν εἰς τὸ [[τεῖχος]], Thuc. 3, 34; ἵνα σῶς [[οἴκαδε]] ἔλθοι, Plat. Rep. III, 393 e; ὑπεξῄει ἂν ἡ χιὼν οὖσα σῶς, Phaed. 106 a; ὅτι ἐστὶ σῶν θοἰμάτιον καὶ οὐκ ἀπόλωλε, 87 b. – Auch von der gedehnten nachhomerischen Form [[σῶος]] brauchten die genauern Attiker nur den, nom. plur. masc. u. neutr. σῶοι u. σῶα, s. Thom. Mag., obgleich Xen. An. 3, 1, 32 auch [[σῶος]], u. Luc. pro laps. 8 σώους hat; auch das ion. [[σόος]] scheint nur im nom. u. acc. sing. plur. aller drei Geschlechter gebräuchlich gewesen zu sein. – [[Heil]], [[gesund]], unverletzt, [[wohlbehalten]], mit heiler Haut; bes. von Menschen, Hom., dann auch von Sachen, ganz, [[unversehrt]], unbeschädigt, αἱ πέδαι ἔτι καὶ εἰς ἐμὲ [[ἦσαν]] σῶαι, Her. 1, 66. σῶα ἀποδιδοναι τὰ χρἠματα, Xen. Cyr. 7, 4, 13 (s. die obigen Beispiele); auch übertr., [[sicher]], gewiß, νὸν τοι σῶς αἰπὺς [[ὄλεθρος]]. nun ist dir der Untergang gewiß, Il. 13, 773 Od. 5, 305. 22, 28. – Den comparσαώτερος. oben.
}}
{{bailly
|btext=[[σῶς]] <i>ou</i> [[σᾶ]], [[σῶν]];<br />v. [[σάος]].
}}
{{elnl
|elnltext=σῶς, acc. σῶν, n. plur. σᾶ; post-hom. σῶος -α -ον, ook σῷος -α -ον, Ion. σόος -η -ον van pers. veilig, ongedeerd:. βουλομ’ ἐγὼ λαὸν σῶν ἔμμεναι ik wil liever dat het krijgsvolk behouden blijft Il. 1.117; ἢν σῶς καὶ ὑγιὴς ἀπονοστήσῃ als hij veilig en gezond naar huis zou terugkeren Hdt. 4.76.3. van zaken behouden, intact, onaangetast:; αἱ δὲ πέδαι αὗται... ἔτι καὶ ἐς ἐμὲ ἦσαν σόαι ἐν Τεγέῃ en die voetboeien werden nog tot in mijn tijd veilig bewaard in Tegea Hdt. 1.66.4; χρυσὸς δὲ σῶς, ὃν ἦλθεν ἐκ Τροίας ἔχων; is het goud waarmee hij uit Troje kwam nog intact? Eur. Hec. 994; van gebeurtenissen zeker, vaststaand:. νῦν τοι σῶς... ὄλεθρος nu staat de ondergang vast Il. 13.773.
}}
{{elru
|elrutext='''σῶς:''' и 3 стяж. к [[σάος]].
}}
{{Autenrieth
|auten=([[σάος]], [[σόος]]): [[safe]], [[sound]], [[unharmed]]; [[certain]], Il. 13.773, Od. 5.305.
}}
{{Slater
|sltr=<b>1</b> [[secure]] [[ὄλβος]] [[οὐκ]] ἐς μακρὸν [[ἀνδρῶν]] ἔρχεται [[σάος]] (Schr.: [[σῶς]] Emperius: ὅς codd.) (P. 3.106)
}}
{{lsm
|lsmtext='''σῶς:''' ὁ, ἡ, απαντά μόνον στην ονομ. [[σῶς]], αιτ. [[σῶν]], πληθ. [[σῶς]]· ουδ. <i>σᾶ</i>· ο Ιων. [[τύπος]] [[σόος]] χρησιμοποιείται από τον Όμηρο σε όλες τις πτώσεις [[εκτός]] από την ονομ. ενικ., όπου για μετρικούς λόγους γίνεται [[χρήση]] του [[σῶς]]· ο [[τύπος]] [[σῶος]] χρησιμοποιείται από τους Αττ. συγγραφείς μόνο στον πληθ. <i>σῶοι</i>, <i>σῶαι</i>, <i>σῶα</i>· προερχόμενο [[κατευθείαν]] από τη [[ρίζα]] [[σάος]], απαντά στον συγκρ. <i>σᾰώτερος</i>, βλ. [[λήμμα]] [[σάος]]· κύρια [[σημασία]],<br /><b class="num">I.</b> [[σώος]] και [[ασφαλής]], [[ακέραιος]], [[ζωντανός]] και γερός, αυτός που βρίσκεται σε [[καλή]] [[κατάσταση]], Λατ. [[salvus]], σε Όμηρ., Ηρόδ., Θουκ.<br /><b class="num">II. 1.</b> λέγεται για πράγματα, [[ακέραιος]], γερός, αυτός που δεν έχει υποστεί [[βλάβη]] ή [[ζημιά]], σε Όμηρ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για γεγονότα, [[σίγουρος]], [[ασφαλής]], [[βέβαιος]], επιβεβαιωμένος· [[νῦν]] [[σῶς]] αἰπὺς [[ὄλεθρος]], σε Ομήρ. Ιλ.
}}
{{ls
|lstext='''σῶς''': ὁ, ἡ, σῶν, τό, ἐλλειπτικὸν ἐπίθετον, οὗ ἀπαντῶσιν οἱ ἀκόλουθοι τύποι: ἡ αἰτιατ. σῶν, πληθ. σῶς [[εἶναι]] συνήθεις: ὀνομαστ. πληθ. σῶς Δημ. 51. 13., 93. 24, ἀλλὰ σῷ μνημονεύεται ὑπὸ τοῦ Αἰλ. Διονυσ. παρ’ Εὐστ. 959. 44 ἐκ τοῦ Θουκ. 1. 74 ([[ἔνθα]] νῦν φέρεται σῶοι)· θηλ. ἑνικ. σᾶ παρ’ Ἀριστοφ. (Ἀποσπ. 529b), ἀλλὰ σῶς ὡς θηλ. ἐν Εὐρ. Κύκλ. 294, Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 529a, Πλάτ. Φαίδων 106Α· οὐδ. πληθ. σᾶ, Εὐρ. Ἀποσπ. 762, Πλάτ. Κριτί. 111C. - Ὁ Ἰων. [[τύπος]] [[σόος]] ἀπαντᾷ παρ’ Ὁμ. ἐν πάσαις ταῖς πτώσεσι πλὴν ἐν τῇ ὀνομαστ. τοῦ ἑνικοῦ σῶς, [[ὅπερ]] ἀπαιτεῖ τὸ [[μέτρον]] ἐν Ἰλ. Χ. 332, καὶ ἔχουσι τὰ Ἀντίγραφα ἀλλαχοῦ· [[ἴσως]] καὶ αἰτ. σῶν, ἴδε κατωτ.· οὕτω παρ’ Ἡροδ. σῶς [[εἶναι]] ὀνομ. τοῦ ἑνικοῦ, ἴδε κατωτ. Ὁ [[τύπος]] [[σῶος]] [[οὐδαμοῦ]] ἀπαντᾷ παρ’ Ὁμήρ. ἢ παρ’ ἄλλῳ τινὶ τῶν ἀρχαίων ποιητῶν (ἀπαντᾷ [[ὅμως]] παρὰ μεταγενεστ. ποιηταῖς, [[οἷον]] Μαξίμῳ π. καταρχ. 386, Ἀνθ., κλπ.· σωότερος Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 918), καὶ ἐν Ἀντιγράφοις τοῦ Ἡροδ. εὑρίσκομεν σῶαι ἐν 1. 66, σῶα ἐν 4. 124, σώων ἐν 1. 121, 2· καὶ κατὰ τὸν Θωμ. Μάγιστρ. 830, οἱ ἀκριβολογοῦντες Ἀττικ. συγγραφεῖς ἐποιοῦντο χρῆσιν [[αὐτοῦ]] μόνον ἐν τοῖς πληθ. τύποις σῶοι, σῶαι, σῶα. Τελευταῖον, ὁ ῥιζικὸς [[τύπος]] [[σάος]] διετηρήθη ἐν τῷ συγκρ. σᾰώτερος, ἴδε ἐν λέξ. [[σάος]]. (Πρβλ. [[σάος]], [[σαόω]], [[σόος]], [[σῶος]], [[σώζω]], [[σωτήρ]], [[σῶκος]]· Λατιν. sanus· Ἀρχ. Γερμ. gasunt (gesund, sound). - Ἐκ τῆς ῥίζης ταύτης οἱ Ἕλληνες ἐκ τῆς [[μεγάλης]] αὐτῶν πρὸς τὸν εὐφημισμὸν ἀγάπης ἐσχημάτισαν πολλὰ ὀνόματα, Σῶσος, θηλ. Σωσώ, Σωσίας, Σώστρατος, [[Σωκράτης]], κλπ.). Ριζικὴ [[σημασία]], [[σῶος]], Λατιν. salvus, integer, incolumis, ἐπὶ προσώπων, ἔφης... σῶς ἔσσεσθ’ Ἰλ. Χ. 332· οὕνεκά οἱ σῶς ἐσσι Ὀδ. Ο. 42· ὅτι σῶς εἰμι Π. 131· βούλομ’ ἐγὼ λαὸν σόον ἔμμεναι Ἰλ. Α. 117· σῶν ἔμμεναι (σοον;) Θ. 246· σόοι ἔμμεναι Ὀδ. Δ. 98· ἄλοχός τε σόη καὶ παῖδες Ἰλ. Ο. 497· οὕτω, σόοι [[εἶναι]] Ἡρόδ. 5. 96· σῶς καὶ [[ὑγιὴς]] ὁ αὐτ. 4. 76, Θουκ. 3. 34, Πλάτ. Τίμ. 82Β. ΙΙ. ἐπὶ πραγμάτων, [[ἀκέραιος]], [[καλῶς]] ἔχων, «γερός», ὁ μὴ παθών βλάβην, ἵνα περ τάδε τοι σόα μίμνῃ (ἐξυπακ. τὰ κειμήλια) Ἰλ. Ω. 382, πρβλ. Ὀδ. Ν. 364· [[οὐδέ]] κε φαίης ἠέλιον σῶν ἔμμεναι (σόον;) Ἰλ. Ν. 364· [[οὕτως]], [[ἄγαλμα]]..., τὸ ἐς ἐμὲ ἦν σόον, διετηρεῖτο, ἐσῴζετο Ἡρόδ. 2. 181· αἱ πέδαι ἔτι καὶ ἐς ἐμὲ ἦσαν σόαι ὁ αὐτ. 1. 66· οἱ... λίθοι ἔτι καὶ ἐς ἡμέας [[ἔσαν]] σόοι ὁ αὐτ. 8. 39, πρβλ. 2. 121, 2., 6. 86, 1· ποτόν…, [[εἴπερ]] ἐστὶ σῶν Σοφ. Φιλ. 21· ἔστι σῶν ([[θοἰμάτιον]]) καὶ οὐκ ἀπόλωλε Πλάτ. Φαίδων 87Β· ἡ χιὼν οὖσα σῶς καὶ ἄτηκτος [[αὐτόθι]] 106Α· τὸ ἀθάνατον σῶν καὶ ἀδιάφθορον [[αὐτόθι]] Ε· ἔχειν τι σῶν Ξεν. Ἀνάβ. 7. 6, 32, κλπ.· ἐπὶ χρημάτων, [[ἀσφαλής]], ἐξησφαλισμένος, Εὐρ. Ἑκάβ. 994 κἑξ.· [[τἀργύριον]] σῶν παρέχειν Ἀριστοφ. Λυσ. 488, Συλλ. Ἐπιγρ. 82. 14, Πλάτ. Πολ. 333C· σῶα ἀποδιδόναι τὰ χρήματα Ξεν. Κύρ. 7. 4, 13. 2) ἐπὶ γεγονότων, [[ἀσφαλής]], [[βέβαιος]], νῦν τοι σῶς αἰπὺς [[ὄλεθρος]] Ἰλ. Ν. 773, Ὀδ. Ε. 305, Χ. 28.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[safe]], [[healthy]], [[intact]] (Att.; also Hom., Hdt.).<br />Other forms: [[σάος]] (ep. poet. Il. ([[σαώτερος]]), also Cypr., Arc., Lac. etc.), [[σῶος]] (Hdt., Hp., X., hell.), [[σόος]] (ep., also Hdt.); comp. [[σαώτερος]] (A 32, X., Theoc., AP).<br />Compounds: As 1. member a.o. in <b class="b3">ΣαϜο-κλέϜης</b> (Cypr.), <b class="b3">σαό-φρων</b> (ep. poet.), <b class="b3">σώ-φρων</b> (Att.), <b class="b3">Σαυ-κράτης</b> (Boeot.), <b class="b3">Σά-δαμος</b> (Arc.); as 2. member in <b class="b3">νηο-</b>, <b class="b3">τεκνο-σσόος</b> (poet.; cf. on [[σεύομαι]]).<br />Derivatives: Ep. aor. <b class="b3">σαῶ-σαι</b>, pass. [[σαωθῆναι]], to which fut. [[σαώσω]], pres. [[σαόω]]; with contraction IA. [[σῶσαι]], [[σωθῆναι]], [[σώσω]] (inscr. [[σωῶ]]), [[σῴζω]] (ε 490, Hes. Op. 376; from <b class="b3">*σω-ΐζω</b>); to this perf. midd. [[σέσωσμαι]] (trag.), [[σέσωμαι]] (Pl. a.o.), act. [[σέσωκα]] (hell.), often w. prefix, e.g. <b class="b3">ἀνα-</b>, <b class="b3">ἀπο-</b>, <b class="b3">δια-</b>, <b class="b3">ἐκ-</b>, [[to keep alive]], [[to save]], midd. pass. intr. [[to stay alive]], [[to save oneself]]. As 1. member a. o. in <b class="b3">σωσί-πολις</b> [[saving the city]] (Ar., Str. a.o.). From the verb: 1. [[σωτήρ]], <b class="b3">-ῆρος</b> m. [[saviour]] (h. Hom., Pi., IA.) with <b class="b3">σωτηρ-ία</b>, <b class="b3">-ίη</b> f. [[rescue]], <b class="b3">-ιος</b> [[bringing rescue]], [[saving]] (IA.), <b class="b3">-ιώδης</b> [[wholesome]] (Gal. a.o.), <b class="b3">-ιασταί</b> m. pl. [[worshippers]] of the <b class="b3">θεοὶ σωτῆρες</b> resp. of <b class="b3">Ἄρτεμις Σώτειρα</b> (Rhod., Att.; Fraenkel Nom. ag. 1, 178). Archaising byforms: [[σαωτήρ]] (Call. a.o.), [[σαώτωρ]] (Maiist. IIIa), [[Σαώτης]] surn. of Dionysos (AP, Paus.); hypocorist. enlargement [[Σωτήριχος]] PN (Plu., Luc. a.o.). 2. f. [[σώτειρα]]. (Pi., IA.). 3. [[σῶστρα]] n. pl. (<b class="b3">-σ-</b> as in <b class="b3">σέσω-σ-μαι</b> a.o.) [[reward for saving]], [[thank-offering for saving lives]] (Hdt., X. etc.) with [[σαοστρεῖ]] 3. sg. (prob. = <b class="b3">σαω-</b>; Cephallenia). 4. [[σωστικός]] (<b class="b3">δια-</b>) [[saving]], [[preserving]] (Arist. etc.). 5. <b class="b3">δια-σώστης</b> m. [[policeman]] (Just.). 6. <b class="b3">ἀνα-σωσμός</b> (Aq.), <b class="b3">-σωσμα</b> (Tz.) [[rescue]] -- On the frequent PN in <b class="b3">Σω(ι-</b>), <b class="b3">Σωσ(ι</b>)-, <b class="b3">Σωτ(ο</b>)- a.o. s. Bechtel Hist. Personennamen 413 ff.<br />Origin: IE [Indo-European] [1080] <b class="b2">*teu̯h₂-</b> [[be strong]] (meaning incorrect in Pok.)<br />Etymology: The above forms can all go back on PGr. [[σάϜος]] (Cypr. <b class="b3">ΣαϜο-κλέϜης</b>); positing alternative basic forms like <b class="b3">*σῶϜος</b> or <b class="b3">*σω[υ]ς</b> is unnecessary. From <b class="b3">σά(Ϝ)ος</b> arose by contraction [[σῶς]], from where through thematisation (via n. pl. [[σῶα]], sg. [[σῶον]]?) [[σῶος]]; ep. [[σόος]] for [[σάος]] after [[σῶς]] or through metr. lengthening. Extensive treatment by Leumann <b class="b3">Μνήμης χάριν</b> 2, 8 ff. (Kl. Schr. 266 ff.) w. further details and rich lit. -- PGr. [[σάϜος]] can stand for IE <b class="b2">*tu̯h₂-eu̯o-s</b>; or rather it is a thematization of <b class="b3">*σαυς</b> < <b class="b2">*tu̯eh₂-us</b>. Ablaut with <b class="b2">*tu̯ō-ro-s</b>, <b class="b2">*tu̯ō-mn̥</b> (in [[σωρός]]?, [[σῶμα]]??) is quite uncertain; the basic meaning would then be approx. [[be strong]] (Prellwitz a.o.; s. Bq), which fits badly for a corpse; <b class="b2">*tu̯oh₂-mn̥</b> is simple, but [[o-]]grade is improbable. Cf. [[σωρός]] and [[ταΰς]], also on [[σαίνω]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[the ionic [[σόος]], is used by Hom. in all cases [[except]] the nom. sg. σῶς.] [[σῶος]], used by Attic writers only in plural σῶοι, σῶαι, σῶα.] [the radic. [[form]] [[σάος]], occurs in the comp. σᾰώτερος, v. sub [[σάος]].]<br /><b class="num">I.</b> radic. [[sense]] [[safe]] and [[sound]], [[alive]] and well, in [[good]] [[case]], Lat. [[salvus]], Hom., Hdt., Thuc.<br /><b class="num">II.</b> of things, [[sound]], [[whole]], [[safe]], Hom.<br /><b class="num">2.</b> of events, [[safe]], [[sure]], [[certain]], νῦν σῶς αἰπὺς [[ὄλεθρος]] Il.
}}
{{FriskDe
|ftr='''σῶς''': (att.; auch Hom., Hdt.),<br />{sō̃s}<br />'''Forms''': [[σάος]] (ep. poet. seit Il. [[σαώτερος]]. auch kypr., ark., lak. usw.), [[σῶος]] (Hdt., Hp., X., hell.), [[σόος]] (ep., auch Hdt.); Komp. [[σαώτερος]] (''A'' 32, X., Theok., ''AP'').<br />'''Meaning''': [[heil]], [[gesund]], [[unversehrt]];<br />'''Composita''': Als Vorderglied u.a. in Σαϝοκλέϝης (kypr.), [[σαόφρων]] (ep. poet.), [[σώφρων]] (att.), Σαυκράτης (böot.), Σάδαμος (ark.); als Hinterglied in νηο-, [[τεκνοσσόος]] (poet.; vgl. zu σεύομαι).<br />'''Derivative''': Davon ep. Aor. σαῶσαι, Pass. [[σαωθῆναι]], wozu Fut. [[σαώσω]], Präs. [[σαόω]]; mit Kontraktion ion. att. σῶσαι, σωθῆναι, [[σώσω]] (Inschr. σωῶ), [[σῴζω]] (seit ε 490, Hes. ''Op''. 376; aus *σωΐζω); dazu Perf. Med. σέσωσμαι (Trag.), σέσωμαι (Pl. u.a.), Akt. σέσωκα (hell.), oft m. Präfix, z.B. ἀνα-, ἀπο-, δια-, ἐκ-, [[am Leben erhalten]], [[retten]], Med. Pass. intr. [[am Leben bleiben]], [[sich retten]]. Als Vorderglied u. a. in [[σωσίπολις]] [[die Stadt rettend]] (Ar., Str. u.a.). Vom Verb: 1. [[σωτήρ]], -ῆρος m. [[Retter]] (''h''. ''Hom''., Pi., ion. att.) mit [[σωτηρία]], -ίη f. [[Rettung]], -ιος [[Rettung bringend]], [[rettend]] (ion. att.), -ιώδης [[heilsam]] (Gal. u.a.), -ιασταί m. pl. [[Verehrer]] der θεοὶ σωτῆρες bzw. der [[Ἄρτεμις]] Σώτειρα (rhod., att.; Fraenkel Nom. ag. 1, 178). Archaisierende Nebenformen: [[σαωτήρ]] (Kall. u.a.), [[σαώτωρ]] (Maiist. III<sup>a</sup>), Σαώτης Bein. des Dionysos (''AP'', Paus.); Hypokorist. Erweiterung Σωτήριχος PN (Plu., Luk. u.a.). 2. f. [[σώτειρα]]. (Pi., ion. att.). 3. [[σῶστρα]] n. pl. (-σ- wie in σέσωσ-μαι u.a.) [[Rettungslohn]], [[Dankopfer für Errettung des Lebens]] (Hdt., X. usw.) mit σαοστρεῖ 3. sg. (wohl = σαω-; Kephallenia). 4. [[σωστικός]] (δια-) [[rettend]], [[erhaltend]] (Arist. usw.). 5. [[διασώστης]] m. [[Schutzmann]] (Just.). 6. [[ἀνασωσμός]] (Aq.), -σωσμα (Tz.) [[Rettung]]. — Zu den überaus zahlreichen PN auf Σω(ι-), Σωσ(ι)-, Σωτ(ο)- u.a. s. Bechtel Hist. Personennamen 413 ff.<br />'''Etymology''': Die obigen Formen können alle auf urgr. σάϝος (kypr. Σαϝοκλέϝης) zurückgehen; die Ansetzung alternativer Grundformen *σῶϝος oder *σω[υ]ς erübrigt sich. Aus σά(ϝ)ος entstand durch Kontraktion [[σῶς]], woraus durch Thematisierung (über n. pl. σῶα, sg. [[σῶον]]?) [[σῶος]]; ep. [[σόος]] für [[σάος]] nach [[σῶς]] oder durch Zerdehnung. Ausführliche Behandlung von Leumann Μνήμης [[χάριν]] 2, 8 ff. (Kl. Schr. 266 ff.) m. weiteren Einzelheiten und reicher Lit. — Urgr. σάϝος kann für idg. *''tu̯ə''-''u̯o''-''s'' stehen und mit *''tu̯ō''-''ro''-''s'', *''tu̯ō''-''mn̥'' (in [[σωρός]], [[σῶμα]]?) ablauten; die Grundbed. wäre dann etwa [[stark sein]] (Prellwitz u.a.; s. Bq); vgl. noch zu [[σωρός]] und [[ταΰς]], auch zu [[σαίνω]].<br />'''Page''' 2,844
}}
{{mantoulidis
|mantxt=ὁ, ἡ, σῶν, τό. Ἀπό τό [[σάος]] τοῦ [[σῴζω]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.
}}
{{lxth
|lthtxt=''[[incolumis]]'', [[unharmed]], [[safe]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.74.3/ 1.74.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.34.3/ 3.34.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.81.3/ 8.81.3], [<i>vulgo deest</i> <i>commonly lacking</i>]
}}
{{trml
|trtx====[[safe]]===
Arabic: أَمِين‎, سَالِم‎, آمِن‎; Armenian: ապահով, անվտանգ; Azerbaijani: əmin; Bavarian: sichar; Belarusian: бяспечны; Bulgarian: в безопасност; Catalan: segur, salv; Chinese Cantonese: 安全; Mandarin: 安全; Czech: bezpečný; Danish: sikker, udenfor fare; Dutch: [[veilig]]; Estonian: ohutu, turvaline; Finnish: turvassa; French: [[en sécurité]], [[sauf]]; Galician: seguro, salvo, zafo; Georgian: უვნებელი; German: [[sicher]], [[gefahrlos]]; Greek: [[ασφαλής]]; Ancient Greek: [[ἀκατάφθορος]], [[ἀπήμων]], [[ἀσκηθής]], [[ἀσφαλής]], [[βέβαιος]], [[ἐχέγγυος]], [[σῶς]], [[σωστός]], [[ὑγιής]]; Hebrew: בָּטוּחַ‎, בְּטוּחָה‎; Higaonon: naluwas; Hindi: सुरक्षित; Hungarian: biztonságban van; Icelandic: öruggur, tryggur; Irish: slán; Italian: [[sicuro]]; Japanese: 安全; Khmer: មានសុវត្ថិភាព; Korean: 안전하다; Kurdish Central Kurdish: ساغ‎; Lao: ປອດໄພ; Latin: [[tutus]], [[securus]]; Latvian: drošs, sveiks; Lithuanian: saugus; Macedonian: безбеден, сигурен; Malay: selamat; Maori: marutau, haumaru; Middle English: sauf, siker; Norman: sauf; Norwegian: sikker, trygg; Old English: ġeheald; Persian: ایمن‎; Polish: bezpieczny; Portuguese: [[salvo]], [[seguro]], [[a salvo]]; Romanian: sigur; Russian: [[в безопасности]]; Scottish Gaelic: sàbhailte; Serbo-Croatian Cyrillic: безбедан, сигуран; Roman: bezbedan, siguran; Sicilian: sicuru; Slovak: bezpečný; Slovene: varen; Spanish: [[seguro]], [[salvo]]; Swahili: uganda; Swedish: säker, trygg, i säkerhet; Tagalog: ligtas; Thai: ปลอดภัย; Turkish: emin; Ukrainian: безпечний; Urdu: محفوظ‎; Vietnamese: an toàn; Welsh: diogel; West Frisian: feilich
}}