View source for ξέω

{{LSJ1
|Full diacritics=ξέω
|Medium diacritics=ξέω
|Low diacritics=ξέω
|Capitals=ΞΕΩ
|Transliteration A=xéō
|Transliteration B=xeō
|Transliteration C=kseo
|Beta Code=ce/w
|Definition=impf. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> ἔξεον <span class="bibl">Od.23.199</span> : fut. ξέσω <span class="bibl">Paul.Aeg.3.22.12</span> : aor. ἔξεσα <span class="bibl">Sophr.110</span> ; Ep. ξέσσα <span class="bibl">Od.5.245</span>, ξέσα <span class="bibl">Simon.185</span> A: pf. ἔξεκα <span class="bibl">Choerob. <span class="title">in Theod.</span>2.80</span>:—Pass., Hsch.s.v. [[σπαρασσόμεθα]]: aor. inf. ξεσθῆναι <span class="title">Gp.</span>10.65.6, (κατ-) Plu.2.953b: pf. ἔξεσμαι <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>728</span>, (ἀπ-) <span class="bibl">Hp.<span class="title">Nat.Mul.</span>109</span>: plpf. ἔξεστο <span class="bibl">Hld.5.14</span>:<b class="b2">—shave</b> or <b class="b2">plane</b> timber, ξέσσεδ' ἐπισταμένως καὶ ἐπὶ στάθμην ἴθυνεν <span class="bibl">Od.5.245</span>,cf.<span class="bibl">17.341</span>,<span class="bibl">21.44</span>; οἱ ξέοντες <span class="bibl">Pl.<span class="title">Thg.</span>124b</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">carve</b> wood, <b class="b2">shape by carving</b>, λέχος ἔξεον, ὄφρ' ἐτέλεσσα <span class="bibl">Od.23.199</span> ; <b class="b3">τίς νιν ξέσε</b>; <b class="b3">Σκόπας</b> Simon.l.c.:—Pass., Hld.l.c. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">whittle, pare</b>, in grafting, <span class="title">Gp.</span>4.12.14. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">scrape smooth, polish</b>, τοὺς ὄνυχας <span class="bibl">Philostr.<span class="title">VS</span>2.5.2</span> ; <b class="b3">τὸ βλέφαρον ξέσομεν διὰ κισήρεως</b> Paul.Aeg.l.c. ; τὸ ὀστοῦν Id.6.2 ; <b class="b3">στήμων ἐξεσμένος</b> <b class="b2">smoothed</b> thread, Ar.l.c. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">roughen by scraping</b>, προτετραχυμμένης &lt;καὶ οἷον&gt; ἐξεσμένης τῆς ὑστέρας <span class="bibl">Sor.1.36</span> ; <b class="b2">irritate</b>, ἔντερα <span class="bibl">Aret. <span class="title">SD</span>2.9</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> = [[ξαίνω]], <b class="b2">flog</b>, τοὺς ἐν δικαστηρίῳ ξεσθέντας καὶ ξύλοις τυφθέντας Orib.<span class="title">Fr.</span>90 ; τοὺς ἐν δικαστηρίῳ μαστιγωθέντας καὶ ξεσθέντας <span class="bibl">Aët.15.37</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0278.png Seite 278]] (ξυ), <b class="b2">schaben</b>, glatt machen, durch Behauen, Hobeln, Schaben u. <b class="b2">dgl. glättenn</b>. poliren, bes. vom Holze; Od. 5, 245. 17, 341. 21, 44, ξέσσεν [[ἐπισταμένως]], von der Bearbeitung des Holzes zum Schiffod. Hausbau; auch [[λέχος]] ἔξεον, 23, 199. Einzeln bei Sp. von den Arbeiten des Zimmermanns, Tischlers, Drechslers, Hornarbeiters, Steinmetzen. – Uebertr. von der Rede, sein ausarbeiten.
}}
{{ls
|lstext='''ξέω''': παρατ. ἐξεον Ὀδ. Ψ. 199: ἀόρ. ἔξεσα Σώφρων 73 Ahr., Ἐπικ. ξέσσα Ὀδ.: πρκμ. ἔξηκα (ἔξεκα?) Ὀξ. Ἀν. 4. 196, 31. - Παθ. ἀόρ. ξεσθῆναι Γεωπ.: πρκμ. ἔξεσμαι Ἀριστ. Ἀποσπ. 684· - πρβλ. ἀπο-, ἐπι-, καταξέω. Λεαίνω, στιλβώνω ξέων, ῥινίζων, ῥοκανίζων, κτλ., Ὅμ., μόνον ἐν τῇ Ὀδ., ἀείποτε ἐπὶ ξύλου, [[ξέσσε]] δ’ ἐπισταμένως καὶ ἐπὶ σταθμὴν ἴθυνεν Ε. 245, πρβλ. Ρ. 341., Φ. 44· [[λέχος]] ἔξεον, ὄφρ’ ἐτέλεσσα Ψ. 199· [[μετέπειτα]] ἐπὶ γλύπτου, Σιμων. (;) 186· οἱ ξέοντες Πλάτ. Θεάγ. 124Β· [[στήμων]] ἐξεσμένος, [[καλῶς]] τεταμένος, Ἀριστοφ. ἔνθ’ ἀνωτ. ΙΙ. ξύω, [[ἑπομένως]] [[ἐρεθίζω]], Ἀρετ. περὶ Αἰτ. Χρον. Παθ. 2. 9. Συγγενὲς τῷ ξύω, [[ὅπερ]] [[εἶναι]] τὸ αὐτὸ κατὰ σημασίαν. Ἐκ. τοῦ ξέω παράγονται τὰ ξόανον, ξοΐς, -ξόος (ἐν τῷ [[κεραοξόος]] κτλ.)· ἐκ δὲ τοῦ ξύω παράγονται τὰ ξυρόν, ξυστός, [[ξύστρα]], ξύσις, ξύσμα, κτλ.· πρβλ. Σανσκρ. kshu-ras ([[ξυρόν]], [[ξυράφιον]]), Ἀρχ. Γερμ. sche-ran ([[κείρω]]), κτλ.· - [[ἴσως]] τὸ Λατ. scabo, Ἀγγλ. shave, [[ξυρίζω]], [[εἶναι]] συγγενές, ὡς καὶ τὰ scalpo, sculpo, καὶ Ἑλλ. [[ξαίνω]], [[ξίφος]] (ὃ ἴδε)· - ὁ Aufrecht. παραβάλλει [[ὡσαύτως]] τὸ ἐν ταῖς Βέδαις Kshnu (ἀκονῶ)).
}}
{{bailly
|btext=<i>impf.</i> ἔξεον, <i>f.</i> ξέσω, <i>ao.</i> ἔξεσα, <i>pf.</i> ἔξηκα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐξέσθην, <i>pf.</i> ἔξεσμαι, <i>pqp.</i> ἐξέσμην;<br />racler, gratter ; polir.<br />'''Étymologie:''' R. Ξυ racler.
}}
{{Autenrieth
|auten=aor. ἔξεσε, [[ξέσσε]]: [[scrape]], [[hew]] [[smooth]], [[polish]]; ἀπὸ (adv.) δ' ἔξεσε χεῖρα, ‘[[cut]] [[clean]] [[off]],’ Il. 5.81.
}}