View source for ὄνειδος

{{LSJ1
|Full diacritics=ὄνειδος
|Medium diacritics=ὄνειδος
|Low diacritics=όνειδος
|Capitals=ΟΝΕΙΔΟΣ
|Transliteration A=óneidos
|Transliteration B=oneidos
|Transliteration C=oneidos
|Beta Code=o)/neidos
|Definition=εος, τό, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">reproach, rebuke, censure, blame</b>, esp. by word, προθέουσιν ὀνείδεα μυθήσασθαι <span class="bibl">Il.1.291</span> ; λέγ' ὀ. <span class="bibl">2.222</span> ; ὀ. βάζεις <span class="bibl">Od.17.461</span> ; <b class="b3">εἶχε ὄ. καὶ ἀτιμίην</b> was <b class="b2">in disgrace</b>, <span class="bibl">Hdt.9.71</span> ; ὄ. ὀνειδίζειν <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>523</span> ; <b class="b3">ὄ. φέρει</b> it brings <b class="b2">reproach</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>590c</span> ; ὄ. τινὶ περιθεῖναι <span class="bibl">Antipho 5.18</span> ; περιάψειν <span class="bibl">Lys.21.24</span> ; <b class="b3">ὡς ἐν ὀνείδει</b> by way of <b class="b2">reproach</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>512c</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">R.</span>431b</span> (without ὡς <span class="bibl"><span class="title">Smp.</span> 189e</span>) ; <b class="b3">ὀνείδει ἐνέχεσθαι, συνέχεσθαι</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Lg.</span>808e</span>, <span class="bibl">944e</span> : pl., ὀνείδη κλύειν <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>757</span> ; κολάζειν ὀνείδεσι <b class="b2">with censures</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>847a</span> ; ὀνείδη ἔχει τὰ μέγιστα <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span> 344b</span> ; ὀ. ἐπιφέρειν <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1123a32</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">matter of reproach, disgrace</b>, σοὶ γὰρ ἐγὼ . . κατηφείη καὶ ὄ. <span class="bibl">Il.16.498</span> ; σοὶ μὲν δὴ . . κατηφείη καὶ ὄ., εἰ . . <span class="bibl">17.556</span>, cf. <span class="bibl">Hdt.2.36</span> ; ἐμῇ κεφαλῇ κατ' ὀνείδεα χεῦαν <span class="bibl">Od. 22.463</span> ; τέκνοις ὄ. λιπεῖν <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>301</span> ; ὀνειδῶν καὶ κακῶν μέστους <span class="bibl">D. 22.31</span> ; <b class="b3">ὄνειδός [ἐστι]</b> c. inf., <span class="bibl">E.<span class="title">Andr.</span>410</span> : c. gen., <b class="b3">τὸ . . πόλεως ὄ</b>. the <b class="b2">disgrace</b> of the city, <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>539</span> ; αὑτῆς ὄ. <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>984</span> ; ὄ. Ἑλλάνων <span class="bibl">Id.<span class="title">Aj.</span> 1191</span> (lyr.) ; τὸ Λυσίου ὄ. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>277a</span> ; Oedipus calls his daughters <b class="b3">τοιαῦτ' ὀνείδη</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>1494</span>, cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>855</span>, <span class="bibl">D.21.132</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> the statement of <span class="bibl">Eust.88.15</span>, <span class="bibl">647.36</span> that <b class="b3">ὄ</b>. meant originally <b class="b2">any report</b> of one, <b class="b2">reputation, character</b>, is not borne out by the passages he cites— ὄ. οὐ καλόν <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>477</span> ; Θήβαις κάλλιστον ὄ. <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>821</span> (lyr.) ; καλὸν ὄ. <span class="bibl">Id.<span class="title">Med.</span>514</span>, <span class="bibl"><span class="title">IA</span>305</span>, which are plainly ironical. (Cf. Skt. <b class="b2">nindati, nid-</b> 'insult', Goth. <b class="b2">ga-naitjan</b> 'slander', Lett. <b class="b2">naids</b> 'hatred'.)</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0345.png Seite 345]] τό ([[ὄνομα]], eigtl. übh. <b class="b2">Ruf</b> s. a. E., oder richtiger mit vorgeschlagenem ο von der Wurzel νιδ,<b class="b2"> Neid), Schimpf</b>, Schmach, Vorwurf, bes. Schmährede, Schimpfwort; ὀνείδεα μυθήσασθαι, Il. 1, 291; λέγειν, προφέρειν, 2, 222. 251; βάζειν, Od. 17, 461; αἳ δὴ ἐμῇ κεφαλῇ κατ' ὀνείδεα χεῦαν μητέρι θ' ἡμετέρῃ, 22, 463, öfter; [[ἀρχαῖον]], κακοποιόν, Pind. Ol. 6, 80 N. 8, 33; τοιάδ' ἐξ ἀνδρῶν ὀνείδη [[πολλάκις]] κλύων κακῶν, Aesch. Pers. 743; ἄλγησον ἦπαρ ἐνδίκοις ὀνείδεσιν, Eum. 130, öfter; τοὔνειδος ὀνειδίσαι, Soph. Phil. 519 (s. auch das verb.); κοὔπω τις λόγον κακὸν ἠνέγκατ' οὐδ' [[ὄνειδος]], Tr. 462; ἐμοὶ [[ὄνειδος]] μὴ [[θανεῖν]] ὑπὲρ τέκνου, mir ist es Schande, Eur. Andr. 411; τέκνοις [[ὄνειδος]] [[λιπεῖν]], Heracl. 302; auch in Prosa, Her. 7, 160; ὅτι τὸ φιλότιμόν τε καὶ φιλάργυρον εἶναι [[ὄνειδος]] λέγεταί τε καὶ ἔστιν, Plat. Rep. I, 347 b; καὶ [[ψόγος]], Legg. XI, 926 d; ὀνείδει [[ἔνοχος]] ἔστω, V, 742 b, wie ὀνείδει ἐνεχέσθω τῷ μεγίστῳ XII, 808 e; auch ὀνείδη ἐχέτω, VI, 762 a, öfter. – Auch der Gegenstand des Schimpfes, der Schande, σοὶ γὰρ ἐγὼ καὶ [[ἔπειτα]] κατηφείη καὶ [[ὄνειδος]] ἔσσομαι, Il. 16, 498, vgl. 17, 556; Her. 2, 36; u. concret, der mit Schande bedeckt ist u. Andern Schande bringt; so heißen τοιαῦτ' ὀνείδη die Töchter des Oedipus, Soph. O. R. 1494; Λυσίστρατος Χολαργέων [[ὄνειδος]], Ar. Ach. 820; τῆς πόλεως [[ὄνειδος]] γεγενημένος, Lycurg. 5; vgl. Dem. ep. 3 p. 644; τῇ πόλει, Mid. 132. – Wie Soph. Phil. 475 sagt σοὶ δ' ἐκλιπόντι τοῦτ' [[ὄνειδος]] οὐ καλόν, diesen nicht schönen Leumund, so ist Eur. Phoen. 828 Θήβαις κάλλιστον [[ὄνειδος]] verbunden, Ruhm, Ehre (guter Leumund).
}}
{{ls
|lstext='''ὄνειδος''': τό, (λέγεται ὅτι κατ’ ἀρχὰς ἐσήμαινε πᾶσαν φήμην καλὴν ἢ κακὴν [[περί]] τινος, ὡς τὸ [[κλέος]], [[κληδών]], Λατ. fama, Εὐστ. 88. 15., 647. 36· ἀλλὰ τὰ ὑπ’ [[αὐτοῦ]] μνημνονευόμενα χωρία - τοῦτ’ [[ὄνειδος]] οὐ καλὸν Σοφ. Φιλ. 477· Θήβαις κάλλιστον [[ὄνειδος]] Εὐρ. Φοίν. 821· καλὸν [[ὄνειδος]] ὁ αὐτ. ἐν Μηδ. 514, Ι. Α. 305, - [[εἶναι]] προφανῶς εἰρωνικά· [[μάλιστα]] ἡ [[ἔννοια]] τῆς μομφῆς ὑπάρχει ἐν αὐτῇ τῇ ῥίζῃ τῆς λέξεως, ἴδε κατωτ.). Ι. ἀπὸ τοῦ Ὁμ. καὶ [[ἐφεξῆς]], [[ὄνειδος]], [[μομφή]], [[ἔλεγχος]], [[ψόγος]], [[ἐπιτίμησις]], [[μάλιστα]] διὰ λόγου, ὀνείδεα μυθήσαθαι, λέγειν, βάζειν Ἰλ. Α. 291, Β. 22, Ὀδ. Ρ. 461, κτλ.· αἳ δὴ ἐμῇ κεφαλῇ κατ’ ὀνείδεα χεῦαν Χ. 463· [[ὄνειδος]] ἔχω, εἶμαι περιφρονημένος, Ἡρόδ. 9. 71· ὀνείδη κλύειν Αἰσχύλ. Πέρσ. 757· [[ὄνειδος]] ὀνειδίζειν Σοφ. Φιλ. 523· [[ὄνειδος]] λιπεῖν τινι Εὐρ. [[Ἡρακλ]]. 301· ὄν. φέρει, φέρει μομφήν, ψόγον, κατηγορίαν, Πλάτ. Πολ. 590C· ὄνειδός [ἐστι], μετ’ ἀπαρεμφ., Εὐρ. Ἀνδρ. 410·. ὀνειδός τινος περιθεῖναι Ἀντιφῶν 131. 31· περιάπτειν Λυσ. 164. 1· ὀνειδῶν καὶ κακῶν μεστοὺς Δημ. 603. 6· ὡς ἐν ὀνείδει, [[ὀνειδιστικῶς]], Πλάτ. Γοργ. 512C, πρβλ. Πολ. 431Α, Συμπ. 189Ε· ὀνείδει ἐνέχεσθαι, συνέχεσθαι Νόμ. 808Ε, 944Ε· κολάζειν ὀνείδεσι, δι’ ἐπιτιμήσεων ἢ μομφῶν, [[αὐτόθι]] 847Α· ὀνείδη ἔχειν τὰ μέγιστα Πολ. 341Β· ὄν. ἐπιφέρειν Ἀριστ. Ἠθ. Νικ. 4. 2, 22.<br />2) [[ὑπόθεσις]] δι’ [[ὄνειδος]], [[αἰτία]] ἢ ἀντικείμενον ὀνείδους, καταισχύνης, σοὶ γὰρ ἐγὼ ... κατηφείη καὶ [[ὄνειδος]] Ἰλ. Π. 498· σοὶ μὲν δὴ ... κατηφείη καὶ ὄν., εἰ ... Ρ. 556, πρβλ. Ἡρόδ. 2. 36· [[μετὰ]] γεν., τὸ ... πόλεως ὄν. Αἰσχύλ. Θήβ. 539· αὐτῆς ὄν. Σοφ. Ο. Κ. 984· ὄν. Ἑλλάνων ὁ αὐτ. ἐν Αἴ. 1191· τὸ λύσιον ὄν. Πλάτ. Φαῖδρ. 277Α· [[οὕτως]] ὁ [[Οἰδίπους]] καλεῖ τὰς θυγατέρας του: τοιαῦτ’ ὀνείδη, Σοφ. Ο. Τ. 1494, πρβλ. Ἀριστοφ. Ἀχ. 855, Δημ. 558. 5. (Ἡ Σανσκρ. [[ῥίζα]] φαίνεται ὅτι [[εἶναι]] nid (vituperare, spernere)· πρβλ. Γοτθικὸν ga-nait-jain (ἀτιμᾶν), nait-eins ([[βλασφημία]])· [[ὥστε]] τὸ ὀ- [[δέον]] νὰ θεωρηθῇ εὐφωνικόν).
}}
{{bailly
|btext=<i>ion.</i> -εος, <i>att.</i> -ους (τό) :<br /><b>1</b> reproche, blâme : [[ὄνειδος]] ἔχειν HDT être l’objet d’un blâme ; [[ὄνειδος]] ὀνειδίζειν SOPH adresser un blâme;<br /><b>2</b> sujet de honte ; honte, déshonneur ; <i>par antiphrase</i> titre de gloire.<br />'''Étymologie:''' ὀ- prosth. et R. Νιδ, blâmer, dédaigner.
}}
{{Autenrieth
|auten=εος: [[reproach]], [[often]] pl., ὀνείδεα μῦθεῖσθαι, λέγειν, προφέρειν, βάζειν, κατ' ὀνείδεα χεῦαί τινι, ‘[[overwhelm]] [[one]] [[with]] [[reproach]],’ Od. 22.463; [[then]] [[matter]] of [[reproach]], [[disgrace]], Il. 16.489.
}}