View source for δανείζω

{{LSJ1
|Full diacritics=δᾰνείζω
|Medium diacritics=δανείζω
|Low diacritics=δανείζω
|Capitals=ΔΑΝΕΙΖΩ
|Transliteration A=daneízō
|Transliteration B=daneizō
|Transliteration C=daneizo
|Beta Code=danei/zw
|Definition=<span class="bld">A</span> fut. -είσω D.35.52: aor. ἐδάνεισα [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''3.1.34, etc.: pf. δεδάνεικα D.35.52:—Med., ibid.: fut. δανείσομαι Id.32.15: aor. ἐδανεισάμην Lys.12.59, etc.: pf. [[δεδάνεισμαι]] in med. sense, X. ''HG''6.5.19, D.37.53:—Pass., aor. ἐδανείσθην X.''HG''2.4.28, D.33.12: pf. δεδάνεισμαι Id.36.5, 49.53: ([[δάνος]]):—[[put out money at usury]], [[lend]], IG12.302.56, Ar.''Th.''842, al.; more fully, δ. ἐπὶ τόκῳ [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]'' 742c; ἐπὶ ὀκτὼ ὀβολοῖς τὴν μνᾶν δ. τοῦ μηνὸς ἑκάστου D.53.13, cf. Aeschin.1.107; <b class="b3">δ. ἐπὶ τούτοις τοῖς ἀνδραπόδοις</b> on the security of... D.27.27; ἐπὶ τοῖς σώμασι Arist.''Ath.''9.1; εἰς τὰ ἡμέτερα D.27.28; δανεῖσαι χρήματα εἰς τὸν Πόντον καὶ πάλιν Ἀθήναζε Id.35.3.<br><span class="bld">2</span> Med., [[have lent to one]], [[borrow]], Ar.''Nu.''1306, etc.; ἀπό τινος Lys.17.2; <b class="b3">ἐπὶ τοῖς μεγάλοις [τόκοις]</b> D.1.15; δ. ἐγγείων τόκων 34.23:—Act. and Med. opposed, <b class="b3">ἀποδώσουσι οἱ δανεισάμενοι τοῖς δανείσασι τὸ γιγνόμενον ἀργύριον</b> ap.D.35.11:—Pass., of the money, to [[be lent out]], Ar.''Nu.''756, X.''HG''2.4.28, D.33.12.<br><span class="bld">3</span> metaph. in Med., μόρια ἀπὸ τοῦ κόσμου Pl.''Ti.''42e; ἀποδώσετέ μοι ἃ ἐδανείσασθε ἐν τῷ λόγῳ [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 612c.
}}
{{DGE
|dgtxt=(δᾰνείζω) <b class="num">• Alolema(s):</b> [[δανίζω]] [[LXX]] <i>Pr</i>.19.17, <i>De</i>.28.12, <i>Anon.Aulod</i>.2.27, <i>AP</i> 11.309 (Lucill.)<br /><b class="num">1</b> en v. act. [[prestar]] τὸ [[ἀργύριον]] Sol.<i>Lg</i>.68, <i>SIG</i> 976.73 (Samos III/II a.C.), χρήματα Ar.<i>Th</i>.842, cf. <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.258.17, 21 (V a.C.), ἐὰν δέ τινι δέɛ̄ι [[ἀργύριον]], δανείζειν τοὺς ἱερέας <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1183.28 (IV a.C.), ἐπὶ ὀκτὼ ὀβολοῖς τὴν μνᾶν δανείσαντι τοῦ μηνὸς ἑκάστου al que ha prestado la mina a interés de ocho óbolos al mes</i> D.53.13, cf. Aeschin.1.107, ἐπὶ τούτοις τοῖς ἀνδραπόδοις τῷ Μοιριάδῃ πεντακοσίας δραχμὰς ἐδάνεισεν D.27.27, χρήματα δανείσας Ἀρτέμωνι ... εἰς τὸν Πόντον καὶ πάλιν [[Ἀθήναζε]] D.35.3, τοὺς δε δανείσαντας τῇ πόλει ... μέχρι ταλάντου καὶ τοῦ πλέονος los que han prestado a la ciudad ... al menos un talento o más</i>, <i>IG</i> 7.4263.12 (Oropo III a.C.), ἐδάνεισα Ἁρπαγάθῃ ... κατὰ συγγραφὴν δανείου ... (δραχμάς) τκε <i>CPR</i> 15.8.3 (I d.C.), τὰ τῶν νέων χρήματα δανείζειν Iust.<i>Nou</i>.72.6<br /><b class="num">•</b>c. ac. int. [[δάνειον]] δανιεῖς [[LXX]] <i>De</i>.15.8<br /><b class="num">•</b>en v. pas. ref. al dinero [[ser prestado]] Ar.<i>Nu</i>.756, X.<i>HG</i> 2.4.28, D.33.12, <i>IG</i> 11(2).136.2 (Delos IV a.C.), τὸ δανεισθὲν [[δάνεισμα]] Ph.1.227, τὸ δανεισθέν la cantidad prestada</i>, <i>ID</i> 399A.21 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>fig. ὁ χρόνος ἐστὶ δάνος, τὸ ζῆν πικρός ἐσθ' ὁ δανίσας la vida es un préstamo, severo es el prestamista de la vida</i>, <i>Anon.Aulod</i>.l.c., τὸν λόγον δ. proporcionar un consejo</i> Gr.Naz.M.35.893<br /><b class="num">•</b>abs. [[prestar dinero]], [[hacer préstamos]] ἐπὶ τόκῳ Pl.<i>Lg</i>.742c, εἰς τὰ ἡμέτερα δανείσαντι al que ha hecho préstamos con nuestro dinero</i> D.27.28, τὸ μὴ δανείζειν ἐπὶ τοῖς σώμασι Arist.<i>Ath</i>.9.1, cf. Plu.<i>Sol</i>.15, δανιεῖς ἔθνεσιν πολλοῖς, σὺ δὲ οὐ δανιῇ prestarás a muchos pueblos, pero tu no tomarás en préstamo</i> [[LXX]] <i>De</i>.28.12, como signo de derroche <i>AP</i> [[l.c.]], metáf. δανίζει τῷ θεῷ ὁ ἐλεῶν πτωχόν [[LXX]] <i>Pr</i>.l.c.<br /><b class="num">•</b>part. subst. [[prestamista]], [[acreedor]] ὁ δανείζων Plu.<i>Sol</i>.13, Iust.<i>Nou</i>.73.4, ὁ δεδανεικώς <i>IEphesos</i> 8.49 (I a.C.), <i>BGU</i> 741.34 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>excep. [[pagar]] pero prob. ref. a un préstamo técnico <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.370.66 (V a.C.).<br /><b class="num">2</b> en v. med. [[recibir en préstamo]] χρήματα Ar.<i>Nu</i>.1306, Iust.<i>Nou</i>.115.3.13, ἀπὸ τοῦ κόσμου ... μόρια Pl.<i>Ti</i>.42e, παρὰ τοῦ ἐμοῦ πάππου ταλάντα δύο Lys.17.2, cf. X.<i>HG</i> 6.5.19, Philostr.<i>VS</i> 540, 541, παρὰ Εὐτυχίδος πυρῶν μόδινον τῶν ἱερῶν τοῦ Ἀξιοττηνοῦ <i>SEG</i> 39.1277.5 (Lidia II d.C.), cf. <i>Didyma</i> 142.19 (III a.C.), c. ac. int. τὸ δάνε[ιο] ν ὃ ἐδανείσατο <i>ID</i> 316.13 (III a.C.), c. gen. partitivo οἵδε δανεισάμενοι τοῦ ἱεροῦ ἀργυρίου <i>IG</i> 11(2).146B.14 (Delos IV a.C.), fig. ἀποδώσετέ μοι ἃ ἐδανείσασθε ἐν τῷ λόγῳ me devolveréis lo que tomasteis prestado en la discusión</i> Pl.<i>R</i>.612c<br /><b class="num">•</b>abs. [[recibir dinero en préstamo]], [[ser prestatario]] δανεισάμενος ἐγγείων τόκων tras tomar dinero prestado a interés consistente en tierras</i> D.34.23, δανείζοντας καὶ δανειζομένος <i>ICr</i>.3.3.4.15 (Hierapitna II a.C.), περὶ τοῦ μὴ δεῖν δανείζεσθαι Plu.2.827d tít., cf. [[LXX]] <i>De</i>.28.15, Iust.<i>Edict</i>.9.4<br /><b class="num">•</b>part. subst. [[prestatario]], [[deudor]] οἱ δανειζόμενοι ῥᾳδίως ἐπὶ τοῖς μεγάλοις [τόκοις] D.1.15, ἀποδώσουσι οἱ δανεισάμενοι τοῖς δανείσασι τὸ γιγνόμενον [[ἀργύριον]] los deudores pagarán a los acreedores el capital y sus intereses</i> D.35.11, cf. <i>IG</i> 7.3172b.202 (Orcómeno III a.C.), ὁ δεδανεισμένος <i>PAmh</i>.50.23 (II a.C.), <i>SB</i> 7532.20 (I a.C.), <i>INap</i>.43.15 (I a./d.C.), Iust.<i>Nou</i>.4.3.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *δανε(σ)-ίζω, denominativo de δάνος, -εος, τό q.u.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0522.png Seite 522]] Geld auf Zinsen geben, leihen, ἐπὶ τόκῳ, auf Zins, Plat. Legg. V, 742 c u. Folgde; ἐπὶ σώμασιν Plut. Sol 15; Pass., δεδανεισμένον ἐπὶ δραχμῇ Dem. 27, 9; übertr., ἐπιμελείας δανεισθείσας Plat. Legg. IV, 717 c; συνέπραξεν ἑκατὸν τάλαντα αὐτοῖς δανεισθῆναι Xen. Hell. 2, 4. 28. – Med., sich Geld auf Zinsen geben lassen; entlehnen, borgen, δανείσασθαι [[οὐδαμόθεν]] ἐστὶν [[ἀργύριον]] Xen. Mem. 2, 7, 2; δεδανεῖσθαι [[παρά]] τινος, von Einem geborgt haben, Hell. 6, 5, 19, wie Lys. 17, 2 u. Dem. Lpt. 11; ἐπὶ μεγάλοις τόκοις Dem. 1, 15; ἀπὸ τοῦ κόσμου Plat. Tim. 42 e; ἐγγείων τόκων Dem. 34, 23; übertr., ἆρ' οὖν ἀποδώσετέ μοι ἃ ἐδανείσασθε ἐν τῷ λόγῳ, Plat. Rep. X, 612 c.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> δανείσω, <i>ao.</i> ἐδάνεισα, <i>pf.</i> δεδάνεικα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐδανείσθην, <i>pf.</i> δεδάνεισμαι;<br />prêter de l'argent à intérêts;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[δανείζομαι]] (<i>f.</i> δανείσομαι, <i>ao.</i> ἐδανεισάμην) se faire prêter ; emprunter de l'argent à intérêts à qqn.<br />'''Étymologie:''' [[δάνειον]].
}}
{{elnl
|elnltext=δανείζω, later ook δανίζω [δάνος] act. uitlenen:; δανείζειν ἐπὶ τόκῳ uitlenen tegen rente Plat. Lg. 742c; pass.. κατὰ μῆνα τἀργύριον δανείζεται het geld wordt per maand uitgeleend Aristoph. Nub. 756. med. lenen:; οἱ δανειζόμενοι... ἐπὶ τοῖς τόκοις μεγάλοις degenen die tegen hoge rente een lening hebben Dem. 1.15; overdr.. ἀποδώσετε μοι ἃ ἐδανείσασθε ἐν τῷ λόγῳ; gaan jullie mij teruggeven wat jullie in het gesprek hebben geleend? Plat. Resp. 612c.
}}
{{elru
|elrutext='''δᾰνείζω:'''<br /><b class="num">1</b> (тж. δ. ἐπὶ τόκῳ Plat., Arst.) отдавать деньги в рост, ссужать под проценты Arph., Dem.: δ. ἐπὶ ὀκτὼ ὀβολοῖς τὴν μνᾶν τοῦ μηνὸς ἑκάστου Dem. ссужать деньги из расчета 8 оболов за 1 мину в месяц, т. е. из 33% месячных; ξυνέπραξεν ἑκατὸν τάλαντα αὐτοῖς δανεισθῆναι Xen. он добился того, что им дана была ссуда в 100 талантов; δ. ἐπὶ τοῖς σώμασι Plut. давать взаймы под залог личной свободы (т. е. с правом продать в рабство должника в случае неуплаты); τὰ [[παιδία]] δ. ἀλλήλοις εἰς εὐωχίαν Arst. (о людоедских племенах Понта) поедать друг у друга детей;<br /><b class="num">2</b> med. [[брать взаймы]] ([[παρά]] τινος Xen., Arst.; [[ἀπό]] τινος Plat.; ἐπὶ μεγάλοις τόκοις Dem.);<br /><b class="num">3</b> med. [[заимствовать]] (ἐν τῷ λόγῳ Plat.).
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[δάνειον]]; to [[loan]] on [[interest]]; reflexively, to [[borrow]]: [[borrow]], [[lend]].
}}
{{grml
|mltxt=(AM [[δανείζω]]) [[δάνειον]]<br />Ι. 1. [[δίνω]] χρήματα σε κάποιον ο [[οποίος]] [[είναι]] υποχρεωμένος να τά επιστρέψει, όσα πήρε ή με τόκο («τον δάνεισα 10 χιλιάδες», «[[μηδὲ]] δανείζειν ἐπὶ τόκῳ»)<br /><b>2.</b> [[δίνω]] [[κάτι]] δικό μου σε κάποιον για να το χρησιμοποιήσει προσωρινά και να μού το επιστρέψει<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>παροιμ.</b> α) «στον πόλεμο άρματα δεν δανείζουν» — δεν δανείζει [[κανείς]] [[κάτι]] που του [[είναι]] εντελώς απαραίτητο<br />6) «ο [[σκύλος]] δεν δανείζει κόκαλα» — δεν πρόκειται να παραχωρήσει [[κανείς]] [[κάτι]] ζωτικό γι' αυτόν τον ίδιο<br />II. <i>δανείζομαι</i> (AM δανείζομαι)<br /><b>1.</b> [[παίρνω]] χρήματα ή [[οτιδήποτε]] [[άλλο]] με την [[υποχρέωση]] να τά επιστρέψω<br /><b>2.</b> [[παίρνω]] [[κάτι]] [[ξένο]] που φαίνεται σαν να [[είναι]] δικό μου («η [[σελήνη]] δανείζεται το φως της από τον ήλιο», «ὕδατός τε καὶ ἀέρος ἀπὸ τοῦ κόσμου δανειζόμενοι μόρια»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>φρ.</b> «δανείζεσθαι ἐπὶ τοῖς σώμασι» — το να δανείζεται [[κανείς]] με [[ενέχυρο]] το [[σώμα]] του, υποθηκεύοντας την [[ελευθερία]] του.
}}
{{lsm
|lsmtext='''δᾰνείζω:''' μέλ. <i>-σω</i>, αόρ. αʹ <i>ἐδάνεισα</i>, παρακ. <i>δεδάνεικα</i> — Μέσ., παρακ. <i>δεδάνεισμαι</i> με Μέσ. [[σημασία]] — Παθ., αόρ. αʹ <i>ἐδανείσθην</i>, παρακ. <i>δεδάνεισμαι</i> ([[δάνος]])·<br /><b class="num">1.</b> [[χρησιμοποιώ]] χρήματα, τα [[εκθέτω]] προς [[χρήση]], τα [[δανείζω]], σε Πλάτ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> — Μέσ., έχω δανείσει σε κάποιον, μοιράζομαι με, σε Αριστοφ.· <i>ἐπὶ μεγάλοις τόκοις</i>, με υψηλό τόκο, σε Δημ.<br /><b class="num">3.</b> Παθ., λέγεται για τα χρήματα, δίνομαι με τόκο, ως [[δάνειο]], σε Αριστοφ., Ξεν.
}}
{{ls
|lstext='''δανείζω''': μέλλ. –είσω Δημ. 941. 27 ([[διότι]] οἱ τύποι δανειῶ, -οῦμαι ἀπαντῶσι μόνον παρὰ τοῖς Ἑβδ., ἴδε Σουΐδ. ἐν λ. θεριῶ, Βαστ. Γρηγ. σ. 174)· ἀόρ. ἐδάνεισα Ξεν., κτλ.· πρκμ. δεδάνεικα Δημ. 941. 28. ― Μέσ., ἐνεστ., μέλλ., ἀόρ. παρὰ Δημ.· πρκμ. δεδάνεισμαι μετὰ μέσ. σημασ., Ξεν. Ἑλλ. 6. 5. 19, Δημ. 982. 5., 1030. 16. ― Παθ., ἀόρ. ἐδανείσθην Ξεν. Ἑλλ. 2. 4, 28, Δημ.· πρκμ. δεδάνεισμαι ὁ αὐτ. 945. 27., 1200. 10· ([[δάνος]]). Παρέχω χρήματα ἐπὶ τόκῳ ἢ ἐπὶ ἐπιστροφῇ, Συλλ. Ἐπιγρ. 82, 144, Ἀριστοφ. Θεσμ. 842 κ. ἀλλ.· πληρέστερον, δ. ἐπὶ τόκῳ Πλάτ. Νόμ. 742C· δ. ἐπὶ ὀκτὼ ὀβολοῖς τὴν μνᾶν τοῦ μηνὸς ἑκάστου Δημ. 1250. 21, πρβλ. Αἰσχίν. 15. 16· δ. ἐπὶ τούτοις τοῖς ἀνδραπόδοις, ἐπὶ τῇ ἀσφαλείᾳ, ἐπὶ ἐνεχυράσει τῶν…, Δημ. 822. 10· [[οὕτως]], εἰς τὰ ἡμέτερα αὐτ. 14· δανεῖσαι χρήματα εἰς τὸν Πόντον ὁ αὐτ. 924. 10, κἑξ.· πρβλ. [[ναυτικός]], ἑτερόπλους. 2) Μέσ., [[λαμβάνω]] χρήματα ἐπὶ ἐπιστροφῇ, Ἀριστοφ. Νεφ. 1306, κτλ.· ἀπό τινος Πλάτ. Τίμ. 42Ε· ἐπὶ μεγάλοις τόκοις Δημ. 13. 19. ― Ἐνεργ. καὶ μέσ. ἀντιτίθενται, ἀποδώσουσιν οἱ δανεισάμενοι τοῖς δανείσασι τὸ γιγνόμενον [[ἀργύριον]] παρὰ Δημ. 926. 24, πρβλ. Λυσ. 148. 12, κἑξ. 3) Παθ., ἐπὶ τῶν χρημάτων, δίδομαι ἐπὶ τόκῳ, ὡς [[δάνειον]], Ἀριστοφ. Νεφ. 756, Ξεν., Δημ. ἔνθ’ ἀνωτ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[δάνος]]<br /><b class="num">1.</b> to put out [[money]] at [[usury]], to [[lend]], Plat., etc.<br /><b class="num">2.</b> Mid. to [[have]] lent to one, to [[borrow]], Ar.; ἐπὶ μεγάλοις τόκοις at [[high]] [[interest]], Dem.<br /><b class="num">3.</b> Pass., of the [[money]], to be lent out, Ar., Xen.
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：dane⋯zw 打尼索<br />'''詞類次數'''：動詞（4）<br />'''原文字根'''：借貸<br />'''字義溯源'''：（有息）借貸，借，借給；源自（[[δάνειον]] / [[δάνιον]]）=貸款）；而 （[[δάνειον]] / [[δάνιον]]）出自（[[Δανιήλ]]）X*=禮物）<br />'''同源字'''：1） （[[δανείζω]] / [[δανίζω]]）有息借貸 2） （[[δάνειον]] / [[δάνιον]]）貸款 3） （[[δανειστής]] / [[δανιστής]]）債主<br />'''出現次數'''：總共（4）；太（1）；路（3）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 你們⋯借給人（1） 路6:34；<br />2） 要借給人（1） 路6:35；<br />3） 借給（1） 路6:34；<br />4） 借貸的（1） 太5:42
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[δίνω]] χρήματα μέ τόκο). Ἀπό ρίζα δα- (συνεσταλμένου τύπου τοῦ do=[[δίνω]]) ἤ Ἀπό ρίζα δα- τοῦ [[δαίω]] (=[[μοιράζω]]). Τό [[ρῆμα]] ἀπό τό ποιητ.τό [[δάνος]] (=[[δῶρο]], [[χρέος]]) μέ [[θέμα]] δανεσ + ίζω → δανεσ-ιδ-j-ω → [[δανείζω]].<br><b>Παράγωγα:</b> [[δάνειον]], [[δάνεισμα]], [[δανεισμός]], [[δανειστής]], [[δανειστέον]], [[δανειστικός]].
}}