φαίνω: Difference between revisions

{{elru

|elrutext='''φαίνω:''' эп. тж. [[φαείνω|φᾰείνω]] (fut. φᾰνῶ и φᾱνῶ, aor. 1 [[ἔφηνα]] дор. ἔφανα, pf. [[πέφηνα]]; pass.: fut. φανήσομαι aor. 1 ἐφάνθην - эп. [[ἐφαάνθην]], aor. 2 [[ἐφάνην]] с ᾰ, pf. [[πέφασμαι]]) тж. med.<br /><b class="num">1</b> светить(ся) (ἐν τῇ σκοτίᾳ NT; φ. τινί Hom., Arph.): δεινώ οἱ [[ὄσσε]] [[φάανθεν]] Hom. страшно сверкнули ее очи; ἐφαίνετο [[πῦρ]] Xen. блеснул огонь;<br /><b class="num">2</b> (об огне, свете) добывать: ἔιρηνα [[φῶς]] Soph. (ударами камня о камень) я высек огонь;<br /><b class="num">3</b> [[являть]], [[показывать]], [[обнаруживать]] (τί τινι Hom.): [[φῆναι]] [[τέρας]] Hom. дать знамения; ἐφάνη [[σῆμα]] Hom. появилось знамение; ἐς τὸ [[φῶς]] φ. τι Soph. извлекать что-л. на свет, выявлять, обнаруживать; νοήματα φ. Hom. открывать (свои) мысли; ἀρετὴν [[φαινέμεν]] Hom. показывать (свою) доблесть; εὔνοιαν [[φαίνων]] Her. доброжелательно; φ. [[ὀργάς]] Aesch. давать волю гневу; φανεῖσα [[φάμα]] Παρνασοῦ Soph. раздавшийся с Парнаса глас; [[σάλπιγξ]] [[γήρυμα]] φαινέτω στρατῷ Aesch. пусть труба возвестит войску; φ. ἐπιβουλήν Xen. раскрывать заговор; ἔφαινε τὸν ἐόντα λόγον Her. он рассказал как было дело; [[φῆναι]] κακῶν ἔκλυσιν Eur. положить конец невзгодам; τὰ φαινόμενα Polyb. небесные явления (ср. 9); τὰ ἐκ τοῦ λόγου φαινόμενα Dem. то, что вытекает из (данной) речи; οἴῳ φαινομένη Hom. одному лишь (Ахиллу) видимая; [[φάνεν]] οἱ βραχίονες Hom. у него обнажились руки; φάνητε τῶν στρατηγῶν ἀξιοστρατηγότεροι Xen. покажите, что вы достойнее самих полководцев; [[πόθεν]] φαίνῃ; Xen. откуда ты?; οὖροι φαίνοντο Hom. поднимались ветры; φ. ἀοιδήν Hom. или ᾠδάν Theocr. запеть песню;<br /><b class="num">4</b> [[показывать]], [[указывать]]: φ. τινὶ ὁδὸν νέεσθαι Hom. указывать кому-л. обратный путь;<br /><b class="num">5</b> [[доносить]], [[разоблачать]] (τινὶ τοὺς δρῶντάς τι Soph.; τινὰ τοῖς πρυτάνεσι Arph.): τὰ φανθέντα Dem. имущество, указанное как подлежащее аресту;<br /><b class="num">6</b> (о войсках у лакедемонян) посылать: φρουρὰ πεφασμένη ἐπί τινα Xen. войска, двинутые против кого-л.;<br /><b class="num">7</b> [[показывать в отражении]], [[отражать]] (τὰ κύματα φαίνει τινά Theocr.);<br /><b class="num">8</b> [[чаще]] med. обнаруживаться с очевидностью, быть очевидным, (п)оказываться: τῶν [[ἡλίκων]] διαφέρων ἐφαίνετο Xen. он явно отличился среди сверстников; [[ἁπλοῦς]] τις [[λόγος]] καὶ φαινόμενος Polyb. простая и ясная речь; ἐὰν ἐγὼ φαίνωμαι ἀδικεῖν Xen. если оказалось бы, что я виноват;<br /><b class="num">9</b> med. [[казаться]], [[представляться]]: μὴ ὢν φαίνεσθαί τι Xen. казаться чем-л., не будучи им (на деле); [[πῶς]] [[ὔμμιν]] φαίνεται εἶναι; Hom. каким он вам кажется?; τὸ φαινόμενον λέγειν Polyb. или [[εἰπεῖν]] Plut. говорить то, что кажется, высказывать личное мнение; ὥς γ᾽ ἐμοὶ φαίνεται Plat. как мне кажется; (в ответах) φαίνεται Plat. кажется, по-видимому; τὸ δι᾽ ὄψεως φαινόμενον Plat. зрительные образы; τὰ ἐμοὶ φαινόμενα Plat. мои личные представления; [[οὐδαμοῦ]] ἂν φανῆναι Plat. не производить никакого впечатления.

|lstext='''φαίνω''': Ἐπικ. [[φαείνω]], ὃ ἴδε· ― μέλλ. φᾰνῶ, Ἰων. φᾰνέω (ἀπο-) Ἱππ. 675. 11, κλπ.· Ἀττ. [[ὡσαύτως]] φᾱνῶ, Ἀριστοφ. Ἱππ. 300, ἀναφᾱνῶ Εὐρ. Βάκχ. 528 ([[ἔνθα]] νεώτεροι ἐκδόται ἀναγινώσκουσι [[φαίνω]], [[ἀναφαίνω]], ἀλλ’ ἴδε Ἀπολλών. ἐν Α. Β. 2. 600, καὶ πρβλ. [[κραίνω]])· εὐκτ. [[φανοίην]] Σοφ. Αἴ. 313· μεταγεν. μέλλ. φᾰνήσω Ἀρχιμήδ. Ψαμμίτ. σ. 331· ― ἀόρ. α΄ ἔφηνα Ὅμηρ., Ἡρόδ. 1. 95, Ἀντ. Δωρ. ἔφᾱνα Πινδ. Ι. 4 (3). 4, καὶ παρὰ μεταγεν. πεζολόγοις, Αἰλ. Ποικ. Ἱστ. 12. 33, Εὐαγγ. κατὰ Λουκ. α΄, 79 ― ὁ ἀόρ. β΄ ἔφᾰνον [[εἶναι]] [[λίαν]] ἀμφίβ., πλὴν ἐν τῷ Ἐπικ. τύπῳ, φάνεσκε (κατωτ. ΙΙΙ, 1, ἴδε Veilch Irreg. Verbs)· ― πρκμ. πέφαγκα (ἀπο-) Δείναρχ. 92. 4., 97. 9 καὶ 37, κλπ.· ― ἀμετάβ. πρκμ. πέφηνα (ἴδε κατωτ. ΙΙΙ. 2), Δωρ. γ΄ πληθ. ἐκπεφάναντι Σώφρων 75 Ahr.· ὑπερσ. ἐπεφήνειν Δίων Κάσσ. 46. 10 ― Μέσ. μέλλ. φᾰνοῦμαι Ὀδ. Μ. 230, Ἀττ. (ἴδε κατωτ. περὶ τοῦ φανήσομαι), Ἰων. φᾰνέομαι, Ἡρόδ. 3. 35· εὐκτ. φανοΐσθε Λυσί. 176. 12· ― ἀόρ. α΄ ἐφηνάμην (μεταβ.) Σοφ. Φιλ. 944· (ἀπ-) Ἡρόδ., κλπ. ― Παθ., Ἰων. παρατ. φαινέσκετο Ὀδ. Ν. 194· ― μέλλ. φᾰνήσομαι ([[οὐδέποτε]] φανθήσομαι), Ἡρόδ. 8. 108, καὶ παρ’ Ἀττ. ποιηταῖς· παρὰ πεζογρ. [[ὡσαύτως]] συχνότερον τοῦ φανοῦμαι· ὑπάρχει καὶ Ἐπ. μέλλ. πεφήσεται ἐν Ἰλ. Ρ. 155· ― ἀόρ. α΄ ἐφάνθην Αἰσχύλ. Πέρσ. 264, Σοφοκ. Οἰδ. Τύρ. 525, κλπ.· ― [[σπάνιος]] παρὰ πεζογρ., ὡς Ξεν. Ἑλλ. 6. 4, 11, Δημ. 1325, 28· Ἐπικ. ἐφαάνθην Ὅμ., γ΄ πληθ. [[φάανθεν]] Ἰλ. Α. 200., Ρ. 650· ― ἀόρ. β΄ ἐφάνην [ᾰ]. Ὅμ., Ἀττ.· Ἐπικ. γ΄ πληθ. φάνεν Ὀδ. Σ. 68· Ἐπικ. ὑποτ. [[φανήῃ]] Ἰλ. Τ. 375· Ἐπικ. ἀπαρ. φανήμεναι Β. 240· ― πρκμ. πέφασμαι Σοφ. Οἰδ. ἐπὶ Κολ. 1543, γ΄ ἑνικ. [[πέφανται]] Ἰλ. Β. 122., Π. 207, Πινδ. Π. 5. 153, Αἰσχύλ. Ἀγ. 374 (πέφαται ἐν Περικτυόνῃ παρὰ Στοβ. 487. 51 [[εἶναι]] πιθανῶς πλημμ. γραφ.)· ἀπαρ. πεφάνθαι Πλάτ. Εὐθύδ. 294Α, κτλ.· μετοχ. πεφασμένος Θέογν. 227, Πλάτ., γ΄ πληθ. ὑπερσ. [[ἐπέφαντο]] Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 166. (περὶ τῆς ῥίζης, ἴδε ἐν λ. φάω.) Α. [[φέρω]] εἰς φῶς, [[κάμνω]] τι νὰ φανῇ, δεικνύω, φανερώνω, ἐπὶ φυσικῆς ἐννοίας, ἡμῖν μὲν τόδ’ ἔφηνε [[τέρας]] μέγα [[μητίετα]] Ζεύς, ἐφανέρωσεν εἰς ἡμᾶς τοῦτο τὸ [[σημεῖον]], Ἰλ. Β. 324· ᾐτέομεν δὲ θεὸν φῆναι [[τέρας]] Ὀδ. Γ. 173, κλπ.· σήματα φαίνων Ἰλ. Β. 353· φ. ὀπώραν Πινδ. Ν. 5. 10· τὸν αὐχένα Ἡρόδ. 2. 132· ἔφην’ ἄφαντον φῶς, δηλ. πῦρ, Σοφ. Φιλ. 297· φ. θησαυρὸν Εὐρ. Ἠλ. 565· δεικνύω ἀποκαλύπτων, δεικνύω τι γυμνόν, φαῖνε μηρούς... Ὀδ. Σ. 67· οἵην ἐκ ῥακέων ὁ [[γέρων]] ἐπιγουνίδα φαίνει [[αὐτόθι]] 74· φαίνοισα [[πρόσωπον]] [[ἀλάθεια]] Πινδ. Ν. 5. 32· ― [[ὡσαύτως]] ἀντανακλῶ, ἢ [[ὥσπερ]] ἐν κατόπτρῳ δεικνύω, τὰ δέ νιν καλὰ κύματα φαίνει ἅσυχα παφλάζοντα ἐπ’ αἰγιαλοῖο θέοισαν, «τὰ δὲ καλὰ κύματα ἡσύχως ἀναβραττόμενα δεικνύει τὴν Γαλάτειαν ἐπὶ τοῦ Αἰγιαλοῦ τρέχουσαν» (Σχόλ.), Θεόκρ. 6. 11, ἀλλ’ οἱ νεώτεροι ἑρμηνευταὶ ἀναγινώσκουσι καὶ ἑρμηνεύουσιν ἄλλως τὸ [[χωρίον]] τοῦτο· [[πόντος]]... εἰκόνα φ. Παῦλ. Σιλ. 26. ― Μέσ., τὰ τόξα… τοῖσιν Ἀργείοις φήνασθαι θέλει, θέλει νὰ δείξῃ αὐτὰ εἰς τοὺς Ἀργείους καὶ νὰ κάμῃ ἐπίδειξιν, Σοφ. Φιλ. 944, [[ἔνθα]] ἴδε σημ. Jebb. β) φανερώνω, [[ἀποκαλύπτω]], δεικνύω, ἐς τὸ φῶς φανεῖν κακὰ ὁ αὐτ. ἐν Οἰδ. Τυρ. 1229· φ. φόνον [[αὐτόθι]] 853· κακῶν ἔκλυσιν Εὐρ. Ἰφ. ἐν Ταύρ. 899· τὸν μιαρὸν τῷ χρόνῳ ἀποδόντες φῆναι Ἀντιφῶν 129. 13· εἴ τίς μοι ὁδὸν φήνειε, «δείξειεν» (Σχόλ.), Ὀδ. Μ. 334· εὔχεσθαι τοῖς φήνασι θεοῖς τά τε ὀνείρατα καὶ τὸν πόρον Ξεν. Ἀν. 4. 3, 13, πρβλ. Κύρ. 6. 4, 13, Σοφ. Οἰδ. Τύρ. 725· τοῖς πολεμίοις [[σύνθημα]] Δείναρχ. 109. 31, κλπ.· φανεῖ κωκύματα, οἱ θρῆνοι θὰ φανερώσωσι [τὴν ἀλήθειαν], Σοφ. Ἀντ. 1078· ― μετὰ κατηγορουμένου, ἡμᾶς σὺ δειλοὺς φανεῖς ὁ αὐτ. ἐν Αἴ. 1362. γ) Ἑλένῃ δὲ θεοὶ γόνον οὐκέτ’ ἔφαινον, δὲν ἔδιδον εἰς αὐτὴν [[τέκνον]], Ὀδ. Δ. 12· οὕτω, εἰς ὅ κέ τοι φήνωσι θεοὶ κυδρὴν παράκοιτιν, ἕως οὗ σοὶ δώσωσιν οἱ θεοὶ καλὴν σύνευνον, Ο. 26. δ) [[οὔπω]] γένυσι φαίνων… ὀπώραν, ἐπὶ νεανίου, Πινδ. Ν. 5. 10· δύο μορφὰς φ. Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 305. 4. 2) ἐπὶ ἤχου, [[κάμνω]] τι φανερὸν εἰς τὸ οὖς, [[κάμνω]] τι νὰ ἠχήσῃ καθαρῶς, εὐκρινῶς, ἀοιδὴν φαίνειν Ὀδ. Θ. 496· [[σάλπιγξ]] ὑπέρτονον [[γήρυμα]] φαινέτω στρατῷ Αἰσχύλ. Εὐμ. 569. 3) ἐπὶ διανοημάτων, ἐπιδεικνύω, ἐκθέτω, [[λέγω]], [[μηκέτι]] [[ταῦτα]] νοήματα φαῖν’ ἐνὶ δήμῳ Ἰλ. Σ. 295· ἀρετὴν Ὀδ. Θ. 237· ἀεικείας Υ. 309· βίην Ἡσ. Θεογ. 689· εὐμαχανίαν Πινδ. Ι. 4. (3. 20) εὔνοιαν Ἡρόδ. 3. 36· ὕβριν [[αὐτόθι]] 127· [[ὀργὰς]] Αἰσχύλ. Χο. 326. β) ποιῶ τι φανερόν, σαφές, [[σαφηνίζω]], [[ἑρμηνεύω]], λόγον Ἡρόδ. 1. 116, 117· τριφασίας λόγων ὁδοὺς ὁ αὐτ. 1. 95· [[ἀλλά]], νῦν σὸν τὰ λαμπρὰ [[ταῦτα]] δὴ φαίνειν ἔπη, νὰ ἐπιδείξῃς τὰς ἀρετὰς δι’ ἃς ἐπαινεῖσαι, Σοφ. Οἰδ. ἐπὶ Κολ. 721. 4) παρ’ Ἀττ., καταγγέλω τινά, προδίδω, φανῶ σε τοῖς πρυτάνεσι Ἀριστοφ. Ἀχ. 300, 824 κἑξ., πρβλ. Σοφ. Ἀντιγ. 32?· ― [[καταγγέλλω]] τι ὡς παράνομον, Ἀριστοφ. Ἀχ. 542, 819, κ. ἀλλ.· φαίνειν [[πλοῖον]] Δημ. 1324. 20· τὰ φανθέντα, πράγματα περὶ ὧν ἐγένετο [[καταγγελία]] ὡς παρὰ τὸν νόμον ἢ λαθρεμπορικῶς εἰσαχθέντων, ὁ αὐτ. 1323. 28., 1325 ἐν τέλ.· ― ἀπολ., δίδω πληροφορίας, Ἰσοκρ. 275Β, Ξεν. Κύρ. Παιδ. 1. 2, 14, κλπ.· πρβλ. [[φάσις]]. 5) φαίνειν φρουράν, ἴδε ἐν λ. φρουρὰ ΙΙ. 2. ΙΙ. ἀπολ., [[παρέχω]] φῶς, [[φωτίζω]], [[φέγγω]], (πρβλ. φάω, [[φαέθω]], [[φαείνω]], [[ὑποφαίνω]] ΙΙΙ), φαίνοντες νύκτας... διαιτυμόνεσσι Ὀδ. Η. 102, πρβλ. Τ. 25 ― [[οὕτως]] ἐπὶ τοῦ ἡλίου, τῆς σελήνης κλπ., φ. τινὶ Ἀριστοφ. Νεφ. 586· φ. εἰς τὸν οὐρανὸν Πλάτ. Τίμ. 39Β, πρβλ. Ἀριστ. Προβλ. 15. 11, 3· [[ἀλλά]], [[σελάνα]], φαῖνε καλὸν Θεόκρ. 2. 11· οἱ λύχνοι φ. ἧττον Θεοφρ. π. Πυρὸς 11· πρβλ. φάω· ― [[ἐντεῦθεν]] ὁ [[πλανήτης]] [[Κρόνος]] λέγεται [[Φαίνων]] (ἴδε ἐν λ.)· ― [[οὕτως]], ἦρι μὲν φαίνοντι, κατὰ τὸ ἔαρ, [[ὅταν]] λάμπῃ, Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 305. 4· [[οὕτως]] ἐπὶ τῶν Διοσκούρων λαμπόντων ἐν τῷ ἀέρι, Εὐρ. Ἠλ. 1234 ([[ἔνθα]] ὁ Seidl. λαμβάνει αὐτὸ ὡς = φαίνομαι, ἀλλ’ [[ἄνευ]] ἀνάγκης)· καὶ μεταφορ., ἀγανὴ φαίνουσ’ ἐλπὶς Αἰσχύλ. Ἀγ. 101. ― Ἐν πάσαις ταῖς κατὰ τὸ φαινόμενον ἀμεταβ. χρήσεσι δυνάμεθα νὰ ὑπονοήσωμεν τὴν σύστοιχον αἰτ. φῶς. ΙΙΙ. Ὁ Ὅμ. ποιεῖται χρῆσιν τοῦ Ἰων. ἀορ. φάνεσκε πράγματι ἀμεταβάτως, ἐφάνη, μετὰ πρώτοισι φάνεσκε Ἰλ. Λ. 64· [[ὑπένερθε]] δὲ [[γαῖα]] φάνεσκε Ὀδ. Μ. 241, πρβλ. Λ. 586, Ἡσ. Ἀποσπ. 22 (30). 2) ὁ πρκμ. β΄ πέφηνα [[εἶναι]] ἐν χρήσει [[ὡσαύτως]] ἀμεταβ., Σοφ. Οἰδ. ἐπὶ Κολ. 329, κλπ.· σπανίως παρὰ τοῖς πεζογράφοις, Ἡρόδ. 9. 120, Δημ. 34. 22· πρβλ. ἀνα-, ἐκπέφηνα. Β. Παθ., [[ἔρχομαι]] εἰς φῶς, φαίνομαι, [[γίνομαι]] [[ὁρατός]], φάνεν δὲ οἱ εὐρέες ὦμοι, ἐφάνησαν δὲ οἱ..., Ὀδ. Σ. 67, πρβλ. Ἰλ. Χ. 324· ἴδε ἀνωτ. Α. Ι. 1· ― [[μάλιστα]] ἐπὶ [[πυρός]], φαίνομαι μετὰ λάμψεως, [[λάμπω]] ἰσχυρῶς, πυρὰ φαίνεται Ἰλιόθι πρὸ Ἰλ. Θ. 561· [[ἕκαθεν]] δέ τε φαίνεται αὐγὴ Β. 456, πρβλ. Ὀδ. Τ. 39· δεινὼ δὲ οἱ [[ὄσσε]] [[φάανθεν]], φοβεροὶ ἐφάνησαν αὐτῷ ἢ ἔλαμψαν ὡς πῦρ, Ἰλ. Α. 200· ― συχν. ἐπὶ τῆς ἐμφανίσεως ἢ ἐπιτολῆς τῶν οὐρανίων σωμάτων, ἄστρα φαεινὴν ἀμφὶ σελήνην φαίνετ’ ἀριπρεπέα Ἰλ. Θ. 556, πρβλ. Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 596· ἐπὶ τῆς πρώτης ἐμφανίσεως τῆς ἕω, [[ἦμος]] δ’ [[ἠριγένεια]] φάνη [[ῥοδοδάκτυλος]] Ἠὼς Ἰλ. Α. 477, Ὀδ. Β. 1, κλπ.· ἅμ’ ἠοῖ φαινομένῃφιν, κατὰ τὰ χαράγματα, τὴν αὐγήν, Ἰλ. Ι. 618, Ὀδ. Δ. 407, κλπ.· ― ἐπὶ ἀνέμου ἐγειρομένου, [[οὐδέ]] ποτ’ οὖροι πνείοντες φαίνονθ’ ἁλιαέες Δ. 361. 2) ἐπὶ προσώπων, οἴῳ φαινομένη, εἰς αὐτὸν μόνον φαινομένη, Ἄρατ. 198, πρβλ. Ὀδ. Ο. 517, κλπ.· ἐφάνη λῖς εἰς ὁδὸν Ἰλ. Ο. 275· [[οὗπερ]] κἀφάνης, [[ὅπου]] πρῶτον καὶ ἐφάνης, Σοφ. Οἰδ. ἐπὶ Κολ. 77· [[χρόνιος]] φανεὶς ὁ αὐτ. ἐν Φιλ. 1746· φανῆναι ὁδόν, βραχυλογικὴ [[ἔκφρασις]], ἀντὶ ἐλθεῖν ὁδὸν [[ὥστε]] φανῆναι ὁ αὐτ. ἐν Ἠλ. 1274 (ὅμοιόν τι [[εἶναι]] τὸ κέλευθον φανεὶς Αἴ. 878)· [[πόθεν]] φαίνει; [[πόθεν]] μᾶς ἐφάνης; [[πόθεν]] ἔρχεσαι, Πλάτ. Πρωτ. ἐν ἀρχῇ, Ξενοφ. Ἀπομν. 2. 8, 1· ἐθαύμαζον ὅτι [[οὐδαμοῦ]] [[Κῦρος]] φαίνοιτο, ὅτι πουθενὰ δὲν ἐφαίνετο, Ξεν. Ἀν. 1. 10, 16. β) [[ἔρχομαι]] εἰς τὸ [[εἶναι]], γεννῶμαι· φανεὶς [[δύστηνος]], γεννηθεὶς διὰ νὰ εἶμαι [[δυστυχής]], Σοφ. Οἰδ. ἐπὶ Κολ. 974, πρβλ. 1226· [[δοῦλος]] ἀντ’ ἐλευθέρου φανείς, γενόμενος, ὁ αὐτ. ἐν Αἴ. 1020· ἐκ βασιλέως ἰδιώτην φανῆναι, δηλ. γενέσθαι Ξεν. Ἀν. 7. 7, 28. 3) ἐπὶ πραγμάτων ἢ γεγονότων, [[τέλος]] [[οὔπω]] τι [[πέφανται]] Ἰλ. Β. 122· βιότοιο τελευτὴ Η. 104· [[ἔργον]], [[ἄεθλον]] Π. 207, Ὀδ. Φ. 106, καὶ συχν. παρ’ Ἀττ.· ἀκτὶς ἀελίου, τὸ κάλλιστον ἑπταπύλῳ φανὲν Θήβᾳ τῶν προτέρων [[φάος]], ἐφάνθης ποτ’ Σοφ. Ἀντ. 100· πρβλ. Οἰδ. Τύρ. 474, 848, Τραχ. 1· τὸ φανθέν, τὸ γενόμενον, τὸ φανθὲν τίς ἂν δύναιτ’ ἂν ἀγένητον ποιεῖν; [[αὐτόθι]] 743. ΙΙ. ὡς καὶ νῦν, φαίνομαι, φαίνομαι ὅτι εἶμαι…, μετ’ ἀπαρ., δμωάων ἥτις τοι ἀρίστη φαίνεται [[εἶναι]] Ὀδ. Ο. 25, πρβλ. Α. 335· οὐ γάρ [[σφιν]] ἐφαίνετο κέρδιον [[εἶναι]] Ξ. 355· οὕτω, τοῦτό μοι θειότατον φαίνεται γενέσθαι Ἡρόδ. 7. 137· εὖ λέγειν φαίνει Ἀριστοφ. Νεφ. 403, κλπ., πρβλ. Αἰσχύλ. Πρ. 317· ― τὸ ἀπαρ. τοῦτο συχν. παραλείπεται, ἐκ νεφέων ἐρεβεννὴ φ. ἀὴρ Ἰλ. Ε. 864· [[τοῖος]] ἐφαίνετο [[αὐτόθι]] 867· οὗ καὶ [[πρόσθεν]] ἀρίστη φαίνετο βουλὴ Ι. 94, πρβλ. Β. 5· [[ὅστις]] φαίνηται ἄριστος Ὀδ. Ξ. 106· [[σμερδαλέος]] δ’ αὐτῇσι φάνη Ζ. 137· οὕτω παρ’ Ἀττ.· [[ἕρμαιον]] ἂν ἐφάνη Πλάτ. Πολ. 368D, κλπ., ἴδε κατωτ. 2· ― παρ’ Ἡροδ. καὶ τοῖς Ἀττ. συντάσσεται [[ὡσαύτως]] μετὰ μετοχ., ἀλλ’ οὐχὶ ἐπὶ τῆς αὐτῆς ἐννοίας· [[διότι]] φαίνεσθαι μετ’ ἀπαρ. δηλοῖ γνώμην ὅτι πρᾶγμά τι «φαίνεται νὰ [[εἶναι]]»..., ἐν ᾧ φαίνεσθαι μετὰ μετοχ. δηλοῖ γεγονός, ὅτι δηλ. πρᾶγμά τι φανερῶς [[εἶναι]] [[οἷον]] λέγεται· π. χ. φαίνεται [[εἶναι]], «φαίνεται νὰ [[εἶναι]]»... ἀλλὰ φαίνεται ὢν φανερῶς [[εἶναι]]· [[οὕτως]], ἐμοὶ σὺ μέγα πλουτέειν φαίνεαι, μοὶ φαίνεσαι νὰ εἶσαι πολὺ [[πλούσιος]], Ἡρόδ. 1. 32· [[ἀλλά]], [[εὔνοος]] ἐφαίνετο ἐών, ὅτι ἦτο φανερῶς εὔνους, ὁ αὐτ. 7. 173, πρβλ. 137, 175, Αἰσχύλ. Πρ. 217, Θουκ. 1. 2· φαίνεται ὁ [[νόμος]] ἡμᾶς βλάπτων, φαίνεται φανερῶς ὅτι μᾶς βλάπτει· [[ἀλλά]], φαίνεται ὁ [[νόμος]] ἡμᾶς βλάψειν, φαίνεται ὅτι θὰ μᾶς βλάψῃ, Wolf εἰς Δημοσθ. Λεπτ. σ. 259· [[οὕτως]], οὐκ ἄκαιρα φαίνεται λέγειν, φαίνεται νὰ ὁμιλῇ..., Αἰσχύλ. Πρ. 1036· [[ἀλλά]], φανέονται λέγοντες οὐδὲν Ἡρόδ. 3. 35· ― φαίνομαι δύο καθορᾶν εἴδη Πλάτ. Σοφ. 235D· [[ἀλλά]], οὐκ ἂν [[φανεῖμεν]] πήματ’ ἔρξαντες Αἰσχύλ. Πέρσ. 786· πλαγκτὸς οὖσ’ ἐφαινόμην Αἰσχύλ. Ἀγ. 593, πρβλ. Ἡρόδ. 9. 89, Εὐρ. Ἀνδρ. 343, κλπ.· ― [[ὡσαύτως]] παραλειπομένης τῆς μετοχ., [[πέφανται]] ἁρματηλάτας σοφὸς (ἐξυπακ. ὢν) Πινδ. Π. 5. 154, πρβλ. Ν. 6. 25· ἡμερώτερος φανεῖ Αἰσχύλ. Ἀγ. 1632· Κᾶρες ἐφάνησαν (ἐξυπακ. ὄντες), ἐφάνησαν πράγματι ὅτι ἦσαν Κᾶρες, Θουκυδ. 1. 8· τί φαίνομαι (ἐξυπακ. ὤν); «’σὰν τί» φαίνομαι; Εὐρ. Βάκχ. 925· ― [[ἐντεῦθεν]] τὸ φαίνεσθαι ἀντίκειται τῷ [[εἶναι]], [[εἶναι]] μὲν [[ὅσπερ]] εἰμί, φαίνεσθαι δὲ μὴ (πρβλ. [[δοκέω]] ΙΙ. 2), Εὐρ. (Ἀποσπ. 699) ἐν Ἀριστοφ. Ἀχ. 441· [[στρατηγός]]... μὴ ὢν φαίνεσθαι Ξεν. Ἀπομν. 1. 7, 3, πρβλ. Ἑλλ. 6. 5, 28· [[ἐντεῦθεν]]. 2) ἐν τῇ Φιλοσοφίᾳ, φαίνομαι (ἀπολ.) ὁτὲ μὲν κεῖται ἐξ ἀντικειμένου ἐπὶ τῶν πραγμάτων ὅσα [[εἶναι]] ἐμφανῆ ταῖς αἰσθήσεσιν, ὁτὲ δὲ ἐξ ὑποκειμένου ἐπὶ τῶν πραγμάτων ὅσα φαίνονται εἰς τὸν νοῦν ὡς [[ὄντα]] ποιά τινα, πρβλ. Ἀριστ. Φυσ. 3. 5, 10, περὶ Οὐραν. 4. 5, 9, περὶ Ζῴων Γεν. 1. 2, 6, Ἠθ. Νικ. 1. 7, 11, πρὸς τὰ Ἠθικ. Νικ. 10. 5, 2, Ἀναλυτ. Πρότ. 1. 1, 7· ἀλλ’ ἡ δευτέρα αὕτη [[σημασία]] διακρίνεται ἀπὸ τοῦ δοκεῖν, δοξάζειν· τὸ φαίνεσθαί ἐστι τὸ δοξάζειν [[ὅπερ]] αἰσθάνεται περὶ Ψυχ. 2. 3. 15· ― αἱ σημασίαι αὗται φαίνονται σαφῶς ἐν τῇ χρήσει τῆς μετοχῆς φαινόμενος, η, ον. α) φανερὸς εἰς τὰς αἰσθήσεις, [[ὅθεν]] [[ἐμφανής]], [[κατάδηλος]], περὶ Οὐρ. 3. 4, 8, κ. ἀλλ.· τῶν φαινομένων θειότατον Μετὰ τὰ Φυσικ. 11. 9, 1· καὶ τὰ φαινόμενα [[παρά]] τισι φιλοσόφοις ἐλέγοντο ὡς = τὰ [[ὄντα]] καὶ τὰ ἀληθῆ [[αὐτόθι]] 3. 5, κἑξ., περὶ Ψυχ. 1. 2, 8, περὶ Ζῴων Μορ. 1. 1, 8· ― [[οὕτως]] ἐν τῇ Ἀστρονομ. τὰ φαινόμενα = τὰ οὐράνια φαινόμενα, [[ὅπερ]] [[εἶναι]] ἡ ἐπιγραφὴ συγγράμματός τινος τοῦ Εὐδόξου [[ὅπερ]] μετέτρεψεν εἰς στίχους ὁ Ἄρατος, Ἱππάρχου τῶν Ἀράτ. καὶ Εὐδόξ. Φαινομ. Ἐξήγ. σ. 98 Petav., πρβλ. Ἀριστ. περὶ Οὐραν. 2. 13, 8. β) τὸ φαινόμενον εἰς τὸν νοῦν, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ πράγματι ὑπάρχον, ναί, ἔφη, φαινόμενα, οὐ μέν τοι [[ὄντα]] γέ που τῇ ἀληθείᾳ Πλάτ. Πολ. 596Ε, πρβλ. Ἀριστ. Τοπ. 1. 1, 3, Ἠθικ. Νικ. 3. 4, 4· τὰ οὖν ἐμοὶ φαινόμενα οὕτω φαίνεται Πλάτ. Πολ. 517Β· [[ἐντεῦθεν]] ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ [[ἀληθής]], Ἀριστ. Ρητ. 2. 24, 1, κ. ἀλλ. ― Ἐπίρρ. [[φαινομένως]], Πρόκλ. εἰς Πλάτ. Ἀλκ. α΄ 73 = 243, κλπ. 3) συχν. ἐν τοῖς διαλόγοις τοῦ Πλάτωνος, φαίνεταί σοι [[ταῦτα]]; σοὶ φαίνονται [[ταῦτα]] ἔχοντα οὕτω; σοὶ φαίνονται ὅτι ἔχουν [[οὕτως]]; Ἀπόκρισις φαίνεται, ναί, [[μάλιστα]], Πρωτ. 332Ε, Πολ. 333C, κλπ.· ὥς γ’ ἐμοὶ φ. Πρωτ. 324D, πρβλ. Πολ. 383Α, κλπ.· ― οὕτω, [τοῦτο] φῇς [[εἶναι]]; Ἀπόκρισις φαίνομαι (ἐξυπακ. λέγειν) Ξεν. Ἀπομν. 4. 2, 20· ― παρὰ μεταγεν. τὸ φαίνεται κεῖται ἀπροσώπως μετὰ δοτ. προσ. καὶ ἀπαρ., φαίνεται καλόν, εὔλογον, Διονύσ. Ἁλ. 2. 14., 4. 85, κλπ.· ― αὐτὸ φανέν, αὐτοδήλως, Ἀριστ. Πολιτικ. 3. 5, 4. 4) συνημμένον μετὰ τοῦ [[δοκέω]]· εἰ δὴ κακός τε φ. δοκῶ τέ σοι Εὐρ. Ἱππόλ. 1071· δοκοῖμεν… ἂν χείρους φαίνεσθαι Θουκ. 1. 122, πρβλ. Πλάτ. ἐν Φαίδρῳ 269D, Ἐρυξ. 399C, Ξεν. Ἀπομν. 2. 1, 22. 5) [[οὐδαμοῦ]] φανῆναι, nullo in loco haberi, Πλάτ. ἐν Φαίδωνι 72C· ἴδε [[οὐδαμοῦ]]. ΙΙΙ. τὰ φανθέντα, ἴδε ἀνωτ. Α. Ι. 5. ― Ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σελ. 458, 459, 460, Γ Χατζιδάκι Αἱ δύο μέθοδοι ἐν Ἀθηνᾶς τόμ. Ι΄, σελ. 374.

|auten=([[root]] φαϝ), ipf. φαε, φαῖνε, aor. [[ἔφηνα]], [[mid]]. ipf. iter. [[φαινέσκετο]], fut. πεφήσεται, inf. φανεῖσθαι, [[pass]]. aor. 2 (ἐ）φάνην, 3 pl. [[φάνεν]], iter. φάνεσκεν, subj. φάνῃ, [[φανήῃ]], inf. φανῆναι, -ήμεναι, aor. 1 ([[may]] be referred to [[φαείνω]]) [[φαάνθην]], 3 pl. [[φάανθεν]], perf. 3 [[sing]]. [[πέφανται]], [[part]]. [[πεφασμένος]]: I. [[act]]., trans., [[bring]] to [[light]], [[make]] to [[appear]], [[show]], [[τέρας]], ὁδόν τινι, Β 32, Od. 12.334; met., [[show]], [[reveal]], [[exhibit]], [[express]], νοήματα, ἀοιδήν, ἀεικείᾶς Σ 2, Od. 20.309; intrans., [[shine]], [[give]] [[light]], Od. 7.102, Od. 19.25.—II. [[mid]]. and [[pass]]., [[come]] to [[light]], be [[visible]], [[appear]], [[shine]], Il. 8.561; w. [[part]]. ([[yet]] [[not]] [[purely]] [[supplementary]]), Od. 4.361, Od. 24.448; w. inf., Od. 11.336, Od. 14.355, Od. 15.25.

|sltr=[[φαίνω]] ([[φαίνων]], -οισα; -έμεν: aor. ἔφᾶνας, ἔφᾶνεν: [[pass]]. φαίνεται; φαινομέναν; impf. ἐφαίνετο: aor. φᾰνη, ἔφᾰνεν, [ἔφ]α[ν][[θεν]] Snell; φᾰνείη; φᾰνείς, -έντος, -έντα; φᾰνῆναι: pf. [[πέφανται]].) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[act]]., [[show]], [[make]] [[known]] [[οὔπω]] γένυσι [[φαίνων]] τερείνας ματέρ' οἰνάνθας ὀπώραν (''[[sc.]]'' Πυθέας, [[winner]] in boys' pancratium) (N. 5.6) οὔ [[τοι]] ἅπασα [[κερδίων]] φαίνοισα [[πρόσωπον]] ἀλάθεἰ ἀτρεκές (N. 5.17) ἑάν τ' ἔφανεν φυὰν (Pae. 20.12) [[add]]. inf., ὦ Μέλισσ, εὐμαχανίαν γὰρ ἔφανας Ἰσθμίοις ὑμετέρας ἀρετὰς ὕμνῳ διώκειν (byz.: ἔφανες codd.) (I. 4.2) [[add]]. [[part]]., [[ὤρνυεν]] κάρυκας ἐόντα πλόον [[φαινέμεν]] [[παντᾷ]] (P. 4.171) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[pass]].,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>I</b> [[appear]], [[show]] [[oneself]] ὁ δ' [[αὐτῷ]] πὰρ ποδὶ σχεδὸν φάνη (O. 1.74) μελέων, τὰ παρ' εὐκλέι Δίρκᾳ χρόνῳ μὲν [[φάνεν]] (O. 10.85) [[δύο]] δ' αὐτὸν ἔρεψαν πλόκοι σελίνων ἐν Ἰσθμιάδεσσιν φανέντα (O. 13.34) ἔτραπεν καὶ κεῖνον ἀγάνορι μισθῷ χρυσὸς ἐν χερσὶν φανεὶς (P. 3.55) εἰ δέ [[τις]] [[ὄλβος]] ἐν ἀνθρώποισιν, [[ἄνευ]] καμάτου οὐ φαίνεται (P. 12.29) φαινομέναν δ' ἄῤ ἐς ἄταν σπεῦδεν [[ὅμιλος]] [[ἱκέσθαι]] (φανερὰν Σ paraphr.) (N. 9.21) ῥεέθροισί τε Δίρκας ἔφανεν καὶ παρ' Εὐρώτᾳ [[πέλας]] (I. 1.29) “καί νιν ὄρνιχος φανέντος κέκλευ [[ἐπώνυμον]] εὐρυβίαν Αἴαντα” (I. 6.53) c. pr. subs., μιν ἐν [[πέλαγος]] ῥιφθεῖσαν εὐαγέα πέτραν φανῆναι Πα. 7B. 47. [[τίς]] ὁ ῥυθμὸς ἐφαίνετο; (Pae. 8.67) πάτραι δ' [ἔφ]ᾳ[ν][[θεν]] ἀντὶ [[φωτῶν]] (supp. Snell: [ἔπ]ᾳ[χ][[θεν]] Lobel: ''[[sc.]]'' the Seriphians) Δ. 4. 41. [[add]]. [[part]]., Παρρασίῳ στρατῷ θαυμαστὸς ἐὼν φάνη (O. 9.96) [[ἀπειρομάχας]] [[ἐών]] κε φανείη λόγον ὁ μὴ [[συνιείς]] (N. 4.30) [[add]]. inf., ἐμοὶ δὲ θαυμάσαι [[θεῶν]] τελεσάντων [[οὐδέν]] ποτε φαίνεται [[ἔμμεν]] ἄπιστον (P. 10.49) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>II</b> pf., be shown, [[prove]] to be πέφανταί θ' ἁρματηλάτας [[σοφός]] (P. 5.115) [[νῦν]] [[πέφανται]] [[οὐκ]] [[ἄμμορος]] ἀμφὶ πάλᾳ κυναγέτας (''[[sc.]]'' Ἀλκιμίδας) (N. 6.13) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>III</b> frag. ]φαινετ[ P. Oxy. 2443, fr. 2.

|txtha=(1st aorist [[active]] subjunctive 3rd [[person]] [[singular]] φανῇ, L T WH in [[ἀναφαίνω]]; Winer's Grammar, § 15, [[under]] the [[word]]; Buttmann, 41 (35))); [[passive]], [[present]] φαίνομαι; 2nd aorist ἐφαινην; 2future φανήσομαι and (in φανοῦμαι (cf. Kühner, § 343, [[under]] the [[word]]; (Veitch, [[under]] the [[word]])); ([[φάω]]); in Greek writings from Homer down; to [[bring]] [[forth]] [[into]] the [[light]], [[cause]] to [[shine]]; to [[show]]. In Biblical Greek:<br /><b class="num">1.</b> Active intransitively, to [[shine]], [[shed]] [[light]] ([[which]] the Greeks ([[commonly]] (cf. Liddell and Scott, [[under]] the [[word]], A. II.)) [[express]] by the [[passive]]), the Sept. for הֵאִיר: τό [[φῶς]] φαίνει, ὁ [[λύχνος]], [[ἥλιος]], ὁ [[ἥλιος]] καί ἡ [[σελήνη]], ἡ [[ἡμέρα]],<br /><b class="num">2.</b> Passive,<br /><b class="num">a.</b> to [[shine]], be [[bright]] or [[resplendent]]: ἡ [[ἡμέρα]], Tr ([[see]] [[above]]); R G Tr — [[but]] [[see]] Veitch, [[under]] the [[word]]; [[moreover]], the [[following]] examples should be brought [[under]] the [[next]] [[head]]; [[see]] Meyer on ὡς φωστῆρες, ὁ [[ἀστήρ]], ἡ [[ἀστραπή]], to [[become]] [[evident]], to be brought [[forth]] [[into]] [[light]], [[come]] to [[view]], [[appear]]: ἀφανίζεσθαι, τίνι, Josephus, Antiquities 7,7, 3; for נִקְרָה in [[reference]] to the [[same]], τίνι, to [[come]] to [[light]], to [[appear]], be [[seen]]: φαινομενα, φαίνεται, it is [[seen]], [[exposed]] to [[view]]: [[οὐδέποτε]] [[ἐφάνη]] [[οὕτως]] ἐν τῷ [[Ἰσραήλ]], [[never]] [[was]] it [[seen]] in [[such]] (i. e. so [[remarkable]]) a [[fashion]] — [[never]] [[was]] [[such]] a [[sight]] [[seen]] — in Israel, to [[meet]] the eyes, [[strike]] the [[sight]], [[become]] [[clear]] or [[manifest]], [[with]] a [[predicate]] nominative (be [[seen]] to be) (cf. Buttmann, § 144,15a., 18): [[ἵνα]] ([[namely]], ἡ [[ἁμαρτία]]) φανῇ [[ἁμαρτία]] (equivalent to [[ἁμαρτωλός]]), προσευχόμενοι praying); to be [[seen]], [[appear]]: ὁ [[ἁμαρτωλός]] [[ποῦ]] φανεῖται; i. e. he [[will]] [[nowhere]] be [[seen]], [[will]] [[perish]], to [[appear]] to the [[mind]], [[seem]] to [[one]]'s [[judgment]] or [[opinion]]: τί [[ὑμῖν]] φαίνεται (A. V. [[what]] [[think]] ye), ἐφάνησαν [[ἐνώπιον]] αὐτῶν [[ὡσεί]] ληροι, Winer's Grammar, § 33f.; Buttmann, § 133,3. Synonym: [[see]] [[δοκέω]], at the [[end]].)

|mltxt=ΝΜΑ, και ενεργ<br />τ. [[φαίνω]] Α<br /><b>μέσ.</b><br /><b>1.</b> [[είμαι]] ή [[γίνομαι]] [[ορατός]], διακρίνομαι (α. «δεν φαίνεται από εδώ η [[θάλασσα]]» β. «φάνεν δὲ oἱ εὐρέες ὦμοι», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[γίνομαι]] [[φανερός]], φανερώνομαι<br /><b>3.</b> [[προβάλλω]], εμφανίζομαι, [[παρουσιάζομαι]] (α. «έχει καιρό να φανεί» β. «ἐθαύμαζον ὅτι οὐδαμοῦ Κῡρος φαίνοιτο», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>4.</b> [[δίνω]] την [[εντύπωση]], θεωρούμαι ότι... (α. «φαίνεται να περνάει καλά» β. «οὐ γὰρ [[σφιν]] ἐφαίνετο κέρδιον [[είναι]]», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>5.</b> (το ουδ. της μτχ. ενεστ. ως ουσ.) <b>βλ.</b> [[φαινόμενο]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[παρέχω]] σαφείς ενδείξεις, προμηνύομαι («η καλή [[μέρα]] από το [[πρωί]] φαίνεται»)<br /><b>2.</b> (ως απρόσ.) <i>φαίνεται</i><br />εικάζεται, συμπεραίνεται<br />(«φαίνεται ότι θα βρέξει»)<br /><b>3.</b> (το γ' εν. πρόσ. με γεν. προσ. αντων. <i>μού</i>, <i>σού</i> <b>κ.λπ.</b>) [[νομίζω]], [[πιστεύω]], [[θεωρώ]]<br /><b>4.</b> (η μτχ. παθ. ενεστ. ως επίθ.) [[φαινόμενος]], -<i>ένη</i>, -<i>ο</i><br />(αστρον.-μαθ.-φυσ.) αυτός που υπάρχει όπως φαίνεται, όπως παρατηρείται, όπως υποπίπτει στην [[αντίληψη]] του παρατηρητή, σε [[αντιδιαστολή]] με εκείνον που πραγματικά [[είναι]] ή μπορεί να [[είναι]], [[φαινομενικός]] (α. «[[φαινόμενος]] [[χρόνος]]» β. «φαινομένη [[κίνηση]]» γ. «φαινομένη [[ταχύτητα]]» δ. «[[φαινόμενο]] [[μέγεθος]]»)<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «όπως φαίνεται» — [[κατά]] τα φαινόμενα [[είναι]] πιθανό, [[πιθανώς]], ίσως<br />β) «[[έτσι]] σού φαίνεται» — λέγεται σε κάποιον, όταν κάνει [[λάθος]] σε [[κάτι]] που πιστεύει<br /><b>(II)</b><br />ΝΜ<br /><b>βλ.</b> [[υφαίνω]].<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>ενεργ.</b> [[φαίνω]]<br />α) [[κάνω]] [[κάτι]] να φανεί, [[φέρνω]] στο φως («ἡμῖν μὲν τόδ' ἔφηνε [[τέρας]] μέγα [[μητίετα]] [[Ζεύς]]», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β) [[δείχνω]], [[αποκαλύπτω]] («φαῑνε μηρούς», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br />γ) [[φανερώνω]], [[καταδεικνύω]] («φανεῖ κωκύματα» — οι θρήνοι θα φανερώσουν την [[αλήθεια]], <b>Σοφ.</b>)<br />δ) [[παρέχω]], [[δίνω]] («Ἑλένη δὲ θεοὶ [[γόνον]] οὐκέτ' ἔφαινον», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br />ε) [[εκθέτω]], λέω («[[μηκέτι]] ταῦτα νοήματα φαῑν' ἑνὶ δήμῳ», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />στ) [[ερμηνεύω]], [[εξηγώ]], [[αναλύω]], [[διασαφηνίζω]]<br />ζ) (σχετικά με ήχο) [[κάνω]] να ηχήσει [[καθαρά]] στο [[αφτί]] («[[σάλπιγξ]] ὑπέρτονον [[γήρυμα]] φαινέτω στρατῷ», <b>Αισχύλ.</b>)<br />η) [[καταγγέλλω]], [[καταδίδω]], [[προδίδω]]<br />θ) ([[ιδίως]]) [[καταγγέλλω]] [[κάτι]] ως παράνομο<br />ι) <b>(απολ.)</b> i) [[δίνω]] πληροφορίες<br />ii) [[φέγγω]], [[φωτίζω]] («φαίνοντες νύκτας... δαιτυμόνεσσι», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>μέσ.</b> α) (για [[φωτιά]]) [[γίνομαι]] [[ορατός]] από την [[λάμψη]] μου<br />β) (για [[ουράνιο]] [[σώμα]]) [[ανατέλλω]], [[επιτέλλω]] («ἄστρα φαεινήν ἀμφὶ σελήνην φαίνετ' ἀριπρεπέα», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />γ) (<b>για πρόσ.</b>) i) γεννιέμαι («δοῦλος ἀντ' ἐλευθέρου φανείς», <b>Σοφ.</b>)<br />ii) [[γίνομαι]] («ἐκ βασιλέως ἰδιώτην φανῆναι», <b>Ξεν.</b>)<br />δ) (για [[γεγονός]]) [[συμβαίνω]], συντελούμαι<br />ε) εκδηλώνομαι<br />στ) (με μτχ.) [[είμαι]] [[φανερός]], [[πρόδηλος]] («φαίνεται ὁ [[νόμος]] ἡμᾶς βλάπτων», <b>Θουκ.</b>)<br />ζ) (με δοτ. προσ. και απρμφ.) [[θεωρώ]] καλό ή [[λογικό]]<br />η) (στην φιλοσ.) i) [[είμαι]] [[φανερός]] στις αισθήσεις<br />ii) [[είμαι]] [[αντιληπτός]] στον νου<br />θ) (στους διαλόγους του <b>Πλάτ.</b> ως [[απόκριση]]) ναι, [[μάλιστα]] («φαίνεταί σοι ταῦτα; φαίνεται», <b>Πλάτ.</b>)<br />ι) <b>σπαν.</b> [[νομίζω]], [[πιστεύω]]<br /><b>3.</b> (το αρσ. της ενεργ. μτχ. ενεστ. ως κύριο όν.) <b>βλ.</b> [[Φαίνων]]<br /><b>4.</b> (το ουδ. της μτχ. παθ. αορ. στον πληθ. ως ουσ.) <i>τὰ φανθέντα</i>- πράγματα για τα οποία έγινε [[καταγγελία]] ότι έχουν εισαχθεί [[παράνομα]] με [[λαθρεμπόριο]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «ἄμ' ἠοῖ φαινομένῃφιν» — την [[αυγή]] (<b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β) «φαίνειν φρουράν»<br />(στην [[Σπάρτη]]) [[επιστρατεύω]], [[στρατολογώ]]<br />γ) «αὐτὸ φανέν» — ολοφάνερα (<b>Αριστοτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[φαίνω]] ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>bh</i><i>ā</i>- / <i>bh</i>(<i>e</i>)<i>ә</i>₂-, η οποία εμφανίζει δύο διαφορετικές σημ.: «[[λάμπω]], [[φωτίζω]]» (<b>πρβλ.</b> <i>φῶς</i>, [[φαίνω]], αρχ. ινδ. <i>bh</i><i>ā</i>-<i>ti</i> «φωτίζει») και «[[μιλώ]], [[εξηγώ]]» (<b>πρβλ.</b> [[φημί]]), οι οποίες διακρίνονται και σε ορισμένους τ. της οικογένειας του ρ. [[φαίνω]], <b>πρβλ.</b> [[φάσις]], [[πρόφασις]], <i>άποφαίνω</i> (για τη [[διπλή]] σημ. της ρίζας <b>βλ.</b> και λ. [[φημί]]). Ο ενεστ. [[φαίνω]] (<span style="color: red;"><</span> <i>φα</i>-<i>ν</i>-<i>jω</i>) έχει σχηματιστεί από τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]], -<i>φă</i>- (<span style="color: red;"><</span> <i>bh</i><i>ә</i>₂-) της ρίζας (<b>πρβλ.</b> <i>φă</i>-<i>σις</i>, <i>φă</i>-<i>σμα</i> και τα σύνθ. σε -<i>φατος</i>, -[[φατικός]]) με έρρινο [[πρόσφυμα]] -<i>ν</i>- (<b>πρβλ.</b> αρχ. ινδ. <i>bh</i><i>ā</i>-<i>nu</i>-, αβεστ. <i>b</i><i>ā</i>-<i>nu</i>- «[[λάμψη]], φως», αρχ. ιρλδ. <i>b</i><i>ā</i>-<i>n</i> «[[λευκός]]», γερμ. <i>boh</i>-<i>n</i>-<i>ern</i> «[[γυαλίζω]] με [[κερί]]») και ενεστωτικό [[επίθημα]] -<i>jω</i> (<b>πρβλ.</b> [[ὑφαίνω]] <span style="color: red;"><</span> <i>ὑφ</i>-<i>αν</i>-<i>jω</i>). Από το θ. του ενεστ. <i>φαν</i>-, με το έρρινο [[πρόσφυμα]], έχει σχηματιστεί το μεγαλύτερο [[μέρος]] τών παρ. και σύνθ. του ρ. [[φαίνω]] ([[πρβλ]]. [[φανερός]], [[φαντήρ]], [[φάντωρ]]), σύνθ. σε -<i>φανής</i>, σύνθ. σε -[[φάντης]] κ.λπ. Από τους τελευταίους αυτούς τ. προήλθε το θ. <i>φαντ</i>-, από το οποίο σχηματίστηκε το ρ. [[φαντάζω]], -<i>ομαι</i> και τα παράγωγά του. Τέλος, η [[απαθής]] [[βαθμίδα]] <i>φᾱ</i>- / <i>φη</i>- της ρίζας απαντά στον τ. του μέλλ. <i>πε</i>-<i>φή</i>-<i>σεται</i> (για τον σχηματισμό του μέλλ. με διπλασιασμό, <b>πρβλ.</b> <i>με</i>-<i>μνήσομαι</i>: [[μιμνήσκω]], <i>τε</i>-<i>θνήξω</i>: [[θνῄσκω]])].

|lsmtext='''φαίνω:''' Επικ. [[φαείνω]], μέλ. <i>φᾰνῶ</i>, Ιων. <i>φᾰνέω</i>· ευκτ. <i>φᾰνοίην</i>, αόρ. αʹ [[ἔφηνα]], Δωρ. <i>ἔφᾶνα</i>· Επικ. γʹ ενικ. αόρ. βʹ [[φάνεσκε]]· παρακ. <i>πέφαγκα</i>· αμτβ. παρακ. [[πέφηνα]] — Μέσ., μέλ. <i>φᾰνοῦμαι</i>, Ιων. <i>φᾰνέομαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἐφηνάμην</i> — Παθ., Ιων. προστ. [[φαινέσκετο]], μέλ. βʹ <i>φᾰνήσομαι</i> ([[ποτέ]] <i>φανθήσομαι</i>)· Επικ. γʹ ενικ. μέλ. <i>πεφήσεται</i>· αόρ. αʹ <i>ἐφάνθην</i>, Επικ. [[ἐφαάνθην]], γʹ πληθ. [[φάανθεν]], αόρ. βʹ [[ἐφάνην]] [ᾰ], Επικ. γʹ πληθ. [[φάνεν]]· Επικ. υποτ. [[φανήῃ]], απαρ. [[φανήμεναι]], παρακ. [[πέφασμαι]], γʹ ενικ. [[πέφανται]], απαρ. <i>πεφάνθαι</i>, μτχ. [[πεφασμένος]], γʹ πληθ. υπερσ. [[ἐπέφαντο]]· ([[φάω]]),<br /><b class="num">Α.</b> Ενεργ. <b>I. 1. α)</b> [[φέρνω]] στο φως, [[φανερώνω]] [[κάτι]], σε Όμηρ. κ.λπ. — Μέσ., [[επιδεικνύω]] [[κάτι]] ως δικό μου, σε Σοφ. <b>β)</b> [[δείχνω]] εδώ κι [[εκεί]], κάνω γνωστό, [[αποκαλύπτω]], [[φανερώνω]], [[δείχνω]], σε Ομήρ. Οδ., Σοφ. κ.λπ.· [[γόνον]] Ἑλένῃ [[φαίνω]], της [[φανερώνω]] ένα [[παιδί]], δηλ. [[επιτρέπω]] να γεννήσει, σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για ήχο, κάνω [[κάτι]] ξεκάθαρο στο [[άκουσμα]], κάνω [[κάτι]] να ηχεί [[καθαρά]], σε Ομήρ. Οδ., Αισχύλ.<br /><b class="num">3.</b> κάνω [[κάτι]] ξεκάθαρο, [[εξηγώ]], [[εκθέτω]], σε Ηρόδ. <b>4. α)</b> σε Αττ., [[καταδίδω]] κάποιον, [[κατηγορώ]], [[προδίδω]], σε Αριστοφ.· [[καταγγέλλω]] [[κάτι]] ως παράνομο, στον ίδ. — Παθ., <i>τὰ φανθέντα</i>, πράγματα τα οποία καταγγέλθηκαν ως [[παράνομα]], σε Δημ. <b>β)</b> απόλ., [[δίνω]] πληροφορίες, σε Ξεν.<br /><b class="num">5.</b> <i>φαίνειν φρουράν</i> στη [[Σπάρτη]], [[διακηρύσσω]] στρατό, [[καλώ]] τη στρατιωτική [[παράταξη]], σε Ξεν.<br /><b class="num">II.</b> απόλ., [[δίνω]] φως, σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως λέγεται για τους Διόσκουρους που έλαμπαν στον αιθέρα, σε Ευρ.· ἀγανὴ φαίνουσ' [[ἐλπίς]], μικρή [[ελπίδα]] που λάμπει, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">III.</b> ο Όμηρ. χρησιμοποιεί τον Ιων. αόρ. [[φάνεσκε]] αμτβ., φάνηκε· επίσης, παρακ. βʹ [[πέφηνα]] είναι αμτβ., σε Ηρόδ., Σοφ., Δημ. <b>Β.</b> Παθ.,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[έρχομαι]] στο φως, [[γίνομαι]] [[ορατός]], εμφανίζομαι, σε Όμηρ.· λέγεται για τη [[φωτιά]], [[λάμπω]] φωτεινά, στον ίδ.· [[συχνά]] λέγεται για την [[εμφάνιση]] [[ουρανίων]] σωμάτων, σε Ομήρ. Ιλ., Ησίοδ.· χρησιμοποιείται για την [[χαραυγή]], φάνη [[ῥοδοδάκτυλος]] [[Ἠώς]], σε Όμηρ.<br /><b class="num">2.</b> χρησιμοποιείται για ανθρώπους, [[έρχομαι]] στην [[ζωή]], φανεὶς [[δύστηνος]], γεννημένος [[δυστυχής]], σε Σοφ.· [[δοῦλος]] [[φανείς]], [[δείχνω]] να είμαι, έχω γίνει [[σκλάβος]], σε Σοφ.· επίσης λέγεται για γεγονότα, [[τέλος]] [[πέφανται]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>τὸ φανθέν</i>, [[κάτι]] που ήρθε στο φως μια [[φορά]], [[αποκάλυψη]], σε Σοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[φαίνομαι]] ότι είμαι έτσι ακριβώς, με απαρ., [[ἥτις]] ἀρίστη φαίνεται [[εἶναι]], σε Ομήρ. Οδ.· τοῦτό μοι θειότατον φαίνεται [[γενέσθαι]], σε Ηρόδ.· το απαρ. παραλείπεται, [[ὅστις]] φαίνηται [[ἄριστος]], σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.· επίσης με μτχ.· <i>φαίνεσθαι</i> με απαρ., ένα [[πράγμα]] φαίνεται να είναι έτσι ακριβώς· με μτχ., ένα [[γεγονός]] είναι [[πράγματι]] έτσι ακριβώς, <i>ἐμοὶ σὺ πλουτέειν φαίνεαι</i>, [[πλούσιος]] μου φαίνεσαι, σε Ηρόδ.· [[αλλά]], [[εὔνοος]] ἐφαίνετο [[ἐών]], είχε [[πράγματι]] ευνοϊκή [[διάθεση]], στον ίδ.· φαίνεται ὁ [[νόμος]] βλάπτων, ο [[νόμος]] [[πράγματι]] βλάπτει, [[αλλά]], φαίνεται ὁ [[νόμος]] [[ἡμᾶς]] βλάψειν, φαίνεται σα να μας βλάπτει, σε Δημ.· με τη μτχ. να παραλείπεται, <i>Κᾶρες ἐφάνησαν</i> (ενν. <i>ὄντες</i>), ήταν [[πράγματι]] Κάρες, σε Θουκ.· <i>τί [[φαίνομαι]]</i> (ενν. <i>ὤν</i>)<i>;</i> πώς [[φαίνομαι]], [[μοιάζω]];, σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> σε διάλογο, φαίνεταί σοι [[ταῦτα]]; [[σου]] φαίνονται αυτά να είναι έτσι; δεν είναι έτσι αυτό; [[απόκριση]] <i>φαίνεται</i>, ναι, σε Πλάτ.· ([[τοῦτο]]) [[φῇς]] [[εἶναι]]; [[απόκριση]] <i>[[φαίνομαι]]</i> (ενν. <i>λέγειν</i>), σε Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> [[οὐδαμοῦ]] φανῆναι, Λατ. [[nullo]] in [[loco]] haberi, σε Πλάτ.

|mdlsjtxt=[φάω]<br />A. Act. to [[bring]] to [[light]], make to [[appear]], Hom., etc.:—Mid. to [[exhibit]] as one's own, Soph.<br />b. to [[show]] [[forth]], make [[known]], [[reveal]], [[disclose]], [[show]], Od., Soph. etc.: [[γόνον]] Ἑλένηι φ. to [[show]] her a [[child]], i. e. [[grant]] her to [[bear]] one, Od.<br /><b class="num">2.</b> of [[sound]], to make it [[clear]] to the ear, make it [[ring]] [[clear]], Od., Aesch.<br /><b class="num">3.</b> to make [[clear]], [[explain]], [[expound]], Hdt.<br /><b class="num">4.</b> in Attic to [[inform]] [[against]] one, to [[indict]], [[impeach]], Ar.:— to [[inform]] of a [[thing]] as contraband, Ar.: Pass., τὰ φανθέντα articles informed [[against]] as contraband, Dem.<br />b. absol. to [[give]] [[information]], Xen.<br /><b class="num">5.</b> φαίνειν φρουράν at [[Sparta]], to [[proclaim]] a [[levy]], [[call]] out the [[array]], Xen.<br /><b class="num">II.</b> absol. to [[give]] [[light]], Od.; so of the sun, [[moon]], etc., φ. τινί Ar., Theocr.; so of the [[Dioscuri]] [[shining]] in mid-air, Eur.; ἀγανὴ φαίνουσ' [[ἐλπίς]] [[soft]] [[shining]] [[hope]], Aesch.<br /><b class="num">III.</b> Hom. uses the ionic aor. [[φάνεσκε]] [[really]] intr., appeared:— also perf. 2 [[πέφηνα]] is intr., Hdt., Soph., Dem.<br />B. Pass. to [[come]] to [[light]], be [[seen]], [[appear]], Hom.; of [[fire]], to [[shine]] [[brightly]], Hom.:—often of the [[rising]] of [[heavenly]] bodies, Il., Hes.; of daybreak, φάνη [[ῥοδοδάκτυλος]] Ἠώς Hom.<br /><b class="num">2.</b> of persons, to [[come]] [[into]] [[being]], φανεὶς [[δύστηνος]] [[born]] to [[misery]], Soph.; [[δοῦλος]] [[φανείς]] shown to be, having [[become]], a [[slave]], Soph.:—also of events, [[τέλος]] [[πέφανται]] Il.; τὸ φανθέν [[what]] has [[once]] [[come]] to [[light]], Soph., etc.<br /><b class="num">II.</b> to [[appear]] to be so and so, c. inf., [[ἥτις]] ἀρίστη φαίνεται [[εἶναι]] Od.; τοῦτό μοι θειότατον φαίνεται [[γενέσθαι]] Hdt.:—inf. omitted, [[ὅστις]] φαίνηται [[ἄριστος]] Od., etc.:—also c. [[part]]., but φαίνεσθαι c. inf. indicates that a [[thing]] appears to be so and so, φαίνεσθαι c. [[part]]. states the [[fact]] that it [[manifestly]] is so and so, ἐμοὶ σὺ πλουτέειν φαίνεαι you [[appear]] to me to be [[rich]], Hdt.; but, [[εὔνοος]] ἐφαίνετο ἐών he was [[manifestly]] well-inclined, Hdt.; φαίνεται ὁ [[νόμος]] βλάπτων the law [[manifestly]] harms, but, φαίνεται ὁ [[νόμος]] [[ἡμᾶς]] βλάψειν it appears [[likely]] to [[harm]] us, Dem.:—with the [[part]]. omitted, Κᾶρες ἐφάνησαν (''[[sc.]]'' ὄντες) they were [[manifest]] Carians, Thuc.; τί φαίνομαι (''[[sc.]]'' ὤν); [[what]] do I [[look]] like? Eur.<br /><b class="num">2.</b> in [[dialogue]], φαίνεταί σοι [[ταῦτα]]; does [[this]] [[appear]] so? is not [[this]] so? Answ. φαίνεται, yes, Plat.; [[τοῦτο]] φῆις [[εἶναι]]; Answ. φαίνομαι (''[[sc.]]'' λέγειν) Xen.<br /><b class="num">3.</b> [[οὐδαμοῦ]] φανῆναι [[nullo]] in [[loco]] haberi, Plat.

|ftr='''φαίνω''': -ομαι<br />{phaínō}<br />'''Forms''': m. Redupl. [[παμφαίνω]] und Ptz. -φανόωσα, -φανόωντα (ep. poet. seit Il., παμφανάᾳ· λάμπει H.), Aor. φῆναι (dor. φᾶναι), intr. φανῆναι (alles seit Il.), Fut. φανέω, -ῶ (seit ''T'' 104). -έομαι (seit μ 230), -ήσομαι (Hdt. u.a.), dor. -ησέω (Archim.), πεφήσεται (''P'' 155), Perf. Med. [[πέφασμαι]], 3. sg. [[πέφανται]] (seit Il.), Akt. intr. [[πέφηνα]] (ion. att.), dor. πέφανα (Sophr.), trans. πέφαγκα (jungatt.), Aor. Med. trans. φήνασθαι (ion. att.), intr. u. Pass. φανθῆναι (att.),<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[sichtbar machen]], [[ans Licht bringen]], [[zeigen]], [[kundtun]], Med. und Akt. intr. [[sichtbar werden]], [[ans Licht kommen]], [[sich zeigen]], [[erscheinen]].<br />'''Composita''': sehr oft mit Präfix, z.B. ἀπο-, ἐκ-, ἐν-, ἐπι-, κατα-, προ-, ὑπο-,<br />'''Derivative''': An das Verb schließen sich zahlreiche Kompp. und Ableitungen (gedrängte Übersicht): 1a. Als Vorderglied u.a. in φαινομηρίδες (Ibyk.), sg. [[φανόμηρις]] (Poll.) f. ‘die die Schenkel Zeigende(n)’ bzw. [[mit sichtbaren Schenkeln]]; PN, z.B. Φαινέλαος, Φαννόθεμις, Φανότιμος; zu Φαιν-, Φαν(ν)- Arena Riv. di fil. 93, 438 ff. 1b. Als Hinterglied mit Anschluß an die σ-Stämme, z.B. [[τηλεφανής]] [[weit sichtbar]], [[weithin erkennbar]] (poet. seit ω 83); zahllose PN, z.B. Ἀριστοφάνης; sehr oft von den Präfixkompp., z.B. [[ἐμφανής]] ([[ἐμφαίνω]]) [[sichtbar]], [[offenbar]], [[offenkundig]] (ion. att.) mit -εια, -ία, -ίζω, -ισις, -ίσιμος, -ισμός, -ιστής, -ιστικός. 2. Mit ρο-Suffix: [[φανερός]] [[sichtbar]], [[offenbar]], [[deutlich]] (Pi., ion. att.) mit -ερότης (sp.), -όομαι (Hdt.), -όω (sp.), -ωσις. Zu [[φανερός]] im Sinn von [[quidam]] im byzant. Griech. Tabachovitz Eranos 30, 97 ff. 3. Mit ητ-Suffix: Φάνης, -ητος m. N. einer orphischen Gottheit (Orph.). 4. Mit σι- (< τι-) Suffix: a. [[φάσις]] f. [[Anzeige]] (att.), [[das Erscheinen]], [[Erscheinung]] (Ti. Lokr., Arist., hell. u. sp.); sehr oft von den Präfixkompp., z.B. [[πρόφασις]] f. [[scheinbarer Grund]], [[Vorwand]] (Thgn., ion. att.) mit -σίζομαι (Thgn., ion. att.), -σιστικός (LXX,Ph.); [[ἔμφασις]] f. [[Erscheinung]], [[Abbild]], [[Verdeutlichung]], [[Nachdruck]] (Arist., hell. u. sp.) mit -τικός [[ausdrücklich]] (Demetr. ''Eloc''. u.a.). b. [[φάνσις]] f. [[das Erscheinen]] (sehr selten u. sp.); öfter von den Präfixkompp., z.B. [[ἀπόφανσις]] f. [[Erklärung]], [[Ausspruch]] (Arist., hell. u. sp.; neben [[ἀπόφασις]]) mit -τικός (Arist. u.a.), [[ἀνάφανσις]] f. [[Erscheinung]] (sp.), [[ἄμφανσις]] [[Adoption]] (''Leg''. ''Gort''.) mit -τός [[adoptiert]] (ibid.). 5. Mit τυ-Sufffix: [[ἀμφαντύς]] f. ib. (''Leg''. ''Gort''.). 6. Mit (σ)μα-Suffix: [[φάσμα]] n. [[Erscheinung]], [[Vorzeichen]] (ion. poet., Arist. usw.). 7. Verbaladj. auf -τος: a. -φαντος, oft in Kompp., z.B. [[ἄφαντος]] [[unsichtbar]] (ep. poet. seit Il., sp. Prosa), [[νυκτίφαντος]] [[in der Nacht erscheinend]] (A., E.); von den Präfixkompp., z.B. [[πρόφαντος]] [[verkündet]], [[offenbart]] (: [[προφαίνω]]; Pi., Hdt., S. u.a.); sekundär [[φαντός]] als Simplex [[sichtbar]] (Orph.). Auch b. -φατος in [[ἀπαρέμφατος]] (: [[παρεμφαίνω]]) ''[[sc.]]'' [[ἔγκλισις]], eig. "nichts nebenher anzeigend", als gramm. Term. = lat. ''infinitivus'' (''modus''; D. H. u.a.; Gegensatz [[παρεμφατικός]]), auch ἀν-, [[κακέμφατος]] usw. (sp.), wozu noch [[πρό]]-, [[ὑπέρφατος]] (Pi.; s. v. d. Mühll Mus.Helv. 11,53ff. m. weiterer Diskussion). 8. -[[φάντης]] m. in Univerbierungen, z.B. [[ἱεροφάντης]] ([[ἱρο-]]) "der heilige Gebräuche erklärt", [[Oberpriester]] (ion. att.) mit -[[τις]], -τέω, -τία, -τικός. 9. -φα(ν) τικός zu den Präfixkompp., z.B. ἐμφα(ν)τικός [[ausdrucksvoll]], [[anschaulich]] (hell. u. sp.). 10. [[φάντωρ]] m. [[Zurschausteller]] (att. Epigr. II^p), [[ἐκφάντωρ]], -τορία, -τορικός (sp.); auch in Univerbierungen, z.B. [[ἱεροφάντωρ]] (Suid.) mit -φάντρια f. (röm. Inschr. IV^p). 11. An die τ-Ableitungen schließt sich das denominative φαντάζομαι, vereinzelt m. ἐκ-, ἐν-, κατα- u.a., [[sichtbar werden]], [[erscheinen]] (ion. att.), -άζω [[sichtbar machen]], [[vorstellen]] (sp.); davon [[φάντασμα]] n. [[Erscheinung]] (Trag., Pl. usw.), -[[μάτιον]] (Plu.), -μός ib. (Epikur.), -ις (ἐμ-) f. [[Anblick]], [[Erscheinung]] (Pl. u. a.), -ία f. [[Anblick]], [[Vorstellung]], [[Phantasie]] (Pl., Arist. usw.) mit -ιώδης, -ιάζομαι, -ιόομαι, -ιόω, -ιαστικός; -τός (Arist. u.a.), -τικός (Pl., Arist. usw.) [[zum Vorstellen befähigt]], [[Vorstellungen bildend]]. 12. Adverbia: -φαδόν in [[ἀμφαδόν]] [[öffentlich]], [[offenkundig]] (Hom.) mit Adj. -[[δός]] (τ 391, A. R.), -διος (ζ 288), Adv. -δίην (Η 196, Thgn. u.a.); -[[φανδόν]] in (ἐξ-)[[ἀναφανδόν]] ib. (Hom.); δια-, [[ἀμφάδην]], dor. -δαν ib. (Archil., Sol., Alkm.), [[ἐκφάνδην]] ib. (Philostr.); [[ἀναφανδά]] (Od., A. R.). Dazu vom Präsensstamm das Spieladv. [[φαινίνδα]] παίζειν [[Ball spielen]] (Antiph. Kom. u.a.). — Zu [[φανή]] f. [[Fackel]] s. [[φανός]] (s.v. [[φάος]]).<br />'''Etymology''': Die obigen Formen gehen fast alle von einem Verbalstamm φαν- aus, wozu das Jotpräsens [[φαίνω]]. Ausnah.men bilden nur das langvokalige (hochstufige) ἅπ. λεγ. πεφήσεται und die kurzvokaligen (tiefstufigen) [[φάσις]], -φατος mit -[[φατικός]] und [[φάσμα]]. Letzteres ist aber zu [[φαίνω]] gebildet wie [[ὕφασμα]] zu [[ὑφαίνω]] u.a.m. (Schwyzer 524). Zu [[φάσις]], -φατος: [[φαίνω]] stimmen formal [[βάσις]], -βατος: [[βαίνω]]; analogische Neubildung ist demnach nicht ausgeschlossen. Ebenfalls könnte πεφήσεται einen Rückhalt haben in βήσεται. (Auf die H.-Glossen [[πέφη]]· ἐφάνη ἢ πεφύκασι und φάντα· λάμποντα ist nicht viel zu geben.) Fürs Griech. ließe sich also zur Not mit einem einheitlichen Verbalstamm φαν- auskommen. — Aus arm. ''ba''-''nam'' mit dem nasallosen Aor. ''ba''-''c̣i'' [[öffnen]], [[enthüllen]] ergibt sich aber ein altes Nasalpräsens; mithin läßt sich auch in φαν- ein urspr. Nasalpräsens erkennen, das für fast alle übrigen Formen maß-gebend wurde. Nur für [[φάσις]], -φατος und namentlich für πεφήσεται kommt nasalloser Ursprung in Betracht. Ein primäres Verb liegt vor in aind. ''bhā́''-''ti'' ‘leuchten, scheinen, wozu mehrere Nomina, z.B. ''bhā''-''nú''-, aw. ''bā''-''nu''- m. [[Pracht]]; ein nominales ''n''-Sufflx noch in air. ''bān'' [[weiß]], toch. A ''pañi'', B ''peñiyo'' m. [[Pracht]], ebenso im germ. Denominativum ags. ''bōnian'', nd. ''bohnen'' [[polieren]], [[bohnern]]. Dazu noch illyr. PN ''Acra''-''banis'', -''banus'' u. a. (: Ἀριστοφάνης; Krahe Die Spr. d. Illyrier I 51 m. Lit.). Zum Präsens [[φαίνω]] stimmt außerdem formal alb. geg. ''bâj'', tosk. ''bënj'' Aachen, tun’. — Weitere Formen m. Lit. bei WP. 2, 122, Pok. 104, Mayrhofer s. ''bhā́ti''; fürs Griech. bes. Schwyzer 647, 694 m. A. 4, 783 m. A. 4; dazu für Hom. Chantraine Gramm. hom. 1, 360, 375, 448. — Vgl. [[φάος]], auch [[φημί]].<br />'''Page''' 2,982-984