Θηραμένης

Wikipedia EN

Theramenes (/θɪˈræmɪniːz/; Greek: Θηραμένης; died 404 BC) was an Athenian statesman, prominent in the final decade of the Peloponnesian War. He was particularly active during the two periods of oligarchic government at Athens, as well as in the trial of the generals who had commanded at Arginusae in 406 BC. A moderate oligarch, he often found himself caught between the democrats on the one hand and the extremist oligarchs on the other. Successful in replacing a narrow oligarchy with a broader one in 411 BC, he failed to achieve the same end in 404 BC, and was executed by the extremists whose policies he had opposed.

Theramenes was a central figure in four major episodes of Athenian history. He appeared on the scene in 411 BC as one of the leaders of an oligarchic coup, but, as his views and those of the coup's other leaders diverged, he began to oppose their dictates and took the lead in replacing the narrow oligarchy they had imposed with a more broadly based one. He served as a general for several years after this, but was not reelected to that office in 407 BC. After the Battle of Arginusae, in which he served as a trierarch, he was assigned to rescue Athenian sailors from sinking ships, but was prevented from doing so by a storm. That incident prompted a massive furore at Athens, in which Theramenes had to exonerate himself from responsibility for the failed rescue; the controversy ended in the execution of six generals who had commanded at that battle. After the Athenian defeat at Aegospotami in 405 BC, Theramenes arranged the terms by which Athens surrendered to Sparta. He then became a member of the narrow oligarchic government, known as the Thirty Tyrants, that Sparta imposed on its defeated rival. As he had in 411 BC, Theramenes soon came into conflict with the more extreme members of that government; his protests against the reign of terror the Thirty implemented led the leading oligarchs to plot his demise; he was denounced before the oligarchic assembly, and then, when that body appeared reluctant to punish him, struck him from the roster of citizens and executed him without trial.

Theramenes remained a controversial figure after his death; Lysias vigorously denounced him while prosecuting several of his former political allies, but others defended his actions. Modern historical assessments have shifted over time; in the 19th century, Theramenes's part in the coup of 411 BC and his use of Arginusae were widely condemned, but newly discovered ancient texts and 20th-century scholarship supported more positive assessments. Some historians have found in Theramenes a selfish opportunist, others a principled moderate. The details of his actions, his motivations, and his character continue to be debated down to the present day.

Wikipedia EL

Ο Θηραμένης ήταν Αθηναίος πολιτικός, εξέχων στην τελευταία δεκαετία του Πελοποννησιακού Πολέμου. Ήταν ειδικά ενεργός κατά τις δύο περιόδους της ολιγαρχικής κυβέρνησης στην Αθήνα, καθώς και στη δίκη των στρατηγών που διοικούσαν στη ναυμαχία των Αργινουσών το 406 π.Χ. Ήταν ένας μετριοπαθής ολιγαρχικός που συχνά βρισκόταν παγιδευμένος μεταξύ των δημοκρατών από τη μια πλευρά και από τους ακραίους ολιγαρχικούς από την άλλη πλευρά. Παρά την επιτυχία του στην αντικατάσταση της στενής ολιγαρχίας με ευρύτερη το 411 π.Χ, απέτυχε να καταφέρει το ίδιο το 404 π.Χ., και εκτελέστηκε από τους εξτρεμιστές που οι πολιτικές τους ήταν αντίθετες.

Ο Θηραμένης ήταν κεντρική προσωπικότητα σε τέσσερα μεγάλα επεισόδια της αθηναϊκής ιστορίας. Εμφανίστηκε στο προσκήνιο το 411 π.Χ ως ένας από τους αρχηγούς του πραξικοπήματος, αλλά, καθώς οι απόψεις του και οι απόψεις των άλλων ηγετών ήταν διαφορετικές, άρχισε να είναι αντίθετος με τις υπαγορεύσεις τους και έλαβε τη διοίκηση στην αντικατάσταση της στενής ολιγαρχίας που είχε επιβάλει με μια πιο ευρεία ολιγαρχία. Υπηρέτησε ως στρατηγός για αρκετά χρόνια μετά από το πραξικόπημα, αλλά δεν επανεκλέχθηκε στρατηγός το 407 π.Χ. Μετά τη ναυμαχία των Αργινουσών, στην οποία συμμετείχε ως τριηράρχης, διορίστηκε υπεύθυνος για τη διάσωση των Αθηναίων ναυτών από τη βύθιση των πλοίων, αλλά δεν τα κατάφερε εξαιτίας καταιγίδας. Αυτό το περιστατικό προκάλεσε τεράστιο σάλο στην Αθήνα, στην οποία ο Θηραμένης έπρεπε να απαλλάξει τον εαυτό του από την ευθύνη για την αποτυχημένη διάσωση - η διαμάχη έληξε με την εκτέλεση των έξι στρατηγών που ανέλαβαν τη διοίκηση στη μάχη. Μετά την ήττα των Αθηναίων στη ναυμαχία στους Αιγός Ποταμούς, ο Θηραμένης φρόντισε τους όρους υποταγής της Αθήνας στη Σπάρτη. Τότε, έγινε μέλος της στενής ολιγαρχικής κυβέρνησης, γνωστή ως Τριάκοντα Τύραννοι, την οποία επέβαλε η Σπάρτη μετά το τέλος του πολέμου. Όπως έκανε και το 411 π.Χ, ο Θηραμένης άρχισε να συγκρούεται με τα μέλη της κυβέρνησης - οι διαμαρτυρίες του κατά της τρομοκρατικής ηγεσίας των Τριάκοντα οδήγησε τους ανώτατους διοικητές να σχεδιάσουν τον θάνατο του - καταγγέλθηκε πριν από την ολιγαρχική συνέλευση, και τότε, όταν αυτό το σώμα στάθηκε απρόθυμο να τον τιμωρήσει, εκτελέστηκε με δίκη-παρωδία, δηλαδή δίκη χωρίς επίσημες κατηγορίες και χωρίς την ενεργή συμμετοχή των βουλευτών στη λήψη της τελικής απόφασης.

Ο Θηραμένης παραμένει αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, μετά το θάνατο του - ο Λυσίας τον κατήγγειλε σθεναρά ενώ πολιτικοί σύμμαχοι του και άλλοι υπερασπίστηκαν τις ενέργειες του. Οι σύγχρονες ιστορικές εκτιμήσεις μετατοπίστηκαν κατά τη διάρκεια του χρόνου - στον 19ο αιώνα, η συμμετοχή του Θηραμένη και η χρήση των Αργινουσών καταδικάστηκαν ευρέως, αλλά τα κείμενα των μελετητών του 20ου αιώνα υποστηρίζουν θετικότερες εκτιμήσεις. Μερικοί ιστορικοί θεωρούν τον Θηραμένη εγωιστή οπορτουνιστή, ενώ κάποιοι άλλοι τον θεωρούν μετριοπαθή. Οι λεπτομέρειες για τις ενέργειες του, τα κίνητρα του και τον χαρακτήρα του συζητιούνται ακόμα και σήμερα.

Russian (Dvoretsky)

Θηραμένης: ους ὁ Терамен (родом с о-ва Кеос, сын Гагнона, руководивший олигархическим переворотом 411 г. до н. э. в Афинах и ставший одним из «30 тираннов»; казнен Критием) Thuc., Xen., Arph.