3,274,216
edits
πίπτω: Difference between revisions
2b
m (Text replacement - " . ." to "…") |
(2b) |
||
| Line 48: | Line 48: | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=<br />A. to [[fall]], [[fall]] [[down]], Hom., etc.; πίπτειν ἐν κονίηισιν to [[fall]] in the [[dust]], i. e. to [[fall]] and lie [[there]], Il.; π. ἐν δεμνίοις Eur., etc.; or without ἐν, πεδίωι πίπτειν Il.; π. δεμνίοις Eur.; also, π. ἐπὶ χθονί Od.; ἐπὶ γᾶι Soph.; πρὸς πέδωι Eur.; with a Prep. of [[motion]], π. ἐς πόντον Hes.; ἐπὶ γᾶν Aesch.; πρὸς [[οὖδας]] Eur.<br />B. Special usages:<br /><b class="num">I.</b> πίπτειν ἔν τισι to [[fall]] [[violently]] [[upon]], [[attack]], ἐνὶ [[νήεσσι]] πέσωμεν Il.; πρὸς μῆλα καὶ ποίμνας Soph.<br /><b class="num">2.</b> to [[throw]] [[oneself]] [[down]], [[fall]] [[down]], πρὸς [[βρέτη]] [[θεῶν]] Aesch.; ἀμφὶ [[γόνυ]] τινός Eur.<br /><b class="num">II.</b> to [[fall]] in [[battle]], πίπτε δὲ [[λαός]] Il., etc.; οἱ πεπτωκότες the [[fallen]], Xen.; π. [[δορί]] by the [[spear]], Eur.; —π. ὑπό τινος to [[fall]] by [[another]]'s [[hand]], Hdt.<br /><b class="num">2.</b> to [[fall]], be [[ruined]], ὁ Jέρξεω στρατὸς αὐτὸς ὑπ' [[ἑωυτοῦ]] ἔπεσε, Lat. [[mole]] sua corruit, Hdt.<br /><b class="num">3.</b> to [[fall]], [[sink]], [[ἄνεμος]] [[πέσε]] the [[wind]] [[fell]] (so Virg. cadunt austri), Od.<br /><b class="num">4.</b> to [[fall]] [[short]], [[fail]], Plat.; of a [[play]], to [[fail]], Ar.<br /><b class="num">III.</b> ἐκ θυμοῦ πίπτειν τινί to [[fall]] out of his [[favour]], Il.; so, π. ἐξ ἐλπίδων Eur.: —[[reversely]], π. ἐς κακότητα Theogn.; εἰς νόσον Aesch.; φόβον, ἀνάγκας Eur., Thuc., etc.; also, π. ἐν φόβωι Eur.; π. δυσπραξίαις Soph.<br /><b class="num">2.</b> π. εἰς [[ὕπνον]] to [[fall]] [[asleep]], Soph.; or [[simply]] ὕπνωι Aesch.<br /><b class="num">IV.</b> πίπτειν [[μετὰ]] ποσσὶ γυναικός to [[fall]] [[between]] her feet, i. e. to be [[born]], Il.<br /><b class="num">V.</b> of the [[dice]], τὰ δεσποτῶν εὖ πεσόντα [[θήσομαι]] I shall [[count]] my [[master]]'s throws [[good]] or [[lucky]], Aesch.; so of lots, ὁ [[κλῆρος]] π. τινί or [[παρά]] τινα Plat.; ἐπί τινα NTest.<br /><b class="num">2.</b> [[generally]], to [[fall]], [[turn]] out, εὖ, [[καλῶς]] πίπτειν to be [[lucky]], Eur., etc.<br /><b class="num">VI.</b> to [[fall]] under, belong to a class, Arist. | |mdlsjtxt=<br />A. to [[fall]], [[fall]] [[down]], Hom., etc.; πίπτειν ἐν κονίηισιν to [[fall]] in the [[dust]], i. e. to [[fall]] and lie [[there]], Il.; π. ἐν δεμνίοις Eur., etc.; or without ἐν, πεδίωι πίπτειν Il.; π. δεμνίοις Eur.; also, π. ἐπὶ χθονί Od.; ἐπὶ γᾶι Soph.; πρὸς πέδωι Eur.; with a Prep. of [[motion]], π. ἐς πόντον Hes.; ἐπὶ γᾶν Aesch.; πρὸς [[οὖδας]] Eur.<br />B. Special usages:<br /><b class="num">I.</b> πίπτειν ἔν τισι to [[fall]] [[violently]] [[upon]], [[attack]], ἐνὶ [[νήεσσι]] πέσωμεν Il.; πρὸς μῆλα καὶ ποίμνας Soph.<br /><b class="num">2.</b> to [[throw]] [[oneself]] [[down]], [[fall]] [[down]], πρὸς [[βρέτη]] [[θεῶν]] Aesch.; ἀμφὶ [[γόνυ]] τινός Eur.<br /><b class="num">II.</b> to [[fall]] in [[battle]], πίπτε δὲ [[λαός]] Il., etc.; οἱ πεπτωκότες the [[fallen]], Xen.; π. [[δορί]] by the [[spear]], Eur.; —π. ὑπό τινος to [[fall]] by [[another]]'s [[hand]], Hdt.<br /><b class="num">2.</b> to [[fall]], be [[ruined]], ὁ Jέρξεω στρατὸς αὐτὸς ὑπ' [[ἑωυτοῦ]] ἔπεσε, Lat. [[mole]] sua corruit, Hdt.<br /><b class="num">3.</b> to [[fall]], [[sink]], [[ἄνεμος]] [[πέσε]] the [[wind]] [[fell]] (so Virg. cadunt austri), Od.<br /><b class="num">4.</b> to [[fall]] [[short]], [[fail]], Plat.; of a [[play]], to [[fail]], Ar.<br /><b class="num">III.</b> ἐκ θυμοῦ πίπτειν τινί to [[fall]] out of his [[favour]], Il.; so, π. ἐξ ἐλπίδων Eur.: —[[reversely]], π. ἐς κακότητα Theogn.; εἰς νόσον Aesch.; φόβον, ἀνάγκας Eur., Thuc., etc.; also, π. ἐν φόβωι Eur.; π. δυσπραξίαις Soph.<br /><b class="num">2.</b> π. εἰς [[ὕπνον]] to [[fall]] [[asleep]], Soph.; or [[simply]] ὕπνωι Aesch.<br /><b class="num">IV.</b> πίπτειν [[μετὰ]] ποσσὶ γυναικός to [[fall]] [[between]] her feet, i. e. to be [[born]], Il.<br /><b class="num">V.</b> of the [[dice]], τὰ δεσποτῶν εὖ πεσόντα [[θήσομαι]] I shall [[count]] my [[master]]'s throws [[good]] or [[lucky]], Aesch.; so of lots, ὁ [[κλῆρος]] π. τινί or [[παρά]] τινα Plat.; ἐπί τινα NTest.<br /><b class="num">2.</b> [[generally]], to [[fall]], [[turn]] out, εὖ, [[καλῶς]] πίπτειν to be [[lucky]], Eur., etc.<br /><b class="num">VI.</b> to [[fall]] under, belong to a class, Arist. | ||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''πίπτω''': (seit Il.),<br />{pí̄ptō}<br />'''Forms''': Fut. πεσέομαι (ep. ion.), -οῦμαι (att.), Aor. πετεῖν, [[ἔπετον]] (dor. äol.), πεσεῖν, [[ἔπεσον]] (ion. att.), Perf. Ptz. Akk. πεπτεῶτ’, -εῶτας (ep.), Nom. -ηώς (ion.; auch von [[πτήσσω]]), -ώς (Trag.), Ind. [[πέπτωκα]], Ptz. -ωκώς (att.),<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[fallen]], [[herabfallen]], [[hinsinken]], [[ausfallen]].<br />'''Composita''' : sehr oft m. Präfix, z.B. εἰσ-, ἐκ-, ἐμ-, ἐπι-, κατα-, μετα-, περι-, προ-, συμ-, ὑπο-,<br />'''Derivative''': Zahlreiche Ableitungen. 1. [[πότμος]] m. ‘das (fallende) Los, Geschick, Tod(eslos)’ (ep. poet. seit Il.). 2. [[πτῶμα]] n., oft m. Präfix (σύμ-~ usw. von συμπίπτειν usw.) in wechselnden Bedd., [[Fall]], [[Sturz]], [[das Gefallene]], [[die Leiche]] (att. seit A., hell. u. sp.) mit Demin. -[[μάτιον]] (Inschr. Kleinas.), -[[ματίς]] f. [[Tummelbecher]] (Mosch. ap. Ath.), -ματικός [[zum Fallen geneigt]] (hell. u. sp.), -[[ματίζω]] [[zu Falle bringen]] (hell. u. sp.) mit -ματισμός m. [[Fallsucht]] (Ptol. u.a.). 3. [[πτῶσις]] (σύμ-~ usw.) f. [[Fall]] (Hp., att.), u.a. [[Fall des Würfels]], woraus als gramm. Terminus [[Flexionsform]], [[Kasus]] (Arist. usw.), mit -σιμος [[zu Falle gebracht]] (A.; nach [[ἁλώσιμος]]? Arbenz 80), -τικός (μετα-~ u.a.) [[flektierbar]] (Gramm.). 4. [[πέσος]] n. [[Leiche]] (E. in lyr.), -ημα n. [[der Fall]], [[das Herabgefallene]], [[die Leiche]] (Trag.; Chantraine Form. 184, v. Wilamowitz Eur. Her. zu v. 1131), -ωμα n. [[Sturz]] (Vaseninschr.; nach [[πτῶμα]]). 5. -πετής u.a. in περι-, [[προπετής]] [[herumfallend]], [[hineingeraten]] bzw. [[vorüberfallend]], [[bereit]], [[voreilig]] mit περι-, [[προπέτεια]] f. (ion. att.); auch in Zusammenbildungen wie [[εὐπετής]] [[gut ausfallend]], [[bequem]], [[günstig]] mit -εια f. (ion. att.); [[διιπετής]] s. bes. 6. -πτώς in [[ἀπτώς]], -ῶτος [[nicht fallend]] (Pi., Pl. u.a.); auch -πτης in ἀπτης (Inschr. Olympia)? — Zu [[ποταμός]] s. bes.<br />'''Etymology''' : Das auffallende σ für τ in ion. att. πεσέομαι, -οῦμαι und πεσεῖν ist sekundär und nicht befriedigend erklärt; vgl. Schwyzer 271 Zus. 2 m. Lit., 746 A. 6 und Chantraine Gramm. hom. 1, 451. — Das Formenpaar πί̄πτω (mit ''ī'' nach ῥί̄πτω) : πετεῖν deckt sich mit [[γίγνομαι]] : [[γενέσθαι]]; dazu das zweisilbige Fut. πεσέομαι für *πετέ-[σ]ομαι und die dehnstufigen πτω-, πτη- in [[πέπτωκα]], [[πτῶμα]], -σις, [[πεπτηώς]] wie [[γενέτωρ]], [[γνήσιος]] ([[γνωτός]]?; s. zu [[γίγνομαι]]), s. Schwyzer 746, 784 u. 360. Eine Neubildung ist [[πίτνω]] (-νῶ) mit ι wie in mehreren ν-Präsentia (Schwyzer 695). — Das ganze System stellt eine spezifisch griechische Abzweigung des auch in [[πέτομαι]] [[Riegen]] vorliegenden alten Verbs dar; die Bed. [[fallen]] findet sich noch u.a. in aind. ''pátati''. Einen Berührungspunkt zeigen die Fut. *πετέ-[σ]ομαι: aind. ''pati''-''ṣyáti''; morphologisch benachbart sind auch [[πότμος]] und aind. ''pát''-''man''- n. [[Flug]], [[Bahn]], [[Pfad]] (wäre gr. *πέτμα). — Weiteres s. [[πέτομαι]]; vgl. auch [[πτήσσω]] und [[πίτυλος]].<br />'''Page''' 2,542-543 | |||
}} | }} | ||