κρίνω: Difference between revisions

8,203 bytes added ,  29 September 2017
21
(thayer-88-linked)
(21)
Line 33: Line 33:
{{Thayer
{{Thayer
|txtha=[[future]] [[κρίνω]]; 1st aorist ἔκρινα; [[perfect]] [[κέκρικα]]; 3rd [[person]] [[singular]] pluperfect, [[without]] [[augment]] (Winer s Grammar, § 12,9; (Buttmann, 33 (29))), κεκρίκει (G L T Tr WH); [[passive]], [[present]] κρίνομαι; [[imperfect]] ἐκρινομην; [[perfect]] κεκριμαι; 1st aorist ἐκριθην (cf. Buttmann, 52 (45)); 1future κριθήσομαι; the Sept. for שָׁפַט, and [[also]] for דּוּן and רִיב; Latin cerno, i. e.<br /><b class="num">1.</b> to [[separate]], [[put]] [[asunder]]; to [[pick]] [[out]], [[select]], [[choose]] ([[Homer]], [[Herodotus]], [[Aeschylus]], [[Sophocles]], [[Xenophon]], [[Plato]], others; [[μετά]] νεανίσκων ἀρίστων κεκριμένων ([[chosen]], [[picked]]), κεκρίμενοι ἄρχοντες, Josephus, Antiquities 11,3, 10); [[hence]],<br /><b class="num">2.</b> to [[approve]], [[esteem]]: ἡμέραν παῥ ἡμέραν, [[one]] [[day]] [[above]] [[another]], i. e. to [[prefer]] ([[see]] [[παρά]], III:2b.), τί [[πρό]] τίνος, [[Plato]], Philippians , p. 57e.; [[τόν]] Ἀπολλῶ [[πρό]] Μαρσυου, rep. 3, p. 399{e}.); πᾶσαν ἡμέραν, to [[esteem]] [[every]] [[day]], i. e. [[hold]] it [[sacred]], ibid.<br /><b class="num">3.</b> to be of [[opinion]], [[deem]], [[think]]: [[ὀρθῶς]] ἔκρινας, thou hast [[decided]] (judged) [[correctly]], [[τοῦτο]], [[ὅτι]] etc. to be of [[opinion]] etc. τινα or τί followed by a [[predicate]] accusative, κρίνειν τινα ἄξιον τίνος, to [[judge]] [[one]] (to be) [[worthy]] of a [[thing]], ἄπιστον κρίνεται, to [[determine]], [[resolve]], [[decree]]: τί, κρῖναι τί [[καί]] πρόθεσθαι, [[Polybius]] 3,6, 7; τό κρίθεν, [[which]] [[one]] has [[determined]] on, [[one]]'s [[resolve]], 5,52, 6; 9,13, 7; τοῖς κριθεισι ἐμμένειν [[δεῖ]], [[Epictetus]] diss. 2,15, 7ff); δόγματα, [[passive]] (the decrees [[that]] had been ordained (cf. A. V.)), [[τοῦτο]] κρίνατε, followed by an infinitive preceded by the [[article]] τό, ἐμαυτῷ added, for [[myself]] i. e. for my [[own]] [[benefit]] ([[lest]] I should [[prepare]] [[grief]] for [[myself]] by [[being]] compelled to [[grieve]] [[you]]), G L T Tr WH ([[see]] [[below]])); Diodorus 17,95; Josephus, Antiquities 7,1, 5; 12,10, 4; 13,6, 1); [[with]] [[τοῦ]] prefixed, ([[see]] [[above]])); followed by the accusative [[with]] an infinitive [[τοῦ]] prefixed, Buttmann, § 140,16 δ.); (κρίνεται τίνι, it is [[one]]'s [[pleasure]], it seems [[good]] to [[one]], 1Esdr. 6:20f (21 f); to [[judge]];<br /><b class="num">a.</b> to [[pronounce]] an [[opinion]] [[concerning]] [[right]] and [[wrong]]; α. in a [[forensic]] [[sense]] (differing from δικάζειν, the [[official]] [[term]], in giving [[prominence]] to the [[intellectual]] [[process]], the sifting and [[weighing]] of [[evidence]])), of a [[human]] [[judge]]: τινα, to [[give]] a [[decision]] [[respecting]] [[one]], [[κατά]] [[τόν]] νόμον, the [[substance]] of the [[decision]] is added in an infinitive, to be judged, i. e. summoned to [[trial]] [[that]] [[one]]'s [[case]] [[may]] be examined and [[judgment]] passed [[upon]] it, [[περί]] [[with]] the genitive of the [[thing]], [[ἐπί]] and the genitive of the Judges , [[before]] [[one]], to [[condemn]]: [[simply]], β. of the [[judgment]] of God or of Jesus the Messiah, deciding [[between]] the [[righteousness]] and the [[unrighteousness]] of men: [[absolutely]], [[δικαίως]], ἐν [[δικαιοσύνη]], τινα, ζῶντας [[καί]] νεκρούς, νεκρούς, [[passive]], Buttmann, 260 (224)); [[τήν]] οἰκουμένην, the inhabitants of the [[world]], Winer's Grammar, 389 (364)); [[τόν]] κόσμον, τά κρυπτά [[τῶν]] ἀνθρώπων, κρίνειν τό [[κρίμα]] τίνος ἐκ τίνος ([[see]] [[κρίμα]], 2under the [[end]]), κρίνειν [[κατά]] τό ἑκάστου [[ἔργον]], [[τούς]] νεκρούς ἐκ [[τῶν]] γεγραμμένων ἐν τοῖς βιβλίοις [[κατά]] τά ἔργα αὐτῶν, [[passive]], thou didst [[pronounce]] [[this]] [[judgment]], [[ταῦτα]] ἔκρινας, contextually, used [[specifically]] of the [[act]] of condemning and decreeing (or inflicting) [[penalty]] on [[one]]: τινα, Winer's Grammar, 630 (585)); [[κατάκριμα]]); [[τόν]] κόσμον, opposed to σῴζειν, ὁ [[ἄρχων]] [[τοῦ]] κόσμου [[τούτου]] κέκριται, [[because]] the [[victorious]] [[cause]] of Christ has rendered the [[supreme]] [[wickedness]] of Satan [[evident]] to [[all]], and [[put]] an [[end]] to his [[power]] to [[dominate]] and [[destroy]], γ. of Christians as [[hereafter]] to [[sit]] [[with]] Christ at the [[judgment]]: [[τόν]] κόσμον, ἀγγέλους, [[ἄγγελος]], 2under the [[end]]; [[yet]] [[see]] Meyer edition Heinrici ad the passages cited).<br /><b class="num">b.</b> to [[pronounce]] [[judgment]]; to [[subject]] to [[censure]]; of those [[who]] [[act]] the [[part]] of judges or arbiters in the matters of [[common]] [[life]], or [[pass]] [[judgment]] on the deeds and words of others: [[universally]], and [[without]] [[case]], [[κατά]] τί, κατ' ὄψιν, ἐν κρίματι τίνι κρίνειν, τινα, [[passive]] ([[with]] the nominative of [[person]]), ἐκ [[τοῦ]] στόματος [[σου]] [[κρίνω]] σε, [[out]] of [[thine]] [[own]] [[mouth]] (i. e. from [[what]] thou hast [[just]] said) [[will]] I [[take]] the [[judgment]] [[that]] [[must]] be passed on thee, τί, τό δίκαιον, εἰ, [[whether]], τί i. e. κρίσιν τινα, κρίσιν κρίνειν ([[Plato]], rep. 2, p. 360d.) δικαίαν (cf. Buttmann, § 131,5), ἀληθινήν [[καί]] δικαίαν, κρίσεις ἀδίκους, Susanna 53); of the disciplinary [[judgment]] to [[which]] Christians [[subject]] the [[conduct]] of [[their]] fellows, [[passing]] [[censure]] [[upon]] [[them]] as the facts [[require]], τινα, ἐν [[with]] the dative of the [[thing]], to [[condemn]]: to [[rule]], [[govern]]; to [[preside]] [[over]] [[with]] the [[power]] of giving [[judicial]] decisions, [[because]] it [[was]] the [[prerogative]] of kings and rulers to [[pass]] [[judgment]]: [[τόν]] λαόν, Josephus, Antiquities 5,3, 3; οἱ κρίνοντες [[τήν]] γῆν, to [[contend]] [[together]], of warriors and combatants ([[Homer]], Diodorus, others); to [[dispute]] ([[Herodotus]] 3,120; [[Aristophanes]] nub. 66); in a [[forensic]] [[sense]], to go to [[law]], [[have]] a [[suit]] at [[law]]: [[with]] the dative of the [[person]] [[with]] whom (Winer's Grammar, § 31,1g.), [[Euripides]], Med. 609); followed by [[μετά]] [[with]] the genitive of the [[person]] [[with]] whom [[one]] goes to [[law]], and [[ἐπί]]; [[with]] the genitive of the Judges , 1 Corinthians 6: (1), 6. (Compare: [[ἀνακρίνω]], [[ἀποκρίνω]], ἀνταποκρίνω ([[ἀνταποκρίνομαι]]), [[διακρίνω]], ἐνκρίνω, [[ἐπικρίνω]], [[κατακρίνω]], συνκρίνω, [[ὑποκρίνω]] ([[ὑποκρίνομαι]]), συνυποκρίνω ([[συνυποκρίνομαι]]).)
|txtha=[[future]] [[κρίνω]]; 1st aorist ἔκρινα; [[perfect]] [[κέκρικα]]; 3rd [[person]] [[singular]] pluperfect, [[without]] [[augment]] (Winer s Grammar, § 12,9; (Buttmann, 33 (29))), κεκρίκει (G L T Tr WH); [[passive]], [[present]] κρίνομαι; [[imperfect]] ἐκρινομην; [[perfect]] κεκριμαι; 1st aorist ἐκριθην (cf. Buttmann, 52 (45)); 1future κριθήσομαι; the Sept. for שָׁפַט, and [[also]] for דּוּן and רִיב; Latin cerno, i. e.<br /><b class="num">1.</b> to [[separate]], [[put]] [[asunder]]; to [[pick]] [[out]], [[select]], [[choose]] ([[Homer]], [[Herodotus]], [[Aeschylus]], [[Sophocles]], [[Xenophon]], [[Plato]], others; [[μετά]] νεανίσκων ἀρίστων κεκριμένων ([[chosen]], [[picked]]), κεκρίμενοι ἄρχοντες, Josephus, Antiquities 11,3, 10); [[hence]],<br /><b class="num">2.</b> to [[approve]], [[esteem]]: ἡμέραν παῥ ἡμέραν, [[one]] [[day]] [[above]] [[another]], i. e. to [[prefer]] ([[see]] [[παρά]], III:2b.), τί [[πρό]] τίνος, [[Plato]], Philippians , p. 57e.; [[τόν]] Ἀπολλῶ [[πρό]] Μαρσυου, rep. 3, p. 399{e}.); πᾶσαν ἡμέραν, to [[esteem]] [[every]] [[day]], i. e. [[hold]] it [[sacred]], ibid.<br /><b class="num">3.</b> to be of [[opinion]], [[deem]], [[think]]: [[ὀρθῶς]] ἔκρινας, thou hast [[decided]] (judged) [[correctly]], [[τοῦτο]], [[ὅτι]] etc. to be of [[opinion]] etc. τινα or τί followed by a [[predicate]] accusative, κρίνειν τινα ἄξιον τίνος, to [[judge]] [[one]] (to be) [[worthy]] of a [[thing]], ἄπιστον κρίνεται, to [[determine]], [[resolve]], [[decree]]: τί, κρῖναι τί [[καί]] πρόθεσθαι, [[Polybius]] 3,6, 7; τό κρίθεν, [[which]] [[one]] has [[determined]] on, [[one]]'s [[resolve]], 5,52, 6; 9,13, 7; τοῖς κριθεισι ἐμμένειν [[δεῖ]], [[Epictetus]] diss. 2,15, 7ff); δόγματα, [[passive]] (the decrees [[that]] had been ordained (cf. A. V.)), [[τοῦτο]] κρίνατε, followed by an infinitive preceded by the [[article]] τό, ἐμαυτῷ added, for [[myself]] i. e. for my [[own]] [[benefit]] ([[lest]] I should [[prepare]] [[grief]] for [[myself]] by [[being]] compelled to [[grieve]] [[you]]), G L T Tr WH ([[see]] [[below]])); Diodorus 17,95; Josephus, Antiquities 7,1, 5; 12,10, 4; 13,6, 1); [[with]] [[τοῦ]] prefixed, ([[see]] [[above]])); followed by the accusative [[with]] an infinitive [[τοῦ]] prefixed, Buttmann, § 140,16 δ.); (κρίνεται τίνι, it is [[one]]'s [[pleasure]], it seems [[good]] to [[one]], 1Esdr. 6:20f (21 f); to [[judge]];<br /><b class="num">a.</b> to [[pronounce]] an [[opinion]] [[concerning]] [[right]] and [[wrong]]; α. in a [[forensic]] [[sense]] (differing from δικάζειν, the [[official]] [[term]], in giving [[prominence]] to the [[intellectual]] [[process]], the sifting and [[weighing]] of [[evidence]])), of a [[human]] [[judge]]: τινα, to [[give]] a [[decision]] [[respecting]] [[one]], [[κατά]] [[τόν]] νόμον, the [[substance]] of the [[decision]] is added in an infinitive, to be judged, i. e. summoned to [[trial]] [[that]] [[one]]'s [[case]] [[may]] be examined and [[judgment]] passed [[upon]] it, [[περί]] [[with]] the genitive of the [[thing]], [[ἐπί]] and the genitive of the Judges , [[before]] [[one]], to [[condemn]]: [[simply]], β. of the [[judgment]] of God or of Jesus the Messiah, deciding [[between]] the [[righteousness]] and the [[unrighteousness]] of men: [[absolutely]], [[δικαίως]], ἐν [[δικαιοσύνη]], τινα, ζῶντας [[καί]] νεκρούς, νεκρούς, [[passive]], Buttmann, 260 (224)); [[τήν]] οἰκουμένην, the inhabitants of the [[world]], Winer's Grammar, 389 (364)); [[τόν]] κόσμον, τά κρυπτά [[τῶν]] ἀνθρώπων, κρίνειν τό [[κρίμα]] τίνος ἐκ τίνος ([[see]] [[κρίμα]], 2under the [[end]]), κρίνειν [[κατά]] τό ἑκάστου [[ἔργον]], [[τούς]] νεκρούς ἐκ [[τῶν]] γεγραμμένων ἐν τοῖς βιβλίοις [[κατά]] τά ἔργα αὐτῶν, [[passive]], thou didst [[pronounce]] [[this]] [[judgment]], [[ταῦτα]] ἔκρινας, contextually, used [[specifically]] of the [[act]] of condemning and decreeing (or inflicting) [[penalty]] on [[one]]: τινα, Winer's Grammar, 630 (585)); [[κατάκριμα]]); [[τόν]] κόσμον, opposed to σῴζειν, ὁ [[ἄρχων]] [[τοῦ]] κόσμου [[τούτου]] κέκριται, [[because]] the [[victorious]] [[cause]] of Christ has rendered the [[supreme]] [[wickedness]] of Satan [[evident]] to [[all]], and [[put]] an [[end]] to his [[power]] to [[dominate]] and [[destroy]], γ. of Christians as [[hereafter]] to [[sit]] [[with]] Christ at the [[judgment]]: [[τόν]] κόσμον, ἀγγέλους, [[ἄγγελος]], 2under the [[end]]; [[yet]] [[see]] Meyer edition Heinrici ad the passages cited).<br /><b class="num">b.</b> to [[pronounce]] [[judgment]]; to [[subject]] to [[censure]]; of those [[who]] [[act]] the [[part]] of judges or arbiters in the matters of [[common]] [[life]], or [[pass]] [[judgment]] on the deeds and words of others: [[universally]], and [[without]] [[case]], [[κατά]] τί, κατ' ὄψιν, ἐν κρίματι τίνι κρίνειν, τινα, [[passive]] ([[with]] the nominative of [[person]]), ἐκ [[τοῦ]] στόματος [[σου]] [[κρίνω]] σε, [[out]] of [[thine]] [[own]] [[mouth]] (i. e. from [[what]] thou hast [[just]] said) [[will]] I [[take]] the [[judgment]] [[that]] [[must]] be passed on thee, τί, τό δίκαιον, εἰ, [[whether]], τί i. e. κρίσιν τινα, κρίσιν κρίνειν ([[Plato]], rep. 2, p. 360d.) δικαίαν (cf. Buttmann, § 131,5), ἀληθινήν [[καί]] δικαίαν, κρίσεις ἀδίκους, Susanna 53); of the disciplinary [[judgment]] to [[which]] Christians [[subject]] the [[conduct]] of [[their]] fellows, [[passing]] [[censure]] [[upon]] [[them]] as the facts [[require]], τινα, ἐν [[with]] the dative of the [[thing]], to [[condemn]]: to [[rule]], [[govern]]; to [[preside]] [[over]] [[with]] the [[power]] of giving [[judicial]] decisions, [[because]] it [[was]] the [[prerogative]] of kings and rulers to [[pass]] [[judgment]]: [[τόν]] λαόν, Josephus, Antiquities 5,3, 3; οἱ κρίνοντες [[τήν]] γῆν, to [[contend]] [[together]], of warriors and combatants ([[Homer]], Diodorus, others); to [[dispute]] ([[Herodotus]] 3,120; [[Aristophanes]] nub. 66); in a [[forensic]] [[sense]], to go to [[law]], [[have]] a [[suit]] at [[law]]: [[with]] the dative of the [[person]] [[with]] whom (Winer's Grammar, § 31,1g.), [[Euripides]], Med. 609); followed by [[μετά]] [[with]] the genitive of the [[person]] [[with]] whom [[one]] goes to [[law]], and [[ἐπί]]; [[with]] the genitive of the Judges , 1 Corinthians 6: (1), 6. (Compare: [[ἀνακρίνω]], [[ἀποκρίνω]], ἀνταποκρίνω ([[ἀνταποκρίνομαι]]), [[διακρίνω]], ἐνκρίνω, [[ἐπικρίνω]], [[κατακρίνω]], συνκρίνω, [[ὑποκρίνω]] ([[ὑποκρίνομαι]]), συνυποκρίνω ([[συνυποκρίνομαι]]).)
}}
{{grml
|mltxt=(AM [[κρίνω]], Μ και [[κρινίσκω]])<br /><b>1.</b> [[νομίζω]], [[θεωρώ]], [[φρονώ]] (α. «έκρινε ότι δεν έχουμε δίκιο» β. «[[κρίνω]] σε νικᾱν», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[σχηματίζω]] [[γνώμη]] (α. «μην κρίνεις τους ανθρώπους από την [[εμφάνιση]]» β. «εξ ιδίων κρίνει τα αλλότρια» γ. «ἄκουσον και κρῑνον», <b>Αριστοφ.</b><br /><b>3.</b> [[βγάζω]] διαιτητική ή δικαστική [[απόφαση]], [[αποφαίνομαι]] (α. «το [[συμβούλιο]] έκρινε αναγκαία την [[αναβολή]]...» β. «το δικαστήριο έκρινε αθώα την κατηγορουμένη» γ. «κρίνουσι βοῆ καὶ οὐ ψήφῳ», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>4.</b> [[επιδρώ]] αποφασιστικά, [[παίζω]] [[πρωτεύοντα]] ρόλο ή [[συντελώ]] στην [[τροπή]] ή [[έκβαση]] ενός πράγματος (α. «η [[συμμετοχή]] του στον αγώνα θα κρίνει το [[αποτέλεσμα]]» β. «στη [[συνάντηση]] αυτή κρίνεται το [[μέλλον]] του» γ. «[[πότμος]] δὲ κρίνει συγγενὴς ἔργων περὶ πάντων», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>5.</b> [[επιπλήττω]], [[κατακρίνω]] (α. «[[οτιδήποτε]] και να κάνει, τήν κρίνει [[συνεχώς]]» β. «μὴ κρίνετε, ἵνα μὴ κριθῆτε», ΚΔ<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[διατυπώνω]] μια [[γνώμη]] ή μια [[κρίση]] γραπτά ή [[προφορικά]] για κάποιον ή για [[κάτι]] (α. «η [[επιτροπή]] έκρινε την [[εργασία]] του με [[μεγάλη]] [[αυστηρότητα]]» β. «[[ποτέ]] δεν κρίνει αμερόληπτα»)<br /><b>2.</b> [[βασανίζω]], [[παιδεύω]] («μετάστρεψε το λογισμόν ετούτο που σε κρίνει», <b>Ερωτόκρ.</b>)<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br />λέω σε κάποιον [[κάτι]], [[συζητώ]], [[μιλώ]] («να σού [[κρίνω]] δυο [[λόγια]]»)<br /><b>μσν.</b><br /><b>φρ.</b> «[[κρίνω]] εις άλήθειαν» ή «[[κρίνω]] τὴν ἀλήθειαν» ή «[[κρίνω]] τὸ δίκαιον» — [[αποδίδω]] [[δικαιοσύνη]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[δικάζω]], [[ανακρίνω]] (α. «όταν μὲν εἰς τὰ πράγματ' ἀποβλέψητε [[φαύλως]] ἔχοντα, τοὺς ἐφεστηκότας κρίνετε», <b>Δημοσθ.</b><br />β. «κρῑναι ζῶντας καὶ νεκρούς», ΚΔ)<br /><b>2.</b> [[προτιμώ]], [[προκρίνω]] (α. «[[κρίνω]] δ' ἄφθονον ὄλβον», <b>Αισχύλ.</b><br />β. τὴν δ' ἐλπίδ' οὐ χρὴ τῆς τύχης κρίνειν [[πάρος]]», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> [[ερμηνεύω]], [[εξηγώ]] (α. «ἐκάλεε τοὺς αὐτοὺς τῶν μάγων οἱ τὸ ἐνύπνιόν οἱ [[ταύτῃ]] ἔκριναν», <b>Ηρόδ.</b><br />β. «ὁ [[γέρων]] ἐκρίνατ' ὀνείρους», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[χωρίζω]], [[ξεδιαλέγω]], [[διακρίνω]] (α. «κρῑν ἄνδρας [[κατά]] φῡλα, κατὰ φρήτρας», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />β. «τὸ κρίνειν τὸ ἀληθές τε καὶ μή», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>2.</b> [[εκλέγω]], [[διαλέγω]] («κρίνας τ' ἀνὰ δῆμον ἀρίστους», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>μέσ.</b> <i>κρίνομαι</i><br />α) [[συναγωνίζομαι]], [[αμιλλώμαι]] («μνηστῆρσι καὶ ἡμῑν... [[μένος]] κρίνηται Ἄρηος», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br />β) [[φιλονικώ]], [[μάχομαι]] («κρινομένων δὲ περὶ ἀρετῆς», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>4.</b> (η μτχ. παθ. παρακμ. ως επίθ.) <i>κεκριμένος</i>, -<i>η</i>, -<i>ον</i><br />[[ισχυρός]] («κεκριμένον [[οὖρον]]» — ισχυρό άνεμο, <b>Ομ. Ιλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. <i>κρι</i>-<i>ν</i>-<i>yo</i> εμφανίζει τη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] (<i>s</i>)<i>kri</i>- της ΙΕ ρίζας (<i>s</i>)<i>keri</i>- «[[κόβω]], [[χωρίζω]]» και έρρινο [[πρόσφυμα]] -<i>n</i>- (<i>κρι</i>-<i>ν</i>-, <b>[[πρβλ]].</b> <i>κλί</i>-<i>ν</i>-<i>ω</i>) και συνδέεται με λατ. <i>cerno</i> «[[διακρίνω]], [[χωρίζω]]» και το κελτ.-ουαλ. <i>go</i>-<i>grynu</i> «[[κοσκινίζω]]» (η [[ίδια]] σημ. απαντά στο λατ. <i>cribrum</i> «[[κόσκινο]]» και στους τ. [[κρίμνον]], [[κρησέρα]]). Το ρηματ. επίθ. αντιστοιχεί ακριβώς με λατ. <i>certus</i> «[[βέβαιος]], [[οριστικός]]», ενώ το <i>ē</i> που απαντά στο λατ. <i>excrementum</i> «[[έκκριση]]» εμφανίζεται πιθ. και στον τ. [[κρησέρα]]. Η λ. με τη σημ. «[[δικάζω]]» χρησιμοποιήθηκε ως [[δικανικός]] όρος της αρχ. (<b>[[πρβλ]].</b> [[δικάζω]]), ενώ η λ. [[σήμερα]] χρησιμοποιείται [[κυρίως]] με τη σημ. «[[ασκώ]] κριτική, [[αποφασίζω]]». Ο τ. [[κρινίσκω]] εμφανίζει [[επίθημα]] -[[ίσκω]], που απαντά και σε άλλους διαλεκτικούς ενεστωτικούς τ. Το θ. του ρηματ. επιθ. [[κριτός]] εμφανίζεται σε [[πολλά]] ανθρωπωνύμια (<b>[[πρβλ]].</b> <i>Κριτίας</i>, <i>Κρίτυλλα</i>, <i>Κρίτων</i> και τα σύνθ. <i>Κριτόδουλος</i>, <i>Δημόκριτος</i>, <i>Πολύκριτος</i>).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[κρίμα]], [[κρίση]](-<i>ις</i>), [[κριτής]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[κριντήρ]], [[κριτήρ]], [[κριτός]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[κρίτρο]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Β' συνθετικό) [[ανακρίνω]], [[ανταποκρίνομαι]], [[διακρίνω]], [[εγκρίνω]], [[εκκρίνω]], [[επικρίνω]], [[κατακρίνω]], [[προανακρίνω]], [[προκρίνω]], [[συγκρίνω]], [[υπερεκκρίνω]], [[υποκρίνομαι]]<br /><b>αρχ.</b><br /><i>αντεκκρίνω</i>, [[αντικρίνω]], <i>αντιπροσκρίνω</i>, <i>αντισυγκρίνω</i>, <i>αποδιακρίνω</i>, [[αποκρίνω]], [[εισκρίνω]], [[εκπροκρίνω]], [[επιδιακρίνω]], <i>κατασυλκρίνω</i>, <i>μετασυλκρίνω</i>, [[παρακρίνω]], [[παρεισκρίνω]], [[παρεπικρίνω]], [[προδιακρίνω]], [[προεκκρίνω]], [[προεπικρίνω]], [[προκατακρίνω]], [[προσανακρίνω]], [[προσδιακρίνω]], [[προσεισκρίνω]], [[προσεπικρίνω]], [[προσεπισυγκρίνω]], [[προσκρίνω]], [[συνανακρίνω]], [[συνδιακρίνω]], [[συνεισκρίνω]], [[συνεκκρίνω]], [[συνεπικρίνω]], [[υπεκκρίνω]], <i>υπερκρίνω</i>, [[υποδιακρίνω]], <i>υποκρίνω</i><br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αδικοκρίνω]], [[αντεπικρίνω]], [[απεκκρίνω]], [[αποκρίνομαι]], [[καλοκρίνω]], [[λογοκρίνω]], <i>ξεδιακρίνω</i>, [[ξεκρίνω]], <i>προεγκρίνω</i>].
}}
}}