καταβάλλω: Difference between revisions

{{grml

|mltxt=(AM [[καταβάλλω]])<br /><b>1.</b> [[ρίχνω]] κάποιον ή [[κάτι]] [[κάτω]], [[καταρρίπτω]]<br /><b>2.</b> (σχετικά με χρήματα) [[καταθέτω]], [[πληρώνω]], [[κάνω]] πληρωμές<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (για νόσο) [[εξαντλώ]], [[εξασθενίζω]], [[καταπονώ]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «[[καταβάλλω]] κόπους (ή μόχθους)» — [[κοπιάζω]] πολύ, [[μοχθώ]] πολύ<br />β. «[[καταβάλλω]] προσπάθειες» — [[προσπαθώ]], [[φροντίζω]]<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br />[[νικώ]], [[υπερνικώ]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[παραδίδω]]<br /><b>2.</b> [[κατεβάζω]] [[χαμηλά]]<br /><b>3.</b> [[παραμερίζω]], [[παραγκωνίζω]]<br /><b>4.</b> [[κατηγορώ]], [[διαβάλλω]]<br /><b>5.</b> <b>μέσ.</b> <i>καταβάλλομαι</i><br />ταπεινώνομαι<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> «[[καταβάλλω]] κάποιον εἰς ὀργήν» — [[εξοργίζω]], [[εξερεθίζω]] κάποιον<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />[[εξευτελίζω]], [[ταπεινώνω]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (σχετικά με οικήματα) [[γκρεμίζω]]<br /><b>2.</b> [[αφήνω]] [[κάτι]] να πέσει<br /><b>3.</b> (σχετικά με έμψυχα) [[ρίχνω]] [[καταγής]] με όπλο, [[σκοτώνω]]<br /><b>4.</b> (και παθ.) <i>καταβάλλομαι</i> (σχετικά με νόσο) πλήττομαι<br /><b>5.</b> [[θυσιάζω]]<br /><b>6.</b> [[φέρνω]] ή [[οδηγώ]] κάποιον σε μια [[κατάσταση]] απότομα ή [[ξαφνικά]]<br /><b>7.</b> [[εγκλείω]], [[φυλακίζω]]<br /><b>8.</b> [[απορρίπτω]]<br /><b>9.</b> <b>μτφ.</b> [[λησμονώ]]<br /><b>10.</b> [[πλαγιάζω]], κατακλίνομαι<br /><b>11.</b> [[κατεβάζω]], [[χαμηλώνω]]<br /><b>12.</b> (σχετικά με τα [[πρώτα]] γένια) [[βγάζω]]<br /><b>13.</b> (για πολιτικούς) [[εγκαταλείπω]] χρηματική [[απαίτηση]]<br /><b>14.</b> [[τοποθετώ]], [[θέτω]], [[βάζω]]<br /><b>15.</b> [[βάζω]] σε [[αποθήκη]], [[αποθηκεύω]], [[επισωρεύω]]<br /><b>16.</b> [[αποφέρω]], [[παρέχω]] πρόσοδο<br /><b>17.</b> [[πληρώνω]] [[πρόστιμο]]<br /><b>18.</b> <b>μέσ.</b> (για έγγραφα και μαρτυρίες) καταγράφομαι, κατατίθεμαι<br /><b>19.</b> [[ρίχνω]] σπόρο, [[σπέρνω]]<br /><b>20.</b> (σχετικά με [[λόγια]] ή φήμες) [[διαδίδω]], [[εξαπλώνω]], [[διασπείρω]]<br /><b>21.</b> <b>μέσ.</b> [[θέτω]] την [[αρχή]], τη [[βάση]], [[θεμελιώνω]]<br /><b>22.</b> <b>μέσ.</b> [[ιδρύω]] [[κάτι]], [[γίνομαι]] η [[βάση]] για [[κάτι]]<br /><b>23.</b> (σε γάμο) [[αρχίζω]] ωδή, [[άσμα]]<br /><b>24.</b> (η μτχ. παθ. παρακμ.) [[καταβεβλημένος]], -<i>η</i>, -<i>ον</i><br />[[θεμελιώδης]], [[βάσιμος]] (α. «αἱ καταβεβλημέναι μαθήσεις» β. «τα καταβεβλημένα παιδεύματα», <b>Αριστοτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>κατ</i>(<i>α</i>)- <span style="color: red;">+</span> [[βάλλω]]. Το ρ., που σημαίνει «[[ρίχνω]] [[κάτω]]», χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει και ενέργειες που εμπεριέχουν την αρχική αυτή σημ. κυριολεκτικά, όπως «[[σπείρω]]», ή μεταφορικά, όπως «[[καταθέτω]]» ([[πρόστιμο]]). Το [[ρίξιμο]] του αντιπάλου [[καταγής]] οδήγησε στη [[γενίκευση]] της σημ. σε «[[κατανικώ]]» και, στη μεσοπαθητική [[φωνή]], σε «[[εξασθενώ]]»].

}}