formo: Difference between revisions

84 bytes added ,  28 February 2019
2
(3_6)
(2)
Line 7: Line 7:
{{Georges
{{Georges
|georg=fōrmo, āvī, ātum, āre ([[forma]]), I) [[einen]] [[Stoff]] [[gestalten]], [[bilden]], A) eig.: materiam, Cic.: [[varie]] [[vultus]], Plin.: comam in [[gradus]], [[flechten]], Suet.: lapsos capillos, Prop.: bildl., ea (verba) [[sicut]] mollissimam ceram ad [[nostrum]] [[arbitrium]] formamus et fingimus, Cic.: orationem, Cic.: [[versus]] citharā, zur Cithara [[singen]], Plin. ep. – B) übtr.: 1) [[bilden]] = [[gehörig]] [[einrichten]], [[ordnen]], [[regulieren]], [[regnum]], Iustin.: formatis omnibus ad belli et ad [[pacis]] [[usus]], Liv.: format [[natura]] [[nos]] [[intus]] ad omnem fortunarum habitum, Hor.: [[mores]], Quint., [[mores]] adulescentis, Sen. rhet., [[mores]] iuventutis, Plin. pan.: [[formatus]] in admirationem, [[mit]] erkünsteltem Erstaunen, Suet.: provisa et formata [[cogitatio]], [[ein]] vorbereiteter u. [[gehörig]] eingekleideter G., Quint. – 2) [[durch]] [[Unterricht]] und [[Gewöhnung]] [[bilden]], [[unterweisen]], [[abrichten]], zu etw. [[anleiten]], [[stimmen]], an etw. zu [[gewöhnen]] [[suchen]] (vgl. Heinsius Sil. 11, 452. Walther Tac. ann. 4, 18. Pabst Tac. dial. 28), mentes (Herzen), Quint.: ingenia, Curt.: puerum dictis, Hor.: [[quia]] [[sic]] [[quisque]] dictis movetur, ut est ad credendum [[vel]] [[non]] credendum [[ante]] [[formatus]], Quint. 5, 7, 8: ingenia legibus institutisque, Iustin.: artibus [[formatus]], Col.: boves ad usum agrestem, Verg.: novos collegas in suos [[mores]], Liv.: se in [[regis]] [[velut]] unici exempli [[mores]], Liv.: m. Dat. ([[für]]), laetos rectoris formabat [[Scipio]] [[bello]], Sil. 8, 546. – 3) bear beiten, [[formen]] = [[stimmen]], animos (die Gemüter), Cic. [[Brut]]. 142: animum iudicum, [[auf]] die Herzen der [[Richter]] [[einwirken]], Quint. 4, 1, 60. – II) aus einem [[Stoff]] [[gestalten]], [[bilden]] = [[schaffen]], A) eig.: 1) im allg., vom [[Bildner]], [[signum]] e marmore, Ov.: [[simulacrum]] hominis de pingui et molli [[luto]], Lact.: [[signum]] in muliebrem figuram, Cic. – v. [[Maler]], [[formatus]] cum cornibus [[Ammon]], Ov. – v. [[Baumeister]] (poet.) = [[bauen]], [[moenia]] [[urbis]], Tibull.: classem, Verg. (vgl. Dissen Tibull. 2, 5, 23). – v. [[Schriftsteller]] = [[verfassen]], [[librum]], Plin. ep.: epistulas orationesque et edicta [[alieno]] ingenio, [[durch]] [[andere]] [[verfassen]] [[lassen]], Suet. – subst. formatae (sc. [[litterae]]), [[Brief]], Augustin. epist. 45, 3. – v. Schauspieldichtern = [[schaffen]], [[darstellen]], ([[auf]] der [[Bühne]]) [[vorführen]], personam novam, Hor. – 2) insbes., [[mit]] der [[Zunge]] [[bilden]], [[aussprechen]], verba [[recte]], Quint. 1, 12, 9. – B) übtr., [[bilden]] = [[schaffen]], [[hervorbringen]], [[quattuor]] modis formatas in animis hominum deorum [[esse]] notiones, Cic.: [[morum]] [[autem]] putabant studia [[esse]] et [[quasi]] consuetudinem, [[quam]] [[partim]] exercitationis assiduitate, [[partim]] ratione formabant, Cic.: gaudia tacitā mente, [[sich]] [[vorstellen]], Ov.: in futura [[consilium]], Iustin.
|georg=fōrmo, āvī, ātum, āre ([[forma]]), I) [[einen]] [[Stoff]] [[gestalten]], [[bilden]], A) eig.: materiam, Cic.: [[varie]] [[vultus]], Plin.: comam in [[gradus]], [[flechten]], Suet.: lapsos capillos, Prop.: bildl., ea (verba) [[sicut]] mollissimam ceram ad [[nostrum]] [[arbitrium]] formamus et fingimus, Cic.: orationem, Cic.: [[versus]] citharā, zur Cithara [[singen]], Plin. ep. – B) übtr.: 1) [[bilden]] = [[gehörig]] [[einrichten]], [[ordnen]], [[regulieren]], [[regnum]], Iustin.: formatis omnibus ad belli et ad [[pacis]] [[usus]], Liv.: format [[natura]] [[nos]] [[intus]] ad omnem fortunarum habitum, Hor.: [[mores]], Quint., [[mores]] adulescentis, Sen. rhet., [[mores]] iuventutis, Plin. pan.: [[formatus]] in admirationem, [[mit]] erkünsteltem Erstaunen, Suet.: provisa et formata [[cogitatio]], [[ein]] vorbereiteter u. [[gehörig]] eingekleideter G., Quint. – 2) [[durch]] [[Unterricht]] und [[Gewöhnung]] [[bilden]], [[unterweisen]], [[abrichten]], zu etw. [[anleiten]], [[stimmen]], an etw. zu [[gewöhnen]] [[suchen]] (vgl. Heinsius Sil. 11, 452. Walther Tac. ann. 4, 18. Pabst Tac. dial. 28), mentes (Herzen), Quint.: ingenia, Curt.: puerum dictis, Hor.: [[quia]] [[sic]] [[quisque]] dictis movetur, ut est ad credendum [[vel]] [[non]] credendum [[ante]] [[formatus]], Quint. 5, 7, 8: ingenia legibus institutisque, Iustin.: artibus [[formatus]], Col.: boves ad usum agrestem, Verg.: novos collegas in suos [[mores]], Liv.: se in [[regis]] [[velut]] unici exempli [[mores]], Liv.: m. Dat. ([[für]]), laetos rectoris formabat [[Scipio]] [[bello]], Sil. 8, 546. – 3) bear beiten, [[formen]] = [[stimmen]], animos (die Gemüter), Cic. [[Brut]]. 142: animum iudicum, [[auf]] die Herzen der [[Richter]] [[einwirken]], Quint. 4, 1, 60. – II) aus einem [[Stoff]] [[gestalten]], [[bilden]] = [[schaffen]], A) eig.: 1) im allg., vom [[Bildner]], [[signum]] e marmore, Ov.: [[simulacrum]] hominis de pingui et molli [[luto]], Lact.: [[signum]] in muliebrem figuram, Cic. – v. [[Maler]], [[formatus]] cum cornibus [[Ammon]], Ov. – v. [[Baumeister]] (poet.) = [[bauen]], [[moenia]] [[urbis]], Tibull.: classem, Verg. (vgl. Dissen Tibull. 2, 5, 23). – v. [[Schriftsteller]] = [[verfassen]], [[librum]], Plin. ep.: epistulas orationesque et edicta [[alieno]] ingenio, [[durch]] [[andere]] [[verfassen]] [[lassen]], Suet. – subst. formatae (sc. [[litterae]]), [[Brief]], Augustin. epist. 45, 3. – v. Schauspieldichtern = [[schaffen]], [[darstellen]], ([[auf]] der [[Bühne]]) [[vorführen]], personam novam, Hor. – 2) insbes., [[mit]] der [[Zunge]] [[bilden]], [[aussprechen]], verba [[recte]], Quint. 1, 12, 9. – B) übtr., [[bilden]] = [[schaffen]], [[hervorbringen]], [[quattuor]] modis formatas in animis hominum deorum [[esse]] notiones, Cic.: [[morum]] [[autem]] putabant studia [[esse]] et [[quasi]] consuetudinem, [[quam]] [[partim]] exercitationis assiduitate, [[partim]] ratione formabant, Cic.: gaudia tacitā mente, [[sich]] [[vorstellen]], Ov.: in futura [[consilium]], Iustin.
}}
{{LaEn
|lnetxt=formo formare, formavi, formatus V :: form, shape, fashion, model
}}
}}