ιδεαλισμός: Difference between revisions

|mltxt=ο<br /><b>1.</b> η [[τάση]] [[προς]] το ιδεώδες, η [[αναζήτηση]] του ιδεώδους<br /><b>2.</b> [[γενικός]] [[χαρακτηρισμός]] τών φιλοσοφικών θεωριών που υποστηρίζουν ότι η [[συνείδηση]], η [[σκέψη]], το [[ψυχικό]] και πνευματικό [[στοιχείο]] [[είναι]] τα πρωταρχικά και θεμελιώδη, ενώ η ύλη, η [[φύση]] και γενικά το [[φυσικό]] [[στοιχείο]] [[είναι]] δευτερεύοντα παράγωγα καθοριζόμενα και εξαρτημένα<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[υποκειμενικός]] [[ιδεαλισμός]]» — [[κοσμοαντίληψη]] η οποία ταυτίζει το [[πνεύμα]] με την υποκειμενική [[συνείδηση]], αρνούμενη την ανεξάρτητη από το γνωστικό [[υποκείμενο]] ύπαρξη της υλικής πραγματικότητας και ανάγοντας τη [[συνείδηση]] αυτή και τα παράγωγά της σε μόνη [[πραγματικότητα]]<br />β) «[[αντικειμενικός]] [[ιδεαλισμός]]» — [[κοσμοαντίληψη]] [[κατά]] την οποία το Είναι θεμελιώνεται σε μια αυθύπαρκτη πνευματική [[πραγματικότητα]] —όπως λ.χ. στις Ιδέες, στην Απόλυτη Ιδέα, στο Ανώτατο Πνεύμα ως δημιουργού τών πάντων κ.λπ. — ανεξάρτητη από την ατομική [[συνείδηση]] του υποκειμένου, του ανθρώπου<br />γ) «[[απόλυτος]] [[ιδεαλισμός]]» — η [[κοσμοαντίληψη]] του εγελιανισμού<br />δ) «[[υπερβατικός]] [[ιδεαλισμός]]» ή «[[κριτικός]] [[ιδεαλισμός]]» — όρος που χρησιμοποίησε ο Καντ για να χαρακτηρίσει το φιλοσοφικό σύστημά του.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[είναι]] αντιδάνεια ως [[προς]] το [[θέμα]] της (<i>ιδε</i>-), [[πρβλ]]. γαλλ. <i>idealisme</i> <span style="color: red;"><</span> γαλλ. <i>ideal</i> (<span style="color: red;"><</span> λατ. <i>ide</i>-<i>alis</i> <span style="color: red;"><</span> <i>idea</i>, [[πρβλ]]. [[ιδέα]]) <span style="color: red;">+</span> -<i>isme</i>, ενώ ως [[προς]] την κατάλ. (-[[αλισμός]]) [[είναι]] [[μεταφορά]]. Η λ. μαρτυρείται από το 1840 στον Κωνστ. Ηρακλείδη].