μάσταξ: Difference between revisions

|elrutext='''μάσταξ:''' ᾰκος ἡ<br /><b class="num">1)</b> рот: ἐπὶ μάστακα χερσὶ πιέζειν Hom. зажать рот руками;<br /><b class="num">2)</b> пища в зобу Theocr.: ὡς δ᾽ [[ὄρνις]] νεοσσοῖσι προφέρῃσιν μάστακ᾽ (= μάστακα) Hom. словно птица приносит птенцам корм (v. l. μάστακι, т. е. в клюве);<br /><b class="num">3)</b> саранча (неизвестная разновидность) Soph.

|etymtx=-ακος<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: [[mouth]], [[mouthfull]], [[morsel]] (I 324), also metaph. [[locust]] (S. Fr. 716, Nic.; after Clitarch. ap. EM 216, 9 Ambraciotic), because of its voracity (cf. Strömberg Wortstudien 17 f.).<br />Derivatives: [[μαστάζω]] [[chew]] (Nic. Th. 918), [[συμ]] μάσταξ (Hippiatr.), with expressive byforms: 1. [[μασταρύζω]] (v. l. <b class="b3">-ίζω</b>) [[chew fervently]], [[without uttering a word]] (of an old man, Ar. Ach. 689); cf. <b class="b3">μασταρίζειν μαστιχᾶσθαι</b>. <b class="b3">καὶ τρέμειν</b>. <b class="b3">η σφοδρῶς η κακῶς μασᾶσθαι</b> H., <b class="b3">μαστηρύζειν τὸ κακῶς μασᾶσθαι</b> Phot.; formation like [[κελαρύζω]], [[βατταρίζω]] etc. 2. [[μαστιχάω]], only ptc. dat. sg. [[μαστιχόωντι]] (Hes. Sc. c389, verse-end) [[from anger chew violently]] = [[grind the teeth]], [[foam]] (of a boar), [[μαστιχᾶσθαι]] H. s. [[μασταρίζειν]] (s. above; example ?); backformation [[μαστίχη]] f. [[the resin of the mastixtree]] (Com. Adesp., Thphr.) with <b class="b3">μαστίχ-ινος</b> (Dsc.), <b class="b3">-ηρά</b> f. [[plaster from mastich]] (Aet.; after [[ἐλαιηρός]] etc.; Chantraine Form. 232 f.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]<br />Etymology: Both [[μάσταξ]] and [[μαστάζω]], which must not belong to each other directly, go back on a <b class="b3">τ-</b>derivation beside the yot-present [[μασάομαι]] (from <b class="b3">*μαθ-</b>ι̯-?), <b class="b3">μασ-τ-</b> (from <b class="b3">*μαθ-τ-</b>?), of which the function remains unknown. With [[μαστάζω]] cf. [[βαστάζω]], [[κλαστάζω]] (: <b class="b3">κλά[σ]-ω</b>) a. o. (Schwyzer 706); with the popular [[μάσταξ]] e.g. [[πόρταξ]] (: [[πόρτις]]), [[μύλαξ]] ( : [[μύλος]]); on this Chantraine Form. 377ff. The in the vowel deviating <b class="b3">μέστακα την μεμασημένην τροφήν</b> H. has certainly no (IE) old full grade <b class="b2">*menth-to-</b> (since Froehde BB 7, 330), but is just folketymologically re-shaped after [[μεστός]] ('mouthfull'). So if we start from <b class="b3">μαθ-</b>, the word is prob. of Pre-Greek origin.<br />See also: -- Weiteres s. [[μασάομαι]].

|ftr='''μάσταξ''': -ακος<br />{mástaks}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Mund]], [[Mundvoll]], [[Atzung]] (ep. poet. seit ''I'' 324), auch übertr. [[Heuschrecke]] (S. ''Fr''. 716, Nik.; nach Klitarch. ap. ''EM'' 216, 9 ambrakiotisch), wegen der Gefräßigkeit (vgl. Strömberg Wortstudien 17 f.).<br />'''Derivative''': Daneben [[μαστάζω]] [[kauen]] (Nik. ''Th''. 918), συμ ~ (''Hippiatr''.), mit expressiven Nebenformen: 1. [[μασταρύζω]] (v. l. -ίζω) [[eifrig kauen]], [[ohne ein Wort hervorpressen zu können]] (von einem Greis, Ar. ''Ach''. 689); vgl. μασταρίζειν· μαστιχᾶσθαι. καὶ τρέμειν. ἢ [[σφοδρῶς]] ἢ [[κακῶς]] [[μασᾶσθαι]] H., μαστηρύζειν· τὸ [[κακῶς]] [[μασᾶσθαι]] Phot.; Bildung wie [[κελαρύζω]], [[βατταρίζω]] u. a. 2. [[μαστιχάω]], nur Ptz. Dat. sg. μαστιχόωντι (Hes. ''Sc''. 389, Versende) [[vor Wut heftig kauen]] = [[mit den Zähnen knirschen]], [[schäumen]] (von einem Eber), μαστιχᾶσθαι H. s. μασταρίζειν (s. oben; Vorbild ?); Rückbildung [[μαστίχη]] f. [[das Harz des Mastixbaumes]] (''Kom''. ''Adesp''., Thphr. u. a.) mit [[μαστίχινος]] (Dsk. u. a.), -ηρά f. [[Pflaster aus Harz]] (Aet.; nach [[ἐλαιηρός]] u.a.; Chantraine Form. 232 f.).<br />'''Etymology''' : Sowohl [[μάσταξ]] wie [[μαστάζω]], die nicht unmittelbar miteinander zusammenzuhängen brauchen, gehen auf eine dem Jotpräsens [[μασάομαι]] (aus *μαθι̯-) nebenher laufende τ-Erweiterung μαστ- (aus *μαθτ-) zurück, deren Funktion indessen unbekannt bleibt. Zu [[μαστάζω]] vgl. [[βαστάζω]], [[κλαστάζω]] (: κλά[σ]-ω) u. a. (Schwyzer 706); zu dem volkstümlichen [[μάσταξ]] z.B. [[πόρταξ]] ( : [[πόρτις]]), [[μύλαξ]] ( : [[μύλος]]); dazu Chantraine Form. 377ff. Das im Vokal abweichende [[μέστακα]]·τὴν μεμασημένην τροφήν H. enthält gewiß keine alte Hochstufe *''menth''-''to''- (seit Froehde BB 7, 330), sondern ist lediglich nach [[μεστός]] (’Mundvoll’) volksetymologisch umgebildet. — Weiteres s. [[μασάομαι]].<br />'''Page''' 2,182