βασιλεύς: Difference between revisions

|sltr=<b>βᾰςῐλεύς</b> ([[βασιλεύς]], -ῆος, -έι, -εῖ, -ῆι, -ῆα, -έ（α), -εῦ; -έες, -ῆες, -εῦσι（ν), -ῆας) of gods or men, <br /><b>1</b> [[king]] δεσπόταν, Συρακόσιον ἱπποχάρμαν βασιλῆα Hieron (O. 1.23) τὸ δ' ἔσχατον κορυφοῦται βασιλεῦσι (O. 1.114) βασιλεὺς δ' ἅπαντας ἐν οἴκῳ [[εἴρετο]] παῖδα Aipytos (O. 6.47) [[θεῶν]] βασιλεὺς ὁ [[μέγας]] [[Zeus]] (O. 7.34) ἐγχώριοι βασιλῆες [[αἰεί]] the [[family]] of Epharmostos of [[Opus]] (O. 9.56) [[ξεναπάτας]] Ἐπειῶν βασιλεὺς [[Augeas]] (O. 10.35) “εὕδεις, Αἰολίδα βασιλεῦ;” [[Bellerophon]] (O. 13.67) Αἴτνας βασιλεῖ φίλιον ἐξεύρωμεν ὕμνον Deinomenes (P. 1.60) ἀστοῖς καὶ βασιλεῦσιν sc. of Aitna (P. 1.68) ἄλλοις δέ [[τις]] ἐτέλεσσεν [[ἄλλος]] ἀνὴρ εὐαχέα βασιλεῦσιν ὕμνον (P. 2.14) ναοῦ βασιλεὺς [[Λοξίας]] (P. 3.27) ὃς Συρακόσσαισι νέμει [[βασιλεύς]] Hieron (P. 3.70) Κρονοῦ παῖδας βασιλῆας [[ἴδον]] i. e. the gods (P. 3.94) παρ' ἀνδρὶ φίλῳ εὐίππου βασιλῆι Κυράνας Arkesilas (P. 4.2) σε πεπρωμένον βασιλἔ ἄμφανεν Κυράνᾳ (P. 4.62) βασιλεὺς ἀνέμων [[Βορέας]] (P. 4.181) “[[βασιλεύς]], [[ὅστις]] ἄρχει [[ναός]]” [[Jason]] (P. 4.229) [[βασιλεύς]] ἐσσι μεγαλᾶν [[πολίων]] ([[post]] [[ἐσσί]] distinxit Rose: i. e. Arkesilas) (P. 5.15) [[ἄτερθε]] δὲ πρὸ δωμάτων ἕτεροι λαχόντες Ἀίδαν βασιλέες ἱεροὶ [[ἐντί]] the [[dead]] kings of [[Cyrene]] (P. 5.97) βασιλεὺς Γιγάντων Porphyrion (P. 8.17) Ὑψέος εὐρυβία, ὃς Λαπιθᾶν ὑπερόπλων [[τουτάκις]] ἦν [[βασιλεύς]] (P. 9.14) οὐρανοῦ βασιλῆες πόντου τ the gods (N. 4.67) [[ὕμνος]] δὲ [[τῶν]] ἀγαθῶν ἐργμάτων βασιλεῦσιν ἰσοδαίμονα τεύχει φῶτα (N. 4.84) [[Ζεὺς]] ἀθανάτων [[βασιλεύς]] (N. 5.35) βασιλῆα δὲ [[θεῶν]] πρέπει (N. 7.82) ἔβλαστεν δ' υἱὸς Οἰνώνας βασιλεὺς χειρὶ καὶ βουλαῖς [[ἄριστος]] Aiakos (N. 8.7) ἀθανάτων βασιλεὺς (N. 10.16) Ζηνί τε [[ἅδον]] βασιλέι (I. 8.18) ψυχὰς ἐκ [[τᾶν]] βασιλῆες ἀγαυοὶ καὶ σθένει κραιπνοὶ σοφίᾳ τε μέγιστοι [[ἄνδρες]] αὔξοντ fr. 133. 3. ]λαῶν ξενοδαίκτα βασιλῇος ἀτασθαλίᾳ κοτέων [[θαμά]] (βασιλῆ[ος] ὃς etiam possis: i. e. [[Laomedon]]) fr. 140a. 56 (30). ]βασιλη fr. 215c. 4. met., Νόμος ὁ πάντων βασιλεὺς θνατῶν τε καὶ ἀθανάτων fr. 169. 1. [[τίς]] γὰρ [[θεῶν]] ναοῖσιν οἰωνῶν [[βασιλέα]] δίδυμον ἐπέθηκ; (τὸν αἰετόν· φησὶ δὲ τὸ κατὰ τοὺς ναοὺς [[τῶν]] [[θεῶν]] [[ἀέτωμα]]. Σ.) (O. 13.21)

|elnltext=[[βασιλεύς]] -έως, ὁ sing. gen. ep. -ῆος, Ion. -έος, Aeol. -ίληος, dat. -εῖ, ep. -ῆι, Ion. -έι, acc. -έα, -ῆ, ep. -ῆα; plur. nom. -εῖς, Att. -ῆς, ep. -ῆες, Ion. -έες, Aeol. -σίληες, gen. -έων, ep. -ήων, dat. -εῦσι, acc. -έας, -εῖς, ep. -ῆας<br /><b class="num">1.</b> koning, vorst; ook van goden; [[Ζεὺς]] δὲ [[θεῶν]] [[βασιλεύς]] Zeus, de koning der goden Hes. Th. 886; christ..; βασιλεὺς βασιλέων koning der koningen NT Apoc. 17.14; vanaf de vijfde eeuw spec. de koning van Perzië; βασιλέος... μέλλοντος διαβαίνειν toen de koning op het punt stond de oversteek te maken Hdt. 7.174; als specificatie bij [[ἀνήρ]]:; βασιλεὺς [[ἀνήρ]] koning Il. 3.170; adj. met comp. [[βασιλεύτερος]] en superl. [[βασιλεύτατος]] :. ὃς βασιλεύτερός ἐστι die een grotere koning is (dan ik) Il. 9.392; σὺ γὰρ βασιλεύτατός ἐσσι want jij bent de grootste koning Il. 9.69.<br /><b class="num">2.</b> overdr.<br /><b class="num">3.</b> van dieren of abstracta :. οἰωνῶν [[βασιλεύς]] koning van de vogels (adelaar) Aeschl. Ag. 115; [[πόλεμος]]... πάντων... [[βασιλεύς]] oorlog is de heerser over allen Heraclit. B 53.<br /><b class="num">4.</b> van mensen, ter aanduiding van de voornaamste of winnaar :. [[βασιλέα]] μόνον ἐφ ’ ἁπάντων [[γενέσθαι]] τῷ ἀστραγάλῳ κρατήσαντα door winst bij het dobbelen alleenheerser over allen te worden Luc. 61.4; βασιλεὺς ἐν τοῖς λόγοις koning van het gesproken woord Luc. 41.11.<br /><b class="num">5.</b> in Athene een van de archonten archon basileus :. θυσίαι κατελείφθησαν τοῖς βασιλεῦσι μόνον alleen offers zijn de taak van de ‘koningen’ gebleven Aristot. Pol. 1285b17.