ἄξιος: Difference between revisions

|dgtxt=-α, -ον<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> [[ἄκσιος]] <i>ICr</i>.4.72.10.23<br /><b class="num">• Morfología:</b> [tb. -ος, -ον Nonn.<i>D</i>.8.314]<br /><b class="num">I</b> de cosas en venta o sometidas a valoración<br /><b class="num">1</b> [[que vale]] c. gen. de precio o adj. cuantificador en neutr. λέβητ' ἄπυρον, βοὸς ἄξιον <i>Il</i>.23.885, στολὴ πολλοῦ χρυσοῦ [[ἀξία]] X.<i>HG</i> 4.1.30, χῶροι ... μείονος ἄξιοι X.<i>Vect</i>.4.50 (pero cf. II 1), πολλαπλασίου ... τιμήματος ἀξίας ... κτήσεις Arist.<i>Pol</i>.1306^b13, ἱμάτιον ἄξιον δραχμῶν δύο <i>PMagd</i>.42.7 (III a.C.), ὄρνις ... [[ἀξία]] δραχμῶν δύο <i>PMil.Vogl</i>.220.20 (II d.C.), cf. <i>Il</i>.15.719, <i>Od</i>.1.318<br /><b class="num">•</b>fig. de pers., c. gen. de pers. [[que vale]], [[que equivale]] οὐδ' ἑνὸς ἄξιοί εἰμεν Ἕκτορος no valemos (todos juntos) ni un solo Héctor</i>, <i>Il</i>.8.234<br /><b class="num">•</b>c. prep. ξύλα κλίνει' εἰς ὀγδοήκοντα μνᾶς ἄξια D.27.10<br /><b class="num">•</b>[[suficiente para]] c. gen. de abstr. ἄξια τοῦ πολέμου τὰ χρήματα D.14.27, [[ἕδνον]] ... γάμου ἄξιον Theoc.27.33.<br /><b class="num">2</b> abs. de abstr. y tb. en neutr. [[valioso]] ἄξια δῶρα δίδωσι <i>Il</i>.9.261, ἄ. ὦνον ἔδωκε <i>Od</i>.15.429, ὅθεν κέ τοι ἄξιον ἄλφοι <i>Od</i>.20.383, φέροντες ... ὅτι [[ἕκαστος]] ἄξιον εἶχε aportando cada cual lo que tenía de valioso</i> X.<i>Cyr</i>.3.3.2.<br /><b class="num">3</b> abs. de mercancías [[que vale la pena]], [[barato]] ἀφύαι Ar.<i>Eq</i>.645, 672, σίλφιον Ar.<i>Eq</i>.895, σῖτον ἵν' ὡς ἀξιώτατον ὑμῖν πωλοῖεν Lys.22.11, cf. 8, op. τιμιώτερον Lys.22.22, ἀξίων γενομένων τῶν χαλκευτικῶν ἔργων X.<i>Vect</i>.4.6, ὡς ἄξιοι γεγόνασιν οἱ πυροὶ ἐν τῇ ἀγορᾷ Thphr.<i>Char</i>.3.3.<br /><b class="num">II</b> de pers., acciones, comportamientos, etc.<br /><b class="num">1</b> [[que vale]], [[merecedor de]], [[digno de]] c. gen., gener. de abstr. οὐδὲν λόγου ἄξιον nada digno de mención</i> Hdt.1.133, Hp.<i>Prog</i>.8, πόλις ἡμῶν [[ἀξία]] λόγου ἐστίν Th.1.73, οὐᾶ, ταύρου ἄξιον τὸ [[ἀνθρωπάριον]] ¡ay, es merecedor del toro, el tío!</i> ref. al toro de Fálaris como instrumento de tortura <i>Vit.Aesop.G</i> 19, ἐγκομίων δὲ τί ἀξιώτερον; X.<i>Ages</i>.10.3, αἰδοῦς ἀ. ... προθυμία Arist.<i>Cael</i>.291^b25, τὰ σωματικὰ ... ἄ. σπουδῆς Plu.2.35a, ἀνδρῶν ἀξίων μνήμης Plu.2.172e, ἄ. γὰρ ὁ ἐργάτης τῆς τροφῆς <i>Eu.Matt</i>.10.10, ἄξιοι θανάτου <i>Ep.Rom</i>.1.32, κολακεύειν τὸν ἄξιον κολάσεως I.<i>BI</i> 2.276, καρποὶ ἄ. μετανοίας <i>Eu.Luc</i>.3.8<br /><b class="num">•</b>neutr. plu. ἄξια [[cosas dignas]] ἄ. στενεγμάτων E.<i>Or</i>.1326, γέλωτος ἄ. E.<i>Heracl</i>.507, ἄ. τοῦ δείπνου ἐργάσασθαι X.<i>Smp</i>.6.10, ἄ. πληγῶν <i>Eu.Luc</i>.12.48<br /><b class="num">•</b>c. gen. de adj. cuantificador en neutr. πολλοῦ [[ἄξιος]] [[que vale mucho]], [[valioso]] del amor, Pl.<i>Smp</i>.185b, de la virtud, Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.50, de pers., X.<i>An</i>.2.1.14, 4.1.28, πλείονος ἄ. de palabras, Pl.<i>Phdr</i>.235b, ἀ. πάντων de la sabiduría, Democr.B 216, ὄνομα παντὸς ἄξιον E.<i>Fr</i>.275, de acciones, Ar.<i>Au</i>.797, tb. de pers. φιλόσοφοι ... ἄξιοι τοῦ παντός Pl.<i>Sph</i>.216c, ([[ἄνοια]]) πλείστου [[ἀξία]] Pl.<i>Grg</i>.464d, de acciones, Th.2.65, ἢ παντὸς [[ἀξία]] γίνεται ... ἢ ... οὐδενός o vale poco o nada</i> Pl.<i>Phlb</i>.64d, de preguntas ὀλίγου ἄ. Pl.<i>Grg</i>.497b, σμικροῦ ἄ. Pl.<i>R</i>.504d, de pers. ὄντων ἡμῶν βραχέος ἀξίων Pl.<i>Lg</i>.692c<br /><b class="num">•</b>igual constr. c. dat. de pers. ἡμῖν δ' Ἀχιλλεὺς [[ἄξιος]] τιμῆς Aquiles, para nosotros, es digno de honor</i> E.<i>Hec</i>.309, ἀγαθῶν [[ἄξιος]] (cód.) ὑμῖν ὁ ποιητής Ar.<i>Ach</i>.633, ἀνὴρ ... ἄ. πλείστου Λακεδαιμονίοις Th.4.81, ἄ. ... θανάτου τῇ πόλει X.<i>Mem</i>.1.1.1, cf. D.21.217<br /><b class="num">•</b>id. c. prep. Μέλαγχρος αἴδως [[ἄξιος]] ἐς πόλιν Alc.331, τιμῆς [[ἄξιος]] παρὰ πάντων Luc.<i>Tox</i>.3, ἄξια τὰ παθήματα τοῦ ... καιροῦ πρὸς τὴν μέλλουσαν δόξαν <i>Ep.Rom</i>.8.18<br /><b class="num">•</b>c. dat. solamente ἄξιον γὰρ Ἑλλάδι digno (de mucho) a los ojos de Grecia</i> Ar.<i>Ach</i>.8<br /><b class="num">•</b>c. inf. [[ἄξιος]] εὐλογίαις ἀστῶν μεμίχθαι digno de quedar unido a las alabanzas de los ciudadanos</i> Pi.<i>I</i>.3.3, τίεσθαι δ' ἀξιώτατος A.<i>A</i>.531, [[ἄξιος]] θρήνων τυχεῖν S.<i>Ai</i>.924, ἄ. δουλεύειν Arist.<i>Pol</i>.1254^b36, ἄ. σέβειν E.<i>Heracl</i>.315<br /><b class="num">•</b>en constr. pers. εἴμ' [[ἄξιος]] πληγὰς λαβεῖν Ar.<i>Ec</i>.324, ἄξιοι ... ἔσμεν ... ἀπολαῦσαί τι ἀγαθόν X.<i>Cyr</i>.5.4.19<br /><b class="num">•</b>tard. c. ἵνα y subj. οὐκ εἰμὶ ἐγὼ ἄ. ἵνα λύσω ... τὸν ἱμάντα <i>Eu.Io</i>.1.27<br /><b class="num">•</b>c. relat. y subj. ἄξιός ἐστιν ᾧ παρέξῃ τοῦτο <i>Eu.Luc</i>.7.4<br /><b class="num">•</b>c. ac. int., de Electra οὐδὲν [[ἀξία]] A.<i>Ch</i>.445<br /><b class="num">•</b>abs. ἄξιοί τε [[ἅμα]] νομίζοντες εἶναι pensando al mismo tiempo que somos merecedores</i> Th.1.76, cf. Simon.114.4D., Xenoph.2.11, Hdt.7.224, A.<i>Eu</i>.435, <i>PPetr</i>.2.15.3.9<br /><b class="num">•</b>subst. οἱ ἄξιοι [[los dignos]] Plb.6.14.9.<br /><b class="num">2</b> [[digno de]] c. gen. de pers. [[ἀξία]] γ' ἡμῶν ὁδουρός guía digna de nosotros</i> E.<i>Io</i> 1617, ἄξι' ἀξίων γεννητόρων E.<i>Io</i> 735, ποιεῖν ... ἄξια ... ὑμῶν Th.2.71, [[ἄξιος]] ... τοῦ πατρός Isoc.9.80, de ahí οἱ ἑωυτοῦ ἄ. sus iguales</i> Hdt.1.107<br /><b class="num">•</b>c. gen. de lugar ἄξια τοῦ Μαραθῶνος Plu.<i>Cim</i>.5.<br /><b class="num">III</b> abs. de abstr. o en neutr. plu. [[merecido]] ἀνάξια δράσας ἄξια πάσχων padeciendo lo merecido por sus crímenes</i> A.<i>A</i>.1527, ἀ. [[δίκη]] S.<i>El</i>.298, χάρις X.<i>Oec</i>.12.19, cf. Sol.<i>Lg</i>.36a, ἄξιά σοι ἀπέβη [[LXX]] <i>Ib</i>.11.6.<br /><b class="num">IV</b> [[hay que]], [[que vale la pena de]] en el giro ἄξιον (ἐστί) c. inf. ἄξιον εἶναι τρεῖς ἑνὸς ἀντὶ πεφάσθαι <i>Il</i>.13.446, ἄξιον δ' ἐνθυμηθῆναι D.1.21, γαμεῖν οὐκ ἄξιον E.<i>Alc</i>.628, ἄξιον διαπορήσειν Did.<i>in D</i>.9.15<br /><b class="num">•</b>c. inf. y dat. de pers. ἄξιον Ἐφεσίοις ... ἀπάγξασθαι Heraclit.B 121, τῇ πόλει γὰρ ἄξιον ξυλλαβεῖν τὸν ἄνδρα Ar.<i>Ach</i>.205, τί σοι ζῆν ἄξιον; ¿de qué te vale vivir?</i> Ar.<i>Nu</i>.1074, ζῆν οὐκ ἄξιον ἡμῖν Ar.<i>Au</i>.548, cf. <i>Eq</i>.616, X.<i>An</i>.2.3.25.<br /><b class="num">V</b> subst. τὸ ἄξιον [[tasa por servicio postal]], <i>PHib</i>.110.63 (III a.C.).<br /><b class="num">VI</b> adv. ἀξίως<br /><b class="num">1</b> [[en forma digna de]] c. gen. ἐμάχοντο ἀ. λόγου lucharon en forma digna de mención</i> Hdt.6.112, οὔτε ἑωυτοῦ ἀ. Hdt.3.125, οὐκ ἀ. ἀπηγήσιος Hdt.3.125, ἀ. τῆς ἀδικίας Th.3.39, ἀ. δόμων ἐμῶν E.<i>Med</i>.562, ἀ. τῶν καλῶν πεποιημένων X.<i>Cyr</i>.5.4.14, ἀ. ἀνδρὸς ἀγαθοῦ Pl.<i>Ap</i>.32c, ἀ. τοῦ θεοῦ <i>IP</i> 248.9 (II a.C.), cf. <i>IM</i> 33.30, 1<i>Ep.Thess</i>.2.12<br /><b class="num">•</b>abs. S.<i>OT</i> 133, E.<i>IA</i> 1466, Plb.1.37.1.<br /><b class="num">2</b> [[barato]] Poll.7.10.<br /><b class="num">3</b> [[merecidamente]] κολάσετε ... ἀξίως Th.3.40.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Cf. [[ἄγω]].