πῦρ: Difference between revisions

|Definition=(once πύυρ by 'distraction', <span class="bibl">Simon.59</span> codd. Hdn.Gr. (<span class="title">Rh.Mus.</span>35.101, 38.378)), τό, gen. [[πῠρός]]; not used in plural, <span class="sense"><span class="bld">A</span> v. [[πυρά]], [[τά]]:—[[fire]], <b class="b3">π. καίειν</b> or [[δαίειν]] to kindle [[fire]], <span class="bibl">Il.8.521</span>, <span class="bibl">Od.7.7</span>, etc.; <b class="b3">π. ἀνακαίειν, ἅπτειν, ἐξάπτειν, αἴθειν, ἐναύειν</b>, v. sub vocc.; <b class="b3">π. ποιεῖν, ποιήσασθαι</b>, <span class="bibl">Anaxipp.1.12</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>5.2.27</span>; οἴσετε π. <span class="bibl">Il.15.718</span>; π. προσέφερον <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>5.2.14</span>; <b class="b3">π. ἐμβαλεῖν νηυσί, κλισίῃσι</b>, <span class="bibl">Il.15.597</span>, <span class="bibl">Od.8.501</span> (tm.); <b class="b3">π. φυσητέον, ῥιπίζειν</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>293</span>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Flam.</span>21</span>; as [[exclamation]], "πῦρ βοᾷ <span class="bibl">Men.<span class="title">Sam.</span>208</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> <b class="b3">π. τεχνικόν</b>, v. [[τεχνικός]]. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[funeral-fire]] (cf. [[πυρά]]), ὄφρα πυρός με . . λελάχωσι θανόντα <span class="bibl">Il.7.79</span>, <span class="bibl">22.342</span>, cf. <span class="bibl">15.350</span>, <span class="bibl">23.76</span>; <b class="b3">ζῶντα διδόναι τινὰ πυρί</b> [[burn]] one alive, <span class="bibl">Hdt.1.86</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[sacrificial fire]], ἐν πυρὶ βάλλε θυηλάς <span class="bibl">Il.9.220</span>, cf. <span class="bibl">Od.3.341</span>,<span class="bibl">446</span>; κατὰ τοῦ π. σπένδειν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Criti.</span>120a</span>; διὰ τοῦ π. ὀμνύναι <span class="bibl">D.54.40</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[hearthfire]], πυρὸς ἐσχάραι <span class="bibl">Il.10.418</span>, cf. <span class="bibl">Od.5.59</span>; ἕως ἂν αἴθῃ πῦρ ἐφ' ἑστίας ἐμῆς <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1435</span>; πυρὶ δέχεσθαί τινα <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>47</span>; <b class="b3">τὸ π. τὸ ἀθάνατον</b> [[the fire]] of Vesta, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Num.</span>9</span>, etc.; deified, Πῦρ ἀθάνατον <span class="title">SIG</span>826 ii 14 (Delph., ii B.C.). </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> [[lightning]], κεραυνὸς ἀενάου πυρός <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>1.6</span>; πῦρ πνέοντος κεραυνοῦ <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span>146</span>; πυρὸς ἀμφήκης βόστρυχος <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>1044</span> (anap.); πυρὶ καὶ στεροπαῖς <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>470</span> (anap.); παλτῷ ῥιπτεῖ πυρί <span class="bibl">Id.<span class="title">Ant.</span>131</span> (anap.); θείῳ πυρὶ παμφαής <span class="bibl">Id.<span class="title">Ph.</span>728</span> (lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> [[fire]], [[light]], or [[heat]] of the sun, <b class="b3">θερινὸν π</b>., opp. [[χειμών]], <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>3.50</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span> 865b</span>; of the stars, π. πνείοντα ἄστρα <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>1146</span> (lyr.); [[summer solstice]], <span class="bibl">Alcm.79</span>, Paul.Al.<span class="title">A.</span>3. </span><span class="sense"><span class="bld">6</span> [[flame]] of torches, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>964</span> (lyr.), etc.; <b class="b3">π. εὐάγγελον, ἄγγαρον, πομπόν</b>, of the beacon fire, <span class="bibl">A. <span class="title">Ag.</span>21</span>,<span class="bibl">282</span>,<span class="bibl">299</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">7</span> [[fever heat]], [[violent fever]], <b class="b3">πῦρ ἔλαβέν [τινα</b>] <span class="bibl">Hp. <span class="title">Epid.</span>1.26</span>.ή, al.; ὁ δ' ἔχων θέρμαν καὶ π. ἧκεν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>690</span>; τεταρταίῳ πυρί <span class="bibl">Call.<span class="title">Aet.</span>3.1.17</span>; π. ἄγριον <span class="bibl">Hp.<span class="title">Epid.</span>7.20</span> (of erysipelas acc. to Gal.19.134). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> phrases, <b class="b3">ἐν πυρὶ γενέσθαι</b> to be consumed, come to nothing, <span class="bibl">Il.2.340</span>; <b class="b3">φεύγων καπνὸν εἰς πῦρ δεσποτείας ἐμπεπτωκώς</b> 'out of the frying pan into the [[fire]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>569b</span>, cf. Prov. ap. <span class="bibl">Simp.<span class="title">in Epict.</span> p.72</span> D.; ἦν ἄρα πυρός γ' ἕτερα θερμότερα <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>382</span>; <b class="b3">πῦρ ἐπὶ πῦρ ἐγχεῖν, ἄγειν, φέρειν, ἐπεισφέρειν</b>, <span class="bibl">Cratin.18</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>453</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>880a21</span>, Plu.2.61a; <b class="b3">εἰς π. ξαίνειν</b> 'plough the sands', <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>780c</span>; βασανίζειν χρυσὸν ἐν πυρί <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span>413e</span>, cf. <span class="bibl">Plb.21.20.7</span>: as a type of things [[irresistible]] or [[terrible]], ἀντίος εἶμι, καὶ εἰ πυρὶ χεῖρας ἔοικε <span class="bibl">Il.20.371</span>; μάρναντο δέμας πυρὸς αἰθομένοιο <span class="bibl">11.596</span>, al.; Ἕκτωρ πυρὸς αἰνὸν ἔχει μένος <span class="bibl">17.565</span>, cf. <span class="bibl">6.182</span>; so τὸ πεπρωμένον οὐ π. σχήσει <span class="bibl">Pi.<span class="title">Fr.</span>232</span>; κρεῖσσον ἀμαιμακέτου πυρός <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>177</span>; οὐδὲν θηρίον γυναικὸς ἀμαχώτερον, οὐδὲ π. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>1015</span>; ἀναρχία κρείσσων πυρός <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>608</span>; ἐχίδνης καὶ πυρὸς περαιτέρω <span class="bibl">Id.<span class="title">Andr.</span>271</span>; so <b class="b3">διὰ πυρὸς ἰέναι</b> (as we say) to go through [[fire and water]], dash through any danger, <span class="bibl">X.<span class="title">Smp.</span>4.16</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Oec.</span>21.7</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>133</span>; but <b class="b3">διὰ πυρὸς ἦλθε ἑτέρῳ λέχεϊ</b> she [[raged furiously]] against the other partner of the bed, <span class="bibl">E.<span class="title">Andr.</span>487</span> (lyr.); διὰ πυρὸς ἔμολον ματρί <span class="bibl">Id.<span class="title">El.</span>1183</span> (lyr.); σωθήσεται οὕτω δὲ ὡς διὰ πυρός <span class="bibl"><span class="title">1 Ep.Cor.</span>3.15</span>; εἰς π. ἅλλεσθαι <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span> 1.3.9</span>; κἂν εἰς π. ἐμβαῖεν <span class="bibl">Lib.<span class="title">Ep.</span>314.3</span>; π. διέρπειν <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>265</span>; of persons, ὦ π. σύ . . <span class="bibl">Id.<span class="title">Ph.</span>927</span>; of Hannibal, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Flam.</span>21</span>: metaph. of anxious hope, θάλπει τῷδ' ἀνηκέστῳ πυρί <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>888</span>; of love, ἀρσενικῷ θέρεται π. <span class="bibl">Call.<span class="title">Epigr.</span>27.5</span>, cf. <span class="bibl">45.2</span>. (Cf. Arm. [[hur]], OE. [[fyr]] 'fire', etc.)</span>

|lstext='''πῦρ''': (παρὰ Σιμωνίδῃ τῷ Ἰαμβογράφῳ 29 πύϊρ), τό, γεν. πῠρός· ἄχρηστον ἐν τῷ πληθυν., ἴδε ἐν λέξ. [[πυρά]], τά. (Ἐντεθεν παράγονται πυρὰ (τά), πυρὰ (ἡ), πυρετός, πυρσός, πυρρός· πρβλ. Ὀμβρ. pir (= πῦρ), Λατιν. pru-na (ἀνημμένοι ἄνθρακες)· Βοημ. pyr (pruna)· Ἀρχ. Σκανδιν. fyrr· Ἀγγλο-Σαξον. Frye· Ἀρχ. Γερμαν. fuir. κτλ. [Ἄν καὶ τὸ υ [[εἶναι]] μακρὸν ἐν τῇ ὀνομ., [[εἶναι]] [[ὅμως]] βραχὺ ἐν ταῖς πλαγίαις πτώτεσι καὶ ἐν ἅπασι τοῖς παραγώγοις, πλὴν τοῦ πῡραύστης.] ― Ὡς καὶ νῦν, κοινῶς, «φωτιά», Ὅμ., κλπ.· πῦρ [[καίω]] ἢ [[δαίω]], [[ἀνάπτω]] φωτιάν, Ἰλ. Θ. 521, Ὀδ. Η. 7, κτλ.· πῦρ ἀνακαίειν, ἅπτειν, ἐξάπτειν, αἴθειν, ἐναύειν, ἴδε τὰς λέξεις· πῦρ ποιεῖν ποιεῖσθαι Ἀνάξιππος ἐν «Ἐγκαλυπτομένῳ» 1. 12, Ξεν. Ἀν. 5. 2, 27· πῦρ φέρειν, προσφέρειν Ἰλ. Ο. 718, Ξεν. Ἀν. 5. 2, 14· πῦρ ἐμβάλλειν νηυσί, κλισίῃσι Ἰλ. Ο. 597, Ὀδ. Θ. 501· πῦρ φυσᾶν, ῥιπίζειν Ἀριστοφ. Λυσ. 293, Πλουτ. Φλαμ. 21 2) ἡ νεκρικὴ πυρὰ (πρβλ. [[πυρά]]), ἵνα πυρὸς λελάχωσι θανόντα Ἰλ. Ο. 850, Χ. 342, πρβλ. Ψ. 45· ― [[ὡσαύτως]], ζῶντα διδόναι τινὶ πυρί, καίειν τινὰ ζῶντα, Ἡρόδ. 1. 86 3) πῦρ τῆς θυσίας, ἐν πυρὶ βάλλε θυηλὰς Ἰλ. Ι. 220, πρβλ. Ὀδ. Γ. 341, 446· κατὰ τοῦ πυρὸς σπένδειν Πλάτ. Κριτ. 120Α· διὰ τοῦ π. ὀμνύναι Δημ. 1269. 19. 4) τὸ πῦρ τῆς ἑστίας, πυρὸς ἐσχάραι Ἰλ. Κ. 418, πρβλ. Ὀδ. Ε. 59· ἕως ἂν αἴθῃ πῦρ ἐφ’ ἑστίας ἐμῆς Αἰσχύλ. Ἀγ. 1435· πυρὶ δέχεσθαί τινα Εὐρ. Ὀρ. 47· π. ἄσβεστον ἢ ἀθάνατον, τὸ ἄσβεστον πῦρ τῶν Ἑστιάδων παρὰ τοῖς Ρωμαίοις, καὶ τὸ ἐν [[Πυθοῖ]] καὶ ἐν Ἀθήναις, Πλουτ. Νουμ. 9, κλπ. 5) τὸ πῦρ τοῦ κεραυνοῦ, κεραυνὸς ἀενάου πυρὸς Πινδ. Π. 1. 9· πῦρ πνέοντος κεραυνοῦ ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 112· πυρὸς [[ἀμφήκης]] βόστρυχος Αἰσχύλ. Προμ. 1044· πυρὶ καὶ στεροπαῖς Σοφ. Ο.Τ. 470· παλτῷ ῥίπτει πυρὶ ὁ αὐτ. ἐν Ἀντ. 131· θείῳ πυρὶ παμφαὴς ὁ αὐτ. ἐν Φιλ. 727· ― [[ὡσαύτως]] ἐπὶ τοῦ ἡλίου, πῦρ, ἀντίθετον τῷ [[χειμών]], Πινδ. Π. 3. 87· πρβλ. Πλάτ. Νόμ. 865Β· ἐπὶ τῶν ἀστέρων, πῦρ πνέοντα ἄστρα Σοφοκλ. Ἀντ. 1146. 6) τὸ πῦρ ἢ ἡ φλὸξ δᾴδων ἢ πυρσῶν [[αὐτόθι]] 964, Ἀπόσπ. 480, κτλ.· π. εὐάγγελον, ἄγγαρον, πομπόν, ἐπὶ τοῦ πυρὸς τοῦ ἀγγείλαντος ἀπὸ ὄρους εἰς [[ὄρος]] τὴν ἅλωσιν τῆς Τροίας, Αἰσχύλ. Ἀγ. 21, 282, 299. 7) ἡ [[θερμότης]] τοῦ πυρετοῦ, ἰσχυρὸς [[πυρετός]], «[[θέρμη]]», πῦρ τινα λαμβάνει, ἐπιλαμβάνεται Ἱππ. Ἐπιδημ. τὸ α´, 984 κτλ., ἴδε Foës. Oecon. ΙΙ. παροιμ., ἐν πυρὶ [[γίγνομαι]], καταναλίσκομαι, φθείρομαι, καταστρέφομαι, «χάνομαι», ἐκμηδενίζομαι, Ἰλ. Β. 340· εἰς πῦρ δεσποτείας ἐμπίπτειν Πλάτ. Πολ. 569Β· ἢν ἄρα [[πυρός]] γ’ ἕτερα θερμότερα Ἀριστοφ. Ἱππ. 382· πῦρ ἐπὶ πῦρ ἐγχεῖν, ἄγειν, κτλ., Κρατῖνος ἐν «Βουκόλοις» 1, (παρ’ Ἡσυχ. πυρπερέγχει ὃ ἴδε), Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 389, Ἀριστ. Προβλ. 4. 28, κτλ., ἴδε Wytt. εἰς Πλούτ. 2. 61Α, Παροιμιογρ., Φώτ., κλπ.· εἰς πῦρ ξαίνειν, ἐπὶ ματαίων ἐπιχειρήσεων, Πλάτ Νόμ. 780C· βασανίζειν ὡς χρυσὸν ἐν πυρὶ ὁ αὐτ. ἐν Πολ. 413Ε, πρβλ. Πολύβ. 22. 3, 7· ― [[μάλιστα]] ὡς [[σύμβολον]] πραγμάτων ἀκατασχέτων ἢ τρομερῶν, [[ἀντίος]] [[εἶμι]], καὶ εἰ πυρὶ χεῖρας ἔοικε Ἰλ. Υ. 371· μάρναντο [[δέμας]] πυρὸς αἰθομένοιο Λ. 596, κτλ.· Ἕκτωρ πυρὸς αἰνὸν ἔχει [[μένος]] Ρ. 565, πρβλ. Ζ. 182· οὕτω, πῦρ νῦν οὐκ [[ἐόλει]], τὸ πεπρωμένον οὐ σχήσει πῦρ Πινδ. Π. 4. 414, Ἀπόσπ. 256· κρεῖσσον ἀμαιμακέτου πυρὸς Σοφ. Ο. Τ. 177· (περὶ τοῦ ἐν Ἀντ. 620 πρὶν πυρὶ θερμῷ [[πόδα]] τις προσαύσῃ, ἴδε [[προσαύω]])· οὐδὲν [[θηρίον]] γυναικὸς ἀμαχώτερον, οὐδὲ πῦρ Ἀριστοφ. Λυσ. 1015· [[ἀναρχία]] κρεῖσσον πυρὸς Εὐρ. Ἑκ. 608· ἐχίδνης καὶ πυρὸς περαιτέρω ὁ αὐτ. ἐν Ἀνδρ 271· οὕτω, διὰ πυρὸς ἰέναι, «διέρχεσθαι διὰ πυρὸς καὶ ὕδατος», δηλ. ὁρμᾶν πρὸς πάντα κίνδυνον, Ξεν. Συμπ. 4. 16, πρβλ. Οἰκ. 21. 7· [[ἀλλά]], διὰ πυρὸς ἦλθεν ἑτέρῳ λέκτρῳ ([[οὕτως]] [[ἀναγνωστέον]]), ἐμμανῶς ὠργίσθη κατὰ τοῦ ἑτέρου μετόχου τοῦ λέχους, Εὐρ. Ἀνδρ. 487, πρβλ. Ἀριστοφ. Λυσ. 133· διὰ πυρὸς [[ἔμολον]] ματρὶ Εὐρ. Ἠλ. 1182· [[οὕτως]], εἰς πῦρ ἅλλεσθαι Ξεν. Ἀπομν. 1. 3, 9· ― ἐπὶ προσώπων, ὦ πῦρ σὺ... Σοφ. Φιλ. 927· ― μεταφο., ἐπὶ θερμῆς ἐλπίδος, θάλπει τῷδ’ ἀνηκέστῳ πυρὶ ὁ αὐτ. ἐν Ἠλ. 888· ἐπὶ ἔρωτος, Καλλ. Ἐπιγράμμ. 26. 47· σπανίως ὡς εἰκὼν θερμότητος καὶ τερπνότητος, ὡς παρ’ Αἰσχύλ. Ἀγ. 1435.