LSJ

ἵστημι: Difference between revisions

Page Discussion

ἵστημι (view source)

Revision as of 21:25, 3 October 2022

No change in size ,  3 October 2022
m
Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
m (Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2")
Line 15: Line 15:
{{bailly
{{bailly
|btext=<i>au sens tr. impf.</i> [[ἵστην]], <i>f.</i> στήσω, <i>ao.</i> [[ἔστησα]], <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. fut.</i> [[σταθήσομαι]], <i>ao.</i> [[ἐστάθην]], <i>pf. inus. ; au sens intr. ao.2</i> [[ἔστην]] ; <i>pf.</i> [[ἕστηκα]], ας, ε, <i>pl.</i> [[ἕσταμεν]], [[ἕστατε]], [[ἑστᾶσι]] ; <i>impér.</i> [[ἕσταθι]], <i>sbj.</i> [[ἑστῶ]], <i>opt.</i> [[ἑσταίην]], <i>inf.</i> [[ἑστάναι]], <i>part.</i> [[ἑστώς]], ῶσα, ός [non ως] ; <i>pqp.</i> [[ἑστήκειν]], <i>att.</i> εἱστήκη;<br /><b>A.</b> <i>tr.</i> <b>I.</b> placer debout : [[ἔγχος]] IL une lance (qu’on dépose contre un mur, une colonne, <i>etc.</i>) ; πελέκεας [[ἑξείης]] OD des haches rangées les unes à la suite des autres (le tranchant dans des pieux) ; <i>d'où</i><br /><b>1</b> lever, dresser : λόγχας SOPH dresser des lances (pour le combat) ; ἵστ. ἀνδρίαντα HDT, τροπαῖα SOPH dresser une statue, ériger des trophées ; ὀρθὸν [[οὖς]] SOPH dresser l'oreille;<br /><b>2</b> <i>fig.</i> instituer : χορούς HDT des danses ; τινα βασιλέα HDT, τύραννον SOPH établir qqn comme roi;<br /><b>II.</b> soulever, pousser en avant <i>ou</i> en haut : κονίης ὀμίχλην IL soulever un tourbillon de poussière ; νεφέλην OD un nuage ; <i>fig.</i> βοήν ESCHL pousser un cri ; φυλόπιδα OD soulever une querelle ; μῆνιν SOPH exciter de la colère;<br /><b>III.</b> fixer, immobiliser, <i>d'où</i><br /><b>1</b> placer à un poste : πεζούς IL des guerriers à pied ; <i>en gén.</i> placer en un lieu;<br /><b>2</b> arrêter : [[νέας]], ἵππους OD, IL arrêter des navires, des chevaux ; φάλαγγα XÉN faire faire halte à une troupe;<br /><b>3</b> placer dans une balance, peser : καὶ μετροῦντες καὶ ἱστάντες XÉN et mesurant et pesant ; ἵστ. [[τι]] [[πρός]] [[τι]], peser une chose contre une autre;<br /><b>B.</b> <i>intr. aux temps indiqués plus haut</i>;<br /><b>I.</b> se placer de bout : ἆσσόν τινι IL se placer plus près de qqn ; [[ἄντα]] τινός IL en face de qqn ; [[ἐς]] [[δίκην]] EUR se présenter en justice ; [[εἰς]] τὸ μέσον XÉN au milieu d’une assemblée;<br /><b>II.</b> se tenir debout, <i>d'où</i><br /><b>1</b> se dresser, être érigé <i>en parl. de colonnes, de monuments</i>;<br /><b>2</b> se tenir, demeurer, rester : [[παρά]] τινα, venir se placer près de qqn;<br /><b>3</b> être arrêté, fixé, fixe, stationnaire : [[ἄνεμος]] κατὰ βορεὰν ἑστηκώς THC vent situé au nord ; <i>fig.</i> être ferme dans ses sentiments, ses résolutions;<br /><b>4</b> être à demeure ; se trouver, être <i>à peu près c.</i> [[εἶναι]] : τὰ [[νῦν]] ἑστῶτα SOPH les circonstances présentes ; ξυμφορᾶς ἵν’ [[ἕσταμεν]] SOPH le malheur où nous nous trouvons;<br /><b>5</b> s'arrêter : ἀλλ’ [[ἄγε]] δὴ [[στέωμεν]] IL, OD eh bien, arrêtons-nous ! <i>d'où</i> cesser, rester en repos ; <i>en mauv. part</i> rester inactif, inerte;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[ἵσταμαι]] (<i>f.</i> [[στήσομαι]], <i>ao.</i> ἐστησάμην, <i>pf.</i> [[ἕσταμαι]]);<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> dresser pour soi, dresser : [[ἱστόν]] IL un mât ; [[τροπαῖον]] XÉN un trophée ; <i>fig.</i> νόμους HDT établir des lois <i>ou</i> des coutumes ; μάχην IL, OD en gager un combat;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i><br /><b>1</b> se dresser : ἵστανται κρημνοί IL les précipices abrupts se dressent ; [[δοῦρα]] [[ἐν]] γαίῃ ἵσταντο IL les piques se dressaient fichées en terre ; [[κονίη]] ἵσταται IL la poussière se soulève ; <i>fig.</i> [[νεῖκος]], [[φύλοπις]] ἵσταται IL une querelle s'élève ; <i>en parl. du temps, des saisons</i> naître, commencer : ἱσταμένοιο μηνός OD, ἱσταμένου [[τοῦ]] μηνός HDT au commencement du mois (<i>cf.</i> μὴν μεσῶν, μὴν φθίνων);<br /><b>2</b> se tenir immobile ; se tenir droit : [[ἀγχοῦ]] ἱσταμένη IL se tenant auprès ; <i>particul.</i> tenir bon : [[πρός]] τινα, s'opposer à qqn, résister à qqn ; <i>p. ext.</i> se tenir, se comporter <i>en gén.</i> ; s'arrêter, cesser : στήσεται ἀδικῶν DÉM il cessera de commettre des méfaits.<br />'''Étymologie:''' R. Στα, &gt; avec redoubl. *σίστημι, [[ἵστημι]].
|btext=<i>au sens tr. impf.</i> [[ἵστην]], <i>f.</i> στήσω, <i>ao.</i> [[ἔστησα]], <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. fut.</i> [[σταθήσομαι]], <i>ao.</i> [[ἐστάθην]], <i>pf. inus. ; au sens intr. ao.2</i> [[ἔστην]] ; <i>pf.</i> [[ἕστηκα]], ας, ε, <i>pl.</i> [[ἕσταμεν]], [[ἕστατε]], [[ἑστᾶσι]] ; <i>impér.</i> [[ἕσταθι]], <i>sbj.</i> [[ἑστῶ]], <i>opt.</i> [[ἑσταίην]], <i>inf.</i> [[ἑστάναι]], <i>part.</i> [[ἑστώς]], ῶσα, ός [non ως] ; <i>pqp.</i> [[ἑστήκειν]], <i>att.</i> εἱστήκη;<br /><b>A.</b> <i>tr.</i> <b>I.</b> placer debout : [[ἔγχος]] IL une lance (qu’on dépose contre un mur, une colonne, <i>etc.</i>) ; πελέκεας [[ἑξείης]] OD des haches rangées les unes à la suite des autres (le tranchant dans des pieux) ; <i>d'où</i><br /><b>1</b> lever, dresser : λόγχας SOPH dresser des lances (pour le combat) ; ἵστ. ἀνδρίαντα HDT, τροπαῖα SOPH dresser une statue, ériger des trophées ; ὀρθὸν [[οὖς]] SOPH dresser l'oreille;<br /><b>2</b> <i>fig.</i> instituer : χορούς HDT des danses ; τινα βασιλέα HDT, τύραννον SOPH établir qqn comme roi;<br /><b>II.</b> soulever, pousser en avant <i>ou</i> en haut : κονίης ὀμίχλην IL soulever un tourbillon de poussière ; νεφέλην OD un nuage ; <i>fig.</i> βοήν ESCHL pousser un cri ; φυλόπιδα OD soulever une querelle ; μῆνιν SOPH exciter de la colère;<br /><b>III.</b> fixer, immobiliser, <i>d'où</i><br /><b>1</b> placer à un poste : πεζούς IL des guerriers à pied ; <i>en gén.</i> placer en un lieu;<br /><b>2</b> arrêter : [[νέας]], ἵππους OD, IL arrêter des navires, des chevaux ; φάλαγγα XÉN faire faire halte à une troupe;<br /><b>3</b> placer dans une balance, peser : καὶ μετροῦντες καὶ ἱστάντες XÉN et mesurant et pesant ; ἵστ. [[τι]] [[πρός]] [[τι]], peser une chose contre une autre;<br /><b>B.</b> <i>intr. aux temps indiqués plus haut</i>;<br /><b>I.</b> se placer de bout : ἆσσόν τινι IL se placer plus près de qqn ; [[ἄντα]] τινός IL en face de qqn ; [[ἐς]] [[δίκην]] EUR se présenter en justice ; [[εἰς]] τὸ μέσον XÉN au milieu d’une assemblée;<br /><b>II.</b> se tenir debout, <i>d'où</i><br /><b>1</b> se dresser, être érigé <i>en parl. de colonnes, de monuments</i>;<br /><b>2</b> se tenir, demeurer, rester : [[παρά]] τινα, venir se placer près de qqn;<br /><b>3</b> être arrêté, fixé, fixe, stationnaire : [[ἄνεμος]] κατὰ βορεὰν ἑστηκώς THC vent situé au nord ; <i>fig.</i> être ferme dans ses sentiments, ses résolutions;<br /><b>4</b> être à demeure ; se trouver, être <i>à peu près c.</i> [[εἶναι]] : τὰ [[νῦν]] ἑστῶτα SOPH les circonstances présentes ; ξυμφορᾶς ἵν’ [[ἕσταμεν]] SOPH le malheur où nous nous trouvons;<br /><b>5</b> s'arrêter : ἀλλ’ [[ἄγε]] δὴ [[στέωμεν]] IL, OD eh bien, arrêtons-nous ! <i>d'où</i> cesser, rester en repos ; <i>en mauv. part</i> rester inactif, inerte;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[ἵσταμαι]] (<i>f.</i> [[στήσομαι]], <i>ao.</i> ἐστησάμην, <i>pf.</i> [[ἕσταμαι]]);<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> dresser pour soi, dresser : [[ἱστόν]] IL un mât ; [[τροπαῖον]] XÉN un trophée ; <i>fig.</i> νόμους HDT établir des lois <i>ou</i> des coutumes ; μάχην IL, OD en gager un combat;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i><br /><b>1</b> se dresser : ἵστανται κρημνοί IL les précipices abrupts se dressent ; [[δοῦρα]] [[ἐν]] γαίῃ ἵσταντο IL les piques se dressaient fichées en terre ; [[κονίη]] ἵσταται IL la poussière se soulève ; <i>fig.</i> [[νεῖκος]], [[φύλοπις]] ἵσταται IL une querelle s'élève ; <i>en parl. du temps, des saisons</i> naître, commencer : ἱσταμένοιο μηνός OD, ἱσταμένου [[τοῦ]] μηνός HDT au commencement du mois (<i>cf.</i> μὴν μεσῶν, μὴν φθίνων);<br /><b>2</b> se tenir immobile ; se tenir droit : [[ἀγχοῦ]] ἱσταμένη IL se tenant auprès ; <i>particul.</i> tenir bon : [[πρός]] τινα, s'opposer à qqn, résister à qqn ; <i>p. ext.</i> se tenir, se comporter <i>en gén.</i> ; s'arrêter, cesser : στήσεται ἀδικῶν DÉM il cessera de commettre des méfaits.<br />'''Étymologie:''' R. Στα, &gt; avec redoubl. *σίστημι, [[ἵστημι]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἵστημι:''' тж. med. (fut. [[στήσω]] - дор. στᾱσῶ, impf. [[ἵστην]], aor. 1 [[ἔστησα]] - дор. ἔστᾱσα и [[στᾶσα]], Anth. тж. ἕστᾰσα; conjct.: praes. - impf. [[ἱστῶ]], aor. 2 στῶ; opt.: praes. - impf. ἱσταίην, aor. 2 [[σταίην]]; imper.: praes. [[ἵστη]], aor. 2 [[στῆθι]]; praes. - impf. inf. ἱστάναι; part. praes. - impf. ἱστάς; med.: praes. ἵστᾰμαι, fut. [[στήσομαι]], impf. ἱστάμην, aor. 1 ἐστησάμην, pf. [[ἕσταμαι]]; praes. - impf. conjct. ἱστῶμαι; praes. - impf. opt. ἱσταίμην; imper. praes. ἵστᾰσο; inf. praes. - impf. ἵστασθαι; part. praes. - impf. ἱστάμενος; pass.: fut. 1 [[σταθήσομαι]], aor. 1 [[ἐστάθην]]; adj. verb. [[στατός]]; только для неперех. знач.: fut. 3 [[ἑστήξω]] и [[ἑστήξομαι]], aor. 2 [[ἔστην]] - дор. ἔστᾱν, эп. [[στῆν]], pf. [[ἕστηκα]] - дор. ἕστᾱκα, 1 л. pl. [[ἕσταμεν|ἕστᾰμεν]], ppf. [[ἑστήκειν]] и [[εἱστήκειν]] - 3 л. pl. ἑστήκεσαν и [[ἕστασαν|ἕστᾰσαν]]; conjct. ἑοτῶ, opt. [[ἑσταίην]], imper. ἕστᾰθι - эол.-дор. [[στᾶθι]], inf. [[ἑστάναι]] и ἑστηκέναι, part. [[ἑστώς]], ῶσα, ώς (или ός) и ἑστηκώς, υῖα, ός)<br /><b class="num">1)</b> [[ставить]], [[расставлять]] (πελέκεας [[ἑξείης]], δρυόχους ὥς, [[δώδεκα]], med. κρητῆρας Hom.);<br /><b class="num">2)</b> [[ставить]], [[укреплять]], [[подпирать]] (τὰς ἀμπέλους ἐν τοῖς καλάμοις Arst.);<br /><b class="num">3)</b> [[ставить]], [[помещать размещать]] (πεζοὺς [[ἐξόπιθε]] Hom.; τὰς ἀγέλας [[πλησίον]] τινός Xen.; τὰ μὲν ἐκ δεξιῶν, τὰ δὲ ἐξ εὐωνύμων NT): τελευταίους [[στῆσαι]] τοὺς ἐπὶ πᾶσι Xen. расположить резервы в тылу;<br /><b class="num">4)</b> [[выставлять вперед]], [[устремлять]] (λόγχας καθ᾽ αὐτοῖν Soph.);<br /><b class="num">5)</b> [[ставить]], [[воздвигать]] ([[τρόπαιον]] Soph., Isocr., Plat., med. Xen., Arph.; ἀνδριάντα Her.; [[μνημεῖον]] ἀνδρείας τινὸς [[χάριν]] Arph.): [[ἄξιος]] [[σταθῆναι]] [[χαλκοῦς]] Arst. достойный, чтобы ему воздвигли медную статую; ἱστὸν στήσασθαι Hom. водрузить мачту;<br /><b class="num">6)</b> [[возводить]], [[строить]] (τὰ μακρὰ [[στῆσαι]] τείχη Thuc.);<br /><b class="num">7)</b> [[ставить на весы]], [[взвешивать]] (χρυσοῦ [[δέκα]] τάλαντα Hom.; τὰ χρήματα ἀριθμεῖν, μετρεῖν καὶ ἱ. Xen.; [[μεγάλα]] βάρη Arst.): ἐπὶ τὸ ἱστάναι [[ἐλθεῖν]] Plat. прибегнуть к взвешиванию;<br /><b class="num">8)</b> [[становиться]] ([[ἄντα]] τινός, [[παρά]] τινα Hom.): [[ἀλλά]] μοι [[ἆσσον]] [[στῆθι]] Hom. подойди же ко мне; στὰς εἰς τὸ [[μέσον]] Xen. выйдя на середину (лагеря); [[στῆσαι]] ἐς [[δίκην]] Eur. (пред)стать перед судом;<br /><b class="num">9)</b> [[стоять]], [[опираться]], [[покоиться]] (ἀργύρεοι σταθμοὶ ἐν χαλκέῳ [[ἔστασαν]] οὐδῷ Hom.);<br /><b class="num">10)</b> [[стоять]], [[вздыматься]], [[выситься]] ([[στήλη]] ἐπὶ τύμβῳ ἑστήκει Hom.): κρημνοὶ [[ἕστασαν]] [[ἀμφοτέρωθεν]] Hom. кругом возвышались кручи;<br /><b class="num">11)</b> [[поднимать]]: ἱ. [[μέγα]] [[κῦμα]] Hom. (о реке) вздымать высокие волны, сильно волноваться; ὀρθὸν [[οὖς]] ἵ. Soph. настораживать уши; ὀρθὸν [[κρᾶτα]] [[στῆσαι]] Eur. поднять голову; ἵστασθαι βάθρων Soph. вставать со своих мест; κονίης ὀμίχλην ἱ. Hom. взбивать тучу пыли; [[κονίη]] ἵστατο ἀειρομένη Hom. пыль поднималась столбом; ἀλγήσας [[ἵσταται]] ὀρθὸς ὁ [[ἵππος]] Her. от боли конь поднялся на дыбы; [[δοῦρα]] ἐν γαίῃ ἵσταντο Hom. копья торчали из земли; ὀρθαὶ αἱ [[τρίχες]] ἵστανται ὑπὸ τοῦ φόβου Plat. волосы становятся дыбом от страха;<br /><b class="num">12)</b> [[поднимать]], [[возбуждать]] (φυλόπιδα Hom.; μῆνιν Soph.): ἵστατο [[νεῖκος]] Hom. возник спор; πολέμους ἵστασθαι Her. вести войны; στᾶσαι ὀρθὰν καρδίαν Pind. воспрянуть духом;<br /><b class="num">13)</b> [[поднимать]], [[испускать]] (βοήν Aesch., Eur.; κραυγήν Eur.): τίς [[θόρυβος]] [[ἵσταται]] βοῆς; Soph. что это за крики раздаются?;<br /><b class="num">14)</b> med. [[держаться]], [[вести себя]] (ἐν ταῖς περιπετείαις εὖ ἵστασθαι καὶ [[νουνεχῶς]] Polyb.);<br /><b class="num">15)</b> [[останавливать]], [[задерживать]] (ἡμιόνους τε καὶ ἵππους Hom.; τὴν φάλαγγα Xen.; τὸν ῥοῦν Plat.; αἱ ἐναντίαι κινήσεις ἱστᾶσι ἀλλήλας Arst.; ὁ τῆς γενέσεως ποταμὸς οὔ ποτε στήσεται Plut.): ἵ. τὴν ψυχὴν ἐπί τινι Plat. останавливать свое внимание на чем-л.; ἐπί τινος τὸν λόγον ἱ. Sext. остановиться на каком-л. вопросе (ср. 19); [[στῆσαι]] ἐπί τινος τὴν διήγησιν Polyb. закончить на чем-л. свое повествование; ὃς τὰ ὄμματα ἔστησεν Plat. у него (т. е. умирающего Сократа) глаза остановились;<br /><b class="num">16)</b> [[переставать]], [[прекращать]]: στήσεται ἀδικῶν Dem. он перестанет дурно поступать;<br /><b class="num">17)</b> [[сдерживать]], [[подавлять]] (τοῦ θανάτου τὸ [[δέος]] Plut.);<br /><b class="num">18)</b> [[останавливаться]]: [[ἄγε]] [[στέωμεν]] Hom. давай остановимся; [[τοῦτο]] [[ἀνάγκη]] [[στῆναι]] Arst. здесь необходимо остановиться;<br /><b class="num">19)</b> [[устанавливать]], [[учреждать]] или [[вводить]], [[устраивать]] (χορούς Her., Soph.; ἑορτάν Pind.; med.: ἀγῶνα HH; ἤθεά τε καὶ νόμους Her.): ἀγορὴ [[δέκα]] ἡμερέων οὐκ [[ἵσταται]] Her. в течение десяти дней рынок бездействует; ἐπὶ [[τούτου]] προτέρου στήσομεν τὸν λόγον Sext. с этого мы начнем свою речь (ср. 15); ἐπὶ στόματος [[δύο]] μαρτύρων καὶ τριῶν σταθήσεται [[πᾶν]] [[ῥῆμα]] NT на основании показаний двух или трех свидетелей (да) будет решено любое дело;<br /><b class="num">20)</b> [[совершать]], [[справлять]] ([[κτερίσματα]] Soph.; τῇ Μητρὶ παννυχίδα Her.);<br /><b class="num">21)</b> [[превращать]], [[делать]] (στῇσαι δύσκηλον χθόνα Aesch.);<br /><b class="num">22)</b> [[назначать]], [[провозглашать]] (τινὰ [[βασιλέα]], ὁ ὑπὸ Δαρείου σταθεὶς [[ὕπαρχος]] Her.; τινὰ τύραννον Soph., med. [[Alcaeus]] ap. Arst.);<br /><b class="num">23)</b> [[назначать]], [[определять]] (ἡμέραν NT): [[τριάκοντα]] ἀργύρια ἱ. τινί NT предложить кому-л. тридцать серебренников;<br /><b class="num">24)</b> med. [[начинаться]], [[наступать]]: ἔαρος ἱσταμένοιο Hom., Hes. с наступлением весны; ἦν ἱσταμένου τοῦ μηνὸς εἰνάτη Her. был девятый день нового месяца;<br /><b class="num">25)</b> [[находиться в покое]], [[быть неподвижным]] (οἱ στρόβιλοι ἑστᾶσί τε καὶ [[ἅμα]] καὶ κινοῦνται Plat.): τίφθ᾽ [[οὕτως]] ἕστητε τεθηπότες; Hom. отчего вы (словно) оцепенели?; κατὰ χώρην ἱ. Her. оставаться на (своем) месте;<br /><b class="num">26)</b> [[оказывать сопротивление]], [[противиться]] (πρὸς οὐ δικαίους Thuc.; αὐξομένῳ τῷ Δημητρίῳ Plut.): οἱ πολέμιοι [[οὐκέτι]] ἔστησαν, ἀλλὰ φυγῇ [[ἄλλος]] [[ἄλλῃ]] ἐτράπετο Xen. противники не устояли, а побежали врассыпную;<br /><b class="num">27)</b> [[быть устойчивым]], [[твердым]] (οὐδὲν ἑστηκὸς ἔχειν Arst.; [[λόγος]] μεθοδικὸς καὶ [[ἑστώς]] Polyb.): ἑστηκυῖα [[ἡλικία]] Plat. устоявшийся, т. е. зрелый возраст; [[ἄνεμος]] κατὰ βορέαν ἑστηκώς Thuc. ветер, постоянно дувший с севера;<br /><b class="num">28)</b> (= усил. εἶναι) находиться, пребывать, быть: τὰ [[νῦν]] ἑστῶτα Soph. нынешние обстоятельства; ἐν ὡραίῳ [[ἕσταμεν]] βίῳ Eur. я достиг зрелого возраста; οἱ ἑστῶτες [[εἶπον]] NT находившиеся (там люди) сказали; [[ξυμφορά]], ἵν᾽ [[ἕσταμεν]] Soph. беда, в которую мы попали; ἐπὶ ξυροῦ ἱ. ἀκμῆς погов. Hom. etc. находиться на острие бритвы, т. е. в критическом положении.
}}
}}
{{ls
{{ls
Line 39: Line 42:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''ἵστημι:''' (αντί <i>σί-στημι</i>, αναδιπλ. από √<i>ΣΤΑ</i>)·<br /><b class="num">I.</b> μτβ. χρόνοι, [[στήνω]], [[ορθώνω]], Λατ. [[sisto]], ενεστ. [[ἵστημι]], προστ. [[ἵστη]] ή [[ἵστα]], παρατ. [[ἵστην]], Επικ. γʹ ενικ. [[ἵστασκε]]· μέλ. <i>στήσω</i>, Δωρ. <i>στᾱσῶ</i>, αόρ. αʹ [[ἔστησα]], Επικ. γʹ πληθ. <i>ἔστᾰσαν</i> αντί <i>ἔστησαν</i>· ομοίως και Μέσ. αόρ. αʹ <i>ἐστησάμην</i>·<br /><b class="num">II.</b> αμτβ., [[στέκομαι]], Λατ. [[sto]]·<br /><b class="num">1.</b> Ενεργ., αόρ. βʹ [[ἔστην]], Επικ. <i>στάσκον</i>, γʹ πληθ. <i>ἔστησαν</i>, Επικ. επίσης [[ἔσταν]], στὰν [ᾰ]· προστ. [[στῆθι]], Δωρ. [[στᾶθι]], υποτ. <i>στῶ</i>, Επικ. βʹ και γʹ ενικ. [[στήῃς]], [[στήῃ]] (αντί [[στῇς]], [[στῇ]]), αʹ πληθ. [[στέωμεν]] και [[στείομεν]] αντί <i>στῶμεν</i>· ευκτ. [[σταίην]], απαρ. [[στῆναι]], Επικ. [[στήμεναι]]· μτχ. [[στάς]]· παρακ. [[ἕστηκα]], υπερσ. [[ἑστήκειν]], Αττ. επίσης <i>εἱστήκειν</i>· Ιων. γʹ ενικ. [[ἑστήκεε]]· χρησιμ. δυϊκ. και πληθ. παρακ. <i>ἕστᾰτον</i>, <i>ἕστᾰμεν</i>, <i>ἕστᾰτε</i>, [[ἑστᾶσι]], Ιων. <i>ἑστέᾱσι</i>· προστ. <i>ἕστᾰθι</i>· υποτ. [[ἑστῶ]]· ευκτ. [[ἑσταίην]]· απαρ. [[ἑστάναι]], Επικ. [[ἑστάμεν]], <i>ἑστάμεναι</i>, μτχ. [[ἑστώς]], <i>ἑστῶσα</i>, <i>ἑστός</i>, Ιων. <i>ἑστεώς</i>, <i>-ῶτος</i>, Επικ. [[ἑστηώς]], γεν. <i>ἑστᾰότος</i>, αιτ. <i>ἑστᾰότα</i>, ονομ. πληθ. <i>ἑστᾰότες</i>, υπερσ. ἑστάτην [ᾰ], <i>ἕστᾰμεν</i>, <i>ἕστᾰτε</i>, <i>ἕστᾰσαν</i>.<br /><b class="num">2.</b> Παθ., [[ἵσταμαι]]· προστ. [[ἵστω]], Επικ. [[ἵστασο]]· παρατ. <i>ἱστάμην</i>, μέλ. <i>στᾰθήσομαι</i> και Μέσ. [[στήσομαι]]· επίσης (από παρακ. [[ἕστηκα]]) γʹ μέλ. [[ἑστήξω]] και [[ἑστήξομαι]]· αόρ. αʹ [[ἐστάθην]] [ᾰ]· παρακ. [[ἕσταμαι]].<br /><b class="num">Α.</b> Μτβ.:<br /><b class="num">I.</b> [[βάζω]] [[κάτι]] να σταθεί, [[στήνω]], [[ορθώνω]], [[τοποθετώ]], σε Όμηρ. κ.λπ.· [[τακτοποιώ]], [[παρατάσσω]] ανθρώπους, σε Ομήρ. Ιλ., Ξεν.<br /><b class="num">II.</b> κάνω κάποιον να σταματήσει, [[σταματώ]], [[αναχαιτίζω]], [[εμποδίζω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· [[στῆσαι]] τὴν [[φάλαγγα]], [[εμποδίζω]] τη [[φάλαγγα]], σε Ξεν.· <i>ἔστησεν τὰ ὄμματα</i>, τα είχε ακίνητα, τα προσήλωσε, λέγεται για τον Σωκράτη όταν εξέπνευσε, σε Πλάτ.· [[ἵστημι]] τὸ [[πρόσωπον]], Λατ. componere [[vultum]], σε Ξεν.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[στήνω]], [[ἵστημι]] [[ἱστόν]], [[στήνω]] τον αργαλειό ή [[υψώνω]] τον ιστό, σε Όμηρ.· [[ανοικοδομώ]], [[ανεγείρω]] κτίρια, [[στήνω]] αγάλματα, τρόπαια κ.λπ., σε Ηρόδ., Αττ.· <i>ἱστάναι τινὰχαλκοῦν</i>, [[στήνω]] για κάποιον χάλκινο ανδριάντα.<br /><b class="num">2.</b> [[σηκώνω]], [[ανεγείρω]], [[ανυψώνω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>φυλόπιδα στήσειν</i>, [[εγείρω]], [[προκαλώ]] [[διαμάχη]], σε Ομήρ. Οδ.· στον Μέσ. αόρ. αʹ, <i>στήσασθαι μάχην</i>, στον ίδ.<br /><b class="num">3.</b> [[ορίζω]], [[διορίζω]], [[τοποθετώ]], τινὰ [[βασιλέα]], σε Ηρόδ. — Παθ., ὁ σταθεὶς [[ὕπαρχος]], στον ίδ.<br /><b class="num">4.</b> [[ιδρύω]], [[καθιερώνω]] [[γιορτή]], στον ίδ., Αττ.<br /><b class="num">5.</b> [[βάζω]], [[τοποθετώ]] στην [[ζυγαριά]], [[ζυγίζω]], σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· ἵστημί τι [[πρός]] τι, [[ζυγίζω]] [[κάτι]] σε [[σχέση]] με [[κάτι]] [[άλλο]], σε Ηρόδ. <b>Β.</b> Παθ. και Αμτβ. χρόνοι Ενεργ.:<br /><b class="num">I. 1.</b> είμαι τοποθετημένος, [[στέκομαι]], σε Όμηρ.· [[συχνά]] αντί [[εἶναι]], βρίσκομαι, [[υπάρχω]], σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.· με επίρρ., βρίσκομαι σε συγκεκριμένη [[κατάσταση]], [[ἵνα]] χρείας [[ἕσταμεν]], σε ποιο [[σημείο]] ανάγκης ή συμφοράς βρισκόμαστε, σε Σοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[κείμαι]], είμαι τοποθετημένος, βρίσκομαι, σε Θουκ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[στέκομαι]] [[ακίνητος]], [[αδρανώ]], [[σταματώ]], σε Όμηρ.· [[κάθομαι]] [[άπραγος]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[σταματώ]], βρίσκομαι σε [[ηρεμία]], στο ίδ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., [[κάθομαι]] [[σταθερός]], είμαι [[σφριγηλός]], σε Ξεν.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[στέκομαι]] όρθιος, σηκώνομαι, εξεγείρομαι, σε Ομήρ. Ιλ. λέγεται για άλογα, ἵστασθαι [[ὀρθός]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[ξεκινώ]], [[αρχίζω]], ξεσηκώνομαι, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">3.</b> χρησιμ. για [[δήλωση]] χρόνου, <i>ἔαρος ἱσταμένοιο</i>, [[καθώς]] ξεκινούσε η [[άνοιξη]], στις αρχές της άνοιξης, σε Ομήρ. Οδ.· [[ἕβδομος]] ἑστήκει [[μείς]], άρχισε ο [[έβδομος]] [[μήνας]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>τοῦ μὲν φθίνοντος μηνός</i>, <i>τοῦ δ' ἱσταμένοιο</i>, [[καθώς]] ο [[ένας]] [[μήνας]] τελειώνει και ξεκινά ο [[άλλος]], σε Ομήρ. Οδ.· ο [[μήνας]] στον Όμηρ. διαιρείται σε [[δύο]] μέρη, <i>ἱστάμενος</i> και <i>φθίνων</i>· [[αλλά]], κατά το Αττ. [[ημερολόγιο]], διαιρείται σε [[τρεις]] δεκάδες, <i>ἱστάμενος</i>, <i>μεσῶν</i>, <i>φθίνων</i>, σε Ηρόδ., Θουκ.<br /><b class="num">4.</b> ορίζομαι, διορίζομαι, τοποθετούμαι, [[στῆναι]] ἐς [[ἀρχήν]], σε Ηρόδ.
|lsmtext='''ἵστημι:''' (αντί <i>σί-στημι</i>, αναδιπλ. από √<i>ΣΤΑ</i>)·<br /><b class="num">I.</b> μτβ. χρόνοι, [[στήνω]], [[ορθώνω]], Λατ. [[sisto]], ενεστ. [[ἵστημι]], προστ. [[ἵστη]] ή [[ἵστα]], παρατ. [[ἵστην]], Επικ. γʹ ενικ. [[ἵστασκε]]· μέλ. <i>στήσω</i>, Δωρ. <i>στᾱσῶ</i>, αόρ. αʹ [[ἔστησα]], Επικ. γʹ πληθ. <i>ἔστᾰσαν</i> αντί <i>ἔστησαν</i>· ομοίως και Μέσ. αόρ. αʹ <i>ἐστησάμην</i>·<br /><b class="num">II.</b> αμτβ., [[στέκομαι]], Λατ. [[sto]]·<br /><b class="num">1.</b> Ενεργ., αόρ. βʹ [[ἔστην]], Επικ. <i>στάσκον</i>, γʹ πληθ. <i>ἔστησαν</i>, Επικ. επίσης [[ἔσταν]], στὰν [ᾰ]· προστ. [[στῆθι]], Δωρ. [[στᾶθι]], υποτ. <i>στῶ</i>, Επικ. βʹ και γʹ ενικ. [[στήῃς]], [[στήῃ]] (αντί [[στῇς]], [[στῇ]]), αʹ πληθ. [[στέωμεν]] και [[στείομεν]] αντί <i>στῶμεν</i>· ευκτ. [[σταίην]], απαρ. [[στῆναι]], Επικ. [[στήμεναι]]· μτχ. [[στάς]]· παρακ. [[ἕστηκα]], υπερσ. [[ἑστήκειν]], Αττ. επίσης <i>εἱστήκειν</i>· Ιων. γʹ ενικ. [[ἑστήκεε]]· χρησιμ. δυϊκ. και πληθ. παρακ. <i>ἕστᾰτον</i>, <i>ἕστᾰμεν</i>, <i>ἕστᾰτε</i>, [[ἑστᾶσι]], Ιων. <i>ἑστέᾱσι</i>· προστ. <i>ἕστᾰθι</i>· υποτ. [[ἑστῶ]]· ευκτ. [[ἑσταίην]]· απαρ. [[ἑστάναι]], Επικ. [[ἑστάμεν]], <i>ἑστάμεναι</i>, μτχ. [[ἑστώς]], <i>ἑστῶσα</i>, <i>ἑστός</i>, Ιων. <i>ἑστεώς</i>, <i>-ῶτος</i>, Επικ. [[ἑστηώς]], γεν. <i>ἑστᾰότος</i>, αιτ. <i>ἑστᾰότα</i>, ονομ. πληθ. <i>ἑστᾰότες</i>, υπερσ. ἑστάτην [ᾰ], <i>ἕστᾰμεν</i>, <i>ἕστᾰτε</i>, <i>ἕστᾰσαν</i>.<br /><b class="num">2.</b> Παθ., [[ἵσταμαι]]· προστ. [[ἵστω]], Επικ. [[ἵστασο]]· παρατ. <i>ἱστάμην</i>, μέλ. <i>στᾰθήσομαι</i> και Μέσ. [[στήσομαι]]· επίσης (από παρακ. [[ἕστηκα]]) γʹ μέλ. [[ἑστήξω]] και [[ἑστήξομαι]]· αόρ. αʹ [[ἐστάθην]] [ᾰ]· παρακ. [[ἕσταμαι]].<br /><b class="num">Α.</b> Μτβ.:<br /><b class="num">I.</b> [[βάζω]] [[κάτι]] να σταθεί, [[στήνω]], [[ορθώνω]], [[τοποθετώ]], σε Όμηρ. κ.λπ.· [[τακτοποιώ]], [[παρατάσσω]] ανθρώπους, σε Ομήρ. Ιλ., Ξεν.<br /><b class="num">II.</b> κάνω κάποιον να σταματήσει, [[σταματώ]], [[αναχαιτίζω]], [[εμποδίζω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· [[στῆσαι]] τὴν [[φάλαγγα]], [[εμποδίζω]] τη [[φάλαγγα]], σε Ξεν.· <i>ἔστησεν τὰ ὄμματα</i>, τα είχε ακίνητα, τα προσήλωσε, λέγεται για τον Σωκράτη όταν εξέπνευσε, σε Πλάτ.· [[ἵστημι]] τὸ [[πρόσωπον]], Λατ. componere [[vultum]], σε Ξεν.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[στήνω]], [[ἵστημι]] [[ἱστόν]], [[στήνω]] τον αργαλειό ή [[υψώνω]] τον ιστό, σε Όμηρ.· [[ανοικοδομώ]], [[ανεγείρω]] κτίρια, [[στήνω]] αγάλματα, τρόπαια κ.λπ., σε Ηρόδ., Αττ.· <i>ἱστάναι τινὰχαλκοῦν</i>, [[στήνω]] για κάποιον χάλκινο ανδριάντα.<br /><b class="num">2.</b> [[σηκώνω]], [[ανεγείρω]], [[ανυψώνω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>φυλόπιδα στήσειν</i>, [[εγείρω]], [[προκαλώ]] [[διαμάχη]], σε Ομήρ. Οδ.· στον Μέσ. αόρ. αʹ, <i>στήσασθαι μάχην</i>, στον ίδ.<br /><b class="num">3.</b> [[ορίζω]], [[διορίζω]], [[τοποθετώ]], τινὰ [[βασιλέα]], σε Ηρόδ. — Παθ., ὁ σταθεὶς [[ὕπαρχος]], στον ίδ.<br /><b class="num">4.</b> [[ιδρύω]], [[καθιερώνω]] [[γιορτή]], στον ίδ., Αττ.<br /><b class="num">5.</b> [[βάζω]], [[τοποθετώ]] στην [[ζυγαριά]], [[ζυγίζω]], σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· ἵστημί τι [[πρός]] τι, [[ζυγίζω]] [[κάτι]] σε [[σχέση]] με [[κάτι]] [[άλλο]], σε Ηρόδ. <b>Β.</b> Παθ. και Αμτβ. χρόνοι Ενεργ.:<br /><b class="num">I. 1.</b> είμαι τοποθετημένος, [[στέκομαι]], σε Όμηρ.· [[συχνά]] αντί [[εἶναι]], βρίσκομαι, [[υπάρχω]], σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.· με επίρρ., βρίσκομαι σε συγκεκριμένη [[κατάσταση]], [[ἵνα]] χρείας [[ἕσταμεν]], σε ποιο [[σημείο]] ανάγκης ή συμφοράς βρισκόμαστε, σε Σοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[κείμαι]], είμαι τοποθετημένος, βρίσκομαι, σε Θουκ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[στέκομαι]] [[ακίνητος]], [[αδρανώ]], [[σταματώ]], σε Όμηρ.· [[κάθομαι]] [[άπραγος]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[σταματώ]], βρίσκομαι σε [[ηρεμία]], στο ίδ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., [[κάθομαι]] [[σταθερός]], είμαι [[σφριγηλός]], σε Ξεν.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[στέκομαι]] όρθιος, σηκώνομαι, εξεγείρομαι, σε Ομήρ. Ιλ. λέγεται για άλογα, ἵστασθαι [[ὀρθός]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[ξεκινώ]], [[αρχίζω]], ξεσηκώνομαι, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">3.</b> χρησιμ. για [[δήλωση]] χρόνου, <i>ἔαρος ἱσταμένοιο</i>, [[καθώς]] ξεκινούσε η [[άνοιξη]], στις αρχές της άνοιξης, σε Ομήρ. Οδ.· [[ἕβδομος]] ἑστήκει [[μείς]], άρχισε ο [[έβδομος]] [[μήνας]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>τοῦ μὲν φθίνοντος μηνός</i>, <i>τοῦ δ' ἱσταμένοιο</i>, [[καθώς]] ο [[ένας]] [[μήνας]] τελειώνει και ξεκινά ο [[άλλος]], σε Ομήρ. Οδ.· ο [[μήνας]] στον Όμηρ. διαιρείται σε [[δύο]] μέρη, <i>ἱστάμενος</i> και <i>φθίνων</i>· [[αλλά]], κατά το Αττ. [[ημερολόγιο]], διαιρείται σε [[τρεις]] δεκάδες, <i>ἱστάμενος</i>, <i>μεσῶν</i>, <i>φθίνων</i>, σε Ηρόδ., Θουκ.<br /><b class="num">4.</b> ορίζομαι, διορίζομαι, τοποθετούμαι, [[στῆναι]] ἐς [[ἀρχήν]], σε Ηρόδ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἵστημι:''' тж. med. (fut. [[στήσω]] - дор. στᾱσῶ, impf. [[ἵστην]], aor. 1 [[ἔστησα]] - дор. ἔστᾱσα и [[στᾶσα]], Anth. тж. ἕστᾰσα; conjct.: praes. - impf. [[ἱστῶ]], aor. 2 στῶ; opt.: praes. - impf. ἱσταίην, aor. 2 [[σταίην]]; imper.: praes. [[ἵστη]], aor. 2 [[στῆθι]]; praes. - impf. inf. ἱστάναι; part. praes. - impf. ἱστάς; med.: praes. ἵστᾰμαι, fut. [[στήσομαι]], impf. ἱστάμην, aor. 1 ἐστησάμην, pf. [[ἕσταμαι]]; praes. - impf. conjct. ἱστῶμαι; praes. - impf. opt. ἱσταίμην; imper. praes. ἵστᾰσο; inf. praes. - impf. ἵστασθαι; part. praes. - impf. ἱστάμενος; pass.: fut. 1 [[σταθήσομαι]], aor. 1 [[ἐστάθην]]; adj. verb. [[στατός]]; только для неперех. знач.: fut. 3 [[ἑστήξω]] и [[ἑστήξομαι]], aor. 2 [[ἔστην]] - дор. ἔστᾱν, эп. [[στῆν]], pf. [[ἕστηκα]] - дор. ἕστᾱκα, 1 л. pl. [[ἕσταμεν|ἕστᾰμεν]], ppf. [[ἑστήκειν]] и [[εἱστήκειν]] - 3 л. pl. ἑστήκεσαν и [[ἕστασαν|ἕστᾰσαν]]; conjct. ἑοτῶ, opt. [[ἑσταίην]], imper. ἕστᾰθι - эол.-дор. [[στᾶθι]], inf. [[ἑστάναι]] и ἑστηκέναι, part. [[ἑστώς]], ῶσα, ώς (или ός) и ἑστηκώς, υῖα, ός)<br /><b class="num">1)</b> [[ставить]], [[расставлять]] (πελέκεας [[ἑξείης]], δρυόχους ὥς, [[δώδεκα]], med. κρητῆρας Hom.);<br /><b class="num">2)</b> [[ставить]], [[укреплять]], [[подпирать]] (τὰς ἀμπέλους ἐν τοῖς καλάμοις Arst.);<br /><b class="num">3)</b> [[ставить]], [[помещать размещать]] (πεζοὺς [[ἐξόπιθε]] Hom.; τὰς ἀγέλας [[πλησίον]] τινός Xen.; τὰ μὲν ἐκ δεξιῶν, τὰ δὲ ἐξ εὐωνύμων NT): τελευταίους [[στῆσαι]] τοὺς ἐπὶ πᾶσι Xen. расположить резервы в тылу;<br /><b class="num">4)</b> [[выставлять вперед]], [[устремлять]] (λόγχας καθ᾽ αὐτοῖν Soph.);<br /><b class="num">5)</b> [[ставить]], [[воздвигать]] ([[τρόπαιον]] Soph., Isocr., Plat., med. Xen., Arph.; ἀνδριάντα Her.; [[μνημεῖον]] ἀνδρείας τινὸς [[χάριν]] Arph.): [[ἄξιος]] [[σταθῆναι]] [[χαλκοῦς]] Arst. достойный, чтобы ему воздвигли медную статую; ἱστὸν στήσασθαι Hom. водрузить мачту;<br /><b class="num">6)</b> [[возводить]], [[строить]] (τὰ μακρὰ [[στῆσαι]] τείχη Thuc.);<br /><b class="num">7)</b> [[ставить на весы]], [[взвешивать]] (χρυσοῦ [[δέκα]] τάλαντα Hom.; τὰ χρήματα ἀριθμεῖν, μετρεῖν καὶ ἱ. Xen.; [[μεγάλα]] βάρη Arst.): ἐπὶ τὸ ἱστάναι [[ἐλθεῖν]] Plat. прибегнуть к взвешиванию;<br /><b class="num">8)</b> [[становиться]] ([[ἄντα]] τινός, [[παρά]] τινα Hom.): [[ἀλλά]] μοι [[ἆσσον]] [[στῆθι]] Hom. подойди же ко мне; στὰς εἰς τὸ [[μέσον]] Xen. выйдя на середину (лагеря); [[στῆσαι]] ἐς [[δίκην]] Eur. (пред)стать перед судом;<br /><b class="num">9)</b> [[стоять]], [[опираться]], [[покоиться]] (ἀργύρεοι σταθμοὶ ἐν χαλκέῳ [[ἔστασαν]] οὐδῷ Hom.);<br /><b class="num">10)</b> [[стоять]], [[вздыматься]], [[выситься]] ([[στήλη]] ἐπὶ τύμβῳ ἑστήκει Hom.): κρημνοὶ [[ἕστασαν]] [[ἀμφοτέρωθεν]] Hom. кругом возвышались кручи;<br /><b class="num">11)</b> [[поднимать]]: ἱ. [[μέγα]] [[κῦμα]] Hom. (о реке) вздымать высокие волны, сильно волноваться; ὀρθὸν [[οὖς]] ἵ. Soph. настораживать уши; ὀρθὸν [[κρᾶτα]] [[στῆσαι]] Eur. поднять голову; ἵστασθαι βάθρων Soph. вставать со своих мест; κονίης ὀμίχλην ἱ. Hom. взбивать тучу пыли; [[κονίη]] ἵστατο ἀειρομένη Hom. пыль поднималась столбом; ἀλγήσας [[ἵσταται]] ὀρθὸς ὁ [[ἵππος]] Her. от боли конь поднялся на дыбы; [[δοῦρα]] ἐν γαίῃ ἵσταντο Hom. копья торчали из земли; ὀρθαὶ αἱ [[τρίχες]] ἵστανται ὑπὸ τοῦ φόβου Plat. волосы становятся дыбом от страха;<br /><b class="num">12)</b> [[поднимать]], [[возбуждать]] (φυλόπιδα Hom.; μῆνιν Soph.): ἵστατο [[νεῖκος]] Hom. возник спор; πολέμους ἵστασθαι Her. вести войны; στᾶσαι ὀρθὰν καρδίαν Pind. воспрянуть духом;<br /><b class="num">13)</b> [[поднимать]], [[испускать]] (βοήν Aesch., Eur.; κραυγήν Eur.): τίς [[θόρυβος]] [[ἵσταται]] βοῆς; Soph. что это за крики раздаются?;<br /><b class="num">14)</b> med. [[держаться]], [[вести себя]] (ἐν ταῖς περιπετείαις εὖ ἵστασθαι καὶ [[νουνεχῶς]] Polyb.);<br /><b class="num">15)</b> [[останавливать]], [[задерживать]] (ἡμιόνους τε καὶ ἵππους Hom.; τὴν φάλαγγα Xen.; τὸν ῥοῦν Plat.; αἱ ἐναντίαι κινήσεις ἱστᾶσι ἀλλήλας Arst.; ὁ τῆς γενέσεως ποταμὸς οὔ ποτε στήσεται Plut.): ἵ. τὴν ψυχὴν ἐπί τινι Plat. останавливать свое внимание на чем-л.; ἐπί τινος τὸν λόγον ἱ. Sext. остановиться на каком-л. вопросе (ср. 19); [[στῆσαι]] ἐπί τινος τὴν διήγησιν Polyb. закончить на чем-л. свое повествование; ὃς τὰ ὄμματα ἔστησεν Plat. у него (т. е. умирающего Сократа) глаза остановились;<br /><b class="num">16)</b> [[переставать]], [[прекращать]]: στήσεται ἀδικῶν Dem. он перестанет дурно поступать;<br /><b class="num">17)</b> [[сдерживать]], [[подавлять]] (τοῦ θανάτου τὸ [[δέος]] Plut.);<br /><b class="num">18)</b> [[останавливаться]]: [[ἄγε]] [[στέωμεν]] Hom. давай остановимся; [[τοῦτο]] [[ἀνάγκη]] [[στῆναι]] Arst. здесь необходимо остановиться;<br /><b class="num">19)</b> [[устанавливать]], [[учреждать]] или [[вводить]], [[устраивать]] (χορούς Her., Soph.; ἑορτάν Pind.; med.: ἀγῶνα HH; ἤθεά τε καὶ νόμους Her.): ἀγορὴ [[δέκα]] ἡμερέων οὐκ [[ἵσταται]] Her. в течение десяти дней рынок бездействует; ἐπὶ [[τούτου]] προτέρου στήσομεν τὸν λόγον Sext. с этого мы начнем свою речь (ср. 15); ἐπὶ στόματος [[δύο]] μαρτύρων καὶ τριῶν σταθήσεται [[πᾶν]] [[ῥῆμα]] NT на основании показаний двух или трех свидетелей (да) будет решено любое дело;<br /><b class="num">20)</b> [[совершать]], [[справлять]] ([[κτερίσματα]] Soph.; τῇ Μητρὶ παννυχίδα Her.);<br /><b class="num">21)</b> [[превращать]], [[делать]] (στῇσαι δύσκηλον χθόνα Aesch.);<br /><b class="num">22)</b> [[назначать]], [[провозглашать]] (τινὰ [[βασιλέα]], ὁ ὑπὸ Δαρείου σταθεὶς [[ὕπαρχος]] Her.; τινὰ τύραννον Soph., med. [[Alcaeus]] ap. Arst.);<br /><b class="num">23)</b> [[назначать]], [[определять]] (ἡμέραν NT): [[τριάκοντα]] ἀργύρια ἱ. τινί NT предложить кому-л. тридцать серебренников;<br /><b class="num">24)</b> med. [[начинаться]], [[наступать]]: ἔαρος ἱσταμένοιο Hom., Hes. с наступлением весны; ἦν ἱσταμένου τοῦ μηνὸς εἰνάτη Her. был девятый день нового месяца;<br /><b class="num">25)</b> [[находиться в покое]], [[быть неподвижным]] (οἱ στρόβιλοι ἑστᾶσί τε καὶ [[ἅμα]] καὶ κινοῦνται Plat.): τίφθ᾽ [[οὕτως]] ἕστητε τεθηπότες; Hom. отчего вы (словно) оцепенели?; κατὰ χώρην ἱ. Her. оставаться на (своем) месте;<br /><b class="num">26)</b> [[оказывать сопротивление]], [[противиться]] (πρὸς οὐ δικαίους Thuc.; αὐξομένῳ τῷ Δημητρίῳ Plut.): οἱ πολέμιοι [[οὐκέτι]] ἔστησαν, ἀλλὰ φυγῇ [[ἄλλος]] [[ἄλλῃ]] ἐτράπετο Xen. противники не устояли, а побежали врассыпную;<br /><b class="num">27)</b> [[быть устойчивым]], [[твердым]] (οὐδὲν ἑστηκὸς ἔχειν Arst.; [[λόγος]] μεθοδικὸς καὶ [[ἑστώς]] Polyb.): ἑστηκυῖα [[ἡλικία]] Plat. устоявшийся, т. е. зрелый возраст; [[ἄνεμος]] κατὰ βορέαν ἑστηκώς Thuc. ветер, постоянно дувший с севера;<br /><b class="num">28)</b> (= усил. εἶναι) находиться, пребывать, быть: τὰ [[νῦν]] ἑστῶτα Soph. нынешние обстоятельства; ἐν ὡραίῳ [[ἕσταμεν]] βίῳ Eur. я достиг зрелого возраста; οἱ ἑστῶτες [[εἶπον]] NT находившиеся (там люди) сказали; [[ξυμφορά]], ἵν᾽ [[ἕσταμεν]] Soph. беда, в которую мы попали; ἐπὶ ξυροῦ ἱ. ἀκμῆς погов. Hom. etc. находиться на острие бритвы, т. е. в критическом положении.
}}
}}
{{etym
{{etym
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2702985"