3,274,754
edits
ἰάομαι: Difference between revisions
m
Text replacement - "Pl.''Prt.''" to "Pl.''Prt.''"
(CSV import) |
|||
| (20 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=iaomai | |Transliteration C=iaomai | ||
|Beta Code=i)a/omai | |Beta Code=i)a/omai | ||
|Definition=imper. [[ἰῶ]] (v. infr.), Ion. inf. < | |Definition=imper. [[ἰῶ]] (v. infr.), Ion. inf.<br><span class="bld">A</span> [[ἰᾶσθαι]] Hp.''Loc.Hom.''24 ([[ἰῆσθαι]] [[varia lectio|v.l.]] in Id.''Morb.Sacr.''13), Cypr. ἰjᾶσθαι ''Inscr.Cypr.''135.3H.: fut. ἰάσομαι E.''HF''1107, Aeschin.3.69; Ion. and Ep. [[ἰήσομαι]] Od.9.525, Archil. 13, (ἐξ-) Hp.''Morb.''1.6: aor. ἰασάμην E.''Fr.''1072, [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]''89a; Ion. [[ἰησάμην]] Il.5.899, Hp.''Int.''2:—Pass.(v. infr.). <b class="b3">[ῑ-</b> in Hom., etc.; also ῐ, E.''Hipp.''597]:—[[heal]], [[cure]], in pres. and impf., [[attempt to cure]], [[treat]], of persons or bodies, etc., τινα Il.12.2, [[Herodotus|Hdt.]]3.134, etc.; τοὺς κάμνοντας Pl.''Plt.''299a, cf. 293b; ὀφθαλμόν Od.9.525; τὸ σῶμα S.''Tr.''1210: abs., Od.9.520, Il.5.899: [[proverb|prov.]], ὁ τρώσας ἰάσεται ''Mantiss.Prov.''2.28.<br><span class="bld">2</span> [[cure]], [[treat]], of [[disease]]s, νόσους Pi.''P.''3.46, cf. E.''Hipp.''597, [[Plato|Pl.]]''[[Protagoras|Prt.]]''340e, ''Chrm.''156b, etc.; σμύρνῃσι ἰ. τὰ ἕλκεα [[Herodotus|Hdt.]]7.181: metaph., [[remedy]], [[δύσγνοια]]ν ἰᾶσθαι, [[ἀδικίαν ἰᾶσθαι]] = [[remedy an injustice]], E.''HF''1107, ''Or.''650; ἀτυχίας Isoc.6.101; δωροδόκημα Aeschin.3.69; ἀσάφειαν Arr.''Tact.''1.3: [[proverb|prov.]], [[μὴ τῷ κακῷ τὸ κακὸν ἰῶ]], i.e. [[do not make bad worse]], [[Herodotus|Hdt.]]3.53, cf. Th.5.65; μὴ κακοῖς ἰῶ κακά A.''Fr.''349; κακοῖς ὅταν θέλωσιν ἰᾶσθαι κακά [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''77: abs., οὔτε τι γὰρ κλαίων ἰήσομαι Archil.13.<br><span class="bld">3</span> [[cure the effects of]], [[counteract]], ἄκρατος ἰ. τὸ κώνειον Plu.2.653a.<br><span class="bld">4</span> [[repair]], τὸ βλαβέν [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''933e; τὴν φύσιν τὴν ἀνθρωπίνην Id.''Smp.''191d; θυσιαστήριον [[LXX]] ''3 Ki.''18.32; δίκελλαν Lib.''Decl.''27.3.<br><span class="bld">II</span> Act. only aor.1 ἰάσαμεν Gal.10.453; part. [[ἰάσαντες]] Sch.[[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''1236: aor. ἰάθην is always Pass., [[be healed]], [[recover]], And.2.9, ''AP''6.330 (Aeschin.), ''IG''4.951.113(Epid.), etc.; ἀπὸ τῶν νόσων ''Ev.Luc.''6.17; Ion. [[ἰήθην]] Hp.''Mul.''1.3, ''Int.''1: fut. ἰαθήσομαι Luc.''Asin.''14, ''Gp.''12.25.3, Gal.10.377; [[ἰάσομαι]] Aristid.2.317 J.: pf. [[ἴαμαι]] ''Ev.Marc.''5.29. | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=-ῶμαι;<br /><i>impf.</i> ἰώμην, <i>f.</i> ἰάσομαι, <i>ao.</i> ἰασάμην, <i>pf.</i> [[ἴαμαι]];<br /><i>Pass. f.</i> [[ἰαθήσομαι]], <i>ao.</i> [[ἰάθην]], <i>pf.</i> [[ἴαμαι]];<br /><b>1</b> soigner, guérir, acc.;<br /><b>2</b> <i>Pass.</i> être guéri, délivré d'un mal.<br />'''Étymologie:''' DELG pas | |btext=-ῶμαι;<br /><i>impf.</i> ἰώμην, <i>f.</i> ἰάσομαι, <i>ao.</i> ἰασάμην, <i>pf.</i> [[ἴαμαι]];<br /><i>Pass. f.</i> [[ἰαθήσομαι]], <i>ao.</i> [[ἰάθην]], <i>pf.</i> [[ἴαμαι]];<br /><b>1</b> [[soigner]], [[guérir]], acc.;<br /><b>2</b> <i>Pass.</i> [[être guéri]], [[délivré d'un mal]].<br />'''Étymologie:''' DELG pas d'étym. sûre. | ||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=fut. ἰάσομαι, ion. und ep. [[ἰήσομαι]], dep. med., <i>[[heilen]]</i>; ἰᾶτ' Εὐρύπυλον βεβλημένον <i>Il</i>. 12.2; τὸν – εὖ ἰησάμενοι <i>Od</i>. 19.459; ὀφθαλμόν 9.525; [[absolut]], 520; νόσους ἰᾶσθαι Pind. <i>P</i>. 3.46; μὴ κακοῖς ἰῶ κακά Aeschyl. frg. <i>B.A</i>. 48, was [[sprichwörtlich]] [[geworden]], vgl. Soph. frg. 98, Her. 3.53, Thuc. 5.65; [[πῶς]] σῶμ' ἂν [[ἰῴμην]] τὸ σόν Soph. <i>Tr</i>. 1200; νόσον Eur. <i>Hipp</i>. 597; δύσγνοιαν <i>Herc.Fur</i>. 1107, wie ἀδικίαν, <i>gut [[machen]], Or</i>. 649; vgl. Archil. 53; νόσον ἀρχαίαν Ar. <i>Vesp</i>. 651; in [[Prosa]], ὥς μιν ἰώμενος ὑγιέα ἀπέδεξε Her. 3.134; τὰ ἕλκεα 7.181; ἰώμενος [[μεῖζον]] τὸ [[νόσημα]] ποιῶ Plat. <i>Prot</i>. 341c; τοὺς ὀφθαλμούς <i>Charm</i>. 156b; τοὺς κάμνοντας <i>Polit</i>. 299a; τὸ [[βλαβέν]] <i>Legg</i>. XI.933e; τὴν φύσιν ἀνθρωπίνην <i>Symp</i>. 191d; übertragen, σφαγὰς καὶ ἀνομίας ἰάσασθαι Isocr. 4.114; [[ὀρθῶς]] ἰασόμενοι τὸ Δημοσθένους [[δωροδόκημα]] Aesch. 3.69; ἰᾶσθαι δὲ ῥᾷστόν ἐστι παντὸς τὰς πρώτας ἐπιβολάς Pol. 3.7.7. – Den aor. pass. ἰαθῆναι hat Andoc. 2.9; Plat. <i>Symp</i>. 189d; [[ἰαθήσομαι]], Matth. 8.8; auch ἴαται perf., Marc. ev. 5.29.<br>[In der <i>Anth</i>. findet sich ι auch kurz [[gebraucht]], wie Eur. <i>Hipp</i>. 592, s. die abgeleiteten [[Wörter]].] | |||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''ἰάομαι:''' (ῑ, ῐ у Eur. Hipp. 597; fut. ἰάσομαι с ᾱσ - ион. [[ἰήσομαι]], aor. ἰᾱσάμην - ион. [[ἰησάμην]], pf. ἴᾱμαι; pass.: aor. [[ἰάθην]], fut. ἰᾱθήσομαι, pf. ἴᾱμαι)<br /><b class="num">1 | |elrutext='''ἰάομαι:''' (ῑ, ῐ у Eur. Hipp. 597; fut. ἰάσομαι с ᾱσ - ион. [[ἰήσομαι]], aor. ἰᾱσάμην - ион. [[ἰησάμην]], pf. ἴᾱμαι; pass.: aor. [[ἰάθην]], fut. ἰᾱθήσομαι, pf. ἴᾱμαι)<br /><b class="num">1</b> [[лечить]] (τινα βεβλημένον Hom.; νόσους Pind.; ἕλκεα Her.; τοὺς κάμνοντας Plat.; τὸ [[σῶμα]] Soph.; Μούσαις τὸν ἔρωτα Plut.);<br /><b class="num">2</b> [[исцелять]], [[оздоровлять]] (τὴν φύσιν ἀνθρωπίνην Plat.; τινα ἀπὸ τῆς μάστιγος NT); pass. выздоравливать ([[βραδέως]] ἰαθῆναι Arst.);<br /><b class="num">3</b> [[исправлять]], [[искупать]], [[возмещать]], [[заглаживать]] (τὸ [[βλαβέν]] Plat.; δύσγνοιαν, ἀδικίαν Eur.; σφαγὰς καὶ ἀνομίας Isocr.): μὴ τῷ κακῷ τὸ κακὸν ἰῶ погов. Her., Thuc. не исправляй беду бедою, т. е. не ухудшай того, что и так плохо. | ||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
| Line 38: | Line 41: | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=[Pass., v. infr. [ῑᾱ Hom., etc. | |mdlsjtxt=[Pass., v. infr. [ῑᾱ Hom., etc.; [[later]] also ι]]<br /><b class="num">I.</b> to [[heal]], [[cure]], Hom., etc.:— metaph., ἀδικίαν ἰᾶσθαι Eur.: [[proverb]]., μὴ τῶι κακῶι τὸ κακὸν ἰῶ, i. e. do not make bad [[worse]], Hdt.<br /><b class="num">II.</b> the aor1 [[ἰάθην]] [ᾱ] is [[always]] [[pass]]., to be healed, to [[recover]], Andoc., NTest.; so perf. ἴᾱμαι NTest. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
| Line 50: | Line 53: | ||
}} | }} | ||
{{mantoulidis | {{mantoulidis | ||
|mantxt=[[ἰῶμαι]] (=γιατρεύω). Ἀμφίβολη ἡ ρίζα του. Ἴσως ἀπό ρίζα ϝι→ Θέμα ἰά + ομαι-[[ἰῶμαι]]. Ἴσως νά [[ἔχει]] σχέση μέ τό [[ἰός]] (=δηλητήριο).<br><b>Παράγωγα:</b> [[ἴαμα]] (=γιατρικό), [[ἰαματικός]], [[ἰάσιμος]], [[ἴασις]], Ἰασώοῦς (=θεά τῆς θεραπείας καί τῆς ὑγείας), [[ἰατήρ]], [[ἰάτειρα]], [[ἰατήριον]] (=γιατρειά), [[ἰατής]], [[ἰατικός]], [[ἰατορία]] (=γιατρική), [[ἰατός]], [[εὐίατος]], [[δυσίατος]], [[ἀνίατος]] (=ἀγιάτρευτος), [[ἰατρεία]] (=γιατρειά), [[ἰατρεῖον]], [[ἰάτρευμα]], [[ἰάτρευσις]], [[ἰατρευτέον]], [[ἰατρεύω]], [[ἰατρός]], [[ἰατρικός]], [[ἰατρίσκος]] (ὑποκορ.), [[ἰάτωρ]] (=γιατρός). | |mantxt=[[ἰῶμαι]] (=[[γιατρεύω]]). Ἀμφίβολη ἡ ρίζα του. Ἴσως ἀπό ρίζα ϝι→ Θέμα ἰά + ομαι-[[ἰῶμαι]]. Ἴσως νά [[ἔχει]] σχέση μέ τό [[ἰός]] (=[[δηλητήριο]]).<br><b>Παράγωγα:</b> [[ἴαμα]] (=[[γιατρικό]]), [[ἰαματικός]], [[ἰάσιμος]], [[ἴασις]], Ἰασώοῦς (=θεά τῆς θεραπείας καί τῆς ὑγείας), [[ἰατήρ]], [[ἰάτειρα]], [[ἰατήριον]] (=[[γιατρειά]]), [[ἰατής]], [[ἰατικός]], [[ἰατορία]] (=[[γιατρική]]), [[ἰατός]], [[εὐίατος]], [[δυσίατος]], [[ἀνίατος]] (=[[ἀγιάτρευτος]]), [[ἰατρεία]] (=[[γιατρειά]]), [[ἰατρεῖον]], [[ἰάτρευμα]], [[ἰάτρευσις]], [[ἰατρευτέον]], [[ἰατρεύω]], [[ἰατρός]], [[ἰατρικός]], [[ἰατρίσκος]] (ὑποκορ.), [[ἰάτωρ]] (=[[γιατρός]]). | ||
}} | |||
{{elmes | |||
|esmgtx=[[curar]] como acción de Dios κ(ύρι)ε, X(ριστ)έ, υἱὲ καὶ λόγε τοῦ θ(εο)ῦ τοῦ ζῶντος, ὁ ἰασάμενος πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν <b class="b3">Señor, Cristo, Hijo y Palabra de Dios vivo, el que cura toda enfermedad y toda debilidad</b> C 5b 25 ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος κύριος ... ὁ ἰασάμενος τὴν πενθερὰν Πέτρου, ... ἴασαι τὴν φοροῦσαν τοῦτο τὸ θεῖον φυλακτήριον <b class="b3">Santo, Santo, Santo Señor, el que curó a la suegra de Pedro, cura a la que lleva este divino amuleto</b> C 18 7 SM 25 7 SM 30 3 | |||
}} | |||
{{lxth | |||
|lthtxt=''[[mederi]]'', to [[heal]], [[cure]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.65.2/ 5.65.2]. | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[heal]]=== | |||
Albanian: ngjallë, shëroj; Arabic: شَفَى; Armenian: բուժել; Aromanian: vindic; Azerbaijani: sağaltmaq; Belarusian: лячыць, вылечыць; Bulgarian: лекувам, излекувам, церя, изцерявам; Catalan: guarir, curar, remeiar, cicatritzar; Chinese Mandarin: 醫治, 医治; Czech: léčit, vyléčit, uzdravit; Dalmatian: medcur; Dutch: [[genezen]], [[helen]], [[beter maken]]; Finnish: parantaa; French: [[guérir]], [[assainir]]; Georgian: განკურნება, შეხორცება, მოკეთება; German: [[heilen]]; Gothic: 𐌷𐌰𐌹𐌻𐌾𐌰𐌽; Greek: [[θεραπεύω]]; Ancient Greek: [[ἰάομαι]], [[θεραπεύω]]; Hebrew: שיפר \ שִׁפֵּר; Hungarian: gyógyít, meggyógyít, begyógyít; Ido: risanigar; Irish: cneasaigh; Italian: [[guarire]], [[sanare]]; Japanese: 癒す, 治す; Khmer: បន្សះ, ផ្សះ; Korean: 치료하다, 고치다; Latin: [[sano]], [[medico]], [[curo]], [[medeor]], [[salvo]]; Luxembourgish: heelen; Macedonian: лечи, излечи, лекува, излекува; Maori: whakamahu, haumanu, whakareka, whakaoraora, whakamātūtū; Norwegian: hele, kurere; Bokmål: helbrede; Old Church Slavonic Cyrillic: лѣчити; Persian: درمان کردن, شفا دادن, بهبود دادن; Polish: leczyć, wyleczyć, uzdrawiać, uzdrowić; Portuguese: [[curar]], [[sanar]], [[sarar]]; Quechua: allinyachiy, hampiy; Romanian: vindeca; Russian: [[лечить]], [[вылечить]], [[излечить]], [[исцелять]], [[исцелить]]; Serbo-Croatian Cyrillic: лечити, лијечити, излечити, лијечити, излијечити, целити, исцелити, цијелити, исцијелити, исцељивати, исцјељивати; Roman: léčiti, liječiti, izléčiti, izlijéčiti, céliti, iscéliti, cijéliti, iscijéliti, isceljívati, iscjeljívati; Slovak: liečiť, vyliečiť; Slovene: zdraviti, ozdraviti, pozdraviti; Sorbian Lower Sorbian: gójś, wustrowiś; Spanish: [[curar]], [[sanar]]; Swahili: kuponya; Swedish: läka; Turkish: iyileştirmek; Ukrainian: лікувати, вилікувати, зцілювати, зцілити; Westrobothnian: hail, häli; Yiddish: היילן | |||
}} | }} | ||