3,274,919
edits
ἰθύς: Difference between revisions
Bailly1_3
(6_12) |
(Bailly1_3) |
||
| Line 15: | Line 15: | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἰθύς''': ἰθεῖα, ἰθύ, θηλ. ἰθέα Ἡρόδ. 2. 17, ἂν καὶ ἐν ταῖς πλαγ. πτώσεσιν ἔχει ἰθείης, ῃ, αν. ῑ πλὴν ἐν τῷ Ἐπικ. συνθέτῳ ἰθαιγενής, Ὀδ. Ξ. 203. Ἰων. καὶ Ἐπικ. [[τύπος]] τοῦ Ἀττ. [[εὐθύς]], «ἴσιος». 1) [[εὐθύς]], κατ’ εὐθεῖαν, Λατ. rectus, ἐν χρήσει παρ’ Ὁμ. ἐπὶ ταύτης τῆς σημασίας μόνον ἐν τῷ Ἐπιρρ. ἰθὺς (κατωτ. ΙΙ)· ἰθείῃ τέχνῃ, κατ’ εὐθεῖαν, ἀμέσως, Ἡρόδ. 9. 57· ἰθέα ὁδὸς 2. 17· ἰθεῖαν (δηλ. ὁδόν), κατ’ εὐθεῖαν, Λατ. recla (δηλ. via), 7. 193· ἐκ τῆς ἰθέης, ἀπ’ εὐθείας, φανερά, 2. 161., 9. 37· κατ’ ἰθὺ [[εἶναι]], κατ’ εὐθεῖαν [[ἀπέναντι]], 9. 51· ἰθ. ἀτραπὸς Νικ. Θηρ. 265, πρβλ. Ἀνθ. Π. 10. 3· ἰθύντατον [[ἴχνος]] Διον. Π. 651· γραφίδες ἰθύταται Ἀνθ. Π. 6. 63· ἰθύτατον [[ὄρος]], καθ’ ὑπερβολὴν ἀπότομον, Ἀππ. Ἰβηρ. ἐν ἀρχῇ. 2) τὸ ἐπίθ. ἐν χρήσει παρ’ Ὁμ. μόνον ἐπὶ ἠθικῆς ἐννοίας, [[εὐθύς]], [[δίκαιος]], εἰ δ’ ἄγ’ ἐγὼν αὐτὸς δικάσω, … ἰθεῖα γὰρ ἔσται ἡ [[δίκη]] Ἰλ. Ψ. 580 ([[ἐντεῦθεν]], ἐν Αἰσχύλ. Ἰκ. 84, ὁ Ἕρμανος ἀναγινώσκει, [[ἰθείη]] [[Διός]]· πρβλ. Ἡσύχ., «ἰθεῖα· [[δικαιοσύνη]]»)· διακρινώμεθα [[νεῖκος]] ἰθείῃσι δίκαις Ἠσ. Ἔρ. κ. Ἡμ. 36· ἀντίθετον τῷ σκολιαὶ δίκαι [[αὐτόθι]] 219, 222, Θεογ. 86· [[οὕτως]] ἐν τῷ Ὑπερθ. Ἐπιρρ., δίκην [[ἰθύντατα]] εἰπεῖν, κρῖναι δικαιότατα, Ἰλ. Σ. 508· οὕτω καὶ ἀκολούθως, ἰθεῖα κεφαλὴ Θέογν. 535· πρήξιες ἰθύτεραι ὁ αὐτ. 1020· [[ἰθύς]] τε καὶ [[δίκαιος]] Ἡρόδ. 1. 96· [[λόγος]] ἰθὺς [[αὐτόθι]] 118. ΙΙ. [[ἰθύς]], ἢ σπανιώτερον, ἰθύ, ὡς Ἐπίρρ., κατ’ εὐθεῖαν [[πρός]], [[συχν]]. παρ’ Ὁμήρ., κατὰ τὸ πλεῖστον [[μετὰ]] γεν. ἀντικειμένου, αὐτὰρ ὁ βῆ ῥ’ ἰθὺς Διομήδεος Ἰλ. Ε. 849· ἰθὺς Δαναῶν Ρ. 340· ἰθὺς Λυκίων... ἔσσυο καὶ τρώων Π. 584· ἰθὺς κίεν οἴκου, ὑπῆγε κατ’ εὐθεῖαν πρὸς τὸν οἶκον (δηλ. τὴν κλισίην, σκηνὴν τοῦ Ἀχιλλέως), Ω. 471, πρβλ. Ὀδ. Ο. 511· τοῦ γ’ ἰθὺ [[βέλος]] πέτετ’ οὐδ’ ἀπολήγει Ἰλ. Υ. 99· οὕτω παρ’ Ἡροδ., ἰθὺ τοῦ Ἴστρου 4. 89· ἰθὺ τῆς ἀρχῆς τῆς Τομύριος 1. 207, πρβλ. 6. 95, κ. ἀλλ.· - [[ὡσαύτως]], ἰθὺς πρὸς [[τεῖχος]] Ἰλ. Μ. 137· ἰθὺς ἐπὶ Θεσσαλίης Ἡρόδ. 5. 64. 2) ἀπολ., τῇ ῥ’ ἰθὺς φρονέων ἵππους ἔχε, «[[ἐκεῖσε]] δὴ κατ’ εὐθὺ ἐπὶ φρονήματι ἐπαιρόμενος ἤλαυνε τοὺς ἵππους» (Θ. Γαζῆς), Ἰλ. Μ. 124, Ν. 135· ἰθὺς μεμαὼς Λ. 95, κτλ.· ἰθὺς μαχέσασθαι, «ἐπ’ εὐθείας μάχεσθαι» (Θ. Γαζῆς), Ρ. 168· οἱ δὲ [[μένος]] χειρῶν ἰθὺς φέρον, «οἱ δὲ (ἀναβάται) τὴν τῶν χειρῶν ἰσχὺν εὐθὺ τῶν ἐναντίων ἔφερον» (Θ. Γαζῆς), Ε. 506, πρβλ. Υ. 108· [[ἐπεὶ]] τέτραπτο πρὸς ἰθύ οἱ, δηλ. [[ἐπεὶ]] προσετέτραπτό οἱ ἰθύ, ἀντεμετώπισεν αὐτόν· ἐστράφη [[ἐναντίον]] του [[πρόσωπον]] πρὸς [[πρόσωπον]], Ἰλ. Ξ. 403· - [[ὡσαύτως]] ἐπὶ χρόνου, ἀμέσως, Ἡρόδ. 3. 58. 3) [[ἰθέως]], Ἐπίρρ. ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδ., κατὰ τὸν αὐτὸν ἀκριβῶς τρόπον, 2. 121, 2. κτλ.· [[ἰθέως]] ἐπὶ τὸν Ἑλλήσποντον 8. 108. | |lstext='''ἰθύς''': ἰθεῖα, ἰθύ, θηλ. ἰθέα Ἡρόδ. 2. 17, ἂν καὶ ἐν ταῖς πλαγ. πτώσεσιν ἔχει ἰθείης, ῃ, αν. ῑ πλὴν ἐν τῷ Ἐπικ. συνθέτῳ ἰθαιγενής, Ὀδ. Ξ. 203. Ἰων. καὶ Ἐπικ. [[τύπος]] τοῦ Ἀττ. [[εὐθύς]], «ἴσιος». 1) [[εὐθύς]], κατ’ εὐθεῖαν, Λατ. rectus, ἐν χρήσει παρ’ Ὁμ. ἐπὶ ταύτης τῆς σημασίας μόνον ἐν τῷ Ἐπιρρ. ἰθὺς (κατωτ. ΙΙ)· ἰθείῃ τέχνῃ, κατ’ εὐθεῖαν, ἀμέσως, Ἡρόδ. 9. 57· ἰθέα ὁδὸς 2. 17· ἰθεῖαν (δηλ. ὁδόν), κατ’ εὐθεῖαν, Λατ. recla (δηλ. via), 7. 193· ἐκ τῆς ἰθέης, ἀπ’ εὐθείας, φανερά, 2. 161., 9. 37· κατ’ ἰθὺ [[εἶναι]], κατ’ εὐθεῖαν [[ἀπέναντι]], 9. 51· ἰθ. ἀτραπὸς Νικ. Θηρ. 265, πρβλ. Ἀνθ. Π. 10. 3· ἰθύντατον [[ἴχνος]] Διον. Π. 651· γραφίδες ἰθύταται Ἀνθ. Π. 6. 63· ἰθύτατον [[ὄρος]], καθ’ ὑπερβολὴν ἀπότομον, Ἀππ. Ἰβηρ. ἐν ἀρχῇ. 2) τὸ ἐπίθ. ἐν χρήσει παρ’ Ὁμ. μόνον ἐπὶ ἠθικῆς ἐννοίας, [[εὐθύς]], [[δίκαιος]], εἰ δ’ ἄγ’ ἐγὼν αὐτὸς δικάσω, … ἰθεῖα γὰρ ἔσται ἡ [[δίκη]] Ἰλ. Ψ. 580 ([[ἐντεῦθεν]], ἐν Αἰσχύλ. Ἰκ. 84, ὁ Ἕρμανος ἀναγινώσκει, [[ἰθείη]] [[Διός]]· πρβλ. Ἡσύχ., «ἰθεῖα· [[δικαιοσύνη]]»)· διακρινώμεθα [[νεῖκος]] ἰθείῃσι δίκαις Ἠσ. Ἔρ. κ. Ἡμ. 36· ἀντίθετον τῷ σκολιαὶ δίκαι [[αὐτόθι]] 219, 222, Θεογ. 86· [[οὕτως]] ἐν τῷ Ὑπερθ. Ἐπιρρ., δίκην [[ἰθύντατα]] εἰπεῖν, κρῖναι δικαιότατα, Ἰλ. Σ. 508· οὕτω καὶ ἀκολούθως, ἰθεῖα κεφαλὴ Θέογν. 535· πρήξιες ἰθύτεραι ὁ αὐτ. 1020· [[ἰθύς]] τε καὶ [[δίκαιος]] Ἡρόδ. 1. 96· [[λόγος]] ἰθὺς [[αὐτόθι]] 118. ΙΙ. [[ἰθύς]], ἢ σπανιώτερον, ἰθύ, ὡς Ἐπίρρ., κατ’ εὐθεῖαν [[πρός]], [[συχν]]. παρ’ Ὁμήρ., κατὰ τὸ πλεῖστον [[μετὰ]] γεν. ἀντικειμένου, αὐτὰρ ὁ βῆ ῥ’ ἰθὺς Διομήδεος Ἰλ. Ε. 849· ἰθὺς Δαναῶν Ρ. 340· ἰθὺς Λυκίων... ἔσσυο καὶ τρώων Π. 584· ἰθὺς κίεν οἴκου, ὑπῆγε κατ’ εὐθεῖαν πρὸς τὸν οἶκον (δηλ. τὴν κλισίην, σκηνὴν τοῦ Ἀχιλλέως), Ω. 471, πρβλ. Ὀδ. Ο. 511· τοῦ γ’ ἰθὺ [[βέλος]] πέτετ’ οὐδ’ ἀπολήγει Ἰλ. Υ. 99· οὕτω παρ’ Ἡροδ., ἰθὺ τοῦ Ἴστρου 4. 89· ἰθὺ τῆς ἀρχῆς τῆς Τομύριος 1. 207, πρβλ. 6. 95, κ. ἀλλ.· - [[ὡσαύτως]], ἰθὺς πρὸς [[τεῖχος]] Ἰλ. Μ. 137· ἰθὺς ἐπὶ Θεσσαλίης Ἡρόδ. 5. 64. 2) ἀπολ., τῇ ῥ’ ἰθὺς φρονέων ἵππους ἔχε, «[[ἐκεῖσε]] δὴ κατ’ εὐθὺ ἐπὶ φρονήματι ἐπαιρόμενος ἤλαυνε τοὺς ἵππους» (Θ. Γαζῆς), Ἰλ. Μ. 124, Ν. 135· ἰθὺς μεμαὼς Λ. 95, κτλ.· ἰθὺς μαχέσασθαι, «ἐπ’ εὐθείας μάχεσθαι» (Θ. Γαζῆς), Ρ. 168· οἱ δὲ [[μένος]] χειρῶν ἰθὺς φέρον, «οἱ δὲ (ἀναβάται) τὴν τῶν χειρῶν ἰσχὺν εὐθὺ τῶν ἐναντίων ἔφερον» (Θ. Γαζῆς), Ε. 506, πρβλ. Υ. 108· [[ἐπεὶ]] τέτραπτο πρὸς ἰθύ οἱ, δηλ. [[ἐπεὶ]] προσετέτραπτό οἱ ἰθύ, ἀντεμετώπισεν αὐτόν· ἐστράφη [[ἐναντίον]] του [[πρόσωπον]] πρὸς [[πρόσωπον]], Ἰλ. Ξ. 403· - [[ὡσαύτως]] ἐπὶ χρόνου, ἀμέσως, Ἡρόδ. 3. 58. 3) [[ἰθέως]], Ἐπίρρ. ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδ., κατὰ τὸν αὐτὸν ἀκριβῶς τρόπον, 2. 121, 2. κτλ.· [[ἰθέως]] ἐπὶ τὸν Ἑλλήσποντον 8. 108. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<span class="bld">1</span>εῖα, ύ;<br /><b>I.</b> qui va en droite ligne, droit, direct :<br /><b>1</b> droit en longueur : [[ἰθεῖαν]] (<i>s.e.</i> ὁδόν) HDT <i>ou</i> [[ἐκ]] τῆς ἰθείης HDT en droite ligne, directement ; πρὸς [[ἰθύ]] IL, κατ’ [[ἰθύ]] HDT en droite ligne, face à face;<br /><b>2</b> droit en hauteur;<br /><b>II.</b> <i>fig.</i> droit, sans détour, juste, équitable : ἰθεῖα (<i>s.e.</i> [[δίκη]]) IL jugement droit, équitable ; ἡ ἰθεῖα IL justice équitable ; avec un gén. : ἰθείη [[Διός]] ESCHL par la justice de Zeus ; <i>en parl. de pers.</i> [[ἰθύς]] [[τε]] καὶ [[δίκαιος]] HDT droit et juste.<br />'''Étymologie:''' R. Ἰ, aller.<br /><span class="bld">2</span><i>adv.</i><br /><b>1</b> en droite ligne, directement : ἰθὺς μάχεσθαι IL combattre face à face ; ἰθὺς φρονεῖν IL être résolu à marcher droit (à l’ennemi) ; avec le gén. : ἰθὺς Δαναῶν IL droit aux Grecs ; ἰθὺς [[τοῦ]] Ἴστρου HDT droit à l’Ister ; ἰθὺς πρὸς [[τεῖχος]] IL droit au mur ; ἰθὺς ἐπὶ Θεσσαλίης HDT droit sur la Thessalie;<br /><b>2</b> <i>avec idée de temps</i> tout de suite, aussitôt;<br /><b>3</b> <i>au sens moral</i> avec droiture : [[δίκην]] [[ἰθύντατα]] [[εἰπεῖν]] IL prononcer un jugement d’une souveraine équité.<br />'''Étymologie:''' [[ἰθύς]]¹.<br /><span class="bld">3</span>ύος (ἡ) :<br /><i>seul. acc. sg.</i> ἰθύν;<br /><b>I.</b> course en ligne droite : [[ἀν]]’ ἰθύν IL droit devant (lui), de front;<br /><b>II.</b> effort direct vers, <i>d’où</i><br /><b>1</b> entreprise;<br /><b>2</b> direction, sentiments.<br />'''Étymologie:''' R. Ἰ, aller ; [[ἰθύς]]¹ et [[ἰθύς]]². | |||
}} | }} | ||