3,240,908
edits
τανύω: Difference between revisions
From LSJ
40
(SL_2) |
(40) |
||
| Line 24: | Line 24: | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=<b>τᾰνῠω</b> <br /> <b>1</b> [[stretch]], [[direct]] [[ἐπί]] [[τοι]] Ἀκράγαντι τανύσαις (sc. [[τόξον]]) αὐδάσομαι (O. 2.91) ἐπ' Ἰσθμῷ ποντίᾳ [[ἅρμα]] θοὸν τάνυεν (O. 8.49) met., ξείνἰ ἁρμόζοντα τεύχων πᾶσαν ἐυφροσύναν τάνυεν ( stretched [[joy]] to its [[full]] [[extent]], Gildersleeve) (P. 4.129) | |sltr=<b>τᾰνῠω</b> <br /> <b>1</b> [[stretch]], [[direct]] [[ἐπί]] [[τοι]] Ἀκράγαντι τανύσαις (sc. [[τόξον]]) αὐδάσομαι (O. 2.91) ἐπ' Ἰσθμῷ ποντίᾳ [[ἅρμα]] θοὸν τάνυεν (O. 8.49) met., ξείνἰ ἁρμόζοντα τεύχων πᾶσαν ἐυφροσύναν τάνυεν ( stretched [[joy]] to its [[full]] [[extent]], Gildersleeve) (P. 4.129) | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=ΝΜΑ, και [[τανύζω]] και μέσ. τ. [[τανιέμαι]] και τανυέμαι ή τανυούμαι Ν<br /><b>1.</b> [[εκτείνω]], [[τεντώνω]] [[κάτι]] και [[κυρίως]] [[απλώνω]] [[κάτι]] διάπλατα<br /><b>2.</b> ([[κυρίως]] σχετικά με τόξα, χορδές) [[τεντώνω]] [[κάτι]] όσο [[είναι]] δυνατόν<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>μέσ.</b> <i>τανύομαι</i> και [[τανιέμαι]] και <i>τανυέμαι</i> και <i>τανυούμαι</i><br />α) [[εκτείνω]] τα [[μέλη]] του σώματος μου λόγω κοπώσεως, ατονίας ή ασθένειας<br />β) σφίγγομαι [[κατά]] την [[αποπάτηση]] ή [[κατά]] τον τοκετό<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κατευθύνω]], [[οδηγώ]] [[κάτι]] [[προς]] μια [[κατεύθυνση]] («ἐπ' Ἰσθμῷ... [[ἅρμα]]... τάνυεν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[εκτείνω]] [[κάτι]] σε [[μήκος]], [[απλώνω]] («παρὰ δὲ ξεστὴν ἐτάνυσσε τράπεζαν», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>3.</b> (για πτηνά [[κατά]] την [[πτήση]] τους) [[σχηματίζω]] [[σειρά]] που εκτείνεται σε μεγάλο [[μήκος]]<br /><b>4.</b> (μέσ. και παθ.) α) [[εντείνω]] τις δυνάμεις μου, [[καταβάλλω]] [[κάθε]] δυνατή [[προσπάθεια]]<br />β) (για άλογα) [[τρέχω]] με όλη μου τη [[δύναμη]]<br /><b>5.</b> <b>μτφ.</b> α) [[προσδίδω]] σε [[κάτι]] μεγαλύτερη [[ένταση]], [[επιτείνω]] («ἔριδα πτολέμοιο τάνυσσαν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β) [[διεγείρω]], [[παροξύνω]] («ἔριδος κρατερῆς καὶ ὁμοιΐου πολέμοιο πεῑραρ ἐπαλλάξαντες ἐπ' ἀμφοτέροισι τάνυσσαν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «τανύειν τὰ ὦτα» — [[ένταση]] της προσοχής, το να δίνει [[κανείς]] [[προσοχή]] σε [[κάτι]] (Ιουλ. Αιγ.)<br />β) «τανύειν [[ὄμμα]] ἐπὶ τίνος [ή ἔς τινα]» — το να στρέφει [[κανείς]] το [[βλέμμα]] του σε κάποιον ἡ σε [[κάτι]] (<b>Ανθ. Παλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[τανύω]] σχηματίστηκε δευτερογενώς από τον αρχ. ενεστ. [[τάνυμαι]], [[κατά]] τα θεματικά βαρύτονα φωνηεντόληκτα της α' συζυγίας. Από τον αόρ. <i>ἐτανύσθην</i>, που έδινε την [[αίσθηση]] ρήματος σε -<i>ίζω</i> (<b>πρβλ.</b> <i>ἐνομίσθην</i>), σχηματίστηκε ο νεοελλ. τ. [[τανύζω]], -<i>ομαι</i>]. | |||
}} | }} | ||
