ἀντικρύ: Difference between revisions

{{grml

|mltxt=κ. -κρυς, κ. -κρύ κ. -κρύς (AM [[ἀντικρύ]], [[ἄντικρυς]]<br />Μ ἀντικρύς, ἄντικρυν, ἀντίκρυτα)<br /><b>1.</b> [[απέναντι]]<br /><b>2.</b> εξαντιθέτου, [[κατά]] [[πρόσωπο]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (με την πρόθ. <i>εις</i>, <i>σε</i>) αναφορικά, συγκριτικά<br /><b>2.</b> <b>παροιμ.</b> «[[αντίκρυ]] στα παιδέματα μικρά τα παιδοκόπια» — για ασήμαντη [[επιτυχία]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κατευθείαν]] [[εμπρός]]<br /><b>2.</b> διαμπερώς, [[πέρα]] ως [[πέρα]]<br /><b>3.</b> εντελώς, απόλυτα<br /><b>4.</b> [[φανερά]], απροκάλυπτα<br /><b>5.</b> (για χρόνο) [[αμέσως]]<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> «[[ἄντικρυς]] [[δουλεία]]», «[[ἄντικρυς]] [[ἐλευθερία]]» — πραγματική [[δουλεία]], πραγματική [[ελευθερία]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. θεωρείται σύνθετη με α' συνθετ. το <i>αντι</i>-. Σχετικά με το β' συνθετ. της λ. έχει υποστηριχθεί ότι συνδέεται με τα [[κέρας]], [[κάρη]] «[[κεφάλι]], [[πρόσωπο]]» ή με το ρ. [[κρούω]] (<i>αντικρύ</i> <span style="color: red;"><</span> [[αντικρούω]]). Στην αττ. διάλεκτο υπάρχει τ. <i>άντικρυςμε</i> ένα -<i>ς</i> επιρρηματικό και με βραχεία [[κατάληξη]], όπως φαίνεται από τον τονισμό. Οι αρχαίοι γραμματικοί έκαναν [[διάκριση]] [[μεταξύ]] των <i>αντικρύ</i> «εξαντιθέτου» και <i>άντικρυς</i> «[[φανερά]], [[σαφώς]], ρητά», [[αλλά]] ο τ. <i>αντικρύ</i> έχει και τις δύο σημασίες στον Όμηρο. Η λ. συνοδεύεται από γενική ή [[δοτική]] και [[συχνά]] ακολουθείται από [[πρόθεση]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>μσν.-νεοελλ.</b> [[αντίκρυτα]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αντικρύζω]], [[αντικρινός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[απαντικρύ]], [[καταντικρύ]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>απαντίκρυ</i>, <i>κατάντικρυ</i>, [[καταντικρύ]].].

}}