μάταιος: Difference between revisions

{{grml

|mltxt=-η -ο, θηλ. και -α, (ΑM [[μάταιος]], -ον, θηλ. και -αία)<br />(για [[λόγια]] ή πράξεις) [[άσκοπος]], [[ανώφελος]], [[άχρηστος]], αυτός που δεν φέρνει [[αποτέλεσμα]], [[ατελεσφόρητος]] (α. «παῡσαι λέγων λόγους ματαίους», Η ρόδ.<br />β. «ἄνθρωποι δὲ [[μάταια]] νομίζομεν», <b>Θέογν.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (για πρόσωπα) [[ματαιόδοξος]]<br /><b>2.</b> (για [[λόγια]] ή πράγματα) [[χωρίς]] [[νόημα]], [[χωρίς]] [[περιεχόμενο]]<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[μάταιος]] [[κόσμος]]» — [[ψεύτικος]] [[κόσμος]], [[πρόσκαιρος]] [[κόσμος]]<br />β) «επί ματαίω» — [[μάταια]], του [[κάκου]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />(για πρόσωπα) [[ανόητος]], [[άφρων]], [[μωρός]] («ἔστι δὲ φῡλον ἐν ἀνθρώποισι ματαιότατον», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (<b>για πρόσ.</b>) [[ανάξιος]], [[μηδαμινός]], [[ασήμαντος]] («ἄγοιτ' ἂν μάταιον ἄνδρ' [[ἐκποδών]]», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>2.</b> [[ασεβής]], [[βέβηλος]], [[ανίερος]], [[ανόσιος]]<br /><b>3.</b> [[απερίσκεπτος]] («ὅτι γλώσσῃ ματαία [[ζημία]] προστρίβεται», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «χαρᾷ ματαίᾳ» — τρελή [[χαρά]], [[ευθυμία]], [[κέφι]], [[τέρψη]], [[φαιδρότητα]], [[διασκέδαση]]<br />β) «τὸ μὴ μάταιον» — η [[σοβαρότητα]], η [[βαρύτητα]], η [[σπουδαιότητα]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[ματαίως]] και [[μάταια]] (ΑM [[ματαίως]])<br />[[χωρίς]] λόγο, άσκοπα, [[χωρίς]] [[αποτέλεσμα]], ανώφελα, ατελεσφόρητα<br /><b>αρχ.</b><br />επιπόλαια, [[χωρίς]] [[βαρύτητα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> θ. <i>ματα</i>- (<b>[[πρβλ]].</b> [[ματά]]-<i>ζω</i>) του [[μάτη]] «[[μάταιος]] [[κόπος]]» <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>ιος</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ματαιότητα]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ματαιοσύνη]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[ματαιοπονώ]], [[ματαιοσπουδώ]], [[ματαιόφρων]] <b>αρχ.</b> [[ματαιοβαστάκτης]], [[ματαιόβουλος]], [[ματαιογέρων]], <i>μεταιοεργία</i>, [[ματαιοκόπος]], [[ματαιολόγος]], [[ματαιομοχθώ]], [[ματαιοποιός]], [[ματαιοπόνος]], [[ματαιοπώγων]], <i>μεταιοσυκοφαντία</i>, [[ματαιότεκνος]], [[ματαιότεχνος]], [[ματαιουργός]], [[ματαιόφημος]], <i>ματαιοφιλοτιμούμαι</i>, [[ματαιόφωνος]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ματαιοκηρυξία]], [[ματαιοκοσμία]], [[ματαιοπραγώ]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[ματαιόσχολος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[ματαιόδοξος]], [[ματαιόσπουδος]]].

}}