κνίζω: Difference between revisions

{{grml

|mltxt=(AM [[κνίζω]])<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[προκαλώ]] κνησμό, [[ερεθίζω]] το [[δέρμα]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ξύνω]]<br /><b>2.</b> [[πληγώνω]], [[κεντώ]], [[κάνω]] [[αμυχή]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για έρωτα ή άλλα αισθήματα) [[πειράζω]], [[ερεθίζω]] (α. «τὸν δὲ Ἀρίστωνα ἐκνιζε ἄρα τῆς γυναικὸς ταύτης [[ἔρως]]», <b>Ηρόδ.</b><br />β. «μὴ [[κόρος]] ἐλθὼν κνίσῃ», <b>Πίνδ.</b><br />γ. «Ξέρξην ἐκνιζε ἡ Ἀρταβάνου [[γνώμη]]», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[επιφέρω]], [[προκαλώ]], [[προξενώ]] («τοῡ δ' ἄρ' ὀργάν κνίζον αἰπεινοὶ λόγοι», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>3.</b> [[προσβάλλω]] («καὶ μὴν μὰ τὸν Δί' οὐ κατ' [[ἔπος]] γέ σου κνίσω», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>4.</b> [[δυσαρεστώ]], [[κάνω]] κάποιον να λυπηθεί<br /><b>5.</b> <b>μεσ.</b> <i>κνίζομαι</i><br />γαργαλιέμαι («τὰ δὲ [[παιδία]]... οὐδὲ κνιζόμενα τὰ πολλὰ αἰσθάνεται», <b>Αριστοτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο ενεστ. <i>κνῐζω</i> σχηματίστηκε από το θ. του αορ. <i>κνῐσ</i>-. Οι συγγενείς τ. άλλων ΙΕ γλωσσών καθιστούν δυνατή την [[αναγωγή]] του τελευταίου σε <i>knid</i>- (<b>[[πρβλ]].</b> λιθουαν. <i>knidt</i> «[[κατατρώγω]]», μσν. ιρλδ. <i>kned</i> «[[πληγή]]) [[είτε]] σε <i>knit</i>- (<b>[[πρβλ]].</b> λιθουαν. <i>kni</i>-<i>n</i>-<i>tu</i>, <i>knis</i>-<i>ti</i> «[[ξύνω]], [[γαργαλώ]]») [[είτε]] σε <i>knis</i> (<b>[[πρβλ]].</b> λιθουαν. <i>knis</i>-<i>u</i> «[[σκαλίζω]], [[ανασκάπτω]]»), με πιθανότερη [[εκδοχή]] την πρώτη (<b>[[πρβλ]].</b> και ελλ. <i>κνῑδη</i>, [[παρά]] το μακρό -<i>ι</i>-, [[καθώς]] και το [[κνίσα]]). Συνδέεται [[επίσης]] με το <i>κνῶ</i> (<b>βλ.</b> και λ. [[κνίφος]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[κνισμός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[κνις]], [[κνίσμα]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[αποκνίζω]], [[διακνίζω]], [[επικνίζω]], [[κατακνίζω]], [[περικνίζω]], [[προκατακνίζω]], [[υποκνίζω]]].

}}