νηφάλιος: Difference between revisions

{{grml

|mltxt=-α, -ο (Α [[νηφάλιος]], -ία, -ον, θηλ και -ος)<br /><b>1.</b> αυτός που δεν έχει πιει, [[εγκρατής]] στο [[ποτό]], [[ιδίως]] στο [[κρασί]], [[ξεμέθυστος]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> αυτός που έχει πνευματική [[διαύγεια]], καθαρή [[σκέψη]], [[ήρεμος]], [[ψύχραιμος]], [[συνετός]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για [[ποτό]]) αυτός που δεν έχει αναμιχθεί με [[κρασί]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «νηφάλια μειλίγματα» — θυσίες που προσφέρονταν στις Ευμενίδες και οι οποίες περιείχαν [[μέλι]], [[γάλα]] και [[νερό]]<br />β) «[[νηφάλιος]] [[κρατήρ]]» — [[κρατήρας]] που περιείχε [[υγρό]] το οποίο δεν ήταν αναμεμιγμένο με [[κρασί]] και χρησιμοποιούνταν σε θυσίες στις οποίες δεν χύνονταν [[κρασί]]<br />γ) «νηφάλιοι εὐωχίαι» ή «νηφάλιαι θυσίαι» — σπονδές στις οποίες δεν χύνονταν [[κρασί]]<br />δ) «νηφάλιοι βωμοί» — βωμοί στους οποίους γίνονταν οι νηφάλιες, [[χωρίς]] [[κρασί]], θυσίες<br />ε) «νηφάλια θύειν» ή «νηφάλια σπένδειν» — η [[προσφορά]] νηφάλιων, [[χωρίς]] [[κρασί]] θυσιών<br />στ) «νηφάλια ξύλα» — ξύλα που χρησιμοποιούνταν στις νηφάλιες θυσίες<br />ζ) «νηφάλιον [[πόπανον]]» — [[είδος]] πίτας στρογγυλού σχήματος που προσφερόταν στους θεούς [[κατά]] την [[τέλεση]] θυσιών και η οποία δεν είχε ζυμωθεί με [[κρασί]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>νηφάλια</i> και -<i>ίως</i> (Α νηφαλίως)<br />με νηφάλιο τρόπο, με καθαρό [[μυαλό]] με [[σύνεση]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> θ. <i>νηφ</i>- του [[νήφω]] «[[απέχω]] από το [[κρασί]], έχω πνευματική [[διαύγεια]]» <span style="color: red;">+</span> [[επίθημα]] -[[άλιος]] (<b>πρβλ.</b> <i>φυτ</i>-[[άλιος]])].

}}