τέλλω: Difference between revisions

{{grml

|mltxt=Α<br />(<b>ποιητ. τ.</b>)<br /><b>1.</b> [[τελώ]], [[εκτελώ]], [[αποπερατώνω]], [[φέρω]] εις [[πέρας]] («ἔτειλαν Διὸς ὁδὸν παρὰ Κρόνου τύρσιν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>(αμτβ.)</b> α) [[ανατέλλω]] («ἡλίου τέλλοντος», <b>Σοφ.</b>)<br />β) (για το [[φυτό]] [[ίριδα]]) αυξάνομαι.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[τέλλω]] (<span style="color: red;"><</span> <i>τέλ</i>-<i>jω</i>) συνδέεται με το θ. της λ. [[τέλος]] και εμφανίζει δύο βασικές σημασίες: α) τη σημ. «[[ανεβαίνω]], [[σηκώνω]], [[υψώνω]], [[προχωρώ]], αυξάνομαι», η οποία μαρτυρείται στα σύνθ. [[ἀνατέλλω]], <i>ἐπιτέλλομαι</i>, [[ὑπερτέλλω]], που χρησιμοποιούνται ειδικότερα για να δηλώσουν την [[εμφάνιση]] τών ουράνιων σωμάτων (<b>πρβλ.</b> [[ανατολή]], [[επιτολή]])<br />και β) τη σημ. «[[εκτελώ]], [[ορίζω]], [[διατάσσω]]», η οποία μαρτυρείται στα σύνθ. <i>ἐντέλλομαι</i> (<b>πρβλ.</b> [[εντολή]]), [[ἐπιτέλλω]] (για την ετυμολ. του ρήματος αναφορικά [[προς]] τις δύο διαφορετικές σημ. που παρουσιάζει <b>βλ. λ.</b> [[τέλος]]). Από τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] του θ. <i>τελ</i>- έχει σχηματιστεί ο παρακμ. <i>τέ</i>-<i>ταλ</i>-<i>μαι</i> (<b>πρβλ.</b> και [[ένταλμα]]), ενώ την ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] εμφανίζουν τα σύνθ. [[επιτολή]], [[εντολή]], [[ανατολή]]].

}}