3,276,932
edits
ἰξός: Difference between revisions
From LSJ
m
no edit summary
(2b) |
mNo edit summary |
||
| (36 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=iksos | |Transliteration C=iksos | ||
|Beta Code=i)co/s | |Beta Code=i)co/s | ||
|Definition=ὁ, < | |Definition=ὁ,<br><span class="bld">A</span> [[oak mistletoe]], [[Loranthus europaeus]], Arist.''GA''715b30, Dsc. 3.89.<br><span class="bld">2</span> [[mistletoe berry]], [[Theophrastus|Thphr.]] ''[[De Causis Plantarum|CP]]'' 2.17.8.<br><span class="bld">II</span> [[birdlime]] prepared from the mistletoe-berry, E.''Cyc.''433; [[θηρευτής|θηρευτὴς]] ἰξός ''AP''5.99.<br><span class="bld">b</span> [[oak gum]], used for the same purpose, Ath.10.451d, cf. Plu.''Cor.''3, Philox. ap. Gal.13.742.<br><span class="bld">c</span> any [[sticky]] [[substance]], Hp.''Mul.''1.74, ''IG'' 12.314.42 (ἱ-), 22.1673.63.<br><span class="bld">2</span> metaph., <b class="b3">ἰξὸς ὀμμάτων</b> of one who causes the eyes to be [[fixed]] upon him, Tim.Com.2; ἐκφυγὼν τὸν ἰξὸν τὸν ἐν πράγματι Luc.''Hist.Conscr.''57; καθάπερ ἰξῷ τινι προσέχεται τοῖς τοιούτοις ἡ ψυχή Id.''Cat.''14.<br><span class="bld">b</span> [[skinflint]], [[miser]], Ar.''Fr.''718. (Prob. [[ϝιξός]], cf. Lat. [[viscum]], [[viscus]].) | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1255.png Seite 1255]] ὁ (vielleicht mit [[ἴσχω]] verwandt, das Festhaltende, od. mit [[κισσός]]), die | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1255.png Seite 1255]] ὁ (vielleicht mit [[ἴσχω]] verwandt, das Festhaltende, od. mit [[κισσός]]), die [[Mistel]], eine Schmarotzerpflanze, auch die Beeren derselben u. der daraus bereitete Vogelleim; ὥσπερ πρὸς ἰξῷ τῇ κύλικι λελημμένος Eur. Cycl. 432; θήρας [[ὄργανον]] φέρουσα τὸν ἰξόν Plut. Coriol. 3. – Übertr., ein schmutzig geiziger Mensch, gleichsam klebrig, B. A. 43, mit einem frg. des Ar. belegt, vgl. Lob. zu Phryn. p. 399. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=οῦ (ὁ) :<br /><b>1</b> gui, <i>plante</i>;<br /><b>2</b> [[glu préparée avec la baie du gui]] ; appât <i>ou</i> piège à la glu ; <i>fig.</i> ἐκφυγὼν τὸν ἰξὸν τὸν [[ἐν]] πράγματι LUC ayant évité le piège tendu pour empêcher l'affaire.<br />'''Étymologie:''' cf. <i>lat.</i> [[viscum]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἰξός:''' ὁ<br /><b class="num">1</b> бот. [[омела]] ([[Viscum album]], по друг. - [[Loranthus europaeus]]) Arst., Plut.;<br /><b class="num">2</b> [[птичий клей]] (из ягод омелы): [[ὥσπερ]] πρὸς ἰξῷ τῇ κύλικι λελημμένος Eur. (Полифем), словно (птица) к клею, припавший к чаше;<br /><b class="num">3</b> [[западня]], [[ловушка]] (τὸν ἰξὸν ἐκφυγεῖν Luc.);<br /><b class="num">4</b> [[скупец]], [[скаред]] Arph.;<br /><b class="num">5</b> [[варикозное вздутие вены]] (ἰξῶν μεγάλων [[ἀνάπλεως]] [[ἄμφω]] τὰ σκέλη γεγονώς Plut.). | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἰξός''': ὁ, Λατ. viscum, παρασιτικόν τι φυτὸν φυόμενον [[κυρίως]] ἐπὶ τῆς δρυὸς καὶ ἔχον φύλλα ὅμοια πρὸς τὰ τῆς πύξου, φύεται δὲ καὶ ἐπὶ ἄλλων δένδρων, ὡς τῆς μηλέας καὶ τῆς ἀπίου· εὑρίσκεται δὲ καὶ πρὸς τὰς ῥίζας θάμνων τινῶν, Ἀριστ. π. Ζ. Γεν. 1. 1, 11, Διοσκ. 3. 93 (103). ΙΙ. ὁ [[καρπὸς]] [[αὐτοῦ]], Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 2. 17, 8. ΙΙΙ. ἡ [[κόλλα]] ἢ κολλητικὴ ὕλη ἡ ἐκ τοῦ καρποῦ παρασκευαζόμενη, Λατ. viscum, Εὐρ. Κύκλ. 433, Πλουτ. Κορ. 3· «Ἴων δ’ ἐν Φοίνικι ἢ Καινεῖ δρυὸς ἱδρῶτα εἴρηκε τὸν ἰξὸν» Ἀθήν. 451D: ― πᾶσα [[κολλώδης]] [[οὐσία]], Ἱππ. 621. 13. 2) μεταφ. ἰξὸς ὀμμάτων, ὁ ἑλκύων τὴν ἀτενῆ προσοχὴν τῶν ὀφθαλμῶν τῶν ἄλλων, Τιμόθ. ἐν Ἀδήλ. 1· ἐκφυγὼν τὸν ἐν πράγματι Λουκ. Πῶς δεῖ Ἱστ. Συγγρ. 57· καθάπερ ἰξῷ τινι προσέχεται τοῖς τοιούτοις ἡ ψυχὴ ὁ αὐτ. ἐν Κατάπλ. 14. β) ὡς τὸ [[γλίσχρος]], [[φειδωλός]], [[φιλάργυρος]], «σφιχτός», Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 620· ἴδε Λοβέκ. εἰς Φρύν. 399. (Κατ’ ἀρχὰς φαίνεται ὅτι ἦτο ϝιξός, πρβλ. Λατ. viscum, viscus | |lstext='''ἰξός''': ὁ, Λατ. [[viscum]], παρασιτικόν τι φυτὸν φυόμενον [[κυρίως]] ἐπὶ τῆς δρυὸς καὶ ἔχον φύλλα ὅμοια πρὸς τὰ τῆς πύξου, φύεται δὲ καὶ ἐπὶ ἄλλων δένδρων, ὡς τῆς μηλέας καὶ τῆς ἀπίου· εὑρίσκεται δὲ καὶ πρὸς τὰς ῥίζας θάμνων τινῶν, Ἀριστ. π. Ζ. Γεν. 1. 1, 11, Διοσκ. 3. 93 (103). ΙΙ. ὁ [[καρπὸς]] [[αὐτοῦ]], Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 2. 17, 8. ΙΙΙ. ἡ [[κόλλα]] ἢ κολλητικὴ ὕλη ἡ ἐκ τοῦ καρποῦ παρασκευαζόμενη, Λατ. viscum, Εὐρ. Κύκλ. 433, Πλουτ. Κορ. 3· «Ἴων δ’ ἐν Φοίνικι ἢ Καινεῖ δρυὸς ἱδρῶτα εἴρηκε τὸν ἰξὸν» Ἀθήν. 451D: ― πᾶσα [[κολλώδης]] [[οὐσία]], Ἱππ. 621. 13. 2) μεταφ. ἰξὸς ὀμμάτων, ὁ ἑλκύων τὴν ἀτενῆ προσοχὴν τῶν ὀφθαλμῶν τῶν ἄλλων, Τιμόθ. ἐν Ἀδήλ. 1· ἐκφυγὼν τὸν ἐν πράγματι Λουκ. Πῶς δεῖ Ἱστ. Συγγρ. 57· καθάπερ ἰξῷ τινι προσέχεται τοῖς τοιούτοις ἡ ψυχὴ ὁ αὐτ. ἐν Κατάπλ. 14. β) ὡς τὸ [[γλίσχρος]], [[φειδωλός]], [[φιλάργυρος]], «σφιχτός», Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 620· ἴδε Λοβέκ. εἰς Φρύν. 399. (Κατ’ ἀρχὰς φαίνεται ὅτι ἦτο ϝιξός, πρβλ. Λατ. viscum, viscus. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=και [[οξός]], ο (ΑΜ [[ἰξός]])<br /><b>1.</b> το παρασιτικό [[φυτό]] viscum album που ζει [[πάνω]] στη [[βαλανιδιά]] και σε άλλα δέντρα, κν. γκυ<br /><b>2.</b> [[κολλώδης]] [[ουσία]] που λαμβάνεται από το [[φυτό]] αυτό και χρησιμοποιείται για την [[κατασκευή]] ιξοβεργών («θήρας [[ὄργανον]] φέρουσα τὸν ἰξόν», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[κοινή]] [[ονομασία]] ορισμένων [[φυτών]] που παράγουν κολλώδη [[ουσία]]<br /><b>μσν.</b><br />[[παγίδα]], [[δόλωμα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κάθε]] [[κολλώδης]] [[ουσία]]<br /><b>2.</b> το [[δόλωμα]], η [[σαγήνη]], το [[μέσο]] με το οποίο σαγηνεύεται [[κάποιος]] («[[ἰξός]] ὀμμάτων», <b>Λουκιαν.</b>)<br /><b>3.</b> [[φιλάργυρος]], [[φειδωλός]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιο αν πρόκειται για ΙΕ προελεύσεως λ. Εικάζεται [[συγγένεια]] με το λατ. <i>viscum</i> «[[ιξός]]», το αρχ. άνω γερμ. <i>wihsela</i> «[[βύσσινο]]» και το ρωσ. <i>višnja</i> «[[κεράσι]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ιξεύω]], [[ιξία]], [[ιξώδης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ιξίνη]]<br />(αρχ. -μσν.) <i>ιξώ</i><br /><b>μσν.</b><br />[[ιξίον]] <b>νεοελλ.</b> [[ιξερός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> [[ιξοβόρος]], [[ιξοφόρος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ιξοβόλος]], [[ιξοβολώ]], [[ιξοειδής]], [[ιξοεργός]], [[ιξοποιώ]], [[ιξοφάγος]], [[ιξοφορεύς]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ιξόμελι]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[ιξόβεργα]]]. | |mltxt=και [[οξός]], ο (ΑΜ [[ἰξός]])<br /><b>1.</b> το παρασιτικό [[φυτό]] viscum album που ζει [[πάνω]] στη [[βαλανιδιά]] και σε άλλα δέντρα, κν. γκυ<br /><b>2.</b> [[κολλώδης]] [[ουσία]] που λαμβάνεται από το [[φυτό]] αυτό και χρησιμοποιείται για την [[κατασκευή]] ιξοβεργών («θήρας [[ὄργανον]] φέρουσα τὸν ἰξόν», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[κοινή]] [[ονομασία]] ορισμένων [[φυτών]] που παράγουν κολλώδη [[ουσία]]<br /><b>μσν.</b><br />[[παγίδα]], [[δόλωμα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κάθε]] [[κολλώδης]] [[ουσία]]<br /><b>2.</b> το [[δόλωμα]], η [[σαγήνη]], το [[μέσο]] με το οποίο σαγηνεύεται [[κάποιος]] («[[ἰξός]] ὀμμάτων», <b>Λουκιαν.</b>)<br /><b>3.</b> [[φιλάργυρος]], [[φειδωλός]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιο αν πρόκειται για ΙΕ προελεύσεως λ. Εικάζεται [[συγγένεια]] με το λατ. <i>[[viscum]]</i> «[[ιξός]]», το αρχ. άνω γερμ. <i>wihsela</i> «[[βύσσινο]]» και το ρωσ. <i>višnja</i> «[[κεράσι]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ιξεύω]], [[ιξία]], [[ιξώδης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ιξίνη]]<br />(αρχ. -μσν.) <i>ιξώ</i><br /><b>μσν.</b><br />[[ιξίον]] <b>νεοελλ.</b> [[ιξερός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> [[ιξοβόρος]], [[ιξοφόρος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ιξοβόλος]], [[ιξοβολώ]], [[ιξοειδής]], [[ιξοεργός]], [[ιξοποιώ]], [[ιξοφάγος]], [[ιξοφορεύς]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ιξόμελι]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[ιξόβεργα]]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''ἰξός:'''<b class="num">I.</b> [[ιξός]], γκυ, Λατ. [[viscum]], παρασιτικό [[φυτό]] που φυτρώνει [[κυρίως]] στη βελανιδιά, [[αλλά]] και σε άλλα δέντρα ([[μηλιά]], [[αχλαδιά]]), σε Αριστ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[κόλλα]] που παρασκευάζεται από τον καρπό του φυτού [[ιξός]], σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., <i>ἐκφυγὼν τὸν ἰξὸν τὸν ἐν [[πράγματι]]</i>, σε Λουκ. | |lsmtext='''ἰξός:'''<b class="num">I.</b> [[ιξός]], γκυ, Λατ. [[viscum]], παρασιτικό [[φυτό]] που φυτρώνει [[κυρίως]] στη βελανιδιά, [[αλλά]] και σε άλλα δέντρα ([[μηλιά]], [[αχλαδιά]]), σε Αριστ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[κόλλα]] που παρασκευάζεται από τον καρπό του φυτού [[ιξός]], σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., <i>ἐκφυγὼν τὸν ἰξὸν τὸν ἐν [[πράγματι]]</i>, σε Λουκ. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{etym | ||
| | |etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: [[mistletoe]], [[mistletoe berry]], the bird-lime prepared from it, metaph. of all kinds of sticky stufs (Hp., E., Ar., Arist., Thphr.).<br />Compounds: As 1. member e. g. in [[ἰξοβόρος]] name of thrush, [[Turdus viscivorus]] (Arist.).<br />Derivatives: [[ἰξία]] [[misteltoe]] (derived from [[ἰξός]] = [[bitd-lime]]?; cf. Strömberg Theophrastea 114), also name of a thistle, <b class="b2">χαμαιλέων λευκός, Atractylis gummifera</b> (in this meaning also [[ἰξίνη]] [Thphr., Strömberg 86]), name of a disease, [[varicose vein]], cf. Scheller Oxytonierung 42 (Arist., Thphr.); [[ἰξίας]] m. a thistle, <b class="b2">χαμαιλέων μέλας, Cardopatium corymbiferum</b> (Dsc.) with [[ἰξιόεις]] [[made of ἰξίας]] (Nic.); [[ἰξίον]] [[leaf of the χαμαιλέων λευκός]] (Gal.); [[ἰξώδης]] [[lime-like]], [[sticky]] (Hp., Luc.). Denomin.: 1. [[ἰξεύω]] [[catch with bird-lime]] (Artem., Poll.); from there [[ἰξευτής]] [[birdcatcher]] (LXX, Bion) with [[ἰξευτικός]], also [[ἰξευτήρ]] (Man.), f. <b class="b3">-εύτρια</b> (Plu.; <b class="b3">Τύχη ἰξεύτρια</b> = Fortuna viscata); 2. [[ἰξόομαι]] [[be smeared with bird-lime]] (Thphr.).<br />Origin: LW [a loanword which is (probably) not of Pre-Greek origin] Eur.<br />Etymology: Old cultural word identical with synonymous Lat. [[viscum]] ([[viscus]]). One considers Germanic and Slavic names for cherry (as used for preparing bird-lime), e. g. OHG [[wīhsela]] [[morello]], Russ. etc. <b class="b2">víšnja</b> [[cherry]]. Details in Bq, WP. 1, 313, W.-Hofmann s. [[viscum]], Vasmer Russ. et. Wb. s. <b class="b2">víšnja</b>. DELG asks whether the word is IE. | ||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''ἰξός''': {iksós}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': die [[Mistel]], die [[Mistelbeere]], der daraus bereitete Vogelleim, auch übertr. von allerlei klebrigen Stoffen (Hp., E., Ar., Arist., Thphr. usw.).<br />'''Composita''' : Als Vorderglied z. B. in [[ἰξοβόρος]] N. einer Drosselart, [[Turdus viscivorus]] (Arist.).<br />'''Derivative''': Davon [[ἰξία]] [[Mistel]] (von [[ἰξός]] = [[Vogelleim]] abgeleitet?; vgl. Strömberg Theophrastea 114), auch N. einer Distel, [[χαμαιλέων]] [[λευκός]], [[Atractylis gummifera]] (in dieser Bed. auch [[ἰξίνη]] [Thphr., Strömberg 86]), N. einer Krankheit, [[Krampfadern]], vgl. Scheller Oxytonierung 42 (Arist., Thphr. u. a.); [[ἰξίας]] m. Distelart, [[χαμαιλέων]] [[μέλας]], [[Cardopatium corymbiferum]] (Dsk. u. a.) mit [[ἰξιόεις]] aus [[ἰξίας]] gemacht (Nik.); [[ἰξίον]] [[Blatt]] des [[χαμαιλέων]] [[λευκός]] (Gal.); [[ἰξώδης]] [[leimartig]], [[klebrig]] (Hp., Luk.). Denominativa: 1. [[ἰξεύω]] [[mit Vogelleim fangen]] (Artem., Poll.); davon [[ἰξευτής]] [[Vogelsteller]] (LXX, Bion usw.) mit [[ἰξευτικός]], auch [[ἰξευτήρ]] (Man.), f. [[ἰξεύτρια]] (Plu.; [[Τύχη ἰξεύτρια]] = [[Fortuna viscata]]); 2. [[ἰξόομαι]] [[mit Vogelleim bestrichen werden]] (Thphr.).<br />'''Etymology''' : Als altes Kulturwort mit dem synonymen lat. ''viscum'' (''viscus'') identisch; in Betracht kommen noch germanische und slavische Benennungen der Kirsche (weil zur Bereitung von Vogelleim verwendet), z. B. ahd. ''wīhsela'' [[Weichselkirsche]], russ. usw. ''víšnja'' [[Kirsche]]. Einzelheiten mit Lit. bei Bq, WP. 1, 313, W.-Hofmann s. ''viscum'', Vasmer Russ. et. Wb. s. ''víšnja''. Ganz fraglich toch. A ''wiskāñc'' ‘Schlamm (?)’ (Duchesne-Guillemin BSL 41, 166; anders v. Windekens Lex. étymol.: zu aind. ''viṣ''- [[faeces]] usw.).<br />'''Page''' 1,728-729 | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[[ἰξός]], ὁ,<br /><b class="num">I.</b> [[mistletoe]], Lat. [[viscum]], Arist.<br /><b class="num">II.</b> birdlime [[prepared]] from the [[mistletoe]] [[berry]], Eur.<br /><b class="num">2.</b> metaph., ἐκφυγὼν τὸν ἰξὸν τὸν ἐν πράγματι Luc. | |||
}} | }} | ||
