θρώσκω: Difference between revisions

{{grml

|mltxt=[[θρῴσκω]] και [[θρώσκω]] (Α)<br /><b>1.</b> [[πηδώ]]<br /><b>2.</b> (για βέλη) [[πετώ]]<br /><b>3.</b> (για [[κουκιά]] ή ρεβίθια [[κατά]] το [[λίχνισμα]]) [[πηδώ]] [[επάνω]], [[αναπηδώ]]<br /><b>4.</b> κινούμαι [[ξαφνικά]] [[εναντίον]] κάποιου, [[προσβάλλω]], [[εφορμώ]]<br /><b>5.</b> (για νόσο) [[προσβάλλω]]<br /><b>6.</b> [[τρέχω]], [[ορμώ]], [[σπεύδω]]<br /><b>7.</b> [[οχεύω]]<br /><b>8.</b> (η μτχ. αρσ. ως επιθ.) <i>ὁ θρῴσκων</i><br />ο [[αρσενικός]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[θρῴσκω]] (<span style="color: red;"><</span> <i>θρω</i>-<i>ίσκ</i>-<i>ω</i>), που απαντά στον Όμηρο και στους τραγικούς ενώ [[είναι]] άγνωστο στην αττική διάλεκτο, ανάγεται σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>dhre</i><i>ә</i>₃- «[[πηδώ]], [[αναπηδώ]]», Ο μελλ. <i>θορούμαι</i> του ρήματος προήλθε με [[μετάθεση]] από θ. <i>θερο</i>- (<span style="color: red;"><</span> <i>dhre</i><i>ә</i>₃-), [[πράγμα]] που επέδρασε και στον σχηματισμό του β' αορ. <i>έ</i>-<i>θορ</i>-<i>ον</i>. Εξάλλου, τα παράγωγα του ρ. με θ. <i>θορ</i>- (<b>[[πρβλ]].</b> [[θορός]], [[θούρος]]) ανάγονται σε αρχική [[ρίζα]] <i>dhor</i>-, παράλληλα [[προς]] την <i>dher</i>-. Από άλλες ΙΕ γλώσσες παρατηρείται [[σχέση]] με μσν. ιρλ. <i>dairim</i> «[[αναπηδώ]]», απ' όπου <i>der</i> «νέα [[κοπέλα]]», ουαλ. -<i>derig</i> «[[θερμός]], [[φλογερός]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[θορός]], [[θούρος]], [[θρωσμός]]<br />(αρχ.- μσν.) [[θρώσις]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Β' συνθετικό) <i>αναθρῴσκω</i>, <i>αμφιθρῴσκω</i>, <i>αντιθρῴσκω</i>, <i>αποθρῴσκω</i>, <i>αποπροθρῴσκω</i>, [[διαθρῴσκω]], [[διεκθρῴσκω]], <i>εισθρῴσκω</i>, <i>εκθρῴσκω</i>, <i>εκπροθρῴσκω</i>, <i>ενθρῴσκω</i>, <i>επεισθρῴσκω</i>, <i>επενθρῴσκω</i>, <i>επιθρῴσκω</i>, [[καταθρῴσκω]], [[παραθρῴσκω]], [[προαναθρῴσκω]], [[προεκθρῴσκω]], [[προθρῴσκω]], [[προσεκθρῴσκω]], [[συνεισθρῴσκω]], [[συνθρῴσκω]], <i>υπεκπροθρῴσκω</i>, <i>υπερθρῴσκω</i>, <i>υποθρῴσκω</i>].

}}