tam: Difference between revisions

{{Georges

|georg=(1) [[tam]]¹, Adv. (urspr. Acc. sing. femin. zum Pronominalstamm *to- [s. is-te], [[wie]] [[quam]] zu [[quo]]-), I) korrelative Demonstrativpartikel zur Bezeichnung [[des]] verglichenen Grades = soweit, [[insoweit]], in dem Grade, [[dergestalt]], so, so [[sehr]]. Die [[Vergleichung]] wird gegeben: a) [[mit]] [[quam]] ([[als]]), und [[zwar]] steht [[tam]] α) [[vor]] Adii. u. Advv.: [[tam]] [[esse]] [[clemens]] [[tyrannus]] [[quam]] [[rex]] [[importunus]] potest, Cic.: [[numquam]] reo cuiquam [[tam]] humili, [[tam]] [[sordido]], [[tam]] nocenti, [[tam]] [[alieno]] [[tam]] [[praecise]] negavi, [[quam]] [[hic]] [[mihi]], Cic. – Häufig ist [[tam]]... [[quam]] im Deutschen [[durch]] sowohl... [[als]] zu [[übersetzen]], [[tam]] foederatis [[quam]] infestis gentibus, Suet. – zuw. steht [[quam]]... [[tam]] [[vor]] Komparativen u. Superlativen, wo es [[durch]] je... [[desto]] [[mit]] den Komparativen zu [[übersetzen]] ist, [[quam]] [[magis]]... [[tam]] [[magis]], je [[mehr]]... [[desto]] [[mehr]], Verg.: [[quam]] [[quisque]] pessume fecit, [[tam]] [[maxime]] [[tutus]] est, je ärger es [[einer]] getrieben hat, [[desto]] sicherer ist er, Sall.: [[quam]] citissime conficies, [[tam]] [[maxime]] expedies, [[Cato]]. – β) [[vor]] Verbb.: [[tam]] [[hoc]] scit me habere [[quam]] [[egomet]], Plaut.: [[tam]] [[confido]] [[quam]] potest, Plaut.: dah. hat [[tam]] [[vor]] [[esse]] die [[Bedeutung]] [[von]] [[talis]], [[haec]] [[tam]] [[esse]] [[quam]] [[audio]], [[non]] [[puto]], Cic.: [[mox]] [[tamen]] Acrisium [[tam]] violasse deum, [[quam]] [[non]] agnosse nepotem [[paenitet]], Ov. – γ) [[vor]] Substt.: [[Corinthia]] [[aera]] accipimus [[tam]] [[aurum]] et [[argentum]] [[quam]] [[aes]] Corinthium, Quint. – Die [[Verbindung]] [[von]] [[non]] [[tam]]... [[quam]], [[nicht]] so [[sehr]]... [[als]], [[nicht]] sowohl... [[als]] [[vielmehr]], findet [[sich]] [[überall]], wo [[zwei]] Glieder [[miteinander]] verbunden [[werden]], deren zweites [[mit]] besonderem [[Nachdruck]] hervorgehoben [[werden]] soll, [[utinam]] [[non]] [[tam]] fratri pietatem [[quam]] patriae praestare voluisset, Cic.: cum flentes [[non]] [[tam]] narraret, [[quam]] ostenderet, Quint.: [[non]] [[tam]] in proeliis, [[quam]] in promissis firmior, Cic. – b) [[mit]] [[atque]] ([[als]]): [[tam]] [[consimilis]] est [[atque]] [[ego]], Plaut. – c) [[mit]] [[quasi]] ([[als]] [[wenn]]): [[tam]] pudica est, [[quasi]]... sit, Plaut. – d) [[mit]] [[qui]], [[quae]], [[quod]]: [[quis]] est [[tam]] lynceus, [[qui]] [[nihil]] offendat, Cici – e) [[mit]] ut u. Konj.: [[non]] essem [[tam]] [[inurbanus]], [[uti]] [[ego]] gravarer, Cic.: [[non]] se [[tam]] imperitum [[esse]], ut [[non]] sciret, Caes. – II) [[demonstrative]] [[Partikel]] [[ohne]] Korrelation, zur Bezeichnung eines [[vorzüglich]] hohen Grades = so, so [[sehr]], in dem Grade, u. [[zwar]]: a) [[vor]] Adii. u. Advv.: [[tam]] [[necessario]] tempore, Caes.: in corporibus [[tam]] parvis [[atque]] [[tam]] nullis, Plin.: [[quid]] tu [[tam]] [[mane]]? Cic.: [[ius]] civile [[tam]] [[vehementer]] [[amplexus]] es, Cic. – [[vor]] Deminut., [[tam]] ob parvulam rem, Ter.: [[tam]] parvulis in faucibus, Plin. – b) [[vor]] Verbb.: [[nisi]] [[meum]] gnatum [[tam]] amem, Plaut.: [[non]] [[tam]] concupivit, Vell. – c) [[vor]] Substt.: [[numquam]] [[ego]] te [[tam]] [[esse]] matulam [[credidi]], Plaut.: [[cur]] [[tam]] tempore exclamarit occisum, Cic.<br />'''(2)''' [[tam]]², Adv. = [[tamen]] (vgl. [[Fest]]. 360, 5), Enn. fr. scen. 416. tr. 9 (329). Naev. com. 130. Titin. com. 156 u. 157. Plaut. merc. 734 R. ([[nach]] Bothes [[Vermutung]]). [[Fronto]] epist. ad Ver. 2, 1. p. 120, 7 N. Past. Herm. 2, 11 Palat. – Außerdem in [[tam]]-[[etsi]], w.s.

}}