3,277,243
edits
γάρ: Difference between revisions
From LSJ
m
no edit summary
m (Text replacement - " . ." to "…") |
mNo edit summary |
||
| Line 45: | Line 45: | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: pcle<br />Meaning: [[for]], [[since]] (Il.).<br />Etymology: From [[γε]] [[ἄρ]] (s. vv.). See Schwyzer-Debrunner 560. | |etymtx=Grammatical information: pcle<br />Meaning: [[for]], [[since]] (Il.).<br />Etymology: From [[γε]] [[ἄρ]] (s. vv.). See Schwyzer-Debrunner 560. | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=γὰρ <b>(σύνδ.)</b> (AM)<br /><b>1.</b> [[επειδή]]<br /><b>2.</b> βέβαια<br /><b>3.</b> [[λοιπόν]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>γε</i> <span style="color: red;">+</span> <i>αρ</i>/<i>άρα</i>. Πρόκειται για συνδυασμό του επιτατικού <i>γε</i> και του προσθετικού <i>άρα</i>. Απαντά [[συχνά]] στον Όμηρο και σ' όλη την αρχαία ελληνική [[γραμματεία]]. Εκφράζει [[κυρίως]], [[αλλά]] όχι αποκλειστικά [[αιτιολόγηση]]. Τις περισσότερες φορές εισάγει [[αιτιολογία]] διανοητικής φύσεως (αιτιολογημένη [[εξήγηση]] ή [[απόδειξη]]).Η [[πλέον]] [[συνήθης]] [[χρήση]] του <i>γαρ</i> [[είναι]] η επεξηγηματική. Η [[πρόταση]] που εισάγεται με το <i>γαρ</i> επεξηγεί κάποιο [[σημείο]] σε [[πρόταση]] που προηγείται. Συμβαίνει όμως να εμφανίζεται το <i>γαρ</i> στην πρώτη [[πρόταση]] που χρειάζεται κάποια [[επεξήγηση]]. Τέλος το <i>γαρ</i> επεξηγεί [[μερικώς]] ένα από τα στοιχεία της προτάσεως, όχι [[ολόκληρο]] το περιεχόμενό της, που [[αλλιώς]] θα ετίθετο [[εντός]] παρενθέσεως.Επιπλέον αιτιολογεί διάφορες καταστάσεις που δημιουργούνται από συναισθήματα.Εν αντιθέσει [[προς]] το <i>γε</i>, που μπορεί να καταλάβει οποιαδήποτε [[θέση]] στην [[πρόταση]], το <i>γαρ</i> δεν ξεφεύγει από την [[τρίτη]] [[θέση]] στον πεζό λόγο, ενώ στην τραγική ή κωμική [[ποίηση]] φτάνει ως την πέμπτη ή [[έκτη]] [[θέση]].Στον διάλογο το [[μόριο]] <i>γαρ</i> επιβεβαιώνει [[κάτι]] θετικά ή αρνητικά<br />[[είναι]] η [[αιτιολόγηση]] ενός «ναι» ή ενός «όχι».Ακόμη ο <i>γαρ</i> μπορεί να εισάγει και ερωτήσεις που απαιτούν αιτιολογημένες απαντήσεις, [[αλλά]] και την [[ίδια]] την αιτιολογημένη [[απάντηση]].Όταν συνάπτεται με το <i>ει</i> ή το <i>αι</i> (<i>ει γαρ</i>, <i>αι γαρ</i>), [[κυρίως]] στον Όμηρο και στην [[τραγωδία]], εκφράζει πολλές φορές [[ευχή]]. Συνδυασμένο με το [[αλλά]] ([[αλλά]] γαρ</i>), [[είτε]] το ένα [[κατόπιν]] του άλλου [[είτε]] χωρισμένα από άλλες λέξεις, αποδίδει αιτιολογημένη [[διακοπή]]. Ο [[σύνδεσμος]] <i>και</i> και το [[μόριο]] <i>γαρ</i> (<i>και γαρ</i> «ακριβώς, [[πράγματι]], βεβαίως») ισοδυναμούν με ένα ενισχυμένο <i>γαρ</i>. Τέλος οι συνάψεις <i>και γαρ τοι</i>, <i>και γαρ ουν</i> οφείλουν τη συμπερασματική τους [[σημασία]] στα <i>τοι</i> και <i>ουν</i> αντιστοίχως. Ο <i>και</i> και το <i>γαρ</i> [[είναι]] [[απλώς]] διακοσμητικά]. | |||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 50: | Line 53: | ||
}} | }} | ||
{{elnl | {{elnl | ||
|elnltext=[[γάρ]] [γε, [[ἄρα]] partikel<br /><b class="num">1.</b> causaal-verklarend verbindingswoord, leidt uitweiding of zijsprong in want, namelijk, u moet weten dat, immers<br /><b class="num">2.</b> in verband met wat voorafgaat<br /><b class="num">3.</b> uitleg of verklaring van voorafgaande informatie :. τῷ γὰρ ἐπὶ φρεσὶ θῆκε... [[Ἥρη]] | |elnltext=[[γάρ]] [γε, [[ἄρα]] partikel<br /><b class="num">1.</b> causaal-verklarend verbindingswoord, leidt uitweiding of zijsprong in want, namelijk, u moet weten dat, immers<br /><b class="num">2.</b> in verband met wat voorafgaat<br /><b class="num">3.</b> uitleg of verklaring van voorafgaande informatie :. τῷ γὰρ ἐπὶ φρεσὶ θῆκε... [[Ἥρη]]· κήδετο γὰρ Δαναῶν (Achilles riep het krijgsvolk bijeen) want Hera had hem op die gedachte gebracht; zij maakte zich namelijk grote zorgen om de Danaërs Il. 1.55, 56; λεκτέα ἃ [[γιγνώσκω]]· [[ἔμπειρος]] [[γάρ]] εἰμι τῆς χώρας ik moet vertellen wat ik weet; ik ben namelijk bekend met het terrein Xen. An. 5.6.6.<br /><b class="num">4.</b> uitleg/verklaring van een net gedane uitspraak:; ὦ [[πόποι]]· ἀνάριθμα γὰρ [[φέρω]] πήματα ach! (ik klaag) want ik heb ontelbare beproevingen te verdragen Soph. OT 168; οἵδ ’ οὐκέτ ’ [[εἰσί]]· [[τοῦτο]] [[γάρ]] σε δήξεται zij leven niet meer: (dat zeg ik) want dat zal je pijn doen Eur. Med. 1370; in potentialis of irrealis ; πάντες μετεχόντων· οὐ γὰρ ἂν γένοιντο πόλεις, εἰ ὀλίγοι αὐτῶν μετέχοιεν iedereen moet daaraan deel hebben; want er zouden geen steden ontstaan als slechts enkelen eraan deel hadden Plat. Prot. 322d; met weglating van de cond. bijzin want anders :. ἐπιστευόμην... ὑπὸ Λακεδαιμονίων· οὐ γὰρ ἄν με ἔπεμπον πρὸς [[ὑμᾶς]] ik werd vertrouwd door de Lacedaemoniërs; want anders zouden ze mij nu niet naar jullie terugsturen Xen. An. 7.6.33.<br /><b class="num">5.</b> nadere toelichting (epexegetisch) :. [[τεκμήριον]] δέ μοι [[τούτου]] [[τόδε]]· αἱ μὲν γὰρ φαινόνται ἐκ [[πολλοῦ]] [[τεο]] χρόνου ποιεύμεναι (de Egyptenaren hebben de oudste feesten) en daarvoor heb ik het volgende bewijs: het staat (namelijk) vast dat zij (de feesten) al geruime tijd worden georganiseerd Hdt. 2.58; ἐγὼ γὰρ Ἀθηναίους... [[φημί]]... σοφοὺς [[εἶναι]] (het is gepast dat ik dit uitleg): welnu, ik meen dat de Atheners wijs zijn Plat. Prot. 319b.<br /><b class="num">6.</b> in verband met wat volgt<br /><b class="num">7.</b> verklaring van het aanspreken van iemand, met het oog op wat volgt :. Ἀτρεΐδη..., πολλοὶ γὰρ [[τεθνᾶσι]]... Ἀχαιοί· τώ σε χρὴ πόλεμον... παῦσαι zoon van Atreus, (ik doe een beroep op u) want er zijn vele Grieken gesneuveld; daarom moet u een eind maken aan de oorlog Il. 7.328; ὦ βέλτιστε, σὺ γὰρ τούτων [[ἐπιστήμων]], τί χρὴ ποιεῖν ; beste vriend, (ik spreek jou aan) jij hebt daar immers ervaring mee: wat moeten we doen? Plat. Phaed. 117a.<br /><b class="num">8.</b> in parenthesen met [[καί]] en δέ; de zin wordt onderbroken; vaak te vertalen met omdat namelijk :. καὶ οὐ γὰρ [[ἀνίει]] ἐπιὼν ὁ [[Δαρεῖος]], οἱ [[Σκύθαι]]... ὑπέφευγον en omdat namelijk Darius maar verder bleef trekken, trokken de Skythen zich terug Hdt. 4.125.2; [[νῦν]] δὲ [[σφόδρα]] γὰρ... [[ψευδόμενος]] δοκεῖς ἀληθῆ λέγειν, διὰ ταῦτά σε ἐγὼ [[ψέγω]] maar omdat je namelijk, terwijl je enorm liegt, de indruk wekt dat je de waarheid spreekt: daarom heb ik kritiek op je Plat. Prot. 347a.<br /><b class="num">9.</b> in antwoorden en commentaren<br /><b class="num">10.</b> bevestigend inderdaad:; [[οὐκ]]... ἐλέγετο ὑπὸ [[σοῦ]]...; # ἐλέγετο [[γάρ]] werd er niet door jou gezegd...? # ja, inderdaad (werd dat gezegd) Plat. Chrm. 164a; bevestigend en verklarend ja, want:; πόλλ ’ [[ἄγαν]] [[ἤδη]] θροεῖς. # ταρβῶ [[γάρ]], [[ὦναξ]] jij zegt al veel te veel. # ja, want ik ben bang, heer Soph. Ai. 593; bevestigend commentaar :. [[οἶμαι]] δὲ καὶ Λάχητα τόνδε. # ἀληθῆ γὰρ οἴει en ik denk dat ook Laches hier dat doet. # dat denk je terecht Plat. Lach. 180b.<br /><b class="num">11.</b> ontkennend/afwijzend en verklarend nee, want:; σκέψαι δὲ χἀτέραν [[ἔτι]] γνώμην. # ἀπὸ γὰρ όλοῦμαι onderzoek ook nog een ander voorstel. # nee, want dan ben ik er geweest Aristoph. Nub. 1440; na voorafgaande negatie:; οὐδὲ... ἀτιμίαν δεδιότες... ἀπέχονται αὐτῶν. # οὐ γὰρ ἂν πρέποι (filosofen) onthouden zich niet van die dingen omdat ze bang zijn voor eerloosheid. # nee, want dat zou niet gepast zijn Plat. Phaed. 82c; nee, inderdaad (niet). οὐ [[δῆτα]] [[ἔγωγε]]. # οὐ [[γάρ]] ik niet. # nee, inderdaad Plat. Phaed. 84a. | ||
}} | }} | ||
