φάρμακον: Difference between revisions

|Definition=[v. sub fin.], τό, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">drug</b>, whether healing or noxious: in Hom. the sense is freq. determined by an epith., φάρμακα, πολλὰ μὲν ἐσθλὰ... πολλὰ δὲ λυγρά <span class="bibl">Od.4.230</span>; τόδε φ. ἐσθλόν <span class="bibl">10.287</span>, cf. <span class="bibl">292</span>; <b class="b3">φ. ἤπια, ὀδυνήφατα</b> (v. infr. <span class="bibl">2</span>); <b class="b3">κακὰ φ</b>. ib.<span class="bibl">213</span>; <b class="b3">φ. λυγρά</b> ib. <span class="bibl">236</span>; <b class="b3">φ. οὐλόμενον</b> ib.<span class="bibl">394</span>; ἀνδροφόνον <span class="bibl">1.261</span>; θυμοφθόρα φ. <span class="bibl">2.329</span>; so, after Hom., προσανέα φ. <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>3.52</span>; παιώνια <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>848</span>; χρήσιμον <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>382c</span>; θανάσιμα <span class="bibl">Ph.<span class="title">Bel.</span>103.31</span>; ὀλέθριον <span class="bibl">Luc.<span class="title">Herm.</span> 62</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">healing remedy, medicine</b>, in Hom. mostly of those applied outwardly, ἐπιθήσει φάρμαχ' ἅ κεν παύσῃσι μελαινάων ὀδυνάων <span class="bibl">Il.4.191</span>; <b class="b3">ἐπ' ἄρ' ἤπια φάρμακα πάσσε</b> ib.<span class="bibl">218</span>; ὀδυνήφατα φ. πάσσων <span class="bibl">5.401</span>,<span class="bibl">900</span>, cf. <span class="bibl">11.515</span>,<span class="bibl">830</span>, <span class="bibl">15.394</span>; προσάλειφεν ἑκάστῳ φ. <span class="bibl">Od.10.392</span>; φ. περιαλείφειν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>906</span>; also of potions, πιὼν φάρμακ' <span class="bibl">Od.10.326</span>; φ. πεπωκώς <span class="bibl">Hdt.4.160</span>, cf. Pi. l. c.; παρὰ τοῦ ἰατροῦ <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>406d</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Grg.</span>467c</span>; φ. χριστόν <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>516</span>; ἔγχριστον <span class="bibl">Theoc.11.1</span>; ἐπίχριστον <span class="bibl">Str.17.1.10</span>; ἐπίπαστον Theoc. l. c.; καταπλαστόν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>716</span>; ποτόν E.<span class="title">Hipp.</span> l.c.; freq. in Medic. writers, <span class="bibl">Sor. 1.4</span>, Gal.6.265, etc.; of <b class="b2">medicines</b> for cattle, <span class="bibl"><span class="title">PFlor.</span>222.11</span> (iii A. D.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> c. gen. (v. infr. <span class="bibl">11</span>), <b class="b3">φ. νόσου</b> <b class="b2">a medicine for</b> it, <b class="b2">remedy against</b> it, <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>251</span>,<span class="bibl">606</span> (lyr.); βηχός <span class="bibl">Phryn.Com.60</span>: <b class="b3">κεφαλῆς</b> <b class="b2">for</b> a head-ache, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Chrm.</span>155b</span>; στραγγουρίας <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>612b16</span>, cf. <span class="bibl">624a16</span>; μέθης <span class="bibl">Amphis 37</span>; δίψης <span class="title">AP</span> 6.170 (Thyill.); but <b class="b3">ὑγιείας φ</b>. <b class="b2">a medicine to restore</b> or <b class="b2">maintain</b> health, <span class="bibl">Aristid.<span class="title">Or.</span>37(2).11</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">enchanted potion, philtre</b>: hence, <b class="b2">charm, spell</b>, <span class="bibl">Od.4.220</span> sq., <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>302</span>, <span class="bibl">Theoc.2.15</span>, <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>1.64.20</span> (i B. C.); φαρμάκοις τὸν ἄνδρ' ἔμηνεν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>561</span>; <b class="b3">τοιαῦτα ἔχω φ</b>. such <b class="b2">charms</b> have I, <span class="bibl">Hdt.3.85</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Apoc.</span>9.21</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> <b class="b2">poison</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span> 685</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>385</span>; πιεῖν τὸ φ. <span class="bibl">Antipho6.15</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>57a</span>, <span class="bibl">115a</span>; φάρμακα ἐσβεβληκέναι ἐς τὰ φρέατα <span class="bibl">Th.2.48</span>; φ. δηλητήρια <span class="title">SIG</span>37 <span class="title">A</span> 1 (Teos, v B. C.); τοξικὸν φ. <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>21 ii 14</span> (iv A. D.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> <b class="b2">lye</b> for laundering, <span class="bibl"><span class="title">Stud.Pal.</span>22.56.12</span> (iii A. D.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> generally, <b class="b2">remedy, cure</b>, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>485</span>, <span class="bibl">Alc.35</span>, etc.; <b class="b3">μεῖζον . . τῆς νόσου τὸ φ</b>. <b class="b2">the cure</b> too strong for, i. e. worse than, the disease, <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>589.4</span>, cf. <span class="title">Com.Adesp.</span> 455; <b class="b3">φ. πραΰ</b>, of a bridle, <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>13.85</span>; <b class="b3">φ. τινι</b> <b class="b2">for</b> a thing, <span class="bibl">Thgn. 1134</span> (pl.), <span class="bibl">Archil.9</span>; πρός τι <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1321a16</span>; ποττὸν ἔρωτα <span class="bibl">Theoc. 11.1</span>; but most freq. <b class="b3">φ. τινός</b> <b class="b2">remedy against</b> . . χλαῖνα . . φ. ῥίγευς <span class="bibl">Hippon.19</span>; Ζεὺς πάντων φ. μοῦνος ἔχει <span class="bibl">Simon.87</span>; τὸ σιγᾶν φ. βλάβης ἔχω <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>548</span>; <b class="b3">φ. πόνων, λύπης</b>, <span class="bibl">E.<span class="title">Ba.</span>283</span>, <span class="bibl"><span class="title">Fr.</span>1079</span>; <b class="b3">δόλοι . . χρείας ἀνάνδρου φ</b>. ib.<span class="bibl">288</span>; φόβου <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>647e</span>; <b class="b3">λήθης φάρμακα</b> (of <b class="b3">γράμματα</b>) <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>578.1</span>; v. [[εὐδιανός]]. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> c. gen. also, <b class="b2">a means of producing</b> something, φ. σωτηρίας <span class="bibl">Id.<span class="title">Ph.</span>893</span>; μνήμης καὶ σοφίας φ. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>274e</span>; <b class="b3">ὑπομνήσεως</b> ib.<span class="bibl">275a</span>, cf. <span class="bibl">230d</span>; ἀθανασίας <span class="bibl">Antiph.86.6</span>; ἡσυχίας <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1273b23</span>; <b class="b3">φ. μανίας</b>, of the oil applied to wrestlers, <span class="bibl">D.L.1.104</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b3">ἐπὶ θανάτῳ φ. ἑᾶς ἀρετᾶς εὑρέσθαι</b> <b class="b2">a remedy</b> or <b class="b2">consolation in</b> his own virtue, <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>4.187</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> <b class="b2">dye, paint, colour</b>, <span class="bibl">Emp.23.3</span>, <span class="bibl">Hdt.1.98</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>134</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>735</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>420c</span>, <span class="bibl"><span class="title">Plt.</span>277c</span>, <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>789.13</span> (iii B. C.), etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> <b class="b2">chemical reagent</b>, PLeid.X.25, <span class="bibl"><span class="title">PHolm.</span>13.46</span>, <span class="bibl">22.10</span>, Ps.-Democr. ap. Zos.Alch.<span class="bibl">p.160</span> B.; <b class="b2">used by tanners</b>, Sch.<span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>44</span>,<span class="bibl">368</span>.—Cf. <b class="b3">φαρμάσσω. [μᾰ;</b> but μᾱ in <b class="b3">φαρμακός.]</b></span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1256.png Seite 1256]] τό, jedes künstliche Mittel, bes. zur Hervorbringung physischer Wirkungen; – 1) <b class="b2">Heilmittel</b>, Arzneimittel, sowohl gegen äußerliche Verletzungen als gegen innere Krankheiten, sowohl äußerlich, als innerlich zu brauchen; oft bei Hom.: ἐπιθήσει φάρμαχ', ἅ κεν παύσῃσι μελαινάων ὀδυνάων Il. 4, 191; ἐπ' ἄρ' ἤπια φάρμακα πάσσε ib. 218; ἐπιπάσσων ὀδυνήφατα φάρμακα 5, 401. 900; ἀκήματα ὀδυνάων 15, 394; – πραΰ Pind. Ol. 13, 85; ὁποίοις φαρμάκοις [[ἰάσιμος]] Aesch. Prom. 473; Soph. Ai. 1234 u. in Prosa. – Nach der Art des Gebrauches unterschieden die Alten χριστά, παστά oder ἐπίπαστα, πλαστά u. καταπλαστόν, Ar. Plut. 716 Theocr. 11, 1, βρώσιμα, πότιμα oder πιστά; [[φάρμακον]] πεπωκώς Her. 4, 160; vgl. Aesch. Prom. 479 ff.; φάρμακα προσανέα πίνοντας Pind. P. 3, 53; Plat. Gorg. 456 b; Xen. An. 6, 2,11. – 2) <b class="b2">Gift</b>, tödtliches, Verderben, Unheil bringendes Mittel; κακά, λυγρά, οὐλόμενα, ἀνδροφόνα, θ υμοφθόρα, Il 22, 94 Od. 1, 261. 2, 329. 10, 213. 236. 394; Soph. Trach. 682; φαρμάκοις μῆναί τινα Ar. Th. 561; φάρμακα εἰσβάλλειν εἰς τὰ φρέατα Thuc. 2, 48. – 3) <b class="b2">Zaubermittel</b>; denn dem einfachen Naturmenschen gilt Arznei, Gift und Zaubermittel für Eins; sowohl von Zaubertränken und Salben, als von Zauberformeln und Beschwörungen, Il. 11, 741 Od. 4, 220. 230; – jedes geheime Mittel, Etwas zu bewirken, Her. 3, 85. – 4) Uebh. <b class="b2">Hülfsmittel</b>, Gegenmittel; Hes. O. 481; αὐρᾶν ψυχρᾶν, gegen kalte Lüfte, Pind. Ol. 9, 97; νόσου Aesch. Prom. 249; [[πάλαι]] τὸ σιγᾶν [[φάρμακον]] βλάβης ἔχω Ag. 534; πόνων Eur. Bacch. 283; τὸ [[θανεῖν]] κακῶν μέγιστον [[φάρμακον]] νομίζεται Heracl. 596; φόβου Plat. Legg. I, 647 e; πενθέων Philet. 1; ἔρωτος Theocr. 14, 52, wie πρὸς τὸν ἔρωτα 11, 1; δίψης φάρμακα ἀλεξίκακα κύπελλα Thall. 3 (VI, 170); – aber auch Erregungsmittel; so heißt der Wein [[φάρμακον]] ἀφροσύνης, der Raserei erregt, u. Anacharsis nannte das Salböl der Ringer [[φάρμακον]] μανίας, wodurch sie gleichsam Wuth gegen einander hervorzaubern; – σωτηρίας φ. Eur. Phoen. 900; μνήμης καὶ σοφίας φ, Plat. Phaedr. 274 e, vgl. 275 a. – 5) Färbemittel; ἠνθισμένοι φαρμάκοισι Her. 1, 93; πολύχροα Empedocl. 84; – Schminke, Malerfarbe, Plat. Crat. 424 e Polit. 277 c; s. Piers. Moer. p. 399 Schäf. D. Hal. C. V. p. 289. – Auch Reizmittel, den Wohlgeschmack der Speisen zu erhöhen, Würze; dah. übertr., κάλλιστον [[φάρμακον]] ἀρετᾶς ἐπὶ θανάτῳ εὑρέσθαι, die Würze, welche die Tugend selbst dem Tode giebt, Pind. P. 4, 187. – [Die Penultima ist von einigen ion. Dichtern auch lang gebraucht, Gaisf. Hephaest. 254 u. Hipponax, s. [[φαρμακός]].]

|lsmtext='''φάρμᾰκον:''' τό,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[φάρμακο]], θεραπευτικό [[μέσο]], σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>τὰ φάρμακα</i> που εφαρμόζονται εξωτερικά είναι <i>χριστά</i>, <i>ἔγχριστα</i>, <i>ἐπίχριστα</i> (αλοιφές), και <i>παστά</i>, <i>ἐπίπαστα</i>, <i>καταπλαστά</i> (έμπλαστρα), σε Θεόκρ., Αριστοφ.· αυτά που λαμβάνονταν εσωτερικά, <i>βρώσιμα</i> και <i>πόσιμα</i>, [[ποτά]], <i>πιστά</i>, σε Αισχύλ., Ευρ. κ.λπ.· με γεν., [[φάρμακον]] νόσου, [[φάρμακο]] για αυτή την [[αρρώστια]], [[θεραπεία]] [[εναντίον]] αυτής, σε Αισχύλ.· [[φάρμακον]] κεφαλῆς, για τον πονοκέφαλο, σε Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> με αρνητική [[σημασία]], μαγικό [[φίλτρο]], ομοίως [[θέλγητρο]], [[μαγεία]], [[μαγγανεία]], σε Ομήρ. Οδ., Θεόκρ.· επίσης ναρκωτικό, [[δηλητήριο]], σε Σοφ., Ευρ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[θεραπεία]], [[φροντίδα]], σε Ησίοδ.· [[φάρμακον]] πραΰ, λέγεται για [[χαλινάρι]], σε Πίνδ.· με γεν., [[θεραπεία]] [[εναντίον]], <i>βλάβης</i>, σε Αισχύλ.· <i>πόνων</i>, <i>λύπης</i>, σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> με γεν. επίσης, [[μέσο]] παραγωγής, <i>σωτηρίας</i>, στον ίδ.· <i>σοφίας</i>, σε Πλάτ.<br /><b class="num">III.</b> [[βαφή]], [[μπογιά]], [[χρώμα]], σε Ηρόδ. κ.λπ.

|ftr='''φάρμακον''': {phármakon}<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': ‘ heilbringendes od. schädliches Mittel, Heil-, Giftkraut, Arznei, Gifttrank, Zauber (trank), Färbemittel, Naturstoff für physikalische od. chemische Bearbeitung’ (seit Il.), myk. ''pa''-''ma''-''ko''? Ausführlich über den Begriff [[φάρμακον]] bei Homer, in der übrigen älteren Lit. und im Corpus Hippocraticum W. Artelt Stud. zur Gesch. der Medizin Heft 23 (Leipzig 1937) 38-96; zur Bed. bei Homer noch Philipp Gymnasium 66, 509ff<br />'''Composita''' : Kompp., z.B. [[φαρμακοπώλης]] m. [[Arzneiverkäufer]], [[Apotheker]] (att.), [[πολυφάρμακος]] ‘viele φ. besitzend, vieler φ. kundig’ (Hom., Sol., A. R., Thphr.).<br />'''Derivative''': Zahlreiche Ableitungen. A. Subst. 1. [[φαρμάκιον]] n. ‘Heil-, Giftmittel’ (Pl., hell. Pap., Plu. u.a.). 2. -ία, ion. -ίη f. [[Heilmittel]] (Hp., LXXu.a.). 3. -εύς m. ‘der φ. bereitet, Giftmischer, Zauberer’ (S.. Pl. u.a.; Boßhardt 43), am ehesten Rückbildung aus -εύω (s.u.). 4. -ίτης m., -ῖτις f. ’φ. enthaltend, auf φ. bezüglich’ (Hp., Eup. u.a.; Redard 100, 115; 105, 109). 5. -ίων m. Bein. eines Arztes (Gal.). 6. -ίς (Ar., D., Arist. u.a.), -εια (Arist.), -εύτρια (Theok. in tit., Eust.), -ισσαι pl. (H. s. βαμβακεύτριαι) f. [[Zauberin]]. 7. -ών, -ῶνος m. [[Färberei]] (S.''Fr''. 1109). B. Adj. 1. -ώδης ‘als Arznei dienend, giftig, reich an φ.’ (Arist., hell. u. sp.). 2. -όεις ib. (hell. u. sp. Dicht.). 3. -ηρός ‘mit φ. behandelt, getränkt, imprägniert’ (Pap. II^p; wie [[ταριχηρός]] u.a.). 4. -ικός ‘die φ. betreffend’ (Tz.; dafür sonst aus euphon. Gründen -ευτικός, s.u.). C. Denom. Verba. 1. -εύω (κατα-, δια-) ’φ. bereiten od. anwenden, heilen, vergiften, bezaubern’ (ion. att.) mit -ευτής = -εύς (sp.), -ευτικός ‘den Gebrauch der φ. betreffend, zu den φ. gehörig’ (Pl., Gal. u.a.), -εία f. ‘Bereitung od. Gebrauch der φ., Heilung, Vergiftung, Zauberei’ (Hp., att., hell. u. sp.), -ευσις f. ib. (Hp., Pl.), -εύτρια s. A 6; auch, als Rückbildung, -εύς (s. A 3). 2. -άω ‘die Wirkung eines φ. spüren, nach φ. verlangen’ (D., Thphr., Plu. u.a.). 3. -όομαι [[vergiftet]], [[bezaubert werden]] (Plu., Pap.), Aor. Akt. -ῶσαι ‘mit φ. versehen’ (Pi.). 4. [[φαρμάσσω]], att. -ττω, vereinzelt m. κατα-, ἐν-, ἐπι-, ‘mit φ. behandeln, heilen, vergiften, bezaubern, färben’ (seit ι 393) mit [[φάρμαξις]] f. [[medizinische Behandlung]], [[Zauberei]], [[Metallbearbeitung]] (Pl., Plu. u.a.), -ακτήρ, -άκτης m. = [[φαρμακεύς]] (Opp.), -ακτήριος [[heilsam]] (Lyk.). Auch, als Rückbildung (nach [[φυλακός]] : -άσσω u.a.; Ruijgh L’éIém. ach. 112), φαρμᾰκός m. [[ Reinigungsopfer]], [[Sündenbock]], auch herabsetzend als Schimpfwort (Hippon., Ar., Lys., D., Kall.); Länge des α (gesichert bei Hippon. u. Kall., Kürze Ar. ''Eq''. 1045, beides möglich Ar. ''Ra''. 733) nach den pejorativfamiliären Wörtern auf -αξ? Weiteres bei Masson Hipponax 113; zur Sache ausführlich Nilsson Gr. Rel. 1, 107 ff. Daneben [[φάρμακος]] (Akz. nach Hdn. Gr. 1, 150) m. [[Giftmischer]], [[Zauberer]] (LXX, ''Apok''.).<br />'''Etymology''' : Nicht sicher erklärt. Bei Abtrennung eines ακο-Suffixes (vgl. [[ὄστρακον]], [[ἀστακός]], [[δίφρακον]] u. a.; Chantraine Form. 384, Schwyzer 497) ergibt sich ein Nomen *φαρμ(α)-, das den Weg zu den zahlreichen idg. Wurzeln ''bher''- offenlegt. Da die urspr. Bed. von [[φάρμακον]] nicht feststellbar ist, hat der Etymologe einen weiten Spielraum: *φάρμα eig. [[Zauber]] zu lit. ''buriù'', ''bùrti'' [[zaubern]], [[wahrsagen]], [[hexen]] (Osthoff BB 24, 144 ff. m Lit.); ebenso, aber haplologisch für *φαρμαμακον mit Hinterglied zu [[μάσσω]] (Pisani Ist. Lomb. 73, 497); eig. ‘Zauber- schlag’ und wie lit. ''bùrti'' zu ''bher''- [[schneiden]], [[dreinhauen]] (Havers IF 25, 375ff.); eig. [[quod terra fert]], [[Kraut]], zu [[φέρω]] wie alb. ''bar'' [[Kraut]], [[Heu]], [[Gras]], auch [[Heilkraut]] (Kretschmer Glotta 3, 338f. und 6, 96 mit Curtius 300 u.a. als Möglichkeit). Wenn eig. [[Kraut]] od. ähnl., warum nicht ebensogut zu ''bher''- [[schneiden]] (s. [[φάρος]]) als [[das Geschnittene]] wie z.B. nhd. ''Heu'' eig. [[das Gehauene]] (od. [[das zu Hauende]])? (Zu ''bher''- [[schneiden]] auch Wood ClassPhil. 16, 68, aber mit einer ganz anderen semantischen Begründung.) Für fremde Herkunft (was natürlich keine Lösung ist) Chantraine und Schwyzer a. O.<br />'''Page''' 2,992-993

|sngr='''原文音譯'''：farmake⋯a 法而馬咳阿<br />'''詞類次數'''：名詞（3）<br />'''原文字根'''：麻醉（著） 相當於： （[[כֶּשֶׁף]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：葯物，（隱指）邪物，巫術，魔法，邪術；源自（[[φαρμακεύς]]）=麻醉師），而 （[[φαρμακεύς]]）出自（[[φαρμακεύς]]）X*=麻醉品）<br />'''同源字'''：1） （[[φαρμακεία]] / [[φάρμακον]]）藥物，邪術 2） （[[φαρμακεύς]]）麻醉師 3） （[[φάρμακος]]）巫師比較： （[[μαγεία]] / [[μαγία]]）=魔術<br />'''出現次數'''：總共（3）；加（1）；啓（2）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 邪術（3） 加5:20； 啓9:21； 啓18:23