3,240,907
edits
τανύω: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - ",," to ","
m (Text replacement - ",," to ",") |
|||
| (29 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=tanyo | |Transliteration C=tanyo | ||
|Beta Code=tanu/w | |Beta Code=tanu/w | ||
|Definition= | |Definition=Il.17.391, etc.: <span class="bld">A</span> fut. -ύσω ''AP''5.261 (Paul. Sil.); Ep. -ύω Od.21.152,174, τανύσσω Orph.''L.''181: aor. ἐτάνῠσα, Ep. [[ἐτάνυσσα]] Od.24.177; τάνυσσα Il.14.389; part. τανύσας Hp.''Steril.''244:—Med., Ep.fut. τανύσσομαι in pass. sense, Archil.3: Ep. aor. part. τανυσσάμενος Il.4.112:—Pass., 3sg. pf. τετάνυσται Od.9.116; part. τετανυμένος Gal.13.991, [[τετανυμμένος]] (sic) Dioscorus in ''PLit.Lond.''98 ii 10: 3 fut. τετανύσσεται Orph.''L.''324: aor. ἐτανύσθην Hes.''Th.''177, etc., Ep. 3pl. τάνυσθεν Il.16.475, Od.16.175. [ῠ always, exc. ἐκτανῡειν ([[si vera lectio|s.v.l.]]) in ''Anacreont.''35.5.] Ep. Verb (used twice by Pi., never by Trag.):—[[stretch]], [[strain]], βοείην Il.17.390,391; [[ἶριν]] ib. 547; <b class="b3">τ. βιόν</b> [[string]] a bow, Od.24.177; <b class="b3">οὐ μὲν ἐγὼ τανύω</b> I cannot [[string]] it, 21.152, cf. 171,174 (so in Med., <b class="b3">τὸ μὲν [τόξον].. τανυσσάμενος</b> having strung his bow, Il.4.112, cf. Archil.3); of putting the strings to a harp, ῥηϊδίως ἐτάνυσσε νέῳ περὶ κόλλοπι χορδήν Od.21.407 (also in Med., ὀΐων ἐτανύσσατο χορδάς ''h.Merc.''51); <b class="b3">τ. κανόνα</b> [[pull]] the weaving-bar in, in weaving, Il.23.761; <b class="b3">ὅππως.. τανύσῃ βοέοισιν ἱμᾶσιν</b> how to [[urge on]] [the horses], ib.324; <b class="b3">ἐπὶ Ἀκράγαντι τανύσσας</b> (''[[sc.]]'' [[ὀϊστούς]]) having [[aim]]ed them, Pi.''O.''2.91; <b class="b3">ἐπ' Ἰσθμῷ ἅρμα τάνυεν</b> was driving it to the Isthmus, ib.8.49; <b class="b3">τ. ὦτα λόγοις</b> [[lend attentive]] ear, ''AP''7.562 (Jul.); <b class="b3">τ. ὄμμα ἐπί τινος, ἐς οὐρανόν</b>, ib.5.261 (Paul. Sil.), 9.188:—Pass., to [[be stretched]] or [[be strained]], <b class="b3">γναθμοὶ τάνυσθεν</b> (for ἐτανύσθησαν) the [[hollow]] [[cheek]]s [[filled out]], Od.16.175; τετάνυστο λαίφεα A.R.1.606.<br><span class="bld">2</span> metaph., [[strain]], [[make more intense]], μάχην Il.11.336; ἔριδα 14.389; κακὸν πόνον 17.401: more fully, <b class="b3">ὁμοιίου πτολέμοιο πεῖραρ ἐπαλλάξαντες ἐπ' ἀμφοτέροισι τάνυσσαν</b> (cf. [[ἐπαλλάσσω]] ''1'') 13.359:—Pass., [[strain]] or [[exert]] oneself, [[run at full stretch]], of horses [[gallop]]ing, τανύοντο δὲ μώνυχες ἵπποι ἄψορρον προτὶ ἄστυ 16.375; <b class="b3">ἐν ῥυτῆρσι τάνυσθεν</b> ib.475; of [[mule]]s, ἄμοτον τανύοντο Od.6.83.<br><span class="bld">II</span> [[stretch]] out in [[length]], [[lay out]], [[lay]], ἀνθρακιὴν στορέσας ὀβελοὺς ἐφύπερθε τάνυσσε Il.9.213; ἔγχος ἐπ' ἰκριόφιν τ. νεός Od.15.283; <b class="b3">ἐτάνυσσε τράπεζαν</b> [[set out]] a [[long]] [[table]], 4.54, 15.137; <b class="b3">τ. τινὰ ἐν κονίῃς, ἐπὶ γαίῃ</b>, [[lay]] one in the [[dust]], [[stretch]] him at his [[length]], Il.23.25, Od.18.92; <b class="b3">ἕνα δρόμον τ.</b> [[form]] one [[long]] [[flight]], of [[crane]]s, Arat.1011:—Pass., [[lie stretched out]], <b class="b3">τάπης τετάνυστο</b> was [[spread]], Il.10.156; σύες.. εὑόμενοι τανύοντο διὰ φλογός 9.468; ἐπ' αὐτῷ ἠλακάτη τετάνυστο Od.4.135; [[extend]], νῆσος παρὲκ λιμένος τετάνυσται 9.116; τετάνυστο περὶ σπείους ἡμερίς 5.68; <b class="b3">ἐτανύσθη πάντῃ</b> he [[stretch]]ed himself every way, Hes.''Th.''177; ἐπὶ χθονὶ κεῖτο τανυσθείς Il.20.483, cf. 13.392, etc. (so in Med., κεῖτο τανυσσάμενος Od.9.298); also <b class="b3">τρίβος τετάνυστο</b> the [[path]] [[stretch]]ed away, Theoc.25.157; νὺξ τετάνυσται Arat.557; <b class="b3">πλόος τ.</b> A.R.4.1583 (dub. l.). | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1068.png Seite 1068]] (Nebenform von [[τείνω]]), fut. τανύσω, aor. ἐτάνυσα, ep. τάνυσσα, τανύσσαι, perf. τετάνυσμαι, aor. ἐτανύσθην, – [[spannen]]; häufig vom Spannen des Bogens, vom Aufziehen der Sehne, die, wenn der Bogen nicht gebraucht wird, abgespannt ist; absolut, Od. 21, 171 ff.; mit dem Zusatze [[τόξον]] u. ä., ῥηϊδίως δ' ἐτάνυσσε βιόν, 24, 177, auch med., τὸ μὲν [[τόξον]] εὖ κατέθηκε τανυσσάμενος ποτὶ γαίῃ, Il. 4, 112, nachdem er sich den Bogen gespannt hatte, Schol. ἔπαναβιβάσας τῇ κορώνῃ τὴν νευράν, wie Archil. 50, τόξα τανύσσεται; Saiten spannen, ῥηϊδίως ἐτάνυσσε νέῳ περὶ κόλλοπι χορδήν, Od. 21, 407. So auch ἶριν, Il. 17, 547; κανόνα, das Webschiff straff anziehen und weben, 23. 761, ἱμᾶσι τανύειν, mit ledernen Riemen ziehen und lenken, 23, 824. Dah. auch [[ἅρμα]] τανύεν ἐπὶ Ἰσθμῷ, Pind. Ol. 8, 49, den Wagen lenken. – Uebg der Lange nach ausdehnen, hinbreiten, hinstellen; ἀνθρακιὴν στορέσας, ὀβελοὺς [[ἐφύπερθε]] τάνυσσεν, Il. 9, 213; [[ἔγχος]], Od. 15, 283; öfter παρὰ δὲ ξεστὴν ἐτάνυσσε τράπεζαν, Od., sie stellte der Länge nach den Tisch hin, κληϊδα, Od. 4, 442; τινὰ ἐν κονίῃς, ἐπὶ γαίῃ, Einen in den Staub, zu Boden strecken, Il. 23, 25 Od. 18, 92. – llebertr., anspannen, in heftige Spannung od. Bewegung setzen, heftig anregen; μάχην, Il. 11, 336, ἔριδα, 14, 389. 16, 662; πόνον, 17, 401; vollständig heißt es 13, 359 ἔριδος κρατερῆς καὶ ὁμοιΐου πολέμοιο [[πεῖραρ]] ἐπαλλάξαντες ἐπ' ἀμφοτέροισι τάνυσσαν, nachdem sie das Seil des Krieges unter einander geknüpft hatten, spannten sie es an, d. i. kämpften sie gegen einander mit angestrengter Kraft. – Pass. angespannt, straff werden, γναθμοὶ τάνυσθεν, für ἐτανύσθησαν, die vorher runzligen Wangen wurden straff und voll, Od. 16, 175, sich hinstrecken, ausdehnen, [[νῆσος]] παρὲκ λιμένος τετάν.υσται, 9, 116. τετάνυστο περι σπείους [[ἡμερίς]], 5, 68; ἐτανύσθη [[πάντη]], er streckte sich ringsher aus, Hes. Th. 177; τανυσθείς, hingestreckt, todt zu Boden gestreckt; τετανύσσεται, Orph. Lith. 319. – | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1068.png Seite 1068]] (Nebenform von [[τείνω]]), fut. τανύσω, aor. ἐτάνυσα, ep. τάνυσσα, τανύσσαι, perf. τετάνυσμαι, aor. ἐτανύσθην, – [[spannen]]; häufig vom Spannen des Bogens, vom Aufziehen der Sehne, die, wenn der Bogen nicht gebraucht wird, abgespannt ist; absolut, Od. 21, 171 ff.; mit dem Zusatze [[τόξον]] u. ä., ῥηϊδίως δ' ἐτάνυσσε βιόν, 24, 177, auch med., τὸ μὲν [[τόξον]] εὖ κατέθηκε τανυσσάμενος ποτὶ γαίῃ, Il. 4, 112, nachdem er sich den Bogen gespannt hatte, Schol. ἔπαναβιβάσας τῇ κορώνῃ τὴν νευράν, wie Archil. 50, τόξα τανύσσεται; Saiten spannen, ῥηϊδίως ἐτάνυσσε νέῳ περὶ κόλλοπι χορδήν, Od. 21, 407. So auch ἶριν, Il. 17, 547; κανόνα, das Webschiff straff anziehen und weben, 23. 761, ἱμᾶσι τανύειν, mit ledernen Riemen ziehen und lenken, 23, 824. Dah. auch [[ἅρμα]] τανύεν ἐπὶ Ἰσθμῷ, Pind. Ol. 8, 49, den Wagen lenken. – Uebg der Lange nach ausdehnen, hinbreiten, hinstellen; ἀνθρακιὴν στορέσας, ὀβελοὺς [[ἐφύπερθε]] τάνυσσεν, Il. 9, 213; [[ἔγχος]], Od. 15, 283; öfter παρὰ δὲ ξεστὴν ἐτάνυσσε τράπεζαν, Od., sie stellte der Länge nach den Tisch hin, κληϊδα, Od. 4, 442; τινὰ ἐν κονίῃς, ἐπὶ γαίῃ, Einen in den Staub, zu Boden strecken, Il. 23, 25 Od. 18, 92. – llebertr., anspannen, in heftige Spannung od. Bewegung setzen, heftig anregen; μάχην, Il. 11, 336, ἔριδα, 14, 389. 16, 662; πόνον, 17, 401; vollständig heißt es 13, 359 ἔριδος κρατερῆς καὶ ὁμοιΐου πολέμοιο [[πεῖραρ]] ἐπαλλάξαντες ἐπ' ἀμφοτέροισι τάνυσσαν, nachdem sie das Seil des Krieges unter einander geknüpft hatten, spannten sie es an, d. i. kämpften sie gegen einander mit angestrengter Kraft. – Pass. angespannt, straff werden, γναθμοὶ τάνυσθεν, für ἐτανύσθησαν, die vorher runzligen Wangen wurden straff und voll, Od. 16, 175, sich hinstrecken, ausdehnen, [[νῆσος]] παρὲκ λιμένος τετάν.υσται, 9, 116. τετάνυστο περι σπείους [[ἡμερίς]], 5, 68; ἐτανύσθη [[πάντη]], er streckte sich ringsher aus, Hes. Th. 177; τανυσθείς, hingestreckt, todt zu Boden gestreckt; τετανύσσεται, Orph. Lith. 319. – Übertr., sich anspannen, sich anstrengen, ἵπποι τανύοντο ἄψοῤῥον προτὶ [[ἄστυ]], die Rosse eilten in gestrecktem Laufe zurück zur Stadt, Il. 16, 375; ἐν ῥυτῆρσι τάνυσθεν, von den Pferden, sie streckten sich aus in den Strängen, von der Lage des Pferdeleibes beim Laufe, 16, 475; von Maulthieren, [[ἄμοτον]] τανύοντο, Od. 6, 83. – [Nur Anacr. 8 hat υ in ἐκτανύειν lang.] | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<i>f.</i> τανύσω, <i>ao.</i> ἐτάνυσα, <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. ao.</i> ἐτανύσθην, <i>pf.</i> τετάνυσμαι;<br /><b>1</b> [[tendre]] : βιόν OD la corde d'un arc ; βοείην IL une peau de bœuf ; ἱμᾶσι IL tendre (des chevaux) au moyen de rênes, <i>càd</i> diriger des chevaux en tenant les rênes tendues;<br /><b>2</b> étendre, allonger : ὀβέλους IL étendre des broches ; τράπεζαν OD allonger, <i>càd</i> dresser une longue table ; τινα [[ἐπί]] γαίῃ OD étendre qqn à terre;<br /><b>3</b> [[tendre fortement]], [[donner de l'intensité à]] : μάχην IL laisser combattre (dans des conditions égales) ; ἔριδα IL rendre le combat plus intense ; πολέμοιο [[πεῖραρ]] ἐπ' ἀμφοτέροισι τ. IL rendre plus intense pour les deux partis à la fois le terme de la lutte, <i>càd</i> redoubler l'ardeur de la lutte;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[τανύομαι]];<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> tendre pour soi : [[τόξον]] IL un arc;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> <b>1</b> [[s'étendre]], [[s'allonger]], [[être étendu]], [[allongé]];<br /><b>2</b> [[se tendre avec effort]], [[tendre de toutes ses forces vers]], [[s'élancer impétueusement]].<br />'''Étymologie:''' R. Ταν, tendre ; cf. [[τείνω]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''τᾰνύω:''' (fut. τανύσω - эп. [[τανύω]])<br /><b class="num">1</b> [[натягивать]] (βιόν Hom.): τανυσσάμενος (''[[sc.]]'' [[τόξον]]) Hom. натянув свой лук; τ. ἱμᾶσι Hom. натягивать вожжами, т. е. править конями; πολέμοιο [[πεῖραρ]] ἐπ᾽ ἀμφοτέροισι τάνυσσαν Hom. (боги) стянули между обоими узел брани;<br /><b class="num">2</b> [[править]], [[управлять]] ([[ἅρμα]] Pind.);<br /><b class="num">3</b> [[растягивать]] (βοὸς βοείην Hom.): τ. τινὰ ἐπὶ γαίῃ Hom. валить кого-л. на землю;<br /><b class="num">4</b> [[протягивать]], [[простирать]] (ὀβελούς Hom.): [[νῆσος]] τετάνυσται Hom. остров простерся;<br /><b class="num">5</b> [[расстилать]] ([[τάπης]] [[τετάνυστο]] Hom.);<br /><b class="num">6</b> [[расставлять]], [[устанавливать]] (τράπεζαν Hom.);<br /><b class="num">7</b> досл. напрягать, перен. усиливать, разжигать (ἔριδα πτολέμοιο Hom.): τανύοντο ἵπποι Hom. мчались во весь опор кони;<br /><b class="num">8</b> [[настораживать]] ([[ὦτα]] λόγοις Anth.);<br /><b class="num">9</b> [[направлять]] или [[вперять]] ([[ὄμμα]] ἔς τι и ἐπί τινος Anth.). | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''τᾰνύω''': μέλλ. -ύσω Ἀνθ. Π. 5. 262, Χρησμ. Σιβ. 10. 82, Ἐπικ. -ύω ἐν Ὀδ. Φ. 152. 174, καὶ τανύσσω Ὀρφ. Λιθ. 179· ἀόρ. ἐτάνῠσα, Ἐπικ. ἐτάνυσσα, τάνυσσα Ὅμηρ., [[ὡσαύτως]] παρὰ τοῖς Ἴωσι πεζογράφοις, Ἱππ. 687. 2. - Μέσ., Ἐπικ. μέλλ. τανύσσομαι ἐπὶ παθητ. σημασ., Ἀρχίλ. 3· Ἐπικ. ἀόρ. μετοχ. τανυσσάμενος Ὅμηρ. - Παθ., μέλλ. γ΄ ἑνικ. τετανύσσεται Ὀρφ. Λιθ. 319· ἀόρ. ἐτανύσθην Ἡσ. Θ. 177, κλπ., Ἐπικ. πληθ. τάνυσθεν Ἰλ. Π. 475, Ὀδ. Η. 175, πρβλ. [[τάνυμαι]], [[ἐπιτανύω]], [[τείνω]], [[τιταίνω]]. [ῠ ἀεί, πλὴν ἐκτανῡειν ἐν τοῖς Ἀνακρεοντ. 38. 5]. Ἐπικρ. [[ῥῆμα]] (ἐν χρήσει δὶς παρὰ Πινδ., [[οὐδαμοῦ]] παρὰ τοῖς Τραγ.), [[ἐκτείνω]], τεντώνω, κοινῶς «τανίζω», βοείην Ἰλ. Ρ. 390, 391 ἶριν Ρ. 547 τ. βιόν, τεντώνω τὸ [[τόξον]] σύρων τὴν χορδήν, Ὀδ. Ω. 176· οὐ μὲν ἐγὼ [[τανύω]], δὲν [[δύναμαι]] νὰ τὸ τεντώσω, Φ. 152, πρβλ. 171 κἑξ.· καὶ ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, τὸ μὲν [[τόξον]]... τανυσσάμενος, τανύσας τὸ [[τόξον]] του, Ἰλ. Δ. 112, πρβλ. Ἀρχίλ. 3· - ἐπὶ τῆς τοποθετήσεως χορδῶν ἐπὶ τῆς φόρμιγγος, ῥηιδίως ἐτάνυσσσε νέῳ ἐπὶ τῆς φόρμιγγος, ῥηιδίως ἐτάννυσε νέῳ ἐπὶ κόλλοπι χορδὴν Ὀδ. Φ. 407· τανύσσασθαι χορδὰς Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἑρμ. 51· [[ὡσαύτως]], τανύειν κανόνα, δηλ. τὸν ἱστουργικὸν κανόνα, ὑφαίνειν, Ἰλ. Ψ. 761· [[ὅπως]]... τανύσῃ βοέοισιν ἱμᾶσιν, συγκρατήσῃ, ἀναχαιτίσῃ [τοὺς ἵππους], [[αὐτόθι]] 324, πρβλ. [[ἐπιτανύω]]· - [[ὡσαύτως]] παρὰ Πινδ., ἐπὶ Ἀκράγαντι τανύσσας (ἐξυπακουομ. ὀϊστούς), «σκοπεύσας» [[πρός]]..., Ο. 2. 165· ἅρμα τάνυεν ἐπὶ Ἰσθμῷ, ὡδήγει αὐτὸ πρὸς τὸν Ἰσθμόν, [[αὐτόθι]] 8. 65· [[ὡσαύτως]], τανύειν ὦτα λόγοις, προσέχειν, Ἀνθ. Π. 7. 562 τ. [[ὄμμα]] ἐπί τινος, ἔς τι [[αὐτόθι]] 5. 262., 9. 188. - Παθητ., ἐκτείνομαι, τεντώνομαι, γναθμοὶ τάνυσθεν (ἀντὶ ἐτανύσθησαν), αἱ κοῖλαι γνάθοι ἐπληρώθησαν, Ὀδ. Π. 175· τετάνυστο λαίφεα Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 606. 2) μεταφορ., τεντώνω, δηλ. θέτω εἰς σφοδρὰν κίνησιν, [[ἐπιτείνω]] ἔτι [[μᾶλλον]], ποιῶ σφοδρότερον, μάχην Ἰλ. Λ. 336 ἔριδα Ξ. 389· κακὸν πόνον Ρ. 401· - αὕτη [[εἶναι]] μεταφορικὴ [[σημασία]] πληρέστερον ἐκφερομένη ἐν Ν. 359, ὁμοιίου πολέμοιο [[πεῖραρ]] ἐπαλλάξαντες ἐπ’ ἀμφοτέροισι τάνυσσαν (ἴδε ἐν λέξ. [[ἐπαλλάσσω]] Ι), πρβλ. [[ὡσαύτως]] [[συντανύω]]. - Παθ., τεντώνομαι, [[ἐντείνω]] τὰς δυνάμεις μου, προσπαθῶ, [[τρέχω]] πάσῃ δυνάμει, ἐπὶ ἵππων τρεχόντων δρομαίως, τανύοντο δὲ μώνυχες ἵπποι ἄψορρον [[προτὶ]] ἄστυ Ἰλ. Π. 375· ἐν ῥυτῆρσι τάνυσθεν ΙΙ. 475· ἐπὶ ἡμιόνων, [[ἄμοτον]] τανύοντο Ὀδ. Ζ. 83. ΙΙ. [[ἐκτείνω]] κατὰ [[μῆκος]], ἁπλώνω, ἀνθρακιὴν στορέσας ὀβελοὺς [[ἐφύπερθε]] τάνυσσεν Ἰλ. Ι. 213· [[ἔγχος]] ἐπ’ ἰκριόφιν [[νεὸς]] Ὀδ. Ο. 283· τράπεζαν τ., στρώνω [[μακράν]], ἐκτεταμένην [[τράπεζα]], τ. τινὰ ἐν κονίῃς, ἐπὶ γαίῃ, ἐξαπλώνω κατὰ [[μῆκος]] εἰς τὴν πόλιν, κτλ., Ἰλ. Ψ. 25, Ὀδ. Σ. 92· ἕνα δρόμον τ., [[σχηματίζω]] μίαν μακρὰν σειράν, ἐπὶ γεράνων, Ἄρατ. 1011. Παθ., [[τάπης]] τετάνυστο, ἦτο ἡπλωμένος, Ἰλ. Κ. 156· σύες... εὑόμενοι τανύοντο διὰ φλογὸς Ι. 468, κτλ.· ἐπ’ αὐτῷ [[ἠλακάτη]] τετάνυστο Ὀδ. Δ. 135· ἐκτείνομαι, [[νῆσος]] παρὲκ λιμένος τετάνυσται Ι 116 τετάνυστο περὶ σπείους ἡμερὶς Ε 68 ἐτανύσθη πάντῃ, ἐξέτεινεν ἑαυτὸν κατὰ πᾶσαν διεύθυνσιν, ἐτεντώθη, Ἡσ. Θ. 177 ἐπὶ χθονὶ κεῖτο τανυσθεὶς Ἰλ. Υ. 483. Ν. 392, κτλ.· ([[οὕτως]] ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, κεῖτο τανυσσάμενος Ι. 298)· - [[ὡσαύτως]], [[τρίβος]] τετάνυστο, ἡ ἀτραπὸς ἦτο ἐκτεταμένη, Θεόκρ. 25. 157· νὺξ τετάνυσται Ἄρατ 557· [[πλόος]] τ. Ἀπολλ. Ρόδ. Δ. 1583. | |lstext='''τᾰνύω''': μέλλ. -ύσω Ἀνθ. Π. 5. 262, Χρησμ. Σιβ. 10. 82, Ἐπικ. -ύω ἐν Ὀδ. Φ. 152. 174, καὶ τανύσσω Ὀρφ. Λιθ. 179· ἀόρ. ἐτάνῠσα, Ἐπικ. ἐτάνυσσα, τάνυσσα Ὅμηρ., [[ὡσαύτως]] παρὰ τοῖς Ἴωσι πεζογράφοις, Ἱππ. 687. 2. - Μέσ., Ἐπικ. μέλλ. τανύσσομαι ἐπὶ παθητ. σημασ., Ἀρχίλ. 3· Ἐπικ. ἀόρ. μετοχ. τανυσσάμενος Ὅμηρ. - Παθ., μέλλ. γ΄ ἑνικ. τετανύσσεται Ὀρφ. Λιθ. 319· ἀόρ. ἐτανύσθην Ἡσ. Θ. 177, κλπ., Ἐπικ. πληθ. τάνυσθεν Ἰλ. Π. 475, Ὀδ. Η. 175, πρβλ. [[τάνυμαι]], [[ἐπιτανύω]], [[τείνω]], [[τιταίνω]]. [ῠ ἀεί, πλὴν ἐκτανῡειν ἐν τοῖς Ἀνακρεοντ. 38. 5]. Ἐπικρ. [[ῥῆμα]] (ἐν χρήσει δὶς παρὰ Πινδ., [[οὐδαμοῦ]] παρὰ τοῖς Τραγ.), [[ἐκτείνω]], τεντώνω, κοινῶς «τανίζω», βοείην Ἰλ. Ρ. 390, 391 ἶριν Ρ. 547 τ. βιόν, τεντώνω τὸ [[τόξον]] σύρων τὴν χορδήν, Ὀδ. Ω. 176· οὐ μὲν ἐγὼ [[τανύω]], δὲν [[δύναμαι]] νὰ τὸ τεντώσω, Φ. 152, πρβλ. 171 κἑξ.· καὶ ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, τὸ μὲν [[τόξον]]... τανυσσάμενος, τανύσας τὸ [[τόξον]] του, Ἰλ. Δ. 112, πρβλ. Ἀρχίλ. 3· - ἐπὶ τῆς τοποθετήσεως χορδῶν ἐπὶ τῆς φόρμιγγος, ῥηιδίως ἐτάνυσσσε νέῳ ἐπὶ τῆς φόρμιγγος, ῥηιδίως ἐτάννυσε νέῳ ἐπὶ κόλλοπι χορδὴν Ὀδ. Φ. 407· τανύσσασθαι χορδὰς Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἑρμ. 51· [[ὡσαύτως]], τανύειν κανόνα, δηλ. τὸν ἱστουργικὸν κανόνα, ὑφαίνειν, Ἰλ. Ψ. 761· [[ὅπως]]... τανύσῃ βοέοισιν ἱμᾶσιν, συγκρατήσῃ, ἀναχαιτίσῃ [τοὺς ἵππους], [[αὐτόθι]] 324, πρβλ. [[ἐπιτανύω]]· - [[ὡσαύτως]] παρὰ Πινδ., ἐπὶ Ἀκράγαντι τανύσσας (ἐξυπακουομ. ὀϊστούς), «σκοπεύσας» [[πρός]]..., Ο. 2. 165· ἅρμα τάνυεν ἐπὶ Ἰσθμῷ, ὡδήγει αὐτὸ πρὸς τὸν Ἰσθμόν, [[αὐτόθι]] 8. 65· [[ὡσαύτως]], τανύειν ὦτα λόγοις, προσέχειν, Ἀνθ. Π. 7. 562 τ. [[ὄμμα]] ἐπί τινος, ἔς τι [[αὐτόθι]] 5. 262., 9. 188. - Παθητ., ἐκτείνομαι, τεντώνομαι, γναθμοὶ τάνυσθεν (ἀντὶ ἐτανύσθησαν), αἱ κοῖλαι γνάθοι ἐπληρώθησαν, Ὀδ. Π. 175· τετάνυστο λαίφεα Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 606. 2) μεταφορ., τεντώνω, δηλ. θέτω εἰς σφοδρὰν κίνησιν, [[ἐπιτείνω]] ἔτι [[μᾶλλον]], ποιῶ σφοδρότερον, μάχην Ἰλ. Λ. 336 ἔριδα Ξ. 389· κακὸν πόνον Ρ. 401· - αὕτη [[εἶναι]] μεταφορικὴ [[σημασία]] πληρέστερον ἐκφερομένη ἐν Ν. 359, ὁμοιίου πολέμοιο [[πεῖραρ]] ἐπαλλάξαντες ἐπ’ ἀμφοτέροισι τάνυσσαν (ἴδε ἐν λέξ. [[ἐπαλλάσσω]] Ι), πρβλ. [[ὡσαύτως]] [[συντανύω]]. - Παθ., τεντώνομαι, [[ἐντείνω]] τὰς δυνάμεις μου, προσπαθῶ, [[τρέχω]] πάσῃ δυνάμει, ἐπὶ ἵππων τρεχόντων δρομαίως, τανύοντο δὲ μώνυχες ἵπποι ἄψορρον [[προτὶ]] ἄστυ Ἰλ. Π. 375· ἐν ῥυτῆρσι τάνυσθεν ΙΙ. 475· ἐπὶ ἡμιόνων, [[ἄμοτον]] τανύοντο Ὀδ. Ζ. 83. ΙΙ. [[ἐκτείνω]] κατὰ [[μῆκος]], ἁπλώνω, ἀνθρακιὴν στορέσας ὀβελοὺς [[ἐφύπερθε]] τάνυσσεν Ἰλ. Ι. 213· [[ἔγχος]] ἐπ’ ἰκριόφιν [[νεὸς]] Ὀδ. Ο. 283· τράπεζαν τ., στρώνω [[μακράν]], ἐκτεταμένην [[τράπεζα]], τ. τινὰ ἐν κονίῃς, ἐπὶ γαίῃ, ἐξαπλώνω κατὰ [[μῆκος]] εἰς τὴν πόλιν, κτλ., Ἰλ. Ψ. 25, Ὀδ. Σ. 92· ἕνα δρόμον τ., [[σχηματίζω]] μίαν μακρὰν σειράν, ἐπὶ γεράνων, Ἄρατ. 1011. Παθ., [[τάπης]] τετάνυστο, ἦτο ἡπλωμένος, Ἰλ. Κ. 156· σύες... εὑόμενοι τανύοντο διὰ φλογὸς Ι. 468, κτλ.· ἐπ’ αὐτῷ [[ἠλακάτη]] τετάνυστο Ὀδ. Δ. 135· ἐκτείνομαι, [[νῆσος]] παρὲκ λιμένος τετάνυσται Ι 116 τετάνυστο περὶ σπείους ἡμερὶς Ε 68 ἐτανύσθη πάντῃ, ἐξέτεινεν ἑαυτὸν κατὰ πᾶσαν διεύθυνσιν, ἐτεντώθη, Ἡσ. Θ. 177 ἐπὶ χθονὶ κεῖτο τανυσθεὶς Ἰλ. Υ. 483. Ν. 392, κτλ.· ([[οὕτως]] ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, κεῖτο τανυσσάμενος Ι. 298)· - [[ὡσαύτως]], [[τρίβος]] τετάνυστο, ἡ ἀτραπὸς ἦτο ἐκτεταμένη, Θεόκρ. 25. 157· νὺξ τετάνυσται Ἄρατ 557· [[πλόος]] τ. Ἀπολλ. Ρόδ. Δ. 1583. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=(Att. [[τείνω]]), aor. (ἐ）[[τάνυ]](ς）σα, [[mid]]. pres. [[τάνυται]], ipf. τανύοντο, aor. [[part]]. τανυσσάμενος, [[pass]]. perf. τετάνυσται, plup. τετάνυστο, aor. 3 pl. τάνυσθεν, [[part]]. τανυσθείς: I. [[act]]., [[stretch]], [[strain]], [[extend]], as in ‘stringing’ a [[bow]], a [[lyre]], Od. 21.407, 409; ‘holding horses to [[their]] [[speed]]’ [[with]] the [[reins]], Il. 23.324; ‘[[drawing]]’ the [[shuttle]] to and [[fro]] in [[weaving]], Il. 23.761; and in [[general]] of ‘arranging’ [[anything]] [[long]] or [[broad]], spears, spits, tables, Il. 9.213, Od. 15.283, Od. 1.138. Metaph., ἔριδα πολέμοιο, μάχην, πόνον, ἔριδος [[πεῖραρ]], Ξ 3, Il. 13.359.—II. [[pass]]. and [[mid]]., be stretched or extended, be [[tight]]; the cheeks ‘became [[full]]’ [[again]], Od. 16.175; of mules, horses ‘stretching [[out]],’ ‘laying [[themselves]] [[out]]’ to [[run]], Il. 16.375 | |auten=(Att. [[τείνω]]), aor. (ἐ）[[τάνυ]](ς）σα, [[mid]]. pres. [[τάνυται]], ipf. τανύοντο, aor. [[part]]. τανυσσάμενος, [[pass]]. perf. τετάνυσται, plup. τετάνυστο, aor. 3 pl. τάνυσθεν, [[part]]. τανυσθείς: I. [[act]]., [[stretch]], [[strain]], [[extend]], as in ‘stringing’ a [[bow]], a [[lyre]], Od. 21.407, 409; ‘holding horses to [[their]] [[speed]]’ [[with]] the [[reins]], Il. 23.324; ‘[[drawing]]’ the [[shuttle]] to and [[fro]] in [[weaving]], Il. 23.761; and in [[general]] of ‘arranging’ [[anything]] [[long]] or [[broad]], spears, spits, tables, Il. 9.213, Od. 15.283, Od. 1.138. Metaph., ἔριδα πολέμοιο, μάχην, πόνον, ἔριδος [[πεῖραρ]], Ξ 3, Il. 13.359.—II. [[pass]]. and [[mid]]., be stretched or extended, be [[tight]]; the cheeks ‘became [[full]]’ [[again]], Od. 16.175; of mules, horses ‘stretching [[out]],’ ‘laying [[themselves]] [[out]]’ to [[run]], Il. 16.375, Od. 6.83; [[νῆσος]] τετάνυσται, ‘extends,’ Od. 9.116.— Mid., subjectively, Il. 4.112; reflexive, Od. 9.298. | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=<b>τᾰνῠω | |sltr=<b>τᾰνῠω</b> [[stretch]], [[direct]] [[ἐπί]] [[τοι]] Ἀκράγαντι τανύσαις (''[[sc.]]'' [[τόξον]]) αὐδάσομαι (O. 2.91) ἐπ' Ἰσθμῷ ποντίᾳ [[ἅρμα]] θοὸν τάνυεν (O. 8.49) met., ξείνἰ ἁρμόζοντα τεύχων πᾶσαν ἐυφροσύναν τάνυεν ( stretched [[joy]] to its [[full]] [[extent]], Gildersleeve) (P. 4.129) | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=ΝΜΑ, και [[τανύζω]] και μέσ. τ. [[τανιέμαι]] και τανυέμαι ή τανυούμαι Ν<br /><b>1.</b> [[εκτείνω]], [[τεντώνω]] [[κάτι]] και [[κυρίως]] [[απλώνω]] [[κάτι]] διάπλατα<br /><b>2.</b> ([[κυρίως]] σχετικά με τόξα, χορδές) [[τεντώνω]] [[κάτι]] όσο [[είναι]] δυνατόν<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>μέσ.</b> <i>τανύομαι</i> και [[τανιέμαι]] και <i>τανυέμαι</i> και <i>τανυούμαι</i><br />α) [[εκτείνω]] τα [[μέλη]] του σώματος μου λόγω κοπώσεως, ατονίας ή ασθένειας<br />β) σφίγγομαι [[κατά]] την [[αποπάτηση]] ή [[κατά]] τον τοκετό<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κατευθύνω]], [[οδηγώ]] [[κάτι]] [[προς]] μια [[κατεύθυνση]] («ἐπ' Ἰσθμῷ... [[ἅρμα]]... τάνυεν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[εκτείνω]] [[κάτι]] σε [[μήκος]], [[απλώνω]] («παρὰ δὲ ξεστὴν ἐτάνυσσε τράπεζαν», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>3.</b> (για πτηνά [[κατά]] την [[πτήση]] τους) [[σχηματίζω]] [[σειρά]] που εκτείνεται σε μεγάλο [[μήκος]]<br /><b>4.</b> (μέσ. και παθ.) α) [[εντείνω]] τις δυνάμεις μου, [[καταβάλλω]] [[κάθε]] δυνατή [[προσπάθεια]]<br />β) (για άλογα) [[τρέχω]] με όλη μου τη [[δύναμη]]<br /><b>5.</b> <b>μτφ.</b> α) [[προσδίδω]] σε [[κάτι]] μεγαλύτερη [[ένταση]], [[επιτείνω]] («ἔριδα πτολέμοιο τάνυσσαν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β) [[διεγείρω]], [[παροξύνω]] («ἔριδος κρατερῆς καὶ ὁμοιΐου πολέμοιο | |mltxt=ΝΜΑ, και [[τανύζω]] και μέσ. τ. [[τανιέμαι]] και τανυέμαι ή τανυούμαι Ν<br /><b>1.</b> [[εκτείνω]], [[τεντώνω]] [[κάτι]] και [[κυρίως]] [[απλώνω]] [[κάτι]] διάπλατα<br /><b>2.</b> ([[κυρίως]] σχετικά με τόξα, χορδές) [[τεντώνω]] [[κάτι]] όσο [[είναι]] δυνατόν<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>μέσ.</b> <i>τανύομαι</i> και [[τανιέμαι]] και <i>τανυέμαι</i> και <i>τανυούμαι</i><br />α) [[εκτείνω]] τα [[μέλη]] του σώματος μου λόγω κοπώσεως, ατονίας ή ασθένειας<br />β) σφίγγομαι [[κατά]] την [[αποπάτηση]] ή [[κατά]] τον τοκετό<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κατευθύνω]], [[οδηγώ]] [[κάτι]] [[προς]] μια [[κατεύθυνση]] («ἐπ' Ἰσθμῷ... [[ἅρμα]]... τάνυεν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[εκτείνω]] [[κάτι]] σε [[μήκος]], [[απλώνω]] («παρὰ δὲ ξεστὴν ἐτάνυσσε τράπεζαν», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>3.</b> (για πτηνά [[κατά]] την [[πτήση]] τους) [[σχηματίζω]] [[σειρά]] που εκτείνεται σε μεγάλο [[μήκος]]<br /><b>4.</b> (μέσ. και παθ.) α) [[εντείνω]] τις δυνάμεις μου, [[καταβάλλω]] [[κάθε]] δυνατή [[προσπάθεια]]<br />β) (για άλογα) [[τρέχω]] με όλη μου τη [[δύναμη]]<br /><b>5.</b> <b>μτφ.</b> α) [[προσδίδω]] σε [[κάτι]] μεγαλύτερη [[ένταση]], [[επιτείνω]] («ἔριδα πτολέμοιο τάνυσσαν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β) [[διεγείρω]], [[παροξύνω]] («ἔριδος κρατερῆς καὶ ὁμοιΐου πολέμοιο πεῖραρ ἐπαλλάξαντες ἐπ' ἀμφοτέροισι τάνυσσαν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «τανύειν τὰ ὦτα» — [[ένταση]] της προσοχής, το να δίνει [[κανείς]] [[προσοχή]] σε [[κάτι]] (Ιουλ. Αιγ.)<br />β) «τανύειν [[ὄμμα]] ἐπὶ τίνος [ή ἔς τινα]» — το να στρέφει [[κανείς]] το [[βλέμμα]] του σε κάποιον ἡ σε [[κάτι]] (<b>Ανθ. Παλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[τανύω]] σχηματίστηκε δευτερογενώς από τον αρχ. ενεστ. [[τάνυμαι]], [[κατά]] τα θεματικά βαρύτονα φωνηεντόληκτα της α' συζυγίας. Από τον αόρ. <i>ἐτανύσθην</i>, που έδινε την [[αίσθηση]] ρήματος σε -<i>ίζω</i> (<b>πρβλ.</b> <i>ἐνομίσθην</i>), σχηματίστηκε ο νεοελλ. τ. [[τανύζω]], -<i>ομαι</i>]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''τᾰνύω:''' μέλ. <i>τανύσω</i>, Επικ. [[τανύω]]· αόρ. <i>ἐτάνῠσα</i>, Επικ. <i>ἐτάνυσσα</i>, [[τάνυσσα]] — Μέσ., Επικ. μτχ. αορ. <i>τανυσσάμενος</i> — Παθ., αόρ. <i>ἐτανύσθην</i>, Επικ. | |lsmtext='''τᾰνύω:''' μέλ. <i>τανύσω</i>, Επικ. [[τανύω]]· αόρ. <i>ἐτάνῠσα</i>, Επικ. <i>ἐτάνυσσα</i>, [[τάνυσσα]] — Μέσ., Επικ. μτχ. αορ. <i>τανυσσάμενος</i> — Παθ., αόρ. <i>ἐτανύσθην</i>, Επικ. γʹ πληθ. <i>τάνυσθεν</i>, γʹ ενικ. παρακ. <i>τετάνυσμαι</i>· ([[τείνω]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[εκτείνω]], [[τεντώνω]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[τανύω]] βιόν, [[τεντώνω]] το [[τόξο]], σε Ομήρ. Οδ.· και Μέσ., [[τόξον]] τανυσσάμενος, έχοντας τεντωμένο το [[τόξο]] του, σε Ομήρ. Ιλ.· λέγεται για την [[τοποθέτηση]] χορδών στην [[άρπα]], <i>ἐτάνυσε χορδήν</i>, σε Ομήρ. Οδ.· [[τανύω]] κανόνα, [[σπρώχνω]] τον υφαντουργικό κανόνα [[δυνατά]], δηλ. [[υφαίνω]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[ὅπως]] τανύσῃ, όταν χαλιναγωγήσει, συγκρατήσει (τα άλογα), στο ίδ.· <i>ἐπὶ Ἀκράγαντι τανύσσας</i> (ενν. <i>ὀϊστούς</i>), έχοντας σκοπεύσει αυτούς, σε Πίνδ. — Παθ., <i>γναθμοὶ τάνυσθεν</i> (αντί <i>ἐτανύσθησαν</i>), τα βαθουλωμένα μάγουλα φούσκωσαν, γέμισαν, σε Ομήρ. Οδ.· [[τρέχω]] με όλη μου τη [[δύναμη]], λέγεται για άλογα που καλπάζουν, σε Όμηρ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., [[εντείνω]], κάνω [[κάτι]] πιο δυνατό, [[τανύω]] μάχην, σε Ομήρ. Ιλ.· ἔριδα πολέμοιο [[πεῖραρ]] τάνυσσαν, [[εντείνω]] τον αγώνα για [[επικράτηση]], στο ίδ.<br /><b class="num">II.</b> [[εκτείνω]] κατά [[μήκος]], [[απλώνω]], σε Ομηρ.· <i>τανύωτινὰ ἐν κονίῃς</i>, <i>ἐπὶ γαίῃ</i>, [[απλώνω]] κάποιον κατά [[μήκος]] στη [[σκόνη]], τον [[ξαπλώνω]] [[κάτω]] στο [[χώμα]], στον ίδ. — Παθ., [[στέκομαι]] [[τεντωμένος]], στον ίδ.· εκτείνομαι, σε Ομήρ. Οδ.· <i>ἐπὶ χθονὶ κεῖτο τανυσθείς</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· επίσης, [[τρίβος]] [[τετάνυστο]], το [[μονοπάτι]], η [[διαδρομή]] ήταν [[μακριά]], σε Θεόκρ. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=[[τείνω]]<br /><b class="num">I.</b> to [[stretch]], [[strain]], [[stretch]] out, Il.; τ. βιόν to [[string]] a bow, Od.; and in Mid., [[τόξον]] τανυσσάμενος having [[strung]] his bow, Il.:—of putting the strings to a [[harp]], ἐτάνυσσε χορδήν Od.; τ. κανόνα to [[push]] the [[weaving]]-bar [[tight]], i. e. to [[weave]], Il.; [[ὅπως]] τανύσηι [[when]] he [[reins]] in [the horses], Il.; ἐπὶ Ἀκράγαντι τανύσσας (sc. ὀϊστούς) having aimed them, Pind.:—Pass., γναθμοὶ τάνυσθεν (for ἐτανύσθησαν) the [[hollow]] cheeks [[filled]] out, Od.; to run at [[full]] [[stretch]], of horses [[galloping]], Hom.<br /><b class="num">2.</b> metaph. to [[strain]], make [[more]] [[intense]], μάχην Il.; ἔριδα πολέμοιο [[πεῖραρ]] τάνυσσαν strained the tug of war, Il.<br /><b class="num">II.</b> to [[stretch]] out, lay [[along]], lay, Hom.; τ. τινὰ ἐν κονίηις, ἐπὶ γαίηι to lay one in the [[dust]], [[stretch]] him at his [[length]], Hom.:—Pass. to lie stretched out, Hom.: to [[extend]], Od.; ἐπὶ χθονὶ κεῖτο τανυσθείς Il.:—also, [[τρίβος]] [[τετάνυστο]] the [[path]] stretched [[away]], Theocr. | |mdlsjtxt=[[τείνω]]<br /><b class="num">I.</b> to [[stretch]], [[strain]], [[stretch]] out, Il.; τ. βιόν to [[string]] a bow, Od.; and in Mid., [[τόξον]] τανυσσάμενος having [[strung]] his bow, Il.:—of putting the strings to a [[harp]], ἐτάνυσσε χορδήν Od.; τ. κανόνα to [[push]] the [[weaving]]-bar [[tight]], i. e. to [[weave]], Il.; [[ὅπως]] τανύσηι [[when]] he [[reins]] in [the horses], Il.; ἐπὶ Ἀκράγαντι τανύσσας (''[[sc.]]'' ὀϊστούς) having aimed them, Pind.:—Pass., γναθμοὶ τάνυσθεν (for ἐτανύσθησαν) the [[hollow]] cheeks [[filled]] out, Od.; to run at [[full]] [[stretch]], of horses [[galloping]], Hom.<br /><b class="num">2.</b> metaph. to [[strain]], make [[more]] [[intense]], μάχην Il.; ἔριδα πολέμοιο [[πεῖραρ]] τάνυσσαν strained the tug of war, Il.<br /><b class="num">II.</b> to [[stretch]] out, lay [[along]], lay, Hom.; τ. τινὰ ἐν κονίηις, ἐπὶ γαίηι to lay one in the [[dust]], [[stretch]] him at his [[length]], Hom.:—Pass. to lie stretched out, Hom.: to [[extend]], Od.; ἐπὶ χθονὶ κεῖτο τανυσθείς Il.:—also, [[τρίβος]] [[τετάνυστο]] the [[path]] stretched [[away]], Theocr. | ||
}} | }} | ||
