ἄριστος: Difference between revisions

|Full diacritics=ἄριστος

|Definition=[ᾰ], η, ον, (with Art. Ep. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> ὤριστος <span class="bibl">Il.11.288</span>, Att. <b class="b3">ἅριστος</b>) [[best]] in its kind, and so in all sorts of relations, serving as Sup. of <b class="b3">ἀγαθός</b>: </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">I</span> of persons, </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> [[best]] in birth and rank, [[noblest]]: hence, like [[ἀριστεύς]], [[a chief]], Ἀργείων οἱ ἄριστοι <span class="bibl">Il.4.260</span>, cf. <span class="bibl">6.209</span>; ἄ. ἔην πολὺ δὲ πλείστους ἄγε λαούς <span class="bibl">2.580</span>; θεῶν ὕπατος καὶ ἄ. <span class="bibl">19.258</span>; πατρὸς πάντων ἀ. παῖδα <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>366</span>; <b class="b3">ἀνδρῶν τῶν ἀ. ὁμιλίη</b>, opp. <b class="b3">δῆμος</b>, <span class="bibl">Hdt.3.81</span>, cf. <span class="bibl">Cic.<span class="title">Att.</span>9.4.2</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[best]] in any way, [[bravest]], ἀνδρῶν αὖ μέγ' ἄ. ἔην Τελαμώνιος Αἴας <span class="bibl">Il.2.768</span>, cf. <span class="bibl">7.50</span>, etc.; <b class="b3">οἰωνοπόλων, σκυτοτόμων ὄχ' ἄ</b>., <span class="bibl">6.76</span>, <span class="bibl">7.221</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> c. dat. modi, βουλῇ μετὰ πάντας . . ἔπλευ ἄ. <span class="bibl">9.54</span>, al.; ἔγχεσιν εἶναι ἀρίστους <span class="bibl">Od.4.211</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">c</span> c. acc. rei, εἶδος ἄριστε <span class="bibl">Il.3.39</span>; ψυχὴν ἄ. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>1048</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">d</span> c. inf., ἄριστοι μάχεσθαι <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>5.4.44</span>; <b class="b3">ἄ. διαβολὰς ἐνδέκεσθαι</b> [[readiest]] to give ear to calumnies, <span class="bibl">Hdt.3.80</span>; <b class="b3">ἄ. ἀπατᾶσθαι</b> [[best]], i.e. [[easiest]], to cheat, <span class="bibl">Th.3.38</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> [[morally best]], εἴς τινα <span class="bibl">E.<span class="title">Alc.</span>83</span>(lyr.); οἱ ἄ. ἁπλῶς κατ' ἀρετήν <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1293b3</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> [[best]], [[most useful]], πόλει <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>194</span> codd. (leg. <b class="b3">ἀρεστός</b>) αὑτῷ <span class="bibl">Id.<span class="title">Heracl.</span>5</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> of animals, things, etc., [[best]], [[finest]], ἵπποι <span class="bibl">Il.2.763</span>; <b class="b3">μήλων, ὑῶν</b>, <span class="bibl">Od.9.432</span>, <span class="bibl">14.414</span>; τεύχε' ἄριστα <span class="bibl">Il.15.616</span>; χῶρος <span class="bibl">Od.5.442</span>; ποταμῶν ἄ. τά τε ἄλλα καὶ ἀκέσασθαι <span class="bibl">Hdt.4.90</span>; <b class="b3">ἄριστα φέρεσθαι</b> win an [[excellent]] reward, <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>1097</span> (lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> neut. pl. as Adv., <b class="b3">ἄριστα</b> [[best]], [[most excellently]], ὄχ' ἄ. <span class="bibl">Il.3.110</span>, <span class="bibl">Od.13.365</span>, cf. <span class="bibl">Hdt.1.193</span>, al., etc.; <b class="b3">ἄριστά γε</b>, in answers, <b class="b2">well said!</b> <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>163c</span>: later also ἀρίστως <span class="bibl">Iamb.<span class="title">Myst.</span>3.14</span>.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0353.png Seite 353]] (vgl. άρείων), superlat. zu [[ἀγαθός]], der Beste; bei Hom. bes. Bezeichnung der tapfersten Helden, der Vornehmen, Fürsten; οὕνεκ' [[ἄριστος]] ἔην Iliad. 2, 580; ἄνδρα [[ἄριστον]] 5, 839; φῶτες ἄριστοι 18, 230; λαὸν [[ἄριστον]] Od. 11, 500; πολὺ πλεῖστοι καὶ ἄριστοι λαοί Iliad. 2, 577; [[ἄριστον]] Ἀχαιῶν 1, 244; Ἀργείων πάντας ἀρίστους 3, 19; δύ' ἀνέρε δήμου ἀρίστω 12, 447; ἕταρον, φαινομένων τὸν [[ἄριστον]] 10, 236; [[ἄριστος]] ἐνὶ Θρῄκεσσι τέτυκτο 6, 7; ὅσσοι ἄριστοι ἐνὶ στρατῷ εὐχόμεθ' εἶναι 15, 296; verstärkt durch μέγα, πολλόν, ὄχα, [[ἔξοχα]]: ὃς μέγ' [[ἄριστος]] Ἀχαιῶν εὔχεται εἶναι 2, 82; πολλὸν [[ἄριστος]] [[ἀνήρ]] Od. 15, 521; [[τίς]] τ' ἂρ τῶν ὄχ' [[ἄριστος]] ἔην Iliad. 2, 761; δύο δ' ἀνέρες ἔξοχ' ἄριστοι 20, 158; mit dat.: ἀρετῇ δ' ἔσαν ἔξοχ' ἄριστοι Od. 4, 629; οἱ γὰρ μνηστήρων ἀρετῇ ἔσαν ἔξοχ' ἄριστοι 22, 244; [[ἄριστος]] Ἀχαιῶν τοξοσύνῃ, ἀγαθὸς δὲ καὶ ἐν σταδίῃ ὑσμίνῃ Iliad. 13, 313; ὅσσον δυνάμει τε καὶ ἥμασιν ἔπλευ [[ἄριστος]] 23, 891; υἱέας αὖ πινυτούς τε καὶ ἔγχεσιν εἶναι ἀρίστους Od. 4, 211 ποσὶ κραιπνῶς θέομεν καὶ νηυσὶν ἄριστοι 8, 247; βουλῇ μετὰ πάντας ὁμήλικας ἔπλευ [[ἄριστος]] Iliad. 9, 54; βροτῶν ὄχ' [[ἄριστος]] ἁπάντων βουλῇ καὶ μύθοισιν Od. 13, 297; mit acc.: [[νεῖκος]] ἄριστε, v. l. νείκει, Iliad. 23, 483; [[εἶδος]] ἄριστε 3, 39; [[ἄριστος]] ἔην εἶδός τε [[δέμας]] τε τῶν ἄλλων Δαναῶν μετ' ἀμύμονα Πηλείωνα Od. 11, 469; mit inf.: τῶν δὲ θέειν ὄχ' [[ἄριστος]] ἔην Κλυτόνηος Od. 8, 123; οὕνεκ' ἄριστοι πᾶσαν ἐπ' ἰθύν ἐστε μάχεσθαί τε φρονέειν τε Iliad. 6, 78; von den Göttern : Ζηνὸς τοῦ ἀρίστου Iliad. 14, 213; [[Ζεύς]], θεῶν [[ὕπατος]] καὶ [[ἄριστος]] 19, 258; φησὶν γὰρ ἐν ἀθανάτοισι θεοῖσιν κάρτεΐ τε σθένεΐτε διακριδὸν εἶναι [[ἄριστος]] 15, 108; [[Ζεύς]], τόν περ [[ἄριστον]] ἀνδρῶν ἠδὲ θεῶν φασ' ἔμμεναι 19, 95; den Poseidon nennt Zeus πρεσβύτατον καὶ [[ἄριστον]] Od. 13, 142; ἄριστοι ἀθανάτων Iliad. 20, 122; θεάων ἀρίστη, Hera, 18, 364; ἄριστοι μάρτυροι, die Götter, 22, 254; ἱερῆας ἀρίστους 9, 575; Πολυφείδεα μάντιν [[Ἀπόλλων]] θῆκε βροτῶν ὄχ' [[ἄριστον]] Od. 15, 253; οἰωνοπόλων ὄχ' [[ἄριστος]] Iliad. 1, 69; σὺν ἀνδράσιν οἳ τότ' ἄριστοι [[ἦσαν]] ἐνὶ Τροίῃ τέκτονες ἄνδρες 6, 314; σκυτοτόμων ὄχ' [[ἄριστος]] Iliad. 7, 221; Φαιήκων βητάρμονες ὅσσοι ἄριστοι Od. 8, 250; χοροιτυπίῃσιν ἄριστοι Iliad. 24, 261; von Weibern: γυναικῶν [[εἶδος]] ἀρίστη Od. 7, 57; θυγατρῶν [[εἶδος]] ἀρίστην Iliad. 6, 252; ἑπτὰ ἔξοχ' ἀρίστας, κούρας, 9, 638; δμωάων ἥ [[τίς]] τοι ἀρίστη φαίνεται εἶναι Od. 15, 25; von Thieren: ἵπποι μέγ' ἄρισται ἔσαν Φηρητιάδαο Iliad. 2, 763; ἄριστοι ἴππων 5, 266; συῶν τὸν [[ἄριστον]] Od. 14, 108; σιάλων τὸν [[ἄριστον]] ἁπάντων 14, 19; [[τρεῖς]] σιάλους, οἳ ἔσαν μετὰ πᾶσιν ἄριστοι 20, 163; [[ἀρνειός]], μήλων ὄχ' [[ἄριστος]] ἁπάντων 9, 432; αἰγῶν ὅς τις φαίνηται [[ἄριστος]] 14, 106; βοῦν, ἥ τις ἀρίστη Iliad. 17, 62; von andern Sachen: τῇ δή οἱ ἐείσατο [[χῶρος]] [[ἄριστος]] Od. 5, 442; τεύχε' ἄριστα Iliad. 15, 616; ἀ σπίδες ὅσσαι ἄρισται ἐνὶ στρατῷ ἠδὲ μέγισται 14, 371; νῆα, ἥ τις ἀρίστη Od. 1, 280; εἰδήσεις ὅσσον ἄρισται [[νῆες]] ἐμαί 7, 327; χηλόν, ἥ τις ἀρίστη 8, 424; ἀρίστην βουλήν Iliad. 9, 74; μῆτιν ἀρίστην 17, 634; εἷς οἰωνὸς [[ἄριστος]], ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης 12, 243; [[τόδε]] μέγ' [[ἄριστον]]' ἔρεξεν 2, 274; ὃ γάρ κ' ὄχ' [[ἄριστον]] ἁπάντων εἴη 12, 344; δοκέει δέ μοι εἶναι [[ἄριστον]] Od. 5, 360; ὥς μοι δοκεῖ εἶναι ἄριστα Iliad. 9, 103; [[ὅπως]] ὄχ' ἄριστα μετ' ἀμφοτέροισι γένηται 3, 110; ἦ σοῐ ἄριστα πεποίηται κατὰ οἶκον πρὸς Τρώων 6, 56. Statt ὁ [[ἄριστος]] öfters [[ὤριστος]], z. B. ἀνὴρ [[ὤριστος]] Iliad. 11, 288; θεῶν [[ὤριστος]] 13, 154; [[λοῖσθος]] ἀνὴρ [[ὤριστος]] ἐλαύνει ἴππους 23, 536; οὐ μέν μοι δοκέεις ὁ [[κάκιστος]] Ἀχαιῶν ἔμμεναι, ἀλλ' [[ὤριστος]]: Od. 17, 416. Bei Art. oft sittliche Vorzüge; doch nicht sel-ten tapfer, Plat.; Xen.; ὦ ἄριστε, eine häufige Anrede bei Plat.

|btext=η, ον :<br /><i>sert de Sp. à</i> [[ἀγαθός]] (<i>cf. le Cp.</i> ἄρείων);<br />excellent ; le meilleur, le plus brave, le plus noble, <i>etc.</i> ; [[ἄριστος]] τινι <i>ou</i> [[τι]] le meilleur en qch ; avec l’inf. très bon <i>ou</i> très propre à ; <i>plur. neutre adv.</i> • ἄριστα très bien, parfaitement.<br />'''Étymologie:''' R. Ἀρ ajuster, d’où le préf. ἀρι-, le Cp. [[ἀρείων]].

|sltr=<b>ᾰριστος</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[best]], finest [[ἄριστον]] μὲν [[ὕδωρ]] (O. 1.1) νοῆσαι δὲ καιρὸς [[ἄριστος]] (O. 13.48) τὸ πλουτεῖν δὲ σὺν τύχᾳ πότμου σοφίας [[ἄριστον]] is the [[best]] [[part]] of (poetic) [[wisdom]] (P. 2.56) [[ἄριστος]] εὐφροσύνα πόνων κεκριμένων [[ἰατρός]] (N. 4.1) ἔβλαστεν δ' υἱὸς Οἰνώνας βασιλεὺς χειρὶ καὶ βουλαῖς [[ἄριστος]] (N. 8.8) προμάχων ἀν' ὅμιλον, ἔνθ ἄριστοι [[ἔσχον]] πολέμοιο [[νεῖκος]] (I. 7.35) [[ἀνδρῶν]] [[δικαίων]] Χρόνος σωτὴρ [[ἄριστος]] fr. 159.

|dgtxt=-η, -ον<br /><br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br />[[excelente]] usado como sup. de [[ἀγαθός]] q.u.<br /><b class="num">I</b> de pers.<br /><b class="num">1</b> en rel. c. proezas y habilidades, gener. c. gen. partit. [[el mejor]] ἀνδρῶν ... ἄ. <i>Il</i>.2.768, cf. 7.50, [[Ἀργείων]] οἱ ἄριστοι <i>Il</i>.4.260, θεῶν ὕπατος καὶ ἄ. <i>Il</i>.19.258, οἰωνοπόλων ὄχ' ἄ. <i>Il</i>.6.16, σκυτοτόμων ὄχ' ἄ. <i>Il</i>.7.221, Σαλαμινίων ... καὶ Σολίων ... τὸ [[ἄριστον]] los mejores soldados de Salamina y de Solos</i> Hdt.5.110<br /><b class="num">•</b>abs. [[excelente]], [[el mejor]] ἄ. [[ἔην]], πολὺ δὲ πλείστους [[ἄγε]] λαούς <i>Il</i>.2.580, οἳ μέγ' ἄριστοι ... ἐγένοντο <i>Il</i>.6.209, c. varias determ.<br /><b class="num">•</b>c. dat. limitativo βουλῇ μετὰ πάντας ... ἔπλευ ἄ. <i>Il</i>.9.54, χρήμασιν ἄριστε, δείπνοις ἄριστε, ... παισὶν ἢ ὑποζυγίοις ἄριστε, ... τῷ λέγειν ... ἄριστε (parafraseando a Hom.), Plu.2.34f, ἔγχεσιν εἶναι ἀρίστους <i>Od</i>.4.211, βασιλεὺς χειρὶ καὶ βουλαῖς ἄ. Pi.<i>N</i>.8.8<br /><b class="num">•</b>c. dat. de interés πόλει τ' ἄ. E.<i>Fr</i>.194, αὑτῷ δ' ἄ. E.<i>Heracl</i>.5, cf. X.<i>Mem</i>.4.1.4, c. ac. de rel. ref. a cualidades personales [[εἶδος]] ἄριστε <i>Il</i>.3.39, ψυχήν τ' ἄριστοι A.<i>Pers</i>.442, Ar.<i>Nu</i>.1048, ἄ. τὰ πάντα Luc.<i>Gall</i>.17<br /><b class="num">•</b>c. inf. οὐ ταῦτ' ἄ. εὑρίσκειν ἔφυς S.<i>OT</i> 440, ἄριστοι μάχεσθαι X.<i>Cyr</i>.5.4.44, unido a κάλλιστος en clisé, X.<i>Cyr</i>.4.1.24, <i>An</i>.5.6.28, ὦ ἄριστε καὶ βέλτιστε Pl.<i>Lg</i>.902a.<br /><b class="num">2</b> c. connotaciones de poder o linaje [[el mejor]] por nacimiento o rango πατρὸς πάντων ἀρίστου παῖδα S.<i>El</i>.366, σὺν Τιγράνῃ καὶ Περσῶν τοῖς ἀρίστοις X.<i>Cyr</i>.3.3.5, abs. o c. determ. adverb. οἱ ἄριστοι usado para designar a los magistrados y miembros de la asamblea en Esparta, X.<i>Ages</i>.1.5, en otros lugares, Cic.<i>Att</i>.173.2, ἀνδρῶν τῶν ἀρίστων ὁμιλίη op. δῆμος Hdt.3.81, como tít. del emperador equivalente a <i>optimus</i>, <i>ISalamis</i> 12 (II d.C.), Τραϊανῷ ... Ἀρίστῳ <i>ICr</i>.1.18.19.3 (II d.C.).<br /><b class="num">3</b> [[muy dispuesto]], [[muy idóneo]] c. inf. ἄ. διαβολὰς ἐνδέκεσθαι muy dispuestos a prestar oídos a las calumnias</i> Hdt.3.80, ἀπατᾶσθαι ἄριστοι los más idóneos para ser engañados</i> Th.3.38.<br /><b class="num">4</b> [[excelente]] en sent. moral ἐμοὶ πᾶσί τ' ἀρίστη δόξασα [[γυνή]] E.<i>Alc</i>.83, ἐρᾶν ... τῶν γενναιοτάτων καὶ ἀρίστων amar a los más nobles y mejores</i> Pl.<i>Smp</i>.182d, ἐκ τῶν ἀρίστων [[ἁπλῶς]] κατ' ἀρετήν Arist.<i>Pol</i>.1293^b3, ὁ νυκτερινὸς σύλλογος ... τῶν ἀρίστων Plu.2.714b.<br /><b class="num">II</b> de anim. o cosas<br /><b class="num">1</b> [[estupendo]], [[magnífico]] gener., c. gen. partit. μήλων <i>Od</i>.9.432, ὑῶν τὸν [[ἄριστον]] <i>Od</i>.14.414, ποταμῶν Hdt.4.90, τῆς γῆς ἡ ἀρίστη Th.1.2., sin gen. ἵπποι <i>Il</i>.2.163, cf. X.<i>Mem</i>.4.1.3, τεύχε' ἄριστα <i>Il</i>.15.616, χῶρος <i>Od</i>.5.442, οἶνος Hes.<i>Op</i>.585, γνῶμαι Hdt.7.99, ἄριστ[α καὶ] δ[ι] κα[ιότα] τα <i>IG</i> 1³.14.21 (V a.C.), ὁ [[βίος]] ὁ κατ' ἀνθρώπως ἄ. ἦμεν Aesar.p.50, ὁ μακρότατος [[βίος]] Plu.2.111a<br /><b class="num">•</b>como pred. nominal neutr. de un inf. suj. [[ἄριστον]] ... οὖν τὰν ὅλαν πόλιν οὕτως συντετάχθαι Ps.Archyt.<i>Pyth.Hell</i>.p.35.8<br /><b class="num">•</b>en or. nom. [[ἄριστον]] μὲν ὕδωρ Pi.<i>O</i>.1.1<br /><b class="num">•</b>subst. τὸ ἄ.: οὐδὲν ἄλλο σκοπεῖν ... ἀλλ' ἢ τὸ ἄ. καὶ βέλτιστον no examinar nada más que lo mejor y más conveniente</i> Pl.<i>Phd</i>.97d<br /><b class="num">•</b>neutr. plu. subst. ἄριστα o τὰ ἄριστα [[premio]] φερομέναν ἄ. τᾷ Ζηνὸς εὐσεβείᾳ obteniendo tú (Electra) el premio por tu piedad para con Zeus</i> S.<i>El</i>.1097<br /><b class="num">•</b>neutr. plu. como adv. [[muy bien]] ὄχ' ἄ. <i>Il</i>.3.110, <i>Od</i>.13.365, cf. Hdt.1.193<br /><b class="num">•</b>ἄριστά γε en respuestas [[muy bien dicho]] Pl.<i>Tht</i>.163c, c. gen. partit. ἄριστα δ' ἀνθρώπων ὁ Ἐπαμεινώνδας Plu.2.808d<br /><b class="num">•</b>εἰς [[ἄριστον]] [[lo mejor posible]] ἀπεργάζονται οἱ λαοὶ τὸ κέρμα τοῦτο εἰς ἄ. los nativos pagan del mejor modo posible esta pequeña tasa</i>, <i>PLille</i> 16.8 (III a.C.).<br /><b class="num">2</b> [[el más útil]], [[el más indicado]], [[el mejor]] para algo, c. inf. τὼ ἐργάζεσθαι ἀρίστω de una pareja de bueyes, Hes.<i>Op</i>.438, αἳ μέγ' ἄρισται τέμνειν ὦλκα βαθεῖαν (bueyes) los que sean mejores para abrir un surco profundo</i> Call.<i>Dian</i>.179, c. εἰς y ac. κόπρον ... [[ἄριστον]] εἰς γεωργίαν X.<i>Oec</i>.20.10.<br /><b class="num">III</b> adv. -ως (tard.) [[muy bien]], [[estupendamente]] προευτρεπίζοντες ἕδραν ἀ. Iambl.<i>Myst</i>.3.14.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Cf. [[ἀρείων]].

|mltxt=-η, -ο (AM [[ἄριστος]], -η, -ον)<br /><b>1.</b> (για πράγματα) ο [[καλύτερος]] στο [[είδος]] του, ο εξαιρετικής ποιότητας<br /><b>2.</b> (για πρόσωπα) αυτός που κατάγεται από ευγενείς, που ανήκει στην [[τάξη]] των ευγενών<br /><b>3.</b> ο [[αρχηγός]]<br /><b>4.</b> ο ηθικά [[καλύτερος]]<br /><b>5.</b> ο [[καλύτερος]] σε [[κάθε]] τι<br /><b>6.</b> (για ζώα) ο [[υπέροχος]]<br /><b>7.</b> (<b>το ουδ. στον πληθ. ως ουσ.</b>) <i>άριστα</i><br />[[πάρα]] πολύ καλά, εξαιρετικά.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[είναι]] [[συγγενής]] με το προθεματικό <i>άρι</i>- και το ουσιαστικό [[αρετή]], ενώ αβέβαιη θεωρείται η [[σχέση]] του με τα [[αραρίσκω]] ή [[άρνυμαι]]. Στην Ιωνική-Αττική αποτελεί τον συνήθη υπερθετικό του επιθέτου [[αγαθός]] (<b>[[πρβλ]].</b> [[συγκριτικός]] [[αρείων]]). Η λ. [[άριστος]] χρησιμοποιείται ευρύτατα ήδη στον Όμηρο, με αρχική [[σημασία]] «ο ισχυρότερος, ο ευγενέστερος στην [[καταγωγή]]», ενώ αργότερα αποκτά την [[έννοια]] «ο [[καλύτερος]]» και χαρακτηρίζει πρόσωπα ή πράγματα.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[αριστερός]], [[αριστεύω]], [[αριστίνδην]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> [[αριστοκρατία]], [[αριστολόχεια]], [[αριστοτέχνης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αρισθάρματος]], [[αρίσταρχος]], [[αριστόβουλος]], [[αριστογόνος]], [[αριστόδικος]], [[αριστοεπής]], [[αριστόκαρπος]], [[αριστόμαντις]], [[αριστόμαχος]], [[αριστοπάτρα]], [[αριστοπόνος]], [[αριστοτόκος]], [[αριστόχειρ]], [[αριστώδιν]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[αριστόνικος]]<br /><b>μσν.</b><br />[[αριστόλοχος]], [[αριστοπραξία]], [[αριστουργός]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αριστούχος]]. Απαντούν [[ακόμη]] τα ανθρωπωνύμια: <i>Αριστάγγελος</i>, <i>Αρισταγόρας</i>, <i>Αρισταίνετος</i>, <i>Αρίσταινος</i>, <i>Αρισταίος</i>, <i>Αρίσταιχμος</i>, <i>Αριστάναξ</i>, <i>Αρίστανδρος</i>, <i>Αρίσταρχος</i>, <i>Αριστέας</i>, <i>Αριστείδης</i>, <i>Αριστεύς</i>, <i>Αριστίας</i>, <i>Αρίστιππος</i>, <i>Αριστίων</i>, <i>Αριστόβουλος</i>, <i>Αριστογείτων</i>, <i>Αριστογένης</i>, <i>Αριστόδημος</i>, <i>Αριστόδικος</i>, <i>Αριστόδωρος</i>, <i>Αριστοκλείδης</i>, <i>Αριστοκλής</i>, <i>Αριστοκράτης</i>, <i>Αριστόκριτος</i>, <i>Αριστόλαος</i>, <i>Αριστολέων</i>, <i>Αριστόλοχος</i>, <i>Αριστόμαχος</i>, <i>Αριστομέδης</i>, <i>Αριστομέδων</i>, <i>Αριστομένης</i>, <i>Αριστομήδης</i>, <i>Αριστόνικος</i>, <i>Αριστόνομος</i>, <i>Αριστόνους</i>, <i>Αριστόξενος</i>, <i>Αριστοτέλης</i>, <i>Αριστότιμος</i>, <i>Αριστοφάνης</i>, <i>Αριστοφών</i>, <i>Αρίστων</i>, <i>Αριστώνυμος</i>].

|lsmtext='''ἄριστος:''' -η, -ον ([[Ἄρης]]), [[καλύτερος]] στο είδος του, [[κάλλιστος]], χρησιμ. ως υπερθ. του [[ἀγαθός]] (πρβλ. [[ἀρείων]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[καλύτερος]], ευγενέστατος, γενναιότατος, εξοχώτατος, σε Ομήρ. Ιλ.· βουλῇ ἔγχεσιν [[ἄριστος]], σε Όμηρ.· [[εἶδος]] [[ἄριστος]], σε Ομήρ. Ιλ.· με απαρ., <i>ἄριστοι μάχεσθαι</i>, σε Ξεν.· <i>ἄριστας διαβολὰς ἐνδέκεσθαι</i>, ετοιμότατοι να δίνουν [[προσοχή]] στις συκοφαντίες, σε Ηρόδ.· [[ἄριστος]] ἀπατᾶσθαι, ευκολώτατα απατώμενος, σε Θουκ.<br /><b class="num">2.</b> [[καλύτερος]], ο πιο [[ανδρείος]], σε Ευρ.<br /><b class="num">II.</b> λέγεται για ζώα και πράγματα, [[καλύτερος]], [[υπέροχος]], [[κάλλιστος]], εξέχων, σε Όμηρ.<br /><b class="num">III.</b> ουδ. πληθ. ως επίρρ., <i>ἄριστα</i>, [[κάλλιστα]], θεσπέσια, [[έξοχα]], στον ίδ., σε Ηρόδ.

|elrutext='''ἄριστος:''' (ᾰ) [superl. к [[ἀγαθός]]<br /><b class="num">1)</b> (наи)лучший, превосходный, отличный (φῶτες, ἵπποι, [[χῶρος]], τεῦχεα Hom.; πατὴρ πάντων ἄ. Soph.): [[εἶδος]] (acc.) ἄ. Hom. красивейший: ψυχὴν ἄ. Arph. благороднейший; ἄ. διαβολὰς ἐνδέκεσθαι Her. чрезвычайно склонный внимать клевете; ἀπατᾶσθαι ἄ. Thuc. легко поддающийся обману, крайне легковерный; [[αὑτῷ]] ἄ. Eur. заботящийся больше всего о себе самом, себялюбивый; в обращениях: ὦ ἄριστε Plat. любезнейший;<br /><b class="num">2)</b> знатнейший, самый родовитый (Ἀχαιῶν Hom.);<br /><b class="num">3)</b> доблестнейший, храбрейший (λαοί Hom.; ἄ. μάχεσθαι Her.; ирон. λαλεῖν ἄ., ἀδυνατώτατος λέγειν Plut.).

|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[the best]], [[first]], [[noblest]] (Il.).<br />Derivatives: <b class="b3">ἀριστεύς</b>, mostly pl., <b class="b3">ἀριστῆες</b> [[optimates]] (Il.). <b class="b3">ἀριστεύω</b> <b class="b2">be the best etc., distinguish oneself</b> (Il.) with <b class="b3">ἀριστεία</b> f. [[deed of valour]] (Gorg.). - Many PN: <b class="b3">Ἀρίστων</b>, <b class="b3">Ἀριστίων</b> etc.<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Primary superlative to comparative [[ἀρείων]] (s. v.). Sometimes considered to contain the prefix <b class="b3">ἀρι-</b>, which seems rather improbable to me, or related to <b class="b3">ἀραρίσκω</b> (the best fitted?). Not to <b class="b3">ἀρετή</b>, as Myc. <b class="b2">aryo-</b> \/<b class="b2">aryoh-</b>\/ has no disyllabic root (ending in a laryngeal).

|ftr='''ἄριστος''': {áristos}<br />'''Meaning''': [[der beste]], [[erste]], [[vornehmste]] (seit Il.).<br />'''Derivative''': Davon [[ἀριστίνδην]] Adv. [[nach Geburt und Rang]] (att. usw.; zur Bildung Schwyzer 627), woraus durch Substantivierung [[ἀριστίνδας]] m. (Sparta). — Eine substantivierende Umbildung nach den Berufsnamen auf -εύς ([[βασιλεύς]] usw.) bzw. Rückbildung aus ἀριστεύειν (Leumann Hom. Wörter 138 mit Boßhardt Die Nomina auf -ευς 25) ist [[ἀριστεύς]], vorw. Plural, Hom. [[ἀριστῆες]] [[optimates]] (seit Il., vgl. Schwyzer 476). Von [[ἀριστεύς]] oder direkt von [[ἄριστος]] (vgl. Schwyzer 732) kommt [[ἀριστεύω]] ‘der erste usw. sein, sich auszeichnen’ (seit Il.) mit [[ἀριστεία]] f. [[Heldentat]] (Gorg., Pl., S. usw.) und [[ἀριστευτικός]] ‘auf den [[ἀριστεύς]], bzw. das ἀριστεύειν bezüglich’ (Max. Tyr., Plu.), die auch von [[ἀριστεύς]] ausgehen können (vgl. Chantraine Formation 88ff., 396). Ebenso [[ἀριστεῖα]], ion. ἀριστήϊα n. pl. [[Heldenlohn]], [[Siegespreis]], selten sg. [[ἀριστεῖον]]. Dagegen [[ἀριστεῖος]] [[zu den ἄριστοι gehörig]] (D. H., Plu.) direkt von [[ἄριστος]], vgl. Chantraine 52. — Späte Bildungen von [[ἀριστεύω]] sind [[ἀριστευτής]] m. [[Verbesserer]] (Secund.) und [[ἀρίστευμα]] [[Heldentat]] (Eust., Gp.). — Zahlreiche Eigennamen: Ἀρίστων, Ἀριστίων u. a.<br />'''Etymology''' : [[ἄριστος]] gehört als primärer Superlativ zum hochstufigen Komparativ [[ἀρείων]] (s. d.). Als Verwandte kommen in erster Linie in Betracht das Präfix [[ἀρι-]] und das Nomen [[ἀρετή]]. Weitere Beziehung zu [[ἀραρίσκω]] (Güntert IF 27, 58) bleibt hypothetisch; vgl. noch Schwyzer 538 A. 11.<br />'''Page''' 1,140