δώδεκα: Difference between revisions

|Definition=<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> v. [[δυώδεκα]].</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0693.png Seite 693]] οἱ, αἱ, τά, indecl., <b class="b2">zwölf</b>; Homerische Formen: [[δώδεκα]], Iliad. 11, 25 Odyss. 2, 353; [[δυώδεκα]], Iliad. 18, 230 Odyss. 9, 159; [[δυοκαίδεκα]], Iliad. 6, 93 Odyss. 9, 195, vgl. Scholl. Herodian. Iliad. 2, 557.

{{ls

|lstext='''δώδεκα''': οἱ, αἱ, τά, ἴδε ἐν λ. [[δυώδεκα]].

{{bailly

|btext=([[οἱ]], [[αἱ]], [[τά]])<br /><i>indécl.</i><br />douze.<br />'''Étymologie:''' [[δύο]], [[δέκα]].

|sltr=[[δώδεκα]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[twelve]] τιμάσαις πόρον Ἀλφεοῦ [[μετὰ]] δώδεκ' ἀνάκτων [[θεῶν]] (cf. βωμοὺς ἓξ διδύμους (O. 5.5) ) (O. 10.49) “[[δώδεκα]] δὲ [[πρότερον]] ἁμέρας” (P. 4.25) ἀκηράτοις ἁνίαις ποδαρκέων δώδεκ' ἂν [[δρόμων]] [[τέμενος]] (Thiersch: δωδεκάδρομον, δ（υ）ωδεκαδρόμων codd.: [[with]] its [[race]] of [[twelve]] rounds ) (P. 5.33) τετραορίας [[δυώδεκα]] πέτρῳ ἥροάς τ' ἐπεμβεβαῶτας ἱπποδάμους ἕλεν δὶς τόσους (N. 4.28) κατὰ μὲν φίλα τέκν' ἔπεφνεν δώδεκ, αὐτὸν δὲ τρίτον fr. 171.

|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> ép., jón., delf. δυώδεκα <i>Il</i>.2.637, Hdt.1.16, Pi.<i>N</i>.4.28, <i>CID</i> 2.31.28 (IV a.C.), A.R.1.1079, Call.<i>Cer</i>.69, Theoc.25.129, Luc.<i>Astr</i>.6, Opp.<i>H</i>.1.690; [[δυόδεκα]] Paus.6.4.2; δυόδεκο <i>IG</i> 5(2).3.21 (Tegea IV a.C.); [[δοώδεκα]] <i>SEG</i> 24.361.8 (Tespias IV a.C.)<br /><br /><b class="num">• Morfología:</b> [indecl. pero gen. δυωδέκων <i>SEG</i> 12.391 (Samos VI a.C.)]<br />numeral [[doce]]<br /><b class="num">a)</b> gener. υἱέες <i>Il</i>.11.692, ἵπποι <i>Il</i>.9.123, μῆλ' <i>Od</i>.8.59, βοῦς <i>Il</i>.6.93, cf. S.<i>Tr</i>.760, Theoc.l.c., θάλαμοι <i>Il</i>.6.248, νῆες <i>Il</i>.2.637, <i>Od</i>.9.159, E.<i>IA</i> 293, Th.1.46, πόλιες Hdt.1.143, πόδες de Escila <i>Od</i>.12.89, ὀφίων κεφαλαί Hes.<i>Sc</i>.162<br /><b class="num">•</b>frec. c. medidas ἤματα <i>Od</i>.19.199, δώδεχ' ἡμερῶν ὁδόν A.<i>Fr</i>.158.1, cf. Pi.<i>P</i>.4.25, Th.1.105, ἔτεα Hdt.1.16, cf. LXX <i>Ge</i>.14.4, <i>Eu.Matt</i>.9.20, ἐτῶν [[δώδεκα]] de doce años de edad</i> Plu.2.839b, σελῆναι E.<i>Alc</i>.431, νύκτες A.R.1.1079, μέγεθος δ. ποδῶν Paus.5.24.3, μνέας Hdt.1.51, δραχμαί <i>IG</i> l.c., κοφίνοι <i>Eu.Matt</i>.14.20, δ. δάκτυλοι doce dedos</i> medida del diámetro aparente del sol y la luna, Cleom.2.3.18;<br /><b class="num">b)</b> en combinación con otros numerales δ[ι] ηκοσίων δυωδέκων στατήρων <i>SEG</i> 12.391 (Samos VI a.C.), δ. χιλιάδες <i>Apoc</i>.7.4-8, cf. Orph.<i>A</i>.1108;<br /><b class="num">c)</b> con cierta relevancia lit., mit. y socio-pol.: οἱ δ. θεοί los doce dioses</i> del Olimpo, Pi.<i>O</i>.10.49, Ar.<i>Au</i>.95, <i>Eq</i>.235, Pl.<i>Phdr</i>.247a, con culto en diversas ciu.: en Epidauro <i>IG</i> 4².287 (IV d.C.), en Calcedón <i>IKalchedon</i> 13.6 (III a.C.), en Cos <i>NSRC</i> 432.19 (II a.C.), <i>IC</i> 125 (I a./d.C.), τῶν δ. θεῶν βωμός el altar de los doce dioses</i> en el ágora de Atenas, Th.6.54, δ. μάκαρες A.R.2.531, cf. Luc.<i>ITr</i>.26, μοῖραι correspondientes a estos dioses <i>h.Merc</i>.128, en Licia Δώδεκα θεοί grupo de divinidades indígenas <i>SEG</i> 33.1174, 44.1146 (Licia II/III d.C.), en Lidia δ. σκῆπτρα los doce cetros</i> símbolo de la justicia divina en cultos locales <i>TAM</i> 5.167a (Saitas I d.C.), cf. <i>SEG</i> 33.1029 (Silando II d.C.), δ. ἀέθλοι los doce trabajos</i> de Heracles, A.R.1.1318, <i>IG</i> 2².3575.7 (II d.C.), τρόποι doce modos</i> de elección, Arist.<i>Pol</i>.1300^a31, δ. μοῖραι doce partes</i> del zodiaco, Luc.<i>Astr</i>.6, οἶκοι τοῦ ζωδιακοῦ κύκλου <i>Gp</i>.1.12 tít., ἔθνη LXX <i>Ge</i>.17.20, δ. φυλαί las doce tribus</i> de Israel <i>Eu.Luc</i>.22.30, οἱ δ. μαθηταί los doce discípulos</i>, <i>Eu.Matt</i>.10.1, ἀπόστολοι <i>Eu.Matt</i>.10.2, sólo οἱ δ. <i>Eu.Matt</i>.26.14, 1<i>Ep.Cor</i>.15.5, Origenes <i>Cels</i>.1.64;<br /><b class="num">d)</b> subst. τὰ δ. [[el doce]], [[el número doce]] Pl.<i>Tht</i>.196b, 199b.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> De <i>du̯ō-dekm̥</i> (cf. δύο, [[δέκα]]), rel. ai. <i>dvā́-daśa</i>, lat. <i>duodecim</i>. δυω- es analógico de [[δύω]].

|txtha=οἱ, αἱ, τά (from [[Homer]] [[down]]), [[twelve]]: L T Tr WH in [[δεκαδύο]]); R G i b'); οἱ [[δώδεκα]], the [[twelve]] apostles of Jesus, so called by [[way]] of [[eminence]]: Luke 22:3, etc.

|mltxt=(AM [[δώδεκα]])<br />απόλυτο αριθμητικό που εκφράζει [[ποσότητα]] [[δέκα]] και δυο μονάδων<br /><b>νεοελλ.</b><br />για [[χρονολογία]] ή με [[παράλειψη]] του ουσ. που δηλώνει χρόνο («περπατά στα [[δώδεκα]] [[[χρόνια]]]», «στις [[δώδεκα]] [το [[μεσημέρι]]]»).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>δFω</i>-<i>δεκα</i> (<b>βλ.</b> <i>δύο</i>) που συνδέεται με αρχ. ινδ. <i>dv</i><i>ā</i>-<i>daśa</i>. Απαντά [[επίσης]] επικ., ιων. και δωρ. τ. [[δυώδεκα]] που</i> σχηματίστηκε από το <i>δύω</i>, επικ. και ελεγειακό τ. του <i>δύο</i>, <b>[[πρβλ]].</b> λατ. <i>duodecim</i> από το <i>duo</i>].

{{elru

|elrutext='''δώδεκᾰ:''' οἱ, αἱ, τά indecl. двенадцать: οἱ δ. πίνακες или αἱ δ. δέλτοι Diod. (лат. [[duodecim]] tabulae) законы XII таблиц.

|elnltext=δώδεκα, ook δυόδεκα en δυώδεκα [δύο, δέκα] indecl. telw., twaalf.

|etymtx=Grammatical information: num.<br />Meaning: [[twelve]] (Il.).<br />Other forms: ep. Ion. Dor. also [[δυώδεκα]], Arc. [[δυόδεκο]]; hell. also [[δεκαδύο]]<br />Compounds: <b class="b3">δυωδεκά-βοιος</b> [[worth twelve cows]] (Il.) etc.<br />Derivatives: [[δωδέκατος]] (<b class="b3">δυω-</b>; on [[δυνδεκάτῃ]] s. v.) [[the twelfth]] (Il.) with [[δωδεκαταῖος]] [[of twelve days]] (Hes.) from [[δωδεκάτη]] ([[ἡμέρα]]), and [[δυωδεκατεύς]] ([[μήν]]) [[the twelfth month]] (Tauromenion); [[δωδεκάς]] (<b class="b3">δυω-</b>) f. [[group of twelve]], [[the twelfth part]] (Pl.) with [[δυωδεκαδικός]]; [[δωδεκαΐς]], <b class="b3">-ηΐς</b> (<b class="b3">δυω-</b>) [[sacrifice of twelve animals]], also name of a a festive deputation (Delphi Va etc.; cf. [[Πυθαΐς]]); <b class="b3">δωδεκεύς χοεύς</b> H.; [[δωδεκάκις]] [[twelve times]] (Ar.).<br />Origin: IE [Indo-European] [228] <b class="b2">*du̯odeḱm̥</b> [[twelve]]<br />Etymology: Old contraction of <b class="b3">*δϜώ-δεκα</b> = Skt. <b class="b2">dvā́-daśa</b>. Also [[δυώδεκα]] as in Lat. [[doudecim]]. See [[δύο]].

|ftr='''δώδεκα''': {dṓdeka}<br />'''Forms''': ep. ion. dor. auch [[δυώδεκα]], ark. δυό̄δεκο, hell. auch [[δεκαδύο]]<br />'''Meaning''': [[zwölf]].<br />'''Derivative''': Mehrere Ableitungen: [[δωδέκατος]] (δυω-; zu δυνδεκάτῃ s. bes.) [[der zwölfte]] (seit Il.) mit [[δωδεκαταῖος]] [[zwölftätig]], [[zwölf Tage alt]] (seit Hes.) von δωδεκάτη ([[ἡμέρα]]), und [[δυωδεκατεύς]] ([[μήν]]) [[der zwölfte Monat]] (Tauromenion); [[δωδεκάς]] (δυω-) f. [[Gruppe von zwölf]], [[der zwölfte Teil]] (Pl. u. a.) mit [[δυωδεκαδικός]]; δωδεκαΐς, -ηΐς (δυω-) [[Opfer von zwölf Tieren]], auch N. einer Festgesandtschaft (Delphi V^a usw.; nach [[Πυθαΐς]] u. a.); [[δωδεκεύς]]· [[χοεύς]] H.; [[δωδεκάκις]] [[zwölfmal]] (Ar. usw.). — Oft als Vorderglied in Bahuvrihikomp., z. B. [[δυωδεκάβοιος]] [[zwölf Rinder wert]] (Il.); vgl. zu [[βοῦς]].<br />'''Etymology''' : Alte Zusammenrückung aus *δϝώδεκα = aind. ''dvā́''-''daśa''. Daneben nach [[δύω]] [[δυώδεκα]] wie lat. ''doudecim'' nach ''duo''. Vgl. zu [[δύο]].<br />'''Page''' 1,429

|sngr='''原文音譯'''：dèdeka 多-得卡<br />'''詞類次數'''：形容詞（72）<br />'''原文字根'''：二-十<br />'''字義溯源'''：二和十，十二；由（[[δύο]] / [[δισμυριάς]]）*=二）與（[[δέκα]] / [[δεκαέξ]] / [[δεκαοκτώ]]）*=十）組成。比較： （[[δεκαδύο]]）=十二；由十和二組成。在新約，最明顯的是指十二使徒（ 太10:1），間或也提到十二支派（ 路22:30）。新耶路撒冷中有十二個門，十二位天使，十二根基，十二顆珍珠（ 啓21:12 ,14 ,21）。十二也是一個整數，常常用到它（ 太9:20;  26:53； 可5:42； 路8:42 ,43）<br />'''出現次數'''：總共（73）；太（13）；可（15）；路（12）；約（6）；徒（2）；林前（1）；雅（1）；啓（23）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 十二（31） 太9:20； 太10:2； 太26:53； 可5:25； 可5:42； 路2:42； 路8:42； 路8:43； 路9:17； 路22:30； 約11:9； 徒6:2； 雅1:1； 啓7:5； 啓7:5； 啓7:5； 啓7:6； 啓7:6； 啓7:6； 啓7:7； 啓7:7； 啓7:7； 啓7:8； 啓7:8； 啓7:8； 啓12:1； 啓21:12； 啓21:14； 啓21:14； 啓21:16； 啓22:2；<br />2） 十二個（18） 太10:1； 太11:1； 太14:20； 太19:28； 太19:28； 太20:17； 太26:20； 可6:43； 可8:19； 可11:11； 路8:1； 路9:1； 約6:13； 約20:24； 徒7:8； 啓21:12； 啓21:14； 啓21:21；<br />3） 十二個人（16） 太10:5； 可3:14； 可3:16； 可4:10； 可6:7； 可9:35； 可10:32； 可14:10； 可14:17； 可14:43； 路6:13； 路9:12； 路18:31； 約6:67； 約6:70； 約6:71；<br />4） 十二個的（3） 太26:14； 太26:47； 路22:47；<br />5） 十二顆（1） 啓21:21；<br />6） 十二位（1） 啓21:12；<br />7） 十二人的（1） 可14:20；<br />8） 十二個人的（1） 路22:3；<br />9） 十二人（1） 林前15:5