κανών: Difference between revisions

|Definition=όνος, ὁ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[straight rod]], [[bar]], esp. to keep a thing straight: </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> in pl., [[stave]]s which preserved the shape of the [[shield]], [[ἀσπίς|ἀσπίδα]] δύω κανόνεσσ' ἀραρυῖαν <span class="bibl">Il.13.407</span>, cf. <span class="bibl">8.193</span>, <span class="bibl">Them.<span class="title">Or.</span>21.257a</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[weaver's rod]], to which alternate threads of the warp were attached, <span class="bibl">Il. 23.761</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>822</span> (anap.), Plu.2.156b, <span class="bibl">Nonn.<span class="title">D.</span>37.631</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> [[ruddled line]] used by masons or carpenters, πύργους… ὀρθοῖσιν ἔθεμεν κανόσιν <span class="bibl">E.<span class="title">Tr.</span>6</span>; βάθρα φοίνικι κανόνι… ἡρμοσμένα <span class="bibl">Id.<span class="title">HF</span>945</span>; also κ. λίθινος [[rule]], [[straight-edge]], IG12.313.113, 373.217, al., cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phlb.</span>56b</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Ages.</span>10.2</span>, <span class="title">AP</span>11.120 (Callicter); ὥστε τέκτονος παρὰ στάθμην ἰόντος ὀρθοῦται κ. <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>474.5</span>; κανόνα προσφέρειν <span class="bibl">Aeschin.3.199</span>; ποιῶν ὀρθὰ πάντα πρὸς κανόνα <span class="title">IG</span>7.3073.108 (Lebad., ii B. C.); κανόνεσσι… μετρήσασθαι <span class="bibl">A.R.1.724</span>, cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>1004</span>; [[μολίβδινος]] κ., i.e. a [[flexible]] [[rule]] that cannot be depended on for straight [[measurement]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1137b31</span> (unless = [[κῦμα]]) ; κανόνα ποιῆσαι στρεβλόν <span class="bibl">Id.<span class="title">Rh.</span>1354a26</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> [[ruler]], AP6.63.2 (Damoch.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">c</span> metaph., κανόνες καὶ πήχεις ἐπῶν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>799</span>; λαμπρὰ μὲν ἀκτὶς ἡλίου, κ. σαφής <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>650</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> [[beam]] or [[tongue]] of the [[balance]], στῆσαι ἐκ κανόνος <span class="title">AP</span>11.334, cf. Sch.<span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>811</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> [[curtain-rod]], <span class="bibl">Chares<span class="title">Fr.</span> 4J.</span> </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">6</span> in pl., [[reed]]s of a wind-organ, <span class="title">AP</span>9.365 (Jul. Imp.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">7</span> [[bed-post]], <span class="bibl">LXX<span class="title">Ju.</span>13.6</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">8</span> in pl., [[poles]] from which the [[ancilia]] were suspended when carried, <span class="bibl">D.H.2.71</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">9</span> pl., [[bars]] of a window, <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>5.547.9</span>(iii B. C.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">10</span> in Music, [[monochord]], [[κατατομὴ]] [[κανόνος]], title of work by Euc., cf. Phld.<span class="title">Mus.</span>p.100K., <span class="bibl">Ptol.<span class="title">Harm.</span> 1.8</span>, <span class="bibl">2.12</span>; [[ὀκτάχορδος]], [[πεντεκαιδεκάχορδος]] κ., ib.<span class="bibl">2.2</span>, <span class="bibl">3.1</span> tit. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">11</span> [[cross-bar]] of [[κιθάρα]], Porph.inHarm.p.207. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> metaph., [[rule]], [[standard]], κανόνι τοῦ καλοῦ μαθών <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>602</span>; γνώμης πονηροῖς κανόσιν ἀναμετρούμενος τὸ σῶφρον <span class="bibl">Id.<span class="title">El.</span>52</span>; κανόνα προσάγειν Luc.<span class="title">Hist. Conscr.</span>5; of the law, <span class="bibl">Lycurg.9</span>; [[ὁ σπουδαῖος… ὥσπερ κ. καὶ μέτρον αὐτῶν]] (sc. [[καλῶν καὶ ἡδέων]]) ὤν <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1113a33</span>, cf. <span class="bibl">Arr.<span class="title">Epict.</span>3.4.5</span>; τὴν ἐλευθερίαν καὶ τὸ μηδέν' ἔχειν δεσπότην αὑτῶν, ἃ τοῖς προτέροις Ἕλλησιν ὅροι τῶν ἀγαθῶν ἦσαν καὶ κανόνες <span class="bibl">D.18.296</span>; ὡς κανόνι τῷ πάθει πᾶν ἀγαθὸν κρίνοντες <span class="bibl">Epicur.<span class="title">Ep.</span>3p.63U.</span>; [[ὁ Ἐπικούρου κ]]. his treatise on Logic, <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span>34</span>, <span class="bibl">Damox.2.15</span>; [[ὁ τῆς φιλοσοφίας κ]]. <span class="bibl">LXX <span class="title">4 Ma.</span>7.21</span>: [[Κανόνες]], [[οἱ]], title of treatise by Democritus; of a philosophic [[principle]], <span class="bibl">Dam.<span class="title">Pr.</span>312</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> in Art, [[model]], [[standard]], ὁ κ., a [[statue]] by [[Polyclitus]] which furnished a model of proportions, <span class="bibl">Plin.<span class="title">HN</span>34.55</span>; also his treatise on the same, <span class="bibl">Chrysipp.Stoic.3.122</span> (adnot.); also in Literature, Ἡρόδοτος τῆς Ἰάδος ἄριστος κ., Θουκυδίδης δὲ τῆς Ἀτθίδος <span class="bibl">D.H.<span class="title">Pomp.</span>3</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">c</span> of a person, [[severe critic]], κ. [[scriptorum]], <span class="bibl">Cic.<span class="title">Fam.</span> 16.17.1</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> Gramm., [[general rule]], AB1180, Choerob.inTheod.2 p.xxi; [[paradigm]], οἱ κ. τῶν ὀνομάτων <span class="bibl">A.D.<span class="title">Adv.</span> 141.25</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> metrical [[scheme]] showing all possible forms of a verse, <span class="bibl">Heph.14.1</span>, al. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> in Astronomy and Chronology, [[table]] of dates, κανόνες Χρονικοί <span class="bibl">Plu. <span class="title">Sol.</span>27</span>; sg., [[κανών]], ὁ</b>, [[system of chronology]], <span class="bibl">D.H.1.74</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> [[astrological]] [[table]], κανόνων καὶ εἰσόδων πήξεις <span class="bibl">Vett.Val.108.19</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> [[limit]], [[boundary]], expl. as [[τὸ μέτρον τοῦ πηδήματος]], <span class="bibl">Poll.3.151</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> '[[province]]', [[sphere of action]], <span class="bibl"><span class="title">2 Ep.Cor.</span>10.15</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">6</span> [[assessment]] for taxation, <span class="bibl"><span class="title">PLond.</span>1.99.5</span> (iv A. D.), etc.; οἱ δεσποτικοὶ κ. the Imperial [[tax]]es, ib.<span class="bibl">234.9</span> (iv A. D.); ἰδιωτικὸς κ. <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>2124.10</span> (iv A. D.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">7</span> [[tariff]], Stud.Pal.20.143.5 (v/vi A. D.).</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1321.png Seite 1321]] όνος, ὁ (verwandt scheint [[κάννα]]), jede gerade Stange, gerader Stab, um Etwas gerade, aufrecht od. aus einander zu halten; – 1) bei Hom. sind κανόνες die beiden überkreuz gelegten Hölzer, die zur Ausspannung des Schildrandes dienen, über welche das Leder gespannt ist, welches die Fläche des Schildes bildet, oder zwei Querhölzer oben u. unten auf der inneren Seite des Schildes, an denen der Schildhalter, [[τελαμών]], befestigt war, ehe die Handgriffe, ὄχανα, in Gebrauch kamen; Iliad. 8, 193. 13, 407. Vgl. D. Hal. 2, 71 ἃς (πέλτας) ὑπηρέται τινὲς αὐτῶν ἠρτημένας ἀπὸ κανόνων κομίζουσι. – 2) Il. 23, 760 von der webenden Frau [[κανών]], ὅντ' εὖ [[μάλα]] χειρὶ τανύσσῃ [[πηνίον]] ἐξέλκουσα παρὲκ μίτον, ἀγχόθι δ' ἴσχει στήθεος, entweder der Garn- oder Weberbaum, od. die Spule zum Aufwickeln des Garnes, was Nonn. D. 47, 631 nachahmt, wie auch Ar. Th. 822 als Geräthe der Frauen neben einander nennt τ[[ἀντίον]], ὁ [[κανών]], οἱ καλαθίσκοι, τὸ [[σκιάδειον]]; nachher auf die Männer übertr. τοῖς ἀνδράσι ἀπόλωλεν ὁ κανὼν ἐκ τῶν οἴκων αὐτῇ λόγχῃ, wo entweder an den Schild mit dem Schol. zu denken, od. an den Schaft der Lanze, κάμακα erkl. der Schol. Auch Plut. sept. sap. conv. 13 erwähnt als Vorbereitung zum Weben κανόνων [[διάθεσις]] καὶ [[ἀνέγερσις]] ἀγνύθων; vgl. noch Poll. 7, 36. Aber κανόνες αὐλαιῶν sind Gardinenstangen, Chares Ath. XII, 538 d. – 3) der Wageballen u. die Wage selbst, Poll.; vgl. Ar. Ran. 798 u. Ep. ad. 85 (XI, 334), ἔστησ' ἀμφοτέρων τὸν τρόπον ἐκ κανόνος· εἰς τὸ [[μέρος]] δὲ καθείλκετο τὸ [[τάλαντον]]; eigtl. nach Schol. Ar. Ran. 798 die Zunge am Wagebalken, τὸ [[ἐπάνω]] τῆς τρυτάνης ὃν καὶ εἰς ἰσότητα ταύτην ἄγον. – 4) die Ruthe, als Meßwerkzeug, die Meßruthe, Sp. Am Gewöhnlichsten jedes Instrument, das dazu dient, eine gerade Richtung hervorzubringen, Loth od. Setzwage, Richtscheid; ὥςτε τέκτονος παρὰ στάθμην ἰόντος ὀρθοῦται [[κανών]] Soph. frg. 421; πύργους ὀρθοῖσιν ἔθεμεν κανόσιν Eur. Troad. 6; κανόνι καὶ τόρνῳ χρῆται ἡ τεκτονική Plat. Phil. 56 b; ἐν τῇ τεκτονικῇ, [[ὅταν]] [[εἰδέναι]] βουλώμεθα τὸ ὀρθὸν ἢ τὸ μή, τὸν κανόνα προσφέρομεν Aesch. 3, 199; [[μολίβδινος]] Arist. Eth. 5, 14; Lineal, [[ταμίης]] γραμμῆς [[ἰθυπόρος]] Paul. Sil. 50 (VI, 64), u. öfter in der Anth. Uebertr. heißt der Glück verheißende Sonnenstrahl κανὼν [[σαφής]]. Uebh. Richtschnur, Regel, Vorschrift; κανόνι τοῦ καλοῦ μετρῶν Eur. Hec. 602; γνώμης πονηροῖς κανόσιν ἀναμετρούμενος τὸ σῶφρον El. 52; ὅσα γὰρ ἀδικημάτων [[νόμος]] τις διώρικε, ῥᾴδιον τούτῳ κανόνι χρωμένους κολάζειν τοὺς παρανομοῦντας Lycurg. 9; ὅροι τῶν ἀγαθῶν καὶ κανόνες Dem. 18, 296; καὶ [[μέτρον]] Arist. Eth. 3, 6. – So hieß eine Statue des Polykleitos [[κανών]], die als Regel für die Schönheitsverhältnisse der menschlichen Gestalt anerkannt wurde; in der Musik das Monochord, nach dem alle übrigen Tonverhältnisse bestimmt wurden, Nicom. arithm.; so hießen auch bei den alexandrinischen Grammatikern die Sammlungen der griechischen Schriftsteller, welche sie als mustergültig anerkannten, Quint. inst. rhet. 10, 1, 54. 59; Ruhnken histor. oratt. p. XCIV; bei den K. S. diejenigen heiligen Bücher, welche die Kirche als Richtschnur u. Glaubensregel angenommen hatte, die kanonischen Bücher. – Bei den Gramm. sind κανόνες Regeln, bes. der Declination u. Conjugation, u. Regeln über die Construction, vgl. z. B. Choerobosc. in B. A. 1180. – Κανόνες χρονικοί, chronologische Hauptmomente, welche man als ausgemacht annahm, u. nach denen man die dazwischen liegenden Zeiträume berechnete, Plut. Sol. 27; vgl. D. Hal. 1, 74; a. Sp.

|lsmtext='''κᾰνών:''' -όνος, ὁ ([[κάννα]]), οποιαδήποτε ίσια [[βέργα]] ή [[ράβδος]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> στον Όμηρ., οι <i>κανόνες</i> μιας ασπίδας φαίνεται πως ήταν δυο βέργες που διέτρεχαν κατά [[πλάτος]] το κοίλο [[μέρος]] της, μέσα από τις οποίες περνιόταν το [[χέρι]].<br /><b class="num">2.</b> [[ράβδος]] που χρησιμοποιούνταν στο [[πλέξιμο]], «σαΐτα», μέσω της οποίας τα νήματα του <i>πηνίου</i> διαπλέκονταν με αυτά του στημονιού, σε Ομήρ. Ιλ. <b>3. α)</b> [[χάρακας]], που χρησιμοποιούσαν χτίστες ή ξυλουργοί, σε Ευρ., Ξεν. κ.λπ. <b>β)</b> [[γνώμονας]], [[χάρακας]], σε Ανθ. <b>γ)</b> μεταφ., <i>ἀκτὶς ἡλίου</i>, κανὼν [[σαφής]], σε Ευρ.<br /><b class="num">4.</b> [[ζυγοστάτης]] ή «[[γλώσσα]]» της ζυγαριάς, σε Ανθ.<br /><b class="num">5.</b> στον πληθ., τα κλειδιά ή το [[τέρμα]] του αυλού, στον ίδ.<br /><b class="num">II.</b> μεταφ., όπως το Λατ. [[regula]], [[norma]], μέτρο σύγκρισης, διακανονισμού, [[πρότυπο]] εξοχότητας, σε Ευρ.· στη Χρονολόγηση, <i>κανόνες χρονικοί</i>, ήταν οι κύριες εποχές ή περίοδοι, σε Πλούτ.<br /><b class="num">• κᾰνών:</b> μτχ. αορ. βʹ του [[καίνω]].

|etymtx=-όνος<br />Grammatical information: m.<br />Meaning: <b class="b2">straight rod, bar, stave or grip to handle the shield, directive, rule, model etc.</b> (Il.).<br />Dialectal forms: Myc. [[konon-ipi]] \/[[konon-iphi]]\/<br />Derivatives: Diminut. [[κανόνιον]] (Ph. Bel., Hero); [[κανονίς]] <b class="b2">ruler, frame etc.</b> (Arist., Ph. Bel.); [[κανονίης]] m. [[straight man]], [[like a rod]] (Hp. Aër. 24); [[κανονικός]] [[belonging to the κανών]] (hell.); [[κανονωτός]] [[provided with κανόνες]] (pap.). Denomin. verb [[κανονίζω]] [[measure]], [[decide]] (Arist.) with [[κανονισμοί]] pl. (Man.), [[κανόνισμα]] (AP), [[κανονιστικός]] (Choerob.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: Mostly connected with [[κάννα]] as *reed-stave, but perh. the word is unrelated; on the formation Chantraine Formation 160ff. The variation [[α]]\/[[ο]] shows that it is a Pre-Greek word. The Semitic etymology by Lewy Fremdw. 133 (Hebr. [[qānoeh]] [[measuring reed]], [[balance]]) is not to be preferred. - On the history of [[κανών]] s. H. Oppel [[Κανών]]. 1937 (Philol. Suppl. 30 : 4); also v. Fritz AmJPhil. 60, 112ff.; L. Wenger Canon in den römischen Rechtsquellen und in den Papyri. 1942 (WienAkSb. 220 : 2); and Dölger ByzZ 42, 282ff.