έδρα: Difference between revisions

|mltxt=η (AM [[ἕδρα]]<br />Α και [[ἕδρη]])<br /><b>1.</b> [[τόπος]] διαμονής, [[οίκημα]]<br /><b>2.</b> ο [[τόπος]] όπου λειτουργούν μόνιμα οι ανώτερες αρχές ή υπάρχει το κεντρικό [[κατάστημα]] («[[έδρα]] κοινότητας»)<br /><b>3.</b> <b>ιατρ.</b> το [[μέρος]] όπου τοποθετείται [[πάθος]] ή φυσιολογική [[ενέργεια]] («[[έδρα]] τών αντανακλαστικών κινήσεων»)<br /><b>4.</b> τα οπίσθια, η [[πυγή]], ο [[πρωκτός]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[κάθισμα]] [[πάνω]] σε [[βάθρο]] [[συνήθως]] με [[γραφείο]]<br />(«[[έδρα]] καθηγητή, δασκάλου»)<br /><b>2.</b> [[θέση]], [[αξίωμα]] καθηγητή ανώτερης σχολής ή ακαδημίας («[[έδρα]] αρχαιολογίας»)<br /><b>μσν.</b><br />(για φυτά) [[ρίζα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[τόπος]] όπου κάθεται [[κανείς]], [[κάθισμα]], [[καρέκλα]]<br /><b>2.</b> [[σειρά]] καθισμάτων<br /><b>3.</b> τιμητικό [[κάθισμα]], [[πρωτοκαθεδρία]]<br /><b>4.</b> [[κάθισμα]], [[θρόνος]]<br /><b>5.</b> [[εξουσία]], [[αρχή]]<br /><b>6.</b> [[ναός]], [[ιερό]]<br /><b>7.</b> [[μέρος]], [[τόπος]] οποιουδήποτε πράγματος<br /><b>8.</b> [[βάση]], [[θεμέλιο]]<br /><b>9.</b> το [[μέρος]] του ουρανού όπου φαίνονται οιωνοί<br /><b>10.</b> η [[στάση]] ικεσίας σε βωμό ή [[ιερό]]<br /><b>11.</b> [[κάθισμα]] με [[ησυχία]], καθισιό<br /><b>12.</b> [[αδράνεια]], [[χρονοτριβή]], [[βραδύτητα]]<br /><b>13.</b> [[στάση]], [[θέση]]<br /><b>14.</b> [[συνεδρίαση]], [[σύνοδος]] συμβουλίου ή σωματείου.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. <i>έδ</i>-<i>ρα</i> ανάγεται σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>sed</i>- «[[καθίζω]], [[θέτω]], [[κάθομαι]]» (<b>πρβλ.</b> [[έζομαι]] <span style="color: red;"><</span> <i>έδ</i>-<i>yομαι</i>) και φέρει [[επίθημα]] -<i>ρᾱ</i> (<b>πρβλ.</b> <i>χώ</i>-<i>ρα</i>). Η λ. [[έδρα]], [[χωρίς]] να συνδέεται με αντίστοιχους τύπους σε άλλες ΙΕ γλώσσες, [[είναι]] πολύ εύχρηστη, και με τη [[μορφή]] -<i>εδρος</i> απαντά ως β' συνθετικό (<b>πρβλ.</b> <i>δί</i>-<i>εδρος</i>, <i>πολύ</i>-<i>εδρος</i>)].